Toksykologia kliniczna

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Który z poniższych elementów NIE jest częścią procesu diagnostycznego w toksykologii klinicznej?

Chemiczna analiza toksykologiczna

Ocena stężeń leków

EKG

Badanie RTG klatki piersiowej (correct)

W jakiej kolejności należy postępować w przypadku ostrego zatrucia, według priorytetów, po ocenie pacjenta i podstawowych funkcji życiowych?

Leczenie przyczynowe, identyfikacja trucizny, leczenie objawowe

Leczenie objawowe, leczenie przyczynowe, identyfikacja trucizny

Identyfikacja trucizny, leczenie przyczynowe, leczenie objawowe (correct)

Identyfikacja trucizny, leczenie objawowe, leczenie przyczynowe

Który z poniższych elementów NIE jest priorytetem podczas utrzymywania drożności dróg oddechowych?

Nieinwazyjna wentylacja u pacjentów stabilnych hemodynamicznie (correct)

Użycie rurki ustno-gardłowej

Odpowiednie ułożenie pacjenta

Usunięcie ewentualnych ciał obcych

W jakiej sytuacji intubacja dotchawicza jest szczególnie wskazana w przypadku zatrucia?

Zniesienie odruchów utrzymujących drożność dróg oddechowych (D) Signup and view all the answers

Na co należy zwrócić szczególną uwagę przy intubacji pacjenta, który spożył substancję żrącą?

Na możliwość uszkodzenie dróg oddechowych (B) Signup and view all the answers

Który z poniższych objawów NIE jest charakterystyczny dla złośliwego zespołu neuroleptycznego?

Bradykardia (B) Signup and view all the answers

Jaki lek jest stosowany w leczeniu hipertermii złośliwej, działając jako miorelaksant?

Dantrolen (B) Signup and view all the answers

Który z wymienionych toksodromów charakteryzuje się wzmożonym metabolizmem tlenowym w mięśniach szkieletowych?

Hipertermia złośliwa (B) Signup and view all the answers

Mutacja jakiego kanału jonowego jest kluczowa w patogenezie hipertermii złośliwej?

RYR1 (C) Signup and view all the answers

Który z wymienionych środków znieczulających NIE jest wymieniony jako potencjalny induktor hipertermii złośliwej?

Propofol (C) Signup and view all the answers

Które z wymienionych substancji, w przypadku zatrucia, wymagają leczenia specyficznego, którego wdrożenie warunkowane jest stężeniem trucizny we krwi?

Paracetamol i digoksyna. (C) Signup and view all the answers

Który z wymienionych czynników nie wpływa na wyniki badań toksykologicznych?

Występowanie objawów zatrucia. (A) Signup and view all the answers

W jakim celu wykonuje się ilościowe oznaczenia leków w ostrych zatruciach?

W celu prognozy przebiegu zatrucia, ustalenia wskazań do leczenia, oceny skuteczności leczenia i przewidywania odległej toksyczności. (D) Signup and view all the answers

W przypadku których substancji, toksyczność słabo koreluje ze stężeniem we krwi, a leczenie zależy głównie od parametrów klinicznych?

Benzodiazepiny i amfetamina. (B) Signup and view all the answers

Jakie zjawisko może utrudniać interpretację wyników badań toksykologicznych, prowadząc do rozbieżności między kliniką a toksykologią?

Zjawisko tolerancji na daną substancję. (D) Signup and view all the answers

Który etap postępowania w ostrych zatruciach nie jest elementem leczenia przyczynowego?

Badanie toksykologiczne. (A) Signup and view all the answers

Jakie jest ograniczenie laboratoryjnych możliwości diagnostycznych w toksykologii?

Laboratoria są w stanie oznaczyć tylko ok. 100 substancji, często tylko jakościowo, spośród tysięcy substancji mogących być przyczyną zatruć. (A) Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących interpretacji wyników badań toksykologicznych jest najmniej trafne?

Podawane zakresy stężeń terapeutycznych i toksycznych należy zawsze bezkrytycznie przyjmować. (C) Signup and view all the answers

Który z wymienionych gazów jest silnym inhibitorem oksydazy cytochromowej, zakłócając transport elektronów w komórkach?

Siarkowodór (A) Signup and view all the answers

Jaki jest mechanizm działania zestawu azotyn-tiosiarczan w leczeniu zatruć cyjankami?

Powoduje powstawanie methemoglobiny, która wiąże cyjanki, oraz przekształca cyjanki w rodanki. (C) Signup and view all the answers

Głównym celem leczenia zatrucia siarkowodorem jest:

Leczenie objawowe i wsparcie oddychania z użyciem tlenu 100% (C) Signup and view all the answers

W jakim przypadku rozważamy płukanie żołądka przy zatruciu doustnym cyjankami?

Jeśli od zatrucia nie upłynęła godzina. (A) Signup and view all the answers

Który z podanych objawów NIE jest typowy dla zatrucia siarkowodorem?

Zwiększona diureza (C) Signup and view all the answers

Jakie jest najbardziej charakterystyczne badanie laboratoryjne wskazywane przy rozpoznaniu zatrucia cyjankami?

Zwiększona luka anionowa w badaniu elektrolitów (C) Signup and view all the answers

Co jest odtrutką pierwszego wyboru w przypadku zatrucia cyjankami?

Hydroksykobalamina (A) Signup and view all the answers

Skąd siarkowodór może pochodzić w środowisku pracy?

Z rozkładu produktów organicznych w kanalizacjach i silosach (C) Signup and view all the answers

Które badanie NIE jest rekomendowane w diagnostyce zatrucia siarkowodorem?

Badanie moczu na obecność białka (C) Signup and view all the answers

Dlaczego receptory węchowe przestają reagować na siarkowodór?

Z powodu szybkiego procesu desensytyzacji. (B) Signup and view all the answers

Jakie są główne źródła narażenia na związki rtęci?

Antyseptyki, insektycydy, fungicydy (C) Signup and view all the answers

Jakie objawy mogą wystąpić w wyniku przewlekłego zatrucia metylortęcią?

Zaburzenia czucia i niezborność ruchów (A) Signup and view all the answers

Jakie działanie ma ołów na organizm człowieka?

Upośledza aktywność białek strukturalnych i enzymatycznych (D) Signup and view all the answers

Jakie drogi wchłaniania ma ołów w organizmie?

Układ oddechowy i układ pokarmowy (A) Signup and view all the answers

Jakie jest znaczenie kumulacji metylortęci w organizmie?

Gromadzi się w mięsie ryb i jest niebezpieczna (D) Signup and view all the answers

Jakie objawy charakteryzują kolkę ołowiczą?

Ostre objawy brzuszne z charakterystycznym zmniejszaniem się bólu (A) Signup and view all the answers

Jakie objawy mogą wystąpić przy przewlekłym zatruciu kadmem?

Przewlekły kaszel i zaburzenia funkcji wątroby i nerek (A) Signup and view all the answers

Jakie jest najważniejsze postępowanie w przypadku zatrucia kadmem?

Oznaczenie stężenia kadmu we krwi (A) Signup and view all the answers

Co jest głównym narządem krytycznym w przypadku zatrucia paracetamolem?

Wątroba (B) Signup and view all the answers

Jakie drogi wchłaniania mają metale ciężkie, takie jak ołów i kadm?

Drogą inhalacyjną oraz pokarmową (B) Signup and view all the answers

Jakie są objawy ostrego zatrucia kadmem na drodze inhalacyjnej?

Kaszel, obrzęk płuc, duszność (A) Signup and view all the answers

Jaką rolę pełni ołów w organizmie człowieka?

Jest substancją toksyczną, wpływającą negatywnie na wiele narządów (B) Signup and view all the answers

Jakie znane są objawy przewlekłego zatrucia ołowiem?

Uszkodzenia nerek i anemia (A) Signup and view all the answers

Study Notes

Wprowadzenie do toksykologii

Toksykologia to nauka o truciznach
Trucizna to substancja, której ryzyko wystąpienia działania szkodliwego jest stosunkowo duże
Substancja staje się trucizną w stężeniu toksycznym
Każda substancja w odpowiednio dużej ilości może być trująca
Ryzyko działania szkodliwego zależy od trzech czynników:
- Siła działania substancji toksycznej
- Czas utrzymywania substancji w organizmie
- Rodzaj, częstość i czas trwania ekspozycji

Zatrucia względem częstości kontaktu

Zatrucia mogą być ostre lub przewlekłe
W 80% przypadków trucizna dostaje się do organizmu drogą pokarmową
Zatrucia ostre charakteryzują się szybkim wystąpieniem objawów, które szybko ustępują (o ile nie dojdzie do śmierci)
Zatrucia przewlekłe cechują się długim kontaktem z trucizną i kumulacją w organizmie. Objawy są długotrwałe i początek utajony
Efekt toksyczny (Etoks) = stężenie (c) * czas działania (t)

