Türkiye Anayasası Değişiklikleri 1924-1961

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Cumhuriyetçilik ile hangi diğer ilke 1937'de benimsenmiştir?

Kapitalizm

Milliyetçilik (correct)

Monarşi

Feodalizm

24 Aralık 1952'de anayasanın hangi özelliği geri getirilmiştir?

Bağımsızlık kelimesinin kaldırılması

Karışık dil yapısı

Orijinal dil (correct)

Sadeleştirilmiş dil

Çok partili siyasi hayata geçiş, hangi dönemde olmuştur?

1930

1945 (correct)

1960

1950

Tek dereceli seçim sistemi hangi tarihte benimsenmiştir?

1945 Signup and view all the answers

Aşağıdaki ilkelerden hangisi 1937'de anayasa ile kabul edilmiştir?

Milliyetçilik Signup and view all the answers

Yasama yetkisi hangi organa aittir?

TBMM Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Cumhuriyeti'nin devlet anlayışını tanımlar?

Sosyal hukuk devleti Signup and view all the answers

Millet egemenliği nasıl kullanılır?

Yetkili organlar aracılığıyla Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Cumhuriyeti'nin temel ilkelerinden biri değildir?

Sınırsız egemenlik Signup and view all the answers

Başkomutanlık kim tarafından temsil edilir?

Cumhurbaşkanı Signup and view all the answers

1924 Anayasası döneminde hangi hüküm Anayasa'dan çıkarılmıştır?

Devletin dini İslam’dır. Signup and view all the answers

1928 yılında Anayasa'dan hangi hüküm çıkarılmıştır?

Dini emirleri TBMM yerine getirir. Signup and view all the answers

1924 Anayasası'nda çıkarılan yemin metnindeki hangi kelime kaldırılmıştır?

'vallahi' Signup and view all the answers

1924 Anayasası döneminde Anayasa'nın dindeki hükmü ne şekilde değiştirilmiştir?

Devletin dini İslam’dır. hükmü Anayasa’dan çıkarılmıştır. Signup and view all the answers

1924 Anayasası'nda yapılan değişikliklerin genel amacı ne olmuştur?

Devletin laikleşmesini sağlamak Signup and view all the answers

Hangi yapılanma, Anayasa'da anayasal bir kuruluş olarak yer almıştır?

Devlet Planlama Teşkilatı Signup and view all the answers

Temel hak ve özgürlüklerin kullanımında karşılaşılan genel sınırlandırma nedenleri nelerdir?

Toplumsal güvenlik Signup and view all the answers

Hangi kuruluş, temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasına dair düzenlemeler yapmaktadır?

Anayasa Mahkemesi Signup and view all the answers

Devlet Planlama Teşkilatı'nın Anayasa'da yer almasının amacı nedir?

Kamu politikalarını belirlemek Signup and view all the answers

Temel hak ve özgürlüklerin kötüye kullanılmasını önlemek için hangi yaklaşım benimsenmiştir?

Genel sınırlandırma Signup and view all the answers

1961 Anayasası ile kabul edilen kuvvetler ayrılığı ilkesi hangi özelliği taşır?

Kuvvetler ayrılığı ilk kez uygulanmıştır. Signup and view all the answers

1961 Anayasası'na göre yasama organının yapısı nasıldır?

İki meclisten oluşan bir yapıya sahiptir. Signup and view all the answers

Millet Meclisi, kaç milletvekilinden oluşmaktadır?

450 milletvekili Signup and view all the answers

1961 Anayasası'nın getirdiği yeniliklerden biri aşağıdakilerden hangisidir?

Milletin egemenliği yetkili organlar aracılığıyla kullanılır. Signup and view all the answers

Parlamenter sistem, 1961 Anayasası ile nasıl bir değişiklik göstermiştir?

Tüm unsurlarıyla birlikte kabul edilmiştir. Signup and view all the answers

Anayasa Mahkemesinde hangi değişiklik 2010 yılında gerçekleştirilmiştir?

Yedek üyeliğe son verilmesi Signup and view all the answers

2010 yılında Anayasa Mahkemesine hangi hak tanınmıştır?

Bireysel başvuru hakkı Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi 2010 yılındaki yargı yoluna açılmış olan cezalar arasında yer almaz?

Ödül verme Signup and view all the answers

Anayasa Mahkemesinin yapısı 2010 yılında nasıl değiştirilmiştir?

İki Bölümden oluşması Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi Anayasa Mahkemesinin kararları dışındaki kararlarına karşı yargı yolunun açılmasına dair doğru bir ifadeye karşılıktır?

Tüm kararlar yargı yolu açıktır. Signup and view all the answers

Signup and view all the answers

<h1>=</h1> <h1>=</h1> Signup and view all the answers

Signup and view all the answers

Study Notes

1924 Anayasası Değişiklikleri

1928'de "Devletin dini İslam'dır" maddesi Anayasa'dan çıkarıldı.
1928'de milletvekilleri ve Cumhurbaşkanı yemin metninden "vallahi" kelimesi çıkarıldı.
1930'da "Dini emirleri TBMM yerine getirir" hükmü çıkarıldı.
1933'te kadınlar belediye seçimlerine katılma hakkı kazandı (seçme-seçilme).
1933'te kadınlar muhtarlık seçimlerine katılma hakkı kazandı (seçme-seçilme).
1934'te kadınlar genel seçimlerde milletvekili seçme ve seçilme hakkına sahip oldu.
1934'te seçmenlik yaşı 18'den 22'ye yükseltildi.
1937'de CHP programındaki altı ilke (Cumhuriyetçilik, milliyetçilik, laiklik, halkçılık, devletçilik, inkılapçılık) Anayasa'ya eklendi.
1945'te Anayasa'nın dili sadeleştirildi ve 24 Aralık 1952'de orijinal haline getirildi.

1961 Anayasası

27 Mayıs 1960 darbesi sonrasında hazırlandı.
Kurucu Meclis tarafından hazırlandı ve 6 Ocak 1961'de göreve başladı.
9 Temmuz 1961'de yapılan halk oylamasında %61,5 oy ile kabul edildi.
Türkiye'de ilk kez halk oylaması yapıldı.
1961 Anayasası ilk halkoylaması ile yürürlüğe giren anayasaydı.
1982 Anayasası'nda da halk oylaması yapıldı. İlk halk oylaması olan 1961 Anayasası sürekli bir usul olmadığı için 1982 Anayasası'nda süreklilik sağlanmıştır.
1982, 1987, 1988, 2007, 2010 ve 2017 yıllarında Anayasa değişiklikleri için halk oylamasına gidildi.
1988 yılındaki halk oylamasında anayasa kabul edilmedi.
Türkiye'de toplam 7 referandum yapıldı. 5'i anayasa değişikliği, 2'si anayasa kabulü içindir.

1961 Anayasası Özellikleri

Kuvvetler ayrılığı ilkesi ilk kez kabul edildi.
Parlamenter sistem ilk kez tüm unsurlarıyla kabul edildi.
Yasama yetkisi iki meclise (Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu) verildi.
Hükümet Millet Meclisine karşı sorumlu tutuldu.
Yürütme görevi Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kuruluna aitti.
Cumhurbaşkanı Meclis tarafından seçildi ve görev süresi 7 yıldır.
Bakanlar Kurulu Başbakan ile bakanlardan oluşuyordu.
Temel hak ve özgürlüklere ilişkin hükümler önemliydi. 3 kategorede (kişi, sosyal ve ekonomik, siyasi haklar) sıralanmışlardı
Anayasa Mahkemesi kuruldu.
Yargıtay, Danıştay, Uyuşmazlık Mahkemeleri, Askeri Yargıtay yüksek mahkemeler olarak yer aldı.
Diyanet İşleri Başkanlığı ilk defa anayasada yer aldı (1924'te kuruldu).
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) anayasada belirtildi.
Yüksek Seçim Kurulu anayasa ile düzenlendi.

1971-1973 Anayasa Değişiklikleri

Yürütme güçlendirildi (Bakanlar Kurulu'na Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi verildi).
Meclisin gensoru yetkisi sınırlandı.
Sıkıyönetim ilan sebepleri artırıldı.
MGK'nın rolü güçlendirildi.
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve DGM kuruldu.

Temel Hak ve Hürriyetler

Temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasına ilişkin hükümler getirildi.
Memurların sendika kurma hakkı kısıtlandı.
Üniversitelerin özerkliği sınırlandırıldı.
TRT'nin özerkliği kaldırıldı.
Anayasa Mahkemesi sadece Anayasa değişikliklerinin şeklini kontrol edebilir hale geldi.
Yüksek Savcılar Kurulu kuruldu.
Siyasi partilere hazine yardımı yapılması düzenlendi.

1982 Anayasası

Askeri müdahale sonrası hazırlandı, halkoylaması ile onaylandı.
Kurucu Meclis, Milli Güvenlik Konseyi ve Danışma Meclisinden oluşuyordu.
İnsan hakları ve demokrasi vurgusu yapıldı.
Parlamenter sistem değil, rasyonalize edilmiş parlamenter sisteme geçiş sağlandı.
Siyasi partiler ve seçim sistemi konusunda değişiklikler yapıldı.
Cumhurbaşkanlığı yetkileri güçlendirildi.
İki meclisli sistem kaldırıldı ve tek meclisli sistem kuruldu.
Cumhurbaşkanına TBMM seçimlerini yenileme yetkisi verildi.
10'dan 20'ye çıkarılan Meclis üyelik sayısı ile siyasi partilere yapılan sınırlamalar.
Anayasa değişikliği yetkisi 3/5 çoğunluğa getirildi.
Yürütme organının güçlendirilmesi (anayasanın ilk halinde hükümet parlamenter sistem, 2017’de Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi oldu.)
Devlet Denetleme Kurulu (İlk defa) ve Hakimler ve Savcılar Kurulu kuruldu.
Olağanüstü hal ve sıkıyönetim hükümleri getirildi.

1982 Anayasası'nda Yer Alan Önemli Kurumlar

Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Uyuşmazlık Mahkemesi, Sayıştay, Yüksek Seçim Kurulu, Milli Güvenlik Kurulu ve Diğer ilgili Kurumlar.

1961 ve 1982 Anayasaları Karşılaştırma

Her iki anayasa askeri müdahalelerden sonra hazırlanmış ve halkoylaması ile kabul edildi.
Her iki kurucu mecliste de bir askeri ve bir sivil kanat bulunuyordu.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Bu quiz, Türkiye Cumhuriyeti'nin 1924 ve 1961 Anayasası'ndaki önemli değişiklikleri ele almaktadır. Anayasa'da kadın hakları, laiklik ve dinin devletteki yeri gibi kritik konulara dair gelişmeler incelenmektedir. Bilgilerinizi sınamak için bu quiz'e katılın!