Tuần hoàn sau sinh và phát triển tim mạch

Đặc điểm về hình thể sinh lý của tim và mạch máu

• Ở trẻ em, tim và mạch máu có nhiều đặc điểm khác với người lớn, và chỉ giống với người lớn khi trẻ 12 tuổi trở đi.

Vị trí của tim

• Nững tháng đầu: tim nằm ngang do cơ hoành cao
• 1 tuổi: tim chéo nghiêng, do trẻ biết đi
• 4 tuổi: tim thẳng như người lớn, do lồng ngực phát triển

Trọng lượng của tim

• Ở trẻ sơ sinh, trọng lượng tim bằng 0,9% trọng lượng cơ thể, người lớn bằng 0,5%
• Tim phát triển nhanh trong hai năm đầu và trong lứa tuổi dậy thì, sau đó phát triển chậm dần
• Trọng lượng tim khoảng 20-25 gram lúc mới sinh, gấp đôi lúc 6 tháng, gấp ba lúc 1-2 tuổi, gấp bốn lúc 5 tuổi và gấp sáu lần lúc 10 tuổi và gấp mười một lần lúc 16 tuổi

Hình thể của tim

• Tim trẻ sơ sinh hơi tròn, sau đó phát triển bề dài hơn bề ngang
• Thành tâm thất phải phát triển chậm hơn thất trái
• Tỉ lệ bề dày lớn nhất của thành tâm thất trái/tâm thất phải:
  • Thai 7 tháng: 1/1
  • Sơ sinh: 1,4/1
  • 4 tháng: 2/1
  • 15 tuổi: 2,8/1

Cấu tạo mô học của cơ tim

• Cơ tim trẻ em mỏng và ngắn hơn ở người lớn
• Có nhiều mạch máu đảm bảo việc dinh dưỡng tốt cho tim
• Sợi cơ có nhiều nhân tròn
• Tuổi càng lớn số sợi cơ tim càng giảm, trái lại sợi cơ và nhân to thêm, mô liên kết phát triển nhiều hơn

Diện tim đối với lồng ngực theo tuổi

• Bảng 7.1.
• Từ động mạch chủ xuống, một phần máu được phân bố cho các tạng, một phần được dẫn đi bởi động mạch rốn để tới nhau

Tuần hoàn sau sinh

• Khi trẻ ra đời, sự tuần hoàn có những biến đổi quan trọng và đột ngột do phổi đảm nhiệm chức năng hô hấp và hệ tuần hoàn nhau mất đi
• Khi phổi bắt đầu hô hấp, các phế nang giãn ra, lòng các mao mạch máu trong phổi cũng giãn ra, sức cản động mạch phổi giảm xuống đột ngột

CÁC CHỈ SỐ CƠ BẢN VỀ HUYẾT ĐỘNG

Tiếng tim

• Trẻ em: tiếng tim nghe rõ và ngắn hơn ở người lớn
• Trẻ sơ sinh: do thời kỳ tâm thu và tâm trương ngắn nên tiếng tim nghe như nhịp tim thai

Mạch

• Trẻ càng nhỏ, mạch càng nhanh, càng dễ thay đổi
• Cần lấy mạch lúc ngủ, yên tĩnh, gắng sức, lấy trọn một phút:
  • Sơ sinh: 140-160 lần/phút
  • 6 tháng: 130-140 lần/phút
  • 1 tuổi: 120-130 lần/phút
  • 5 tuổi: 100 lần/phút
  • > 6 tuổi: 80-90 lần/phút
  • Người lớn: 70-80 lần/phút

Huyết áp động mạch

• Trẻ càng nhỏ huyết áp động mạch càng thấp
• Huyết áp tối đa:
  • Sơ sinh: 75 mmHg
  • 3-12 tháng: 75-80 mmHg
  • Trên 1 tuổi (công thức Molchanov): HATÐ = 80 + 2n (n = số tuổi)
  • Huyết áp tối thiểu: HATT = HATÐ /2 + 10 mmHg