Theoretische Kwesties Samenvatting
49 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is het eerste axioma dat Descartes vond?

  • Cogito ergo sum (correct)
  • De stof-gedachte dualisme
  • De natuurkunde als basis
  • Het mechanisme van dieren
  • Hoe bewees Descartes het bestaan van God?

  • Door te stellen dat de mens perfectie kan bereiken
  • Omdat iedereen iets volmaakt heeft dat van God komt (correct)
  • Door deductief te redeneren over het universum
  • Door de natuurwetten te analyseren
  • Wat was de belangrijkste verandering die Copernicus bracht in het wereldbeeld?

  • De aarde is het middelpunt van het heelal.
  • De maan draait om de aarde.
  • De aarde draait om de zon en om zijn eigen as. (correct)
  • Planeten bewegen in cirkelbanen.
  • Welke uitspraak is volgens Descartes juist over machines en dieren?

    <p>Dieren zijn vergelijkbaar met machines. (B)</p> Signup and view all the answers

    Welke astronomische waarnemingen ondersteunden Copernicus' heliocentrische wereldbeeld?

    <p>De beweging van planeten. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat zijn de belangrijkste manieren waarop Descartes mensen van machines onderscheidt?

    <p>Hun vermogen om woorden te gebruiken en handelen op grond van inzicht. (C)</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende stellingen beschrijft Keplers eerste wet van beweging van planeten?

    <p>Planeten bewegen in ellipsvormige banen. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat was een kritiekpunt op Copernicus’ heliocentrische wereldbeeld?

    <p>Het verklaart niet waarom objecten loodrecht naar beneden vallen. (C)</p> Signup and view all the answers

    Waarom zegt Descartes dat dieren geen inzicht hebben?

    <p>Omdat ze altijd een vast patroon volgen in hun gedrag. (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een voorbeeld dat Descartes aanhaalt over het gedrag van een hond?

    <p>Een hond doet altijd cirkels voor hij gaat liggen. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wie was een belangrijke aanhanger van Copernicus en ontwikkelde het heliocentrische wereldbeeld verder?

    <p>Galilei. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat zorgde ervoor dat de leer van mechanisering een breuk betekende met de aristotelische leer?

    <p>De toepassing van de wetenschappelijke methode. (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat is de theorie van Descartes over het lichaam-geest dualisme?

    <p>De geest is hoger in rang dan het lichaam. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat impliceert de mechanisering van de levende natuur volgens Descartes?

    <p>Machines en dieren kunnen dezelfde functie vervullen. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat zijn de drie wetten waar Kepler bekend om is geworden?

    <p>Beweging van planeten. (B)</p> Signup and view all the answers

    Welke fout maakte Copernicus in zijn heliocentrische theorie?

    <p>Hij gebruikte cirkelbanen voor de planeten. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat stelt Gibson over de manier waarop we onze omgeving waarnemen?

    <p>We nemen de omgeving zelf waar zonder tussenkomst van ons brein. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat is het concept van optisch stroomveld in relatie tot beweging?

    <p>Het biedt informatie die bepaalt welke beweging volgt. (C)</p> Signup and view all the answers

    Volgens de actietheorie komen gecoördineerde bewegingen voort uit:

    <p>Een wederzijdse beïnvloeding van het zenuwstelsel, spieren en omgeving. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat was Aristoteles' visie ten opzichte van het wereldbeeld?

    <p>Hij ontwikkelde een alomvattend en coherent wereldbeeld. (C)</p> Signup and view all the answers

    Waar nam Aristoteles afstand van in zijn filosofie?

    <p>De ideeën van Plato, zijn leermeester. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat beweerde Zeno met de paradox van Achilles en de schildpad?

    <p>Het is onmogelijk dat Achilles de schildpad inhaalt vanwege logische wetten. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat stelt de preformatietheorie voor in tegenstelling tot de theorie van epigenese?

    <p>Patronen worden opgelegd door een vormende kracht. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat gebeurt er bij het verwarmingsproces in een Rayleigh-Bénard-cel?

    <p>Moleculen vertonen collectief gedrag bij een temperatuurverschil. (A)</p> Signup and view all the answers

    Welke impact heeft de visie van Parmenides op Plato gehad?

    <p>Plato werd beïnvloed door Parmenides' opvattingen dat verandering niet bestaat. (A)</p> Signup and view all the answers

    Welke wet is relevant in de context van de theorieën van Haken en Prigogine?

    <p>De tweede wet van de thermodynamica. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een kritiekpunt op Aristoteles' visie?

    <p>Zijn visie omvatte niet de invloed van empirisch onderzoek. (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat beoogt de theorie van zelforganisatie te verklaren?

