Тас дәуірі: кезеңдері мен ерекшеліктері

Тас дәуірі

• Тас дәуірі - адамзат тарихындағы ең ұзақ кезең.
• Осы кезеңде адамдар тас құралдарын қолданып, аң аулап, жинаумен айналысқан.

Тас дәуірінің кезендері

• Палеолит (Ежелгі тас дәуірі): 2,5 миллион - б.з.д. 12 мың жылдарға дейін созылды.
  • Ерте Палеолит: б.з.д. 2,5 млн - 100 мың жыл
  • Кейінгі Палеолит: б.з.д. 40 - 12 мың жыл.
• Мезолит (Орта тас дәуірі): б.з.д. 12-8 мың жылдар аралығында.
  • Садақ пен жебе пайда болды
  • Балық аулау кең таралды
  • Майда тастан жасалған құралдар пайдаланылды
• Неолит (Жаңа тас дәуірі): б.з.д. 8-3 мың жылдар
  • Тасты тегістеу, бұрғылау және аралау дағдылары пайда болды
• Энеолит (Мыс-тас дәуірі): б.з.д. 4-3 мыңжылдықтар
  • Адамдар алғаш рет мыс құралдарын қолдана бастады, бірақ тас құралдар әлі де кеңінен қолданылып жүр.

Тас дәуіріндегі қару-жарақтары

• Найза: Аң аулау, қорғану және соғыс үшін ең кең таралған қару.
• Оқ пен жебе: Алыстан аң аулау үшін тиімді қару.
• Тас балта: Ағаш кесу, ет турау және қорғану үшін қолданылды.

Қола дәуірінің хронологиясы мен мәдениеті

• Ерте Қола дәуірі: б.з.д. 3000-2000 жж.
  • Қоланы өндірудің басталуы
  • Қоладан жасалған құралдардың пайда болуы
• Орта Қола дәуірі: б.з.д. 2000-1500 жж.
  • Қола өндірісі дамиды
  • Қоладан жасалған қару-жарақтар жетілдіріледі
• Кейінгі Қола дәуірі: б.з.д. 1500-1000 жж.
  • Қола өндірісі шыңына жетеді
  • Қоладан жасалған бұйымдар кең таралады

Андронов пен Беғазы Дәндібай мәдениеттері

• Андронов мәдениеті: б.з.д. 2000-700 жж., Оңтүстік Оралда, Батыс Сібірде және Орта Азияда.
  • Қола дәуірі.
  • Отырықшы мал шаруашылығы мен егіншілік.
  • Қола мен тас құралдары, керамика.
  • Рулық қауымдар.
• Беғазы-Дәндібай мәдениеті: б.з.д. 2000-1000 жж., Оңтүстік Қазақстан.
  • Қола дәуірі, соңғы кезеңі
  • Орталық Қазақстан (Қарағанды облысы)
  • Қола құралдар, керамика
  • Жерлеу орындарының үлкен тас құрылыстарымен ерекшеленеді.
  • Әлеуметтік жіктелу

Сақ дәуірі

• Сақтар көшпелі тайпалардан құралған мемлекет.
• Б.з.д. І мыңжылдықта Қазақстанда пайда болды.
• Негізгі аумақтары: Оңтүстік Қазақстан, Жетісу, Тянь-Шань таулары.
• Маңызды билеушілерінің бірі - Томирис ханым.
• Әкімшілік құрылымы таипалар мен тайпа басшылары арқылы жүзеге асырылды.
• Сақтар көрші мемлекеттермен күрделі қарым-қатынаста болды (мысалы, Ахеменид парсыларымен, грек-македондықтармен).

Үйсін

• Үйсін мемлекеті Қазақстанның оңтүстік-шығысы, Жетісу өңірінде орналасқан.
• Күнби билеушілері.
• Тығыз саяси және экономикалық қарым-қатынастар Қытаймен.
• Астанасы - Қызыл Аңғар (Чигучен).
• Рулық одақтардан құралған.

Ғұн

• Ғұндар б.з.д. I мыңжылдықта Моңғолия мен солтүстік Азияда орналасты.
• Шаньюй билеушілері.
• Моңғолия мен Қазақстанның орталық және оңтүстік аймақтарында ықпал етті.
• Әскери қуатты мемлекет.
• Тығыз саяси қарым-қатынастар көрші мемлекеттермен.

Қаңлы

• Қаңлы мемлекеті.
• Сырдария өзенінің орта ағысы мен Ташкент, Ферғана жазығында.
• Көптеген аймақтан құралған және олардың билеушілері хандар болатын.
• Сыртқы саяси қарым-қатынастар (қоршаған елдер).
• Қалалық орталықтары (Отырар, Тараз)