Theoretische Kwesties Samenvatting

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is het eerste axioma dat Descartes vond?

  • Cogito ergo sum (correct)
  • De stof-gedachte dualisme
  • De natuurkunde als basis
  • Het mechanisme van dieren

Hoe bewees Descartes het bestaan van God?

  • Door te stellen dat de mens perfectie kan bereiken
  • Omdat iedereen iets volmaakt heeft dat van God komt (correct)
  • Door deductief te redeneren over het universum
  • Door de natuurwetten te analyseren

Wat was de belangrijkste verandering die Copernicus bracht in het wereldbeeld?

  • De aarde is het middelpunt van het heelal.
  • De maan draait om de aarde.
  • De aarde draait om de zon en om zijn eigen as. (correct)
  • Planeten bewegen in cirkelbanen.

Welke uitspraak is volgens Descartes juist over machines en dieren?

<p>Dieren zijn vergelijkbaar met machines. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke astronomische waarnemingen ondersteunden Copernicus' heliocentrische wereldbeeld?

<p>De beweging van planeten. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de belangrijkste manieren waarop Descartes mensen van machines onderscheidt?

<p>Hun vermogen om woorden te gebruiken en handelen op grond van inzicht. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende stellingen beschrijft Keplers eerste wet van beweging van planeten?

<p>Planeten bewegen in ellipsvormige banen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was een kritiekpunt op Copernicus’ heliocentrische wereldbeeld?

<p>Het verklaart niet waarom objecten loodrecht naar beneden vallen. (C)</p> Signup and view all the answers

Waarom zegt Descartes dat dieren geen inzicht hebben?

<p>Omdat ze altijd een vast patroon volgen in hun gedrag. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld dat Descartes aanhaalt over het gedrag van een hond?

<p>Een hond doet altijd cirkels voor hij gaat liggen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wie was een belangrijke aanhanger van Copernicus en ontwikkelde het heliocentrische wereldbeeld verder?

<p>Galilei. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zorgde ervoor dat de leer van mechanisering een breuk betekende met de aristotelische leer?

<p>De toepassing van de wetenschappelijke methode. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de theorie van Descartes over het lichaam-geest dualisme?

<p>De geest is hoger in rang dan het lichaam. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat impliceert de mechanisering van de levende natuur volgens Descartes?

<p>Machines en dieren kunnen dezelfde functie vervullen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de drie wetten waar Kepler bekend om is geworden?

<p>Beweging van planeten. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke fout maakte Copernicus in zijn heliocentrische theorie?

<p>Hij gebruikte cirkelbanen voor de planeten. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat stelt Gibson over de manier waarop we onze omgeving waarnemen?

<p>We nemen de omgeving zelf waar zonder tussenkomst van ons brein. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is het concept van optisch stroomveld in relatie tot beweging?

<p>Het biedt informatie die bepaalt welke beweging volgt. (C)</p> Signup and view all the answers

Volgens de actietheorie komen gecoördineerde bewegingen voort uit:

<p>Een wederzijdse beïnvloeding van het zenuwstelsel, spieren en omgeving. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was Aristoteles' visie ten opzichte van het wereldbeeld?

<p>Hij ontwikkelde een alomvattend en coherent wereldbeeld. (C)</p> Signup and view all the answers

Waar nam Aristoteles afstand van in zijn filosofie?

<p>De ideeën van Plato, zijn leermeester. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat beweerde Zeno met de paradox van Achilles en de schildpad?

<p>Het is onmogelijk dat Achilles de schildpad inhaalt vanwege logische wetten. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat stelt de preformatietheorie voor in tegenstelling tot de theorie van epigenese?

<p>Patronen worden opgelegd door een vormende kracht. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er bij het verwarmingsproces in een Rayleigh-Bénard-cel?

<p>Moleculen vertonen collectief gedrag bij een temperatuurverschil. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke impact heeft de visie van Parmenides op Plato gehad?

<p>Plato werd beïnvloed door Parmenides' opvattingen dat verandering niet bestaat. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke wet is relevant in de context van de theorieën van Haken en Prigogine?

<p>De tweede wet van de thermodynamica. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kritiekpunt op Aristoteles' visie?

<p>Zijn visie omvatte niet de invloed van empirisch onderzoek. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat beoogt de theorie van zelforganisatie te verklaren?