    <p>Fenomenen in open systemen met universele principes. (A)</p> Signup and view all the answers

    Welke conclusie kan worden getrokken uit Darwins experimenten met aardwormen?

    <p>Aardwormen tonen flexibel en intelligent gedrag. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat is de hoofdfocus van de evolutieleer volgens de inhoud?

    <p>Begrijpen van de variatie tussen individuen in hun gedrag. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een gevolg van de zelforganisatie van systemen volgens de inhoud?

    <p>Structuren ontstaan door collectieve interactie van elementen. (A)</p> Signup and view all the answers

    Bij welke aspect past de ontdekking van Turing over anatomische structuren?

    <p>Het ontstaan van structuren volgens fysische wetten. (D)</p> Signup and view all the answers

    Waarom is aandacht voor individuele verschillen geen gemeengoed in de studie van mens en dier?

    <p>Omdat onderzoekers zich slechts richten op populaties. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat ontdekte Darwin over het gedrag van aardwormen bij het afsluiten van hun holletjes?

    <p>Aardwormen kunnen de vorm van een blad waarnemen. (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een kenmerk van open systemen volgens de theorie van zelforganisatie?

    <p>Ze wisselen energie en materie uit met de omgeving. (D)</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende stellingen is waar over patrooninformatie in neurale structuren?

    <p>Ze volgt dezelfde wetten als in elke andere context. (D)</p> Signup and view all the answers

    Welke waardevolle rol vervullen aardwormen volgens Darwin?

    <p>Ze verbeteren de vruchtbaarheid van de grond. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat toonde Darwin aan met zijn experimenten met blaadjes en aardwormen?

    <p>Aardwormen kunnen variaties in bladvorm herkennen. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat houdt variabiliteit in de context van het 'populatie denken' in?

    <p>Er is een sterke nadruk op gemiddelde gedragingen. (A)</p> Signup and view all the answers

    Waarom is de evolutieleer belangrijk voor de theorievorming over menselijk gedrag?

    <p>Het erkent dat er geen essentie is die menselijk gedrag definieert. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat stelt de theorie van zelforganisatie over systemen in de natuur?

    <p>Ze veranderen en zijn dynamisch over tijd. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een kenmerk van de interactie van elementen in een zelforganiserend systeem?

    <p>Patronen ontstaan op een globaal niveau dat niet begrepen kan worden op het niveau van elementen. (D)</p> Signup and view all the answers

    Hoe verklaart de theorie van zelforganisatie het bouwen van een termietenheuvel?

    <p>Het collectieve gedrag van termieten leidt tot het ontstaan van het bouwwerk. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat bekritiseerde Gottlieb in zijn onderzoek naar het ontwikkelingsproces?

    <p>De rol van omgevingsfactoren in de ontwikkeling. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat houdt de theorie van predetermined epigenesis of behavior in?

    <p>Gedragingen hebben geen effect op de ontwikkeling van het organisme. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat ontdekte Gottlieb in zijn onderzoek naar vogels?

    <p>Beweging en sensorische stimulatie hebben een regulerend effect in het proces van ontogenese. (B)</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende uitspraken is waar volgens de theorie van zelforganisatie?

    <p>Het geheel bepaalt de onderliggende delen en hun interacties. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een gevolg van de interactie tussen mensen volgens de theorie van zelforganisatie?

    <p>Er is een dynamisch proces van cultuurvorming dat gedrag beïnvloedt. (D)</p> Signup and view all the answers

    Signup and view all the answers

    Flashcards

    Copernicus' dubbele draaiing

    De theorie dat de aarde niet het centrum van het universum is, maar om de zon draait en ook om zijn eigen as.

    Mechanisering van het wereldbeeld

    Een manier van denken die ervan uitgaat dat het universum werkt volgens mechanische wetten, zoals die van de natuurkunde.

    Geocentrisch wereldbeeld

    De theorie dat de aarde het centrum van het universum is, met de zon en andere planeten die eromheen draaien.

    Heliocentrisch wereldbeeld

    De theorie dat de zon het centrum van het universum is en de aarde eromheen draait.

    Signup and view all the flashcards

    Astronomie

    De wetenschap die de beweging van hemellichamen bestudeert, zoals planeten, sterren en sterrenstelsels.

    Signup and view all the flashcards

    Ellipsvormige banen van planeten

    Kepler beweerde dat planeten geen cirkelvormige banen afleggen, maar ellipsvormige banen. Dit was een radicale breuk met de toen heersende opvattingen.

    Signup and view all the flashcards

    Wetenschappelijke methode

    De manier waarop wetenschappers kennis vergaren door observaties, experimenten en het formuleren van hypothesen.

