Tổng quan về tâm lý học

• Tâm lý học là ngành khoa học nghiên cứu về tâm trí và hành vi.
• Tâm lý học xã hội là nghiên cứu về cách suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của cá nhân bị ảnh hưởng bởi sự hiện diện của người khác, dù là thực tế, ngụ ý hay tưởng tượng.

Các khái niệm cốt lõi trong tâm lý học

• Tâm lý học bao gồm một loạt các lĩnh vực nhỏ, bao gồm tâm lý học phát triển, xã hội, nhận thức và lâm sàng.
• Sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác nhau như thí nghiệm, khảo sát và nghiên cứu trường hợp để hiểu hành vi của con người.
• Các khái niệm chính bao gồm nhận thức, tri giác, cảm xúc, động lực, tính cách và rối loạn tâm thần.

Các phương pháp tiếp cận tâm lý học

• Phương pháp sinh học tập trung vào vai trò của di truyền, chất dẫn truyền thần kinh và cấu trúc não trong hành vi.
• Phương pháp hành vi nhấn mạnh việc học thông qua điều kiện hóa và củng cố.
• Phương pháp nhận thức kiểm tra các quá trình tinh thần như trí nhớ, giải quyết vấn đề và ra quyết định.
• Phương pháp tâm động học, được tiên phong bởi Freud, nhấn mạnh ảnh hưởng của những thôi thúc vô thức và kinh nghiệm thời thơ ấu.
• Phương pháp nhân văn tập trung vào sự phát triển cá nhân, tự hiện thực hóa và bản chất tốt đẹp vốn có của con người.

Các khái niệm cốt lõi trong tâm lý học xã hội

• Tâm lý học xã hội xem xét các chủ đề như thái độ, thuyết phục, tuân thủ, tuân lệnh, định kiến, phân biệt đối xử, gây hấn và sự hấp dẫn giữa các cá nhân.
• Nhận thức xã hội khám phá cách mọi người xử lý, lưu trữ và áp dụng thông tin về người khác và các tình huống xã hội.
• Thái độ là đánh giá về con người, đồ vật và ý tưởng.
• Thuyết phục liên quan đến việc thay đổi thái độ hoặc hành vi của ai đó.
• Tuân thủ là điều chỉnh hành vi hoặc suy nghĩ của một người để phù hợp với các tiêu chuẩn của nhóm.
• Tuân lệnh là tuân thủ các yêu cầu của một nhân vật có thẩm quyền.
• Định kiến là một thái độ tiêu cực đối với một nhóm và các thành viên của nó.
• Phân biệt đối xử là hành vi tiêu cực đối với một nhóm và các thành viên của nó.
• Gây hấn là hành vi cố ý gây hại cho người khác.
• Sự hấp dẫn giữa các cá nhân liên quan đến các yếu tố khiến mọi người thích hoặc yêu nhau.

Ảnh Hưởng Xã Hội

• Ảnh hưởng xã hội đề cập đến cách suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của mọi người bị ảnh hưởng bởi những người khác.
• Nó bao gồm sự phù hợp, tuân thủ và thuyết phục.
• Ảnh hưởng xã hội theo quy chuẩn xảy ra khi mọi người tuân thủ để được những người khác yêu thích hoặc chấp nhận.
• Ảnh hưởng xã hội thông tin xảy ra khi mọi người tuân thủ vì họ tin rằng những người khác có thông tin chính xác.
• Các yếu tố ảnh hưởng đến sự vâng lời bao gồm tính hợp pháp của các nhân vật quyền lực và sự gần gũi của nạn nhân.
• Thuyết phục liên quan đến các yếu tố nguồn, thông điệp, kênh và khán giả.

Thái độ và sự thay đổi thái độ

• Thái độ có ba thành phần: nhận thức, cảm xúc và hành vi.
• Sự bất hòa về nhận thức là sự khó chịu khi thái độ và hành vi không nhất quán.
• Mọi người có động lực để giảm sự bất hòa về nhận thức bằng cách thay đổi thái độ hoặc hành vi của họ.
• Thuyết phục có thể xảy ra thông qua xử lý tuyến trung tâm (lập luận logic) hoặc xử lý tuyến ngoại vi (tín hiệu bề ngoài).
• Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi thái độ bao gồm độ tin cậy của nguồn, nội dung thông điệp và đặc điểm của khán giả.

Động lực nhóm

• Một nhóm là hai hoặc nhiều người tương tác và phụ thuộc lẫn nhau.
• Tạo điều kiện xã hội là xu hướng thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ đơn giản khi có mặt người khác.
• Ăn bám xã hội là xu hướng nỗ lực ít hơn khi làm việc trong một nhóm so với khi làm việc một mình.
• Giải thể cá nhân là sự mất tự nhận thức và tự chủ trong các tình huống nhóm thúc đẩy sự hưng phấn và ẩn danh.
• Sự phân cực nhóm là xu hướng thảo luận nhóm để tăng cường khuynh hướng ban đầu của các thành viên trong nhóm.
• Tư duy bầy đàn là một quá trình ra quyết định sai lầm, trong đó sự hòa hợp của nhóm được ưu tiên hơn tư duy phản biện.