Toksykologia kliniczna jest dyscypliną kliniczną i wymaga biegłości toksykologa-lekarza
Specjalizacja zajmuje 2 lata (2 lata modułu podstawowego - choroby wewnętrzne + 2 lata modułu specjalistycznego - toksykologia kliniczna)

Ośrodki informacji toksykologicznej

Ośrodki udzielają konsultacji w zatruciach osobom cywilnym i pracownikom służby zdrowia
Ośrodki dostarczają informacji o toksyczności różnych substancji, właściwościach fizykochemicznych, parametrach farmakokinetycznych, interakcjach lekowych, metodach identyfikacji substancji trujących w materiale biologicznym

Dawka toksyczna

Dawka toksyczna – określa stosunek ilości substancji do masy ciała pacjenta, podawany w jednostkach wagowych/objętościowych na kilogram masy ciała
LD50 – dawka śmiertelna medialna u wybranego gatunku zwierząt
LC50 – stężenie śmiertelne medialne przy ekspozycji inhalacyjnej

Drogi narażenia

Trucizny mogą dostać się do organizmu drogą inhalacyjną, pokarmową lub przez skórę
Najczęstsze drogi narażenia to:
- inhalacyjna
- pokarmowa
- przezskórna
- dożylna / domięśniowa

Toksykologia środowiskowa

IARC - Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem opracowuje klasyfikację czynników rakotwórczych
Grupy substancji rakotwórczych dla człowieka: 1 (rakotwórcza), 2A (prawdopodobnie rakotwórcza), 2B (możliwie rakotwórcza), 3 (niemożliwe do zaklasyfikowania jako rakotwórcza), 4 (prawdopodobnie nie rakotwórcza)

Toksykologia żywności

ADI – dopuszczalne dzienne spożycie substancji.

Narażenie na truciznę

Stężenie trucizny w organizmie pomaga ocenić ilościowe narażenie i przewidzieć zejście zatrucia
W wielu zatruciach istnieje słaba zależność między deklarowaną dawką a stężeniem substancji w organizmie

Kinetyka trucizn

Kinetyka to procesy wchłaniania, dystrybucji, metabolizamu i wydalania substancji toksycznych, który definiuje ich efekt toksyczny
Na jej przepływ mogą wpływać: -dawka -funkcje narządów
Toksykokinetyka może się różnić u poszczególnych pacjentów

Epidemiologia i przyczyna ostrych zatruć w Polsce

Hospitalizacje – kilkutysięczne zatrucia
Zgony – kilkaset zatruć

Przyczyny ostrych zatruć w polsce

Leki
Alkohole
Tlenek węgla i inne gazy
Grzyby trujące
Rozpuszczalniki organiczne
Pestycydy
Substancje żrące
Metale i ich sole

Przyczyny zatruć lekami

Przypadkowe spożycie
Świadome przedawkowanie w celach samobójczych
Błąd lekarski

Etiologia najczęstszych objawów w przebiegu ostrych zatruć

Zaburzenia układu pokarmowego
Zaburzenia układu nerwowego
Zaburzenia układu krążenia
Zaburzenia układu oddechowego
Zaburzenia układu moczowego
Zaburzenia narządu wzroku
Zaburzenia skóry

Dawka toksyczna LD50/LC50

Dawka, która powoduje śmierć u 50 % badanych zwierząt

Drogi narażenia

Droga inhalacyjna
Droga pokarmowa
Droga przezskórna
Droga dożylna
Droga domięśniowa

Toksykologia środowiskowa

IARC – International Agency for Research on Cancer
Klasyfikacja substancji rakotwórczych

Toksykologia żywności

ADI - Acceptable Daily Intake

Narażenie na truciznę

Stężenie trucizny we krwi lub moczu pomaga w ocenie ilościowej/jakościowej narażenia

Kinetyka trucizn

Znajomość kinetyki trucizny jest niezbędna do planowania terapii

Epidemiologia i przyczyny zatruć

Dane epidemiologiczne dotyczące zatruć w Polsce
Lista najczęściej występujących trucizn

Przyczyny zatruć lekami

Przypadkowe, omyłkowe
Samoświadomość
Błędy lekarskie

Mechanizmy działania toksycznych substancji

Hipoksja
Hamowanie reakcji enzymatycznych
Wpływ na przewodzenie bodźców w układzie nerwowym
Działanie wolnych rodników
Działanie kancerogenne
Działanie immunologiczne

Hipoksja

Zaburzenie syntezy hemoglobiny
Hemoliza krwinek czerwonych
Ksenobiotyki (CO, azotany)

Przewodnictwo w układzie nerwowym

Blokowanie receptorów acetylocholiny
Blokowanie wydzielania neuroprzekaźników

Działanie wolnych rodników

Kompleksy manganu
Peroksydacja lipidów
Martwica komórek

Działanie kancerogenne

Modifikacja metabolizmu komórkowego
Aflatoksyna

Działanie immunologiczne

Toksyny jako antygen
Powstawanie przeciwciał
Alergie

Uniweralne postępowanie w zatruciach

Proces diagnostyczny
Utrzymywanie podstawowych funkcji życiowych
Identyfikacja trucizny
Leczenie przyczynowe (dekontaminacja, eliminacja trucizny, odtrutka)
Leczenie objawowe

Zasady postępowania ratunkowego w ostrych zatruciach

Diagnostyka toksykologiczna
Podtrzymywanie funkcji życiowych
Identyfikacja trucizny
Leczenie przyczynowe (dekontaminacja, odtrutka)
Leczenie objawowe

Proces diagnostyczny – wywiad

Informacje od pacjenta, rodziny lub służby medycznej

Proces diagnostyczny – okoliczności sugerujące zatrucie

Nagłe wystąpienie objawów
Po spożyciu posiłku
Występowanie podobnych objawów u kilku osób
Utrata przytomności w miejscu potencjalnego zatrucia

Proces diagnostyczny - parametry życiowe

Parametry życiowe u osób podejrzewanych o zatrucie np. oddech, tętno

Proces diagnostyczny – stan OUN

Badanie stanu świadomości u osoby podejrzewanej o zatrucie

Zespoły majaczeniowe (delirium)

Orientacja autopsychiczna zachowana
Orientacja allopsychiczna zaburzona
Niepokój ruchowy, iluzje, omamy
Częściowa niepamięć

Zespół splątaniowy

Zupełna niepamięć
Bezładne miotanie się
Rozerwanie wątku myślowego
Utrata kontaktu

Zespół majaczeniowo-splątaniowy

Najczęstszy w toksykologii

Proces diagnostyczny – badanie źrenic

Wąskie i szerokie źrenice w kontekście różnych substancji i lekach
Niesymetryczne źrenice

Proces diagnostyczny – skóra

Niewydolność oddechowa, sinica, hiperwentylacja, bladość, suchość skóry

Proces diagnostyczny - zaburzenia gospodarki sodowej

Hipernatremia
Hiponatremia

Proces diagnostyczny - zaburzenia gospodarki potasowej

Hiperkaliemia
Hipokaliemia

Proces diagnostyczny - zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej

Kwasica metaboliczna
Alkaloza oddechowa
Kwasica oddechowa
Alkaloza metaboliczna

Badania podmiotowe i obiektywne

W celu rozpoznania zatrucia

Badanie toksykologiczne

Zbadanie stężenia leku w płynach ustrojowych

Badanie stężeń leków

Leczenie zatrucia

Toksydromy

Zespoły specyficznych objawów klinicznych w zatruciach określonymi substancjami
Prawidłowość objawów

Toksydromy – typy toksydromów

Zespół cholinergiczny
Zespół sympatykomimetyczny
Zespół serotoninowy
Złośliwy zespół neuroleptyczny
Hipokaliemia
Rabdomioliza
Ostra polekowa niewydolność wątroby
Zespół cholinolityczny

Zespół cholinergiczny

Nadmierne pobudzenie układu przywspółczulnego
Substancje bezpośrednio pobudzające receptory cholinergiczne,
Substancje blokujące enzym cholinesterazy (pobudzają działanie a cholinergiczne)

Zespół cholinergiczny muskarynowy

Stan świadomości od senności do pobudzenia
Źrenice wąskie,
BP, HR, temp niska
Wydzielanie moczu ↑

Zespół cholinergiczny nikotynowy

Stan świadomości od senności do pobudzenia
Źrenice szerokie,
BP, HR, temp wysoka
Wydzielanie moczu ↑

Zespół cholinergiczny – leczenie

Leczenie w ostrej fazie wymaga sali intensywnego nadzoru toksykologicznego
ATROPINA w przypadku objawów muskarynowych
Leczenie objawowe w przypadku objawów nikotynowych

Zespół sympatykomimetyczny

Substancje pobudzające układ współczulny
Uwalnianie katecholamin z endogennnych zakończeń synaptycznych
Zwiększenie stężenia amin w synapsach

Zespół serotoninowy

Nasilenie transmisji serotoninergicznej poprzez interakcję z różnymi lekami.
Objawy zatrucia to: hipertermia, biegunka, wymioty

Złośliwy zespół neuroleptyczny

Objawy wynikają z silnego obniżenia aktywności neuronów dopaminergicznych
Zablokowanie receptora D₂

Hipertermia złośliwa

Zwiększenie metabolizmu tlenowego w mięśniach szkieletowych
Reakcja na substancje zwiotczające (np. suksametonium
Substancja indukująca hipertermię -> Sukcynylocholina i anestetyki wziewne

Rabdomioliza

Destrukcja włókien mięśniowych
Uwalnianie komponentów mięśniowych do krwi -> uszkodzenia nerek

Ostra polekowa niewydolność wątroby

Uszkodzenie wątroby na skutek zażycia leków
Związki polekowe -> zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych

Środki zmniejszające resorpcje trucizn

Węgiel aktywowany
Prowokacja wymiotów
Płukanie żołądka
Środki przeczyszczające
Dekontaminacja skóry, oczu
Płukanie jelit

Płukanie żołądka

Wskazania i przeciwwskazania, powikłania
Podanie węgla aktywowanego

Płukanie jelit

Zastosowanie w ciężkich zatruciach

Dekontaminacja skóry i oczu

Czynniki i postępowanie

Metody przyspieszające eliminację substancji trujących

Hemodializa
Hemoperfuzja
Plazmafereza
Diureza wymuszona
Hiperwentylacja

Hemodializa

Zasada funkcjonowania
Cechy substancji eliminowanych tą drogą

Hemoperfuzja

Zasada funkcjonowania
Wskazania i przeciwwskazania

Plazmafereza

Zasada funkcjonowania

Diureza wymuszona

Zasada funkcjonowania
Wskazania i przeciwwskazania

Hiperwentylacja

Zasada funkcjonowania

Zatrucia gazami i metalami ciężkimi

Trujące gazy (np. CO, cyjanowodór, siarkowodór, chlor)
Trujące metale ciężkie (np. rtęć, ołów, kadm)

Tlenek węgla

Mechanizmy działania
Objawy ostrego zatrucia
Objawy neurologiczne i psychiatryczne PO zatruciu
Diagnostyka zatrucia
Leczenie zatrucia
Tlenoterapia hiperbaryczna

Związki cyjanowe

Mechanizmy działania
Objawy zatrucia
Diagnostyka zatrucia
Leczenie zatrucia

Siarkowodór

Mechanizmy działania
Objawy zatrucia
Postępowanie w zatruciu

Chlor

Informacje ogólne
Objawy ostrego zatrucia
Postępowanie

Amoniak, wodorotlenek amonowy

Informacje ogólne
Objawy zatrucia
Postępowanie

Rtęć

Informacje ogólne, toksykokinetyka, objawy zatrucia
Postępowanie, nieorganiczne i organiczne związki rtęci
Wskazania

Ołów

Informacje ogólne, toksykokinetyka, objawy zatrucia, leczenie

Kadm

Informacje ogólne, objawy zatrucia, leczenie

Odtrutki

N-acetylocysteina (NAC)
Flumazenil
Nalokson
Deferoksamina
Siarczan protaminy
Fitomenadion (witamina K1)
Atropina
Dwuwęglan sodu
Pralidoksym

Zatrucie pochodnymi metyloksantyn

Pochodne metyloksantyny (np. teofilina, kofeina)
Objawy i leczenie zatrucia
Wskazania do hemodializy

Zatrucie pochodnymi kumaryn

Mechanizm działania
Objawy ostrego i przewlekłego zatrucia
Leczenie

Ostre zatrucie żelazem

Objawy i postępowanie

Toksykologia szczegółowa poszczególnych grup leków

Leki nasenne i uspokajające

Benzodiazepiny
Barbiturany

Leki psychotropowe

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD)
Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI)
Inhibitory monoaminooksydazy (MAOI)
Leki przeciwpsychotyczne
Lit

Leki przeciwdrgawkowe

Fenytoina
Karbamazepina
Kwas walproinowy

Leki działające na układ krążenia

Glikozydy naparstnicy
Leki beta-adrenolityczne
Leki blokujące kanały wapniowe

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Ten quiz sprawdza wiedzę na temat procesu diagnostycznego w toksykologii klinicznej oraz zarządzania ostrymi przypadkami zatrucia. Obejmuje priorytety w ocenie pacjenta, intubacji oraz środki terapeutyczne w związku z zatruciami. Sprawdź, jak dobrze rozumiesz te kluczowe aspekty.

Toksykologia kliniczna - Diagnoza i leczenie

Choose a study mode