    Signup and view all the flashcards

    Hypothese

    Een veronderstelling of verklaring die moet worden getest met observaties en experimenten.

    Signup and view all the flashcards

    Gibson's directe waarnemingstheorie

    De theorie die stelt dat we de omgeving niet alleen zien als een representatie, maar dat we de directe informatie uit de omgeving waarnemen.

    Signup and view all the flashcards

    Beweging wordt gestuurd door de omgeving

    De beweging van dieren, inclusief mensen, wordt niet bestuurd door het brein, maar door de informatie die in de omgeving aanwezig is.

    Signup and view all the flashcards

    Optisch stroomveld

    De verandering in lichtpatronen die ontstaat wanneer we ons door de omgeving bewegen.

    Signup and view all the flashcards

    Relatie tussen optisch stroomveld en bewegen

    De relatie tussen het optisch stroomveld en onze bewegingen, die suggereert dat het brein geen directe controle over onze bewegingen heeft.

    Signup and view all the flashcards

    Actietheorie

    De theorie die stelt dat gedrag voortkomt uit de wederzijdse beïnvloeding van het zenuwstelsel, het spier-skeletsysteem en de omgeving.

    Signup and view all the flashcards

    Geen enkel systeem is dominant

    Gecoördineerde bewegingen ontstaan niet door het brein alleen, maar door een samenwerking tussen de verschillende systemen, waarbij geen enkel systeem de controle heeft.

    Signup and view all the flashcards

    Parmenides' visie op verandering

    De visie van Parmenides dat verandering onmogelijk is, omdat er alleen zijn en niet-zijn bestaat.

    Signup and view all the flashcards

    Paradox van Achilles en de schildpad

    Zeno's paradox van Achilles en de schildpad, die de onmogelijkheid van verandering illustreert volgens de wetten van de logica.

    Signup and view all the flashcards

    Cogito ergo sum

    René Descartes' eerste axioma, dat stelt dat het bestaan van het bewustzijn bewijst dat we bestaan.

    Signup and view all the flashcards

    Lichaam-geest dualisme

    Descartes' filosofie dat de mens bestaat uit een lichaam en een geest.

    Signup and view all the flashcards

    Deductief redeneren

    Een denkwijze waarbij men van algemene principes naar specifieke conclusies redeneert.

    Signup and view all the flashcards

    Descartes' bewijs van God

    Bewijs van Gods bestaan, gebaseerd op het idee van volmaaktheid. Omdat we volmaaktheid kunnen voorstellen, moet er iets volmaakter zijn, namelijk God.

    Signup and view all the flashcards

    Dieren als machines

    Descartes' theorie dat dieren in wezen machines zijn en hun gedrag volledig mechanisch verklaard kan worden.

    Signup and view all the flashcards

    Gedragspatronen van dieren

    Dieren vertonen weinig variatie in hun gedrag, wat volgens Descartes bewijs is van hun mechanische aard.

    Signup and view all the flashcards

    Machines en taal

    Descartes stelde dat machines nooit taal kunnen gebruiken, waardoor mensen zich van machines onderscheiden.

    Signup and view all the flashcards

    Machines en inzicht

    Volgens Descartes zullen machines, zelfs als ze bepaalde taken goed kunnen uitvoeren, altijd tekortschieten in andere taken omdat ze niet vanuit inzicht handelen.

    Signup and view all the flashcards

    Variabiliteit in populaties

    Het idee dat er aanzienlijke variatie bestaat binnen een populatie of soort, in tegenstelling tot het idee van een universele, vaststaande essentie.

    Signup and view all the flashcards

    Negeren van individuele verschillen

    De studie van mens en dier ging er vaak vanuit dat er algemene wetten zijn die het gedrag van alle mensen of dieren verklaren, terwijl individuele verschillen vaak werden genegeerd.

    Signup and view all the flashcards

    Evolutie en variatie in gedrag

    De evolutietheorie benadrukt dat we niet op zoek moeten gaan naar één manier waarop iemand een taak uitvoert, maar naar de variatie in hoe verschillende mensen die taak uitvoeren.

    Signup and view all the flashcards

    Intelligentie bij aardwormen

    Darwins experimenten met aardwormen toonden aan dat hun gedrag flexibel, functioneel en intelligent is, in plaats van automatisch of instinctief.

    Signup and view all the flashcards

    Aardwormen en perceptie

    Darwin toonde aan dat aardwormen in staat waren om de vorm van voorwerpen te onderscheiden en hun gedrag aan te passen aan de vorm, wat aangeeft dat hun gedrag niet volledig instinctief is.

    Signup and view all the flashcards

    Adaptief gedrag bij aardwormen

    Darwin ontdekte dat aardwormen een holletje afsluiten met bladeren om zichzelf te beschermen tegen uitdroging en kou, en dat dit gedrag alleen wordt uitgevoerd wanneer het nodig is.

    Signup and view all the flashcards

    Evolutie en de mens

    Darwins onderzoek naar aardwormen ondersteunde het idee dat de mensheid deel uitmaakt van het dierenrijk en onderworpen is aan dezelfde evolutionaire processen.

    Signup and view all the flashcards

    Evolutie en de studie van het gedrag

    Darwin's evolutietheorie legde de nadruk op de variatie tussen soorten en individuen, waardoor het denken over het menselijk gedrag moest worden bijgesteld.

    Signup and view all the flashcards

    Zelforganisatie

    De theorie van zelforganisatie stelt dat systemen in de levende en levenloze natuur voortdurend veranderen en zich ontwikkelen. Deze verandering gebeurt door interacties tussen elementen, waardoor patronen ontstaan op een globaal niveau die niet begrepen kunnen worden door enkel naar de individuele elementen te kijken.

    Signup and view all the flashcards

    Interactie en het geheel

    Volgens de theorie van zelforganisatie beïnvloedt de interactie van elementen het gehele systeem. Zo bepaalt de cultuur van een groep mensen het gedrag van die mensen, maar tegelijk wordt die cultuur gevormd door het gedrag van de individuen.

    Signup and view all the flashcards

    Geheel voor onderdelen

    De theorie van zelforganisatie stelt dat het begrijpen van het gehele systeem nodig is om de individuele componenten te begrijpen. Het geheel bepaalt de onderdelen, niet andersom.

    Signup and view all the flashcards

    Zelforganisatie in biologie

    De theorie van zelforganisatie werd gebruikt om het ontstaan van patronen in biologische systemen te verklaren.

    Signup and view all the flashcards

    Geen centrale sturing

    Volgens de theorie van zelforganisatie is er geen centrale sturing bij het tot stand komen van complexe biologische patronen. Zo is er geen termiet die een termietenheuvel 'ontwerpt', maar ontstaat de heuvel door de collectieve actie van de termieten.

    Signup and view all the flashcards

    Kritiek op predetermined epigenesis

    Gottlieb bekritiseerde de traditionele visie op ontwikkeling, die stelde dat genen volledig bepalen hoe een organisme zich ontwikkelt. Hij beargumenteerde dat interactie met de omgeving en sensorische stimulatie een belangrijke rol spelen in dit proces.

    Signup and view all the flashcards

    Predetermined epigenesis

    De theorie van predetermined epigenesis stelt dat de ontwikkeling van een organisme volledig door genen wordt bepaald. Gedrag, ervaringen en de omgeving hebben geen invloed op dit genetisch programma.

    Signup and view all the flashcards

    Beweging en sensorische stimulatie

    Gottlieb's onderzoek toonde aan dat beweging en sensorische stimulatie een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van vogels. Dit ondersteunt de theorie van zelforganisatie, die stelt dat de omgeving en interacties een belangrijke rol spelen in ontwikkeling.

    Signup and view all the flashcards

    Epigenese

    De theorie dat vorm en structuur in de natuur worden opgelegd door een externe entiteit (preformatietheorie) werd vervangen door de theorie van epigenese. Deze theorie stelt dat vorming een proces is van ontwikkeling en progressieve organisatie, in plaats van pre-bestaande instructies.

    Signup and view all the flashcards

    Rayleigh-Bénard-cel

    Een experiment dat aantoont dat een vloeistof zonder instructies van buitenaf patronen kan vormen. Wanneer een vloeistof vanaf de onderkant verhit wordt, ontstaan er convectierollen door warmteoverdracht en de interactie van vloeistofmoleculen.

    Signup and view all the flashcards

    Theorie van Turing

    De wiskundige beschrijving van hoe verschillende anatomische structuren ontstaan door natuurlijke wetten en processen. Het concept laat zien dat structuren kunnen ontstaan zonder dat er vooraf geprogrammeerde instructies nodig zijn.

    Signup and view all the flashcards

    Tweede wet van de thermodynamica

    Een fysische wet die stelt dat de entropie in een gesloten systeem - dat geen energie of materie met de omgeving uitwisselt - altijd toeneemt. Dit betekent dat er meer wanorde zal zijn na verloop van tijd.

    Signup and view all the flashcards

    Open systeem

    Een open systeem dat niet in een evenwichtsstaat verkeert en constant energie en materie uitwisselt met zijn omgeving. Zulke systemen kunnen zichzelf organiseren en patronen vormen.

    Signup and view all the flashcards

    Wetten van patrooninformatie

    De universele wetten die ten grondslag liggen aan de vorming van patronen in open systemen, ongeacht de materiaalsoort of het niveau van zelforganisatie.

    Signup and view all the flashcards

    Theorie van zelforganisatie

    De theorie die probeert te verklaren hoe patronen in de levende en levenloze natuur ontstaan uit dezelfde universele principes van zelforganisatie. Het concept bepleit de eenheid in de natuur en de gedeelde principes in verschillende systemen.

    Signup and view all the flashcards

    Study Notes

    Inleiding

    • Dit is een samenvatting van het boek "Theoretische kwesties" van de Rijksuniversiteit Groningen.
    • Het boek behandelt theoretische concepten over bewegingen, natuurwetenschappen en mensbeeld.

    Hoofdstuk 1: Introductie

    • Een centrale discussie is de motor-actie controverse, waarin twee dominante zienswijzen voorop staan.
    • De motortheorie: het lichaam is een passief instrument aangestuurd door het brein, dat een representatie van de wereld construeren.
    • De actietheorie: Er is een wederkerige beïnvloeding tussen zenuwstelsel, spieren, skeletstelsel en omgeving.

    Hoofdstuk 2: De mechanisering van de natuur

    • Aristoteles
      • Beschreef een alomvattend en coherent wereldbeeld, met een centrale plaats voor aardse elementen (aarde, water, lucht, vuur).
      • Beweging wordt gezien als intrinsiek doelgericht, met elementen die naar hun natuurlijke plaats streven.
      • Beweging als een terugkeer naar de natuurlijke toestand.
    • Plato en Zeno
    • De wereld is zoals wij hem waarnemen, maar is een onvolmaakte afspiegeling van de perfecte wereld van ideeën.

    Hoofdstuk 3: Descartes

    • Descartes, een rationalist, hield zich bezig met de zoektocht naar onbetwijfelbare kennis.
    • Hij introduceerde het cognitieve dualisme (lichaam en geest), waarbij hij meende dat het lichaam volgt de wetten van de mechanica, terwijl de geest vrij is van deze beperkingen.
    • Mensen verschillen fundamenteel van dieren doordat zij een ziel hebben.
    • Hij beschouwde dieren als machines.

    Hoofdstuk 4: De mens als machine

    • Borelli: Hij probeerde krachten in bewegingen op mechanische wijze te berekenen.
    • Hobbes: Beschouwde mensen als machines, zonder een ziel.
    • De Vaucanson: Hij bouwde robots die de menselijke bewegingen nadeerden, waardoor de machinemetafoor voor menselijk functionering kon worden onderzocht.

    Hoofdstuk 5: De romantiek

    • Een tegenbeweging tegen de Verlichting.
    • Romantici geloofden in de onafhankelijkheid van mens en natuur.
    • Kant: beschreef organismen als zelf-organiserende systemen en niet als verzameling mechanische delen
    • Goethe; mens is onderdeel van de natuur, maar met eigen karakteristieken.
    • Blumenbach: vond verschillen in rassen, maar stond open voor de evolutietheorie.

    Hoofdstuk 6: Darwin

    • Darwin: introduceerde evolutietheorie.
    • Evolutionaire geschiedenis is een proces met natuurlijke selectie en toevallige variaties, gebaseerd op interacties met de omgeving.
    • De mens maakt deel uit van de natuur en verschilt niet fundamenteel van dieren.

    Hoofdstuk 7: Gibson's ecologische psychologie

    • Gibson: Introduceren het concept affordances om te verklaren hoe organismen hun omgeving begrijpen.
    • Affordances zijn de mogelijkheden die de omgeving bied aan een organisme.
    • Een organisme interpreteert de omgeving in termen van wat ze kunnen doen.

    Hoofdstuk 8: De theorie van zelforganisatie

    • Zelforganisatie: Patronen ontstaan uit de interactie van elementen in een systeem, zonder externe controle.
    • Voorbeelden zoals de Rayleigh-Bénard cellen die ontstaan door interacties tussen moleculen.
    • Zelforganisatie is een proces dat in zowel levenloze als levende systemen plaatsvindt.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Description

    Deze quiz biedt een overzicht van het boek 'Theoretische kwesties' van de Rijksuniversiteit Groningen. Het behandelt belangrijke theoretische concepten over bewegingen, natuurwetenschappen en mensbeeld, met aandacht voor de motor-actie controverse en historische standpunten van Aristoteles, Plato en Zeno.

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Browser