<p>Fenomenen in open systemen met universele principes. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke conclusie kan worden getrokken uit Darwins experimenten met aardwormen?

<p>Aardwormen tonen flexibel en intelligent gedrag. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de hoofdfocus van de evolutieleer volgens de inhoud?

<p>Begrijpen van de variatie tussen individuen in hun gedrag. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de zelforganisatie van systemen volgens de inhoud?

<p>Structuren ontstaan door collectieve interactie van elementen. (A)</p> Signup and view all the answers

Bij welke aspect past de ontdekking van Turing over anatomische structuren?

<p>Het ontstaan van structuren volgens fysische wetten. (D)</p> Signup and view all the answers

Waarom is aandacht voor individuele verschillen geen gemeengoed in de studie van mens en dier?

<p>Omdat onderzoekers zich slechts richten op populaties. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat ontdekte Darwin over het gedrag van aardwormen bij het afsluiten van hun holletjes?

<p>Aardwormen kunnen de vorm van een blad waarnemen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van open systemen volgens de theorie van zelforganisatie?

<p>Ze wisselen energie en materie uit met de omgeving. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende stellingen is waar over patrooninformatie in neurale structuren?

<p>Ze volgt dezelfde wetten als in elke andere context. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke waardevolle rol vervullen aardwormen volgens Darwin?

<p>Ze verbeteren de vruchtbaarheid van de grond. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat toonde Darwin aan met zijn experimenten met blaadjes en aardwormen?

<p>Aardwormen kunnen variaties in bladvorm herkennen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt variabiliteit in de context van het 'populatie denken' in?

<p>Er is een sterke nadruk op gemiddelde gedragingen. (A)</p> Signup and view all the answers

Waarom is de evolutieleer belangrijk voor de theorievorming over menselijk gedrag?

<p>Het erkent dat er geen essentie is die menselijk gedrag definieert. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat stelt de theorie van zelforganisatie over systemen in de natuur?

<p>Ze veranderen en zijn dynamisch over tijd. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de interactie van elementen in een zelforganiserend systeem?

<p>Patronen ontstaan op een globaal niveau dat niet begrepen kan worden op het niveau van elementen. (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe verklaart de theorie van zelforganisatie het bouwen van een termietenheuvel?

<p>Het collectieve gedrag van termieten leidt tot het ontstaan van het bouwwerk. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat bekritiseerde Gottlieb in zijn onderzoek naar het ontwikkelingsproces?

<p>De rol van omgevingsfactoren in de ontwikkeling. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de theorie van predetermined epigenesis of behavior in?

<p>Gedragingen hebben geen effect op de ontwikkeling van het organisme. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat ontdekte Gottlieb in zijn onderzoek naar vogels?

<p>Beweging en sensorische stimulatie hebben een regulerend effect in het proces van ontogenese. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken is waar volgens de theorie van zelforganisatie?

<p>Het geheel bepaalt de onderliggende delen en hun interacties. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de interactie tussen mensen volgens de theorie van zelforganisatie?

<p>Er is een dynamisch proces van cultuurvorming dat gedrag beïnvloedt. (D)</p> Signup and view all the answers

Signup and view all the answers

Flashcards

Copernicus' dubbele draaiing

De theorie dat de aarde niet het centrum van het universum is, maar om de zon draait en ook om zijn eigen as.

Mechanisering van het wereldbeeld

Een manier van denken die ervan uitgaat dat het universum werkt volgens mechanische wetten, zoals die van de natuurkunde.

Geocentrisch wereldbeeld

De theorie dat de aarde het centrum van het universum is, met de zon en andere planeten die eromheen draaien.

Heliocentrisch wereldbeeld

De theorie dat de zon het centrum van het universum is en de aarde eromheen draait.

Signup and view all the flashcards

Astronomie

De wetenschap die de beweging van hemellichamen bestudeert, zoals planeten, sterren en sterrenstelsels.

Signup and view all the flashcards

Ellipsvormige banen van planeten

Kepler beweerde dat planeten geen cirkelvormige banen afleggen, maar ellipsvormige banen. Dit was een radicale breuk met de toen heersende opvattingen.

Signup and view all the flashcards

Wetenschappelijke methode

De manier waarop wetenschappers kennis vergaren door observaties, experimenten en het formuleren van hypothesen.

Signup and view all the flashcards

Hypothese

Een veronderstelling of verklaring die moet worden getest met observaties en experimenten.

Signup and view all the flashcards

Gibson's directe waarnemingstheorie

De theorie die stelt dat we de omgeving niet alleen zien als een representatie, maar dat we de directe informatie uit de omgeving waarnemen.

Signup and view all the flashcards

Beweging wordt gestuurd door de omgeving

De beweging van dieren, inclusief mensen, wordt niet bestuurd door het brein, maar door de informatie die in de omgeving aanwezig is.

Signup and view all the flashcards

Optisch stroomveld

De verandering in lichtpatronen die ontstaat wanneer we ons door de omgeving bewegen.

Signup and view all the flashcards

Relatie tussen optisch stroomveld en bewegen

De relatie tussen het optisch stroomveld en onze bewegingen, die suggereert dat het brein geen directe controle over onze bewegingen heeft.

Signup and view all the flashcards

Actietheorie

De theorie die stelt dat gedrag voortkomt uit de wederzijdse beïnvloeding van het zenuwstelsel, het spier-skeletsysteem en de omgeving.

Signup and view all the flashcards

Geen enkel systeem is dominant

Gecoördineerde bewegingen ontstaan niet door het brein alleen, maar door een samenwerking tussen de verschillende systemen, waarbij geen enkel systeem de controle heeft.

Signup and view all the flashcards

Parmenides' visie op verandering

De visie van Parmenides dat verandering onmogelijk is, omdat er alleen zijn en niet-zijn bestaat.

Signup and view all the flashcards

Paradox van Achilles en de schildpad

Zeno's paradox van Achilles en de schildpad, die de onmogelijkheid van verandering illustreert volgens de wetten van de logica.

Signup and view all the flashcards

Cogito ergo sum

René Descartes' eerste axioma, dat stelt dat het bestaan van het bewustzijn bewijst dat we bestaan.

Signup and view all the flashcards

Lichaam-geest dualisme

Descartes' filosofie dat de mens bestaat uit een lichaam en een geest.

Signup and view all the flashcards

Deductief redeneren

Een denkwijze waarbij men van algemene principes naar specifieke conclusies redeneert.

Signup and view all the flashcards

Descartes' bewijs van God

Bewijs van Gods bestaan, gebaseerd op het idee van volmaaktheid. Omdat we volmaaktheid kunnen voorstellen, moet er iets volmaakter zijn, namelijk God.

Signup and view all the flashcards

Dieren als machines

Descartes' theorie dat dieren in wezen machines zijn en hun gedrag volledig mechanisch verklaard kan worden.

Signup and view all the flashcards

Gedragspatronen van dieren

Dieren vertonen weinig variatie in hun gedrag, wat volgens Descartes bewijs is van hun mechanische aard.

Signup and view all the flashcards

Machines en taal

Descartes stelde dat machines nooit taal kunnen gebruiken, waardoor mensen zich van machines onderscheiden.

Signup and view all the flashcards

Machines en inzicht

Volgens Descartes zullen machines, zelfs als ze bepaalde taken goed kunnen uitvoeren, altijd tekortschieten in andere taken omdat ze niet vanuit inzicht handelen.

Signup and view all the flashcards

Variabiliteit in populaties

Het idee dat er aanzienlijke variatie bestaat binnen een populatie of soort, in tegenstelling tot het idee van een universele, vaststaande essentie.

Signup and view all the flashcards

Negeren van individuele verschillen

De studie van mens en dier ging er vaak vanuit dat er algemene wetten zijn die het gedrag van alle mensen of dieren verklaren, terwijl individuele verschillen vaak werden genegeerd.

Signup and view all the flashcards

Evolutie en variatie in gedrag

De evolutietheorie benadrukt dat we niet op zoek moeten gaan naar één manier waarop iemand een taak uitvoert, maar naar de variatie in hoe verschillende mensen die taak uitvoeren.

Signup and view all the flashcards

Intelligentie bij aardwormen

Darwins experimenten met aardwormen toonden aan dat hun gedrag flexibel, functioneel en intelligent is, in plaats van automatisch of instinctief.

Signup and view all the flashcards

Aardwormen en perceptie

Darwin toonde aan dat aardwormen in staat waren om de vorm van voorwerpen te onderscheiden en hun gedrag aan te passen aan de vorm, wat aangeeft dat hun gedrag niet volledig instinctief is.

Signup and view all the flashcards

Adaptief gedrag bij aardwormen

Darwin ontdekte dat aardwormen een holletje afsluiten met bladeren om zichzelf te beschermen tegen uitdroging en kou, en dat dit gedrag alleen wordt uitgevoerd wanneer het nodig is.

Signup and view all the flashcards

Evolutie en de mens

Darwins onderzoek naar aardwormen ondersteunde het idee dat de mensheid deel uitmaakt van het dierenrijk en onderworpen is aan dezelfde evolutionaire processen.

Signup and view all the flashcards

Evolutie en de studie van het gedrag

Darwin's evolutietheorie legde de nadruk op de variatie tussen soorten en individuen, waardoor het denken over het menselijk gedrag moest worden bijgesteld.

Signup and view all the flashcards

Zelforganisatie

De theorie van zelforganisatie stelt dat systemen in de levende en levenloze natuur voortdurend veranderen en zich ontwikkelen. Deze verandering gebeurt door interacties tussen elementen, waardoor patronen ontstaan op een globaal niveau die niet begrepen kunnen worden door enkel naar de individuele elementen te kijken.

Signup and view all the flashcards

Interactie en het geheel

Volgens de theorie van zelforganisatie beïnvloedt de interactie van elementen het gehele systeem. Zo bepaalt de cultuur van een groep mensen het gedrag van die mensen, maar tegelijk wordt die cultuur gevormd door het gedrag van de individuen.

Signup and view all the flashcards

Geheel voor onderdelen

De theorie van zelforganisatie stelt dat het begrijpen van het gehele systeem nodig is om de individuele componenten te begrijpen. Het geheel bepaalt de onderdelen, niet andersom.

Signup and view all the flashcards

Zelforganisatie in biologie

De theorie van zelforganisatie werd gebruikt om het ontstaan van patronen in biologische systemen te verklaren.

Signup and view all the flashcards

Geen centrale sturing

Volgens de theorie van zelforganisatie is er geen centrale sturing bij het tot stand komen van complexe biologische patronen. Zo is er geen termiet die een termietenheuvel 'ontwerpt', maar ontstaat de heuvel door de collectieve actie van de termieten.

Signup and view all the flashcards

Kritiek op predetermined epigenesis

Gottlieb bekritiseerde de traditionele visie op ontwikkeling, die stelde dat genen volledig bepalen hoe een organisme zich ontwikkelt. Hij beargumenteerde dat interactie met de omgeving en sensorische stimulatie een belangrijke rol spelen in dit proces.

Signup and view all the flashcards

Predetermined epigenesis

De theorie van predetermined epigenesis stelt dat de ontwikkeling van een organisme volledig door genen wordt bepaald. Gedrag, ervaringen en de omgeving hebben geen invloed op dit genetisch programma.

Signup and view all the flashcards

Beweging en sensorische stimulatie

Gottlieb's onderzoek toonde aan dat beweging en sensorische stimulatie een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van vogels. Dit ondersteunt de theorie van zelforganisatie, die stelt dat de omgeving en interacties een belangrijke rol spelen in ontwikkeling.

Signup and view all the flashcards

Epigenese

De theorie dat vorm en structuur in de natuur worden opgelegd door een externe entiteit (preformatietheorie) werd vervangen door de theorie van epigenese. Deze theorie stelt dat vorming een proces is van ontwikkeling en progressieve organisatie, in plaats van pre-bestaande instructies.

Signup and view all the flashcards

Rayleigh-Bénard-cel

Een experiment dat aantoont dat een vloeistof zonder instructies van buitenaf patronen kan vormen. Wanneer een vloeistof vanaf de onderkant verhit wordt, ontstaan er convectierollen door warmteoverdracht en de interactie van vloeistofmoleculen.

Signup and view all the flashcards

Theorie van Turing

De wiskundige beschrijving van hoe verschillende anatomische structuren ontstaan door natuurlijke wetten en processen. Het concept laat zien dat structuren kunnen ontstaan zonder dat er vooraf geprogrammeerde instructies nodig zijn.

Signup and view all the flashcards

Tweede wet van de thermodynamica

Een fysische wet die stelt dat de entropie in een gesloten systeem - dat geen energie of materie met de omgeving uitwisselt - altijd toeneemt. Dit betekent dat er meer wanorde zal zijn na verloop van tijd.

Signup and view all the flashcards

Open systeem

Een open systeem dat niet in een evenwichtsstaat verkeert en constant energie en materie uitwisselt met zijn omgeving. Zulke systemen kunnen zichzelf organiseren en patronen vormen.

Signup and view all the flashcards

Wetten van patrooninformatie

De universele wetten die ten grondslag liggen aan de vorming van patronen in open systemen, ongeacht de materiaalsoort of het niveau van zelforganisatie.

Signup and view all the flashcards

Theorie van zelforganisatie

De theorie die probeert te verklaren hoe patronen in de levende en levenloze natuur ontstaan uit dezelfde universele principes van zelforganisatie. Het concept bepleit de eenheid in de natuur en de gedeelde principes in verschillende systemen.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Inleiding

  • Dit is een samenvatting van het boek "Theoretische kwesties" van de Rijksuniversiteit Groningen.
  • Het boek behandelt theoretische concepten over bewegingen, natuurwetenschappen en mensbeeld.

Hoofdstuk 1: Introductie

  • Een centrale discussie is de motor-actie controverse, waarin twee dominante zienswijzen voorop staan.
  • De motortheorie: het lichaam is een passief instrument aangestuurd door het brein, dat een representatie van de wereld construeren.
  • De actietheorie: Er is een wederkerige beïnvloeding tussen zenuwstelsel, spieren, skeletstelsel en omgeving.

Hoofdstuk 2: De mechanisering van de natuur

  • Aristoteles
    • Beschreef een alomvattend en coherent wereldbeeld, met een centrale plaats voor aardse elementen (aarde, water, lucht, vuur).
    • Beweging wordt gezien als intrinsiek doelgericht, met elementen die naar hun natuurlijke plaats streven.
    • Beweging als een terugkeer naar de natuurlijke toestand.
  • Plato en Zeno
  • De wereld is zoals wij hem waarnemen, maar is een onvolmaakte afspiegeling van de perfecte wereld van ideeën.

Hoofdstuk 3: Descartes

  • Descartes, een rationalist, hield zich bezig met de zoektocht naar onbetwijfelbare kennis.
  • Hij introduceerde het cognitieve dualisme (lichaam en geest), waarbij hij meende dat het lichaam volgt de wetten van de mechanica, terwijl de geest vrij is van deze beperkingen.
  • Mensen verschillen fundamenteel van dieren doordat zij een ziel hebben.
  • Hij beschouwde dieren als machines.

Hoofdstuk 4: De mens als machine

  • Borelli: Hij probeerde krachten in bewegingen op mechanische wijze te berekenen.
  • Hobbes: Beschouwde mensen als machines, zonder een ziel.
  • De Vaucanson: Hij bouwde robots die de menselijke bewegingen nadeerden, waardoor de machinemetafoor voor menselijk functionering kon worden onderzocht.

Hoofdstuk 5: De romantiek

  • Een tegenbeweging tegen de Verlichting.
  • Romantici geloofden in de onafhankelijkheid van mens en natuur.
  • Kant: beschreef organismen als zelf-organiserende systemen en niet als verzameling mechanische delen
  • Goethe; mens is onderdeel van de natuur, maar met eigen karakteristieken.
  • Blumenbach: vond verschillen in rassen, maar stond open voor de evolutietheorie.

Hoofdstuk 6: Darwin

  • Darwin: introduceerde evolutietheorie.
  • Evolutionaire geschiedenis is een proces met natuurlijke selectie en toevallige variaties, gebaseerd op interacties met de omgeving.
  • De mens maakt deel uit van de natuur en verschilt niet fundamenteel van dieren.

Hoofdstuk 7: Gibson's ecologische psychologie

  • Gibson: Introduceren het concept affordances om te verklaren hoe organismen hun omgeving begrijpen.
  • Affordances zijn de mogelijkheden die de omgeving bied aan een organisme.
  • Een organisme interpreteert de omgeving in termen van wat ze kunnen doen.

Hoofdstuk 8: De theorie van zelforganisatie

  • Zelforganisatie: Patronen ontstaan uit de interactie van elementen in een systeem, zonder externe controle.
  • Voorbeelden zoals de Rayleigh-Bénard cellen die ontstaan door interacties tussen moleculen.
  • Zelforganisatie is een proces dat in zowel levenloze als levende systemen plaatsvindt.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser