Ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng (UTDT)

• Loại ung thư thường gặp thứ hai trong đường tiêu hóa, là nguyên nhân tử vong do ung thư phổ biến.
• Tiên lượng tốt nếu phát hiện sớm và phẫu thuật kịp thời.
• Phát hiện sớm UTDT trong cộng đồng rất quan trọng cho việc điều trị hiệu quả.

Yếu tố thuận lợi/nguy cơ cao

• Di truyền: Một số bệnh lý di truyền liên quan đến ung thư đại trực tràng (VD: hội chứng Lynch, Gardner). Yếu tố gia đình chiếm khoảng 5% trường hợp.
• Gen: Các gen như APC (NST 5) và p53 (NST 17), khi bị đột biến, có liên quan đến ung thư.
• Môi trường: Thực phẩm là yếu tố quan trọng, đặc biệt là việc tiêu thụ quá nhiều chất béo động vật và ít chất xơ.
• Axit mật: Sự thoái biến steroid mật và chất béo trong ruột góp phần làm tăng nguy cơ ung thư.
• Chất xơ: Chất xơ giúp tăng thể tích phân và làm tăng tốc độ chuyển hóa trong ruột, giảm thời gian tiếp xúc với các chất gây ung thư.

Giải phẫu bệnh

• Hình thái: UTDT có thể xuất hiện dưới dạng sùi, thâm nhiễm hoặc loét, tùy thuộc vào tính chất của khối u (sùi, vòng thắt, loét).
• Vi thể: Khoảng 80% là ung thư biểu mô tuyến (loại Lieberkühn), 10-20% là u dạng nhầy.
• Phân độ: Phân loại UTDT dựa trên mức độ xâm lấn vào các mô xung quanh, quan trọng trong việc đánh giá và điều trị.

Lâm sàng

• Giai đoạn muộn: Triệu chứng rõ ràng hoặc biến chứng như thiếu máu, sút cân, tiêu chảy, đại tiện phân đen có máu, rối loạn tiêu hóa.
• Giai đoạn sớm: Triệu chứng không điển hình, phát hiện bệnh còn thấp vì bác sĩ và bệnh nhân chưa chú trọng.
• Đại tiện ra máu/phân đen: Triệu chứng cần lưu ý, có thể là dấu hiệu của UTDT.

Cận lâm sàng

• Chụp khung đại tràng cản quang: Phát hiện hình ảnh cắt cụt, hình ảnh khuyết để hỗ trợ chẩn đoán.
• Nội soi đại tràng: Phương pháp chẩn đoán chính xác để xác định vị trí, hình thái, mô học của tổn thương.
• Siêu âm: Xác định vị trí, kích thước, di căn khối u và tình trạng khoang bụng.
• CT scan/MRI: Xác định vị trí, kích thước, mức độ xâm lấn của UTDT.
• Định lượng kháng nguyên bào thai (ACE/CA 19-9/CA 50): Dùng để theo dõi sau phẫu thuật, phát hiện sớm tái phát.

Điều trị

• Phẫu thuật triệt để: Cắt bỏ vùng đại tràng bị tổn thương, nạo hạch, khâu lại các đường tiêu hóa bị ảnh hưởng, dựa trên vị trí khối u.
• Điều trị hỗ trợ: Xạ trị, hóa trị thường không hiệu quả trong điều trị UTDT. Điều trị hỗ trợ có thể được thực hiện sau mổ để giảm nguy cơ tái phát.

Tiên lượng

• Thời gian sống sau 5 năm: Khoảng 20% nếu phát hiện muộn.
• Thời gian sống sau 5 năm: Khoảng 90% nếu phát hiện sớm (độ di căn xa thấp).
• Một số yếu tố ảnh hưởng: Giai đoạn phát hiện sớm, mức độ xâm lấn, có di căn hay không.

Khám phá những kiến thức về ung thư đại tràng, loại ung thư thường gặp trong đường tiêu hóa. Tìm hiểu về các yếu tố nguy cơ, di truyền, môi trường và giải phẫu bệnh có liên quan đến ung thư này. Việc phát hiện sớm sẽ giúp cải thiện tiên lượng điều trị.