Teorije inteligencije i mjerenje

Učenje

• Opservacijsko ili vikarijsko uslovljavanje uključuje više kognitivne ili medijacijske procese kao što su opažanje i mišljenje.
• Anticipacija nagrade ili kazne su ključni elementi ovog tipa učenja.
• Bandura je objasnio eksperimentalno agresivno ponašanje ovim mehanizmom učenja.

Učenje imitacijom

• Usvajaju se globalni ili površni obrasci ponašanja modela.
• Nema očiglednih posljedica (nagrade ili kazne).
• Emocionalna vezanost za model utiče na ovu formu učenja.

Učenje identifikacijom

• Usvajaju se površni obrasci ponašanja i unutrašnji procesi kao i osobine poput vrijednosti i stavova.
• Emocionalna vezanost za model je važna.
• Postoje dvije identifikacije: odbrambena i razvojna ili anaklitička.

Učenje uviđanjem

• Usvajaju se složene reakcije naglo, a ne postepeno, i imaju trajan karakter.
• Uključeni su viši kognitivni procesi (mišljenje).
• Koller je proučavao ovu formu učenja na primatima.

Faze učenja u uviđanju

• Preparacija, Inkubacija, Iluminacija, i Verifikacija.
• Ovim se rješavaju složeni kognitivni problemi.

Pretpostavljeni oblici učenja - Imprinting

• Praćenje obrasca ponašanja kojeg mladež prvo uoči.
• Karakterizira ga automatizam.
• Lorentzov primjer je ilustrativni primjer.

Pretpostavljeni oblici učenja - Ekspozicijsko učenje

• Sama izloženost podražajima može izmijeniti ponašanje.
• Primjeri promjena ekološke sredine su primjer.

Pretpostavljeni oblici učenja - Senzitizacija

• Izloženost podražajima koji kumulativno djeluju.
• Ispodpražna kumulacija na kraju ima efekt na promjenu u ponašanju.

Teorije inteligencije - Spearman

• Spearman predlaže dvofaktorski model inteligencije, sa g-faktorom (općom inteligencijom) i s-faktorom (specifičnim sposobnostima).

Teorije inteligencije - Spearman (procesi)

• Edukcija korelata i edukcija relacije su dva ključna procesa u Spearmanovom modelu.

Teorije inteligencije - Thurstone

• Thurstone-faktorskom analizom dokazuje da postoji sedam primarnih, relativno nezavisnih faktora inteligencije. Neki od tih faktora su verbalno razumijevanje, verbalna fluentnost, prostorni i perceptivni faktor, numerički faktor, faktor pamćenja, i logičko rezoniranje.

Teorije inteligencije - Vernon

• Philip Vernon predlaže hijerarhijsku teoriju inteligencije.
• Postoji generalni faktor (G) koji se dijeli na verbalno-edukativni (V:ed) i praktično-mehanički (K:m) faktor.
• (V:ed) se dalje dijeli na verbalne i numeričke sposobnosti.
• (K:m) se dijeli na prostorne, mehaničke i praktično-manipulativne sposobnosti.

Teorije inteligencije - Cattel i Horn

• Cattel i Horn predlažu hijerarhijsku teoriju koja dijeli G-faktor na fluidnu i kristaliziranu inteligenciju.
• Fluidna inteligencija je genetički određena i pokriva indukciju, pamćenje i shvaćanje.
• Kristalizirana inteligencija se razvija iz fluidne kroz iskustvo i asocjativnu fluentnost i originalnost.

Teorije inteligencije - Hebb

• Hebb je razlikovao inteligenciju A (prirodni potencijal) i B (transformirana inteligencija).
• Inteligencija C je uzorak inteligencije B.

Teorije inteligencije - Guilford

• Guilford predlaže trodimenzionalni model intelekta, koji obuhvata 120 nezavisnih faktora.

Razvoj testova za mjerenje inteligencije

• Simon-Binetova skala se smatra prvom skalom za mjerenje inteligencije.
• W. Stern je uveo omjer kronološke i mentalne dobi.
• Terman je prilagodio i standardizirao skalu, stvarajući Stanford-Binetovu skalu.
• Tokom I. svjetskog rata razvijeni su Armijski Alfa i Beta testovi.
• Wechsler je razvio testove inteligencije koji se koriste u kliničkoj praksi. Neki od njegovih testova inteligencije su: Weschler Belevue, WAIS, WISC i WPPSI.
• Cattel je razvio Free-Culture Fair test.
• Neki drugi testovi sposobnosti uključuju SAT, Purdue, Sternbergov test Triarhičnih sposobnosti i KBT.

Vrste testova sposobnosti

• Razlikovanje testova brzine i snage.
• Grupni i individualni testovi.
• Testovi općih i specijalnih sposobnosti.
• Testovi tipa papir-olovka i manipulativni testovi.

Mišljenje

• Mišljenje se može definirati kao proces i kao produkt.
• Kao proces podrazumijeva manipulaciju i pokretanje sadržaja mišljenja.
• Kao produkt rezultat je mentalnih slika, ideja, zamisli ili koncepata.
• Mišljenje se može sagledati iz više aspekata, uključujući aspekte slobodne asocijacije, snova i mentalnih predodžbi, transformacije sadržaja, apstrakcije, generalizacije, klasifikacije, i kombinacije.
• Mišljenje u užem smislu se definira kao proces rješavanja problema.
• Determinacijske tendencije su važne za usmjeravanje misli.
• Iznalaženje adekvatnog rješenja problema (konvergentna produkcija).
• Pronalaženje više različitih rješenja (divergentna produkcija).
• Algoritmi i heuristike su dva pristupa rješavanju problema.
• Faktori koji otežavaju proces mišljenja su funkcionalna rigidnost i mentalni set tendencija.

Poremećaji mišljenja

• Formalni i sadržajni poremećaji.
• Ubrzano, usporeno, dezorganizirano mišljenje.
• Grandiozne, ideje proganjanja, depressivne ideacije, i hipohondrijske ideje, su primjeri sadržajnih poremećaja.

Ispitajte svoje znanje o različitim teorijama inteligencije i načinima mjerenja istih kroz ovaj kviz. Od Thurstoneove do Wechslerove skale, ovi koncepti su ključni za razumijevanje inteligencije. Prođite kroz pitanja i testirajte svoje uzoravanje o intelektualnim sposobnostima.