Тыныс алу механизмнары

Study Notes

Тыныс алу механизмдарының реттелуі

Тыныс алу һәм тыныс чыгару механизмнары нейрогумораль методлар белән ретләнә.
Тыныс алу орталык нерв системасы аша ретләнә.
Тыныс орталыгы сопакла мида урнашкан.
Тыныстагы ритмикалык үзгәрешләр сопакла мида урнашкан тыныс орталыгы тарафыннан тәэмин ителә.
Каракта һәм зур артерияларда кан СО2 концентрациясы арта барганда, хеморецепторлар дип аталган махсус клеткалар активлана.
Бу активлану сезүнерв системасы аша тыныс орталыгына җиткерелә.
Алынган мәгълүматны эшкәртеп, тыныс орталыгы мотор нейроннар аша қабырғааралық бұлшық еттер һәм көкетка сигнал җибәрә. Бұлшық еттер җыелганда, күкрәк кошыгы хәжми артып, итеп, үпкәдәге басым кими һәм ауа керә.
Тыныс алу һәм тыныс чыгару вакытында барлык органнардагы басым атмосфера басымына тигез, яки ноль басым дип атала.
Тыныс алу вакытында күкрәк кошыгындагы басым атмосфера басымыннан төменрәк була.
Бу Паскаль кануны белән аңлатыла.
Тыныс чыгару вакытында үпкәдәге басым артып, ауа үпкәдән чыга.
Бу шприц белән ауа сорып алуга охшаган.

Тыныш алу механизмындағы бұлшықеттер

Тыныс алу процессында қабырғааралық бұлшық еттер һәм көкет (диафрагма) мөһим роль уйнай.
Тыныс алу вакытында қабырғааралық бұлшық еттер қабыргаларга зур күч куя, шулай ук үпкәләрен илтәреп, киңәйтә.
Көкет (диафрагма) күмбез төплезендәге мускул, күкрәк кошыгын караш кошыгынан аерып тора.
Көкет җыелганда, аның формасы үзгәрә һәм төченә таба кимрәя.
Бу үзгәреш үпкәне җиңеләйтә һәм ауанын кертелүен мөмкин итә.

Тыныс алуның типлары

Күкрәк типлы тыныс алу – күкрәк кошыгының хәжми үзгәрүенә нигезләнә.
Караш типлы тыныс алу – көкет (диафрагма) хәрәкәтләренә нигезләнә.
Җыелган тыныс алу –
Әйелләрдә күкрәк типлы тыныс алу, ә ир-атларда караш типлы тыныс алу ешрак.

Тыныс алуның рефлекторлы реттелуе

Тыныс орталыгы башка рефлектор җавапларны, мәсәлән, йөткерү һәм түшкерүне тәэмин итә.
Бу рефлекслар химиялык һәм механикалык стимулларга җавап итеп хәл ителә.
Тигезләнгән тыныс алуга симпатика һәм парасимпатика нерв системалары да таэсир итә.

Тыныс алуның гумораль реттелуе

Тыныс орталыгы эшендә канның химик составы әһәмиятле роль уйнай.
Канда СО2 концентрациясының артуы тыныс алу ритмын арттыра.
Адреналин һәм башка гормоннар тыныс йөзләренә йогынты ясый ала.
Тыныс алунын реттелуенда нерв һәм гумораль факторлар тыгыз бәйләнештә.

Description

Тыныс алу механизмнары нейрогумораль методларга һәм нерв системасына нигезләнгән. Тыныс орталыгының эшләп чыгару үсешенең принципларын өйрәнегез, шулай ук тыныс алу вакытындагы басымнарның үзгәрешләрен аңлаегыз.