Тамыр аймақтары 7 сынып

Study Notes

Тамыр аймақтары 7 сынып

Тамырлар - денедегі сұйықтықтарды (қан мен лимфаны) тасымалдайтын түтікшелер.
Тамырлар әртүрлі қызметтерді орындайды: заттарды тасымалдау, дене температурасын реттеу, қорғаныс реакциялары.
Тамырлардың бірнеше түрі бар: артериялар, капиллярлар, веналар.

Тамырдың қызметтері

Қан тасымалдау: Тамырлар қанның дене бойынша айналымын жүзеге асырады, осы арқылы қоректік заттар, оттегі, гормондар жасушаларға жеткізіледі, ал көмірқышқыл газы сияқты қалдықтар алынады.
Зат алмасу: Тамырлардың қабырғалары арқылы зат алмасу жүреді.
Дене температурасын реттеу: Тамырлардың кеңеюі мен тарылуы арқылы дене температурасы реттеледі. Терінің тамырлары кеңейген кезде дене салқындайды, ал тарылған кезде жылынады.
Иммундық функциялар: Тамырлар арқылы иммундық жүйенің жасушалары (лейкоциттер) дене бойынша қозғалады, ауру тудыратын организмдермен күреседі.
Гормондарды жеткізу: Тамырлар гормондарды нысана жасушаларына жеткізеді, осы арқылы организмдегі биологиялық процестер реттеледі.

Тамырдың құрылымы

Тамырлар қабырғасы үш қабаттан тұрады: эндотелий, орта қабат және сыртқы қабат.
Эндотелий: Тамырдың ішкі қабаты, жалпақ жасушалар қабаты. Қанның тамыр қабырғасымен үйкелісін азайтады.
Орта қабат: Бұл қабат бұлшықет талшықтары мен эластикалық талшықтардан тұрады. Тамырлардың кеңеюін немесе тарылуын қамтамасыз етеді.
Сыртқы қабат: Колллагендік, дәнекер тінінен тұрады, тамырды жақсы беріктікпен қамтамасыз етеді.
Артериялардың орта қабатында бұлшықет және эластикалық талшықтардың үлесі үлкен болады, олар қан қысымын реттеуде шешуші рөл атқарады. Веналарда орта қабаты нашар жетілген, бірақ оларда клапандар бар.
Артерияларда қан жоғары қысыммен ағады.
Капиллярлар - өте майда тамырлардың жүйесі, олар жасушаларға қоректік заттарды және оттегін жеткізу үшін қан мен жасушалардың арасындағы зат алмасуды жүзеге асырады.
Веналарда қан төмен қысыммен ағады және клапандардан тұрады, бұл қанның кері ағуына жол бермейді.

Description

Бұл тест тамырлардың құрылымы мен қызметтері туралы білімді тексереді. Тамырлардың қан тасымалдау, зат алмасу, дене температурасын реттеу және иммундық функциялары туралы сұрақтар қамтылады. 7 сынып оқушыларына арналған.