Định kiến và phân biệt đối xử

• Định kiến là những niềm tin khái quát về một nhóm người.
• Định kiến là một thái độ tiêu cực đối với một nhóm và các thành viên của nó.
• Phân biệt đối xử là hành vi tiêu cực đối với một nhóm và các thành viên của nó.
• Thành kiến ngấm ngầm là những thái độ vô thức ảnh hưởng đến hành vi.
• Nguồn gốc của định kiến bao gồm học tập xã hội, thành kiến trong nhóm và lý thuyết xung đột thực tế.
• Giảm định kiến bao gồm tiếp xúc giữa các nhóm, hợp tác và giáo dục.

Gây hấn

• Gây hấn có thể là thể chất hoặc bằng lời nói, và thù địch hoặc công cụ.
• Các yếu tố sinh học ảnh hưởng đến sự gây hấn bao gồm di truyền, hormone (testosterone) và cấu trúc não.
• Các yếu tố môi trường bao gồm sự thất vọng, khiêu khích và tiếp xúc với bạo lực.
• Lý thuyết học tập xã hội cho rằng sự gây hấn được học thông qua quan sát và bắt chước.
• Giảm sự gây hấn bao gồm các chiến lược như trừng phạt, giải tỏa và giải quyết xung đột.

Sự hấp dẫn giữa các cá nhân

• Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hấp dẫn bao gồm sự gần gũi, sự tương đồng, sự hấp dẫn về thể chất và sự có đi có lại.
• Hiện tượng phù hợp là xu hướng mọi người chọn bạn đời phù hợp với sự hấp dẫn và các đặc điểm khác.
• Tình yêu đam mê bao gồm những cảm xúc mãnh liệt và ham muốn tình dục.
• Tình yêu đồng hành bao gồm tình cảm, sự tin tưởng và cam kết.
• Lý thuyết gắn bó cho rằng kinh nghiệm thời thơ ấu ảnh hưởng đến phong cách quan hệ sau này.

Lòng vị tha và hành vi thân thiện

• Lòng vị tha là mối quan tâm vị tha đối với phúc lợi của người khác.
• Hành vi thân thiện bao gồm bất kỳ hành động nào nhằm mang lại lợi ích cho người khác.
• Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi giúp đỡ bao gồm sự đồng cảm, tâm trạng và sự hiện diện của người khác.
• Hiệu ứng người ngoài cuộc là xu hướng các cá nhân ít có khả năng giúp đỡ trong trường hợp khẩn cấp hơn khi có mặt những người khác.
• Sự khuếch tán trách nhiệm là cảm giác giảm trách nhiệm giải trình khi có mặt những người khác.
• Tăng cường hành vi giúp đỡ bao gồm thúc đẩy sự đồng cảm, dạy sự hòa nhập đạo đức và giảm sự mơ hồ.

Phương pháp nghiên cứu trong tâm lý học xã hội

• Phương pháp thực nghiệm bao gồm thao túng các biến độc lập để quan sát ảnh hưởng đến các biến phụ thuộc.
• Phương pháp tương quan kiểm tra mối quan hệ giữa hai hoặc nhiều biến mà không cần thao túng chúng.
• Khảo sát liên quan đến việc hỏi mọi người các câu hỏi về thái độ, niềm tin và hành vi của họ.
• Phương pháp quan sát liên quan đến việc quan sát và ghi lại hành vi trong môi trường tự nhiên.
• Các cân nhắc về đạo đức trong nghiên cứu tâm lý học xã hội bao gồm sự đồng ý có hiểu biết, sự lừa dối và tóm tắt.

Ứng dụng của tâm lý học xã hội

• Các nguyên tắc tâm lý học xã hội được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm tiếp thị, quảng cáo, sức khỏe, giáo dục và luật pháp.
• Hiểu thái độ và sự thuyết phục là rất quan trọng đối với tiếp thị và quảng cáo.
• Tâm lý học xã hội có thể cung cấp thông tin cho các can thiệp để thúc đẩy các hành vi sức khỏe như tập thể dục và ăn uống lành mạnh.
• Các nguyên tắc về động lực nhóm có thể được áp dụng để cải thiện tinh thần đồng đội và năng suất trong các tổ chức.
• Nghiên cứu tâm lý học xã hội có thể cung cấp thông tin cho các chính sách nhằm giảm định kiến và phân biệt đối xử.
• Hiểu lời khai của nhân chứng và quá trình ra quyết định của bồi thẩm đoàn là rất quan trọng trong hệ thống pháp luật.