Streptokokken en hun infecties

Groep B beta hemolytische streptokokken

• Veroorzaken sepsis bij zwangere vrouwen en meningitis bij pasgeborenen die geïnfecteerd worden bij de geboorte.

Streptokokkus viridans

• Meestal alpha hemolytisch en heeft geen Lancefield classificatie.
• Verantwoordelijk voor gebitsinfecties zoals caries, hartklep-infecties (endocarditis) en abscessen, vooral in inwendige organen.

Streptococcus pneumoniae

• Alpha hemolytisch, zonder Lancefield classificatie en groeit als diplokok.
• Dragerschap komt voor bij 5-10% van volwassenen en 20-40% van kinderen in neus en keel.
• Belangrijkste veroorzaker van:
  • Pneumonieën bij volwassenen.
  • Otitis media (middenoorontsteking).
  • Meningitis bij kinderen.
• Meestal goed te behandelen met penicilline.

Groep D streptokokken

• Alpha of gamma (non-)hemolytisch, onderverdeeld in Enterokokken en Non-enterokokken.

Enterokokken

• Aangetroffen in de darm; veroorzaken wondinfecties, urineweginfecties (UWI) en endocarditis.
• Meestal aanwezig bij gehospitaliseerde patiënten.
• Steeds vaker resistent door gebruik van antibiotica in ziekenhuizen.

Non-enterokokken (S.bovis)

• Vaak gevonden bij patiënten met colonkanker.

Algemene kenmerken van streptokokken

• Gram-positieve kokken, ingedeeld op basis van hemolytisch patroon en Lancefield antigenen.
• Pathologie gerelateerd aan deze indelingen; doorgaans gevoelig voor penicilline, maar resistentievorming is een probleem.

Groep A beta hemolytische streptokokken (S.pyogenes)

• Ook bekend als pusvormend.
• Veroorzaakt voornamelijk keel- en (onder-)huidinfecties zoals erysipelas en fasciitis.
• Complicaties omvatten acuut reuma en poststreptokokken glomerulonefritis.

Samenvatting van infecties door streptokokken

• Groep B streptokokken leiden tot kraamvrouwenkoorts en meningitis bij neonaten.
• Pneumokokken zijn de belangrijkste oorzaak van lobaire pneumonieën, otitis media en meningitis bij kinderen.
• Streptokokken zijn meestal gevoelig voor penicilline.

Indeling van Luchtweginfecties

• Bovenste luchtweginfecties (BLWI) omvatten neus, paranasale sinussen, pharynx, larynx, trachea en bronchiën.
• Onderste luchtweginfecties (OLWI) raken de alveoli (pneumonie), pleura-empyeem en pleuritis.

Bovenste Luchtweginfecties

• Acute infecties van de bovenste luchtwegen zijn onder andere verkoudheid, pharyngitis, paranasale sinusitis, tracheobronchitis en influenza.
• Influenza is een systemische ziekte, waarbij ook klachten van de bovenste luchtwegen optreden.

Verwekkers van BLWI

• Verwekkers zijn voornamelijk virussen (GABHS 5-10%).
• Acute tracheobronchitis is in minder dan 10% bacterieel, met Bordetella (para-)pertussis en Mycoplasma pneumoniae als mogelijke veroorzakers.
• Virale rhinosinusitis kan leiden tot bacteriële superinfectie door Haemophilus influenzae, Moraxella catharralis en Streptococcus pneumoniae.

Oorzaken van BLWI

• Onafhankelijk van het seizoen, maar vooral in gematigde streken tijdens koude maanden door slijmvlies aantasting en verminderde ventilatie.
• Infecties zijn ook mogelijk in tropen; transmissie vooral door niezen en slechte handhygiëne.

Klinische Verschijnselen

• Symptomen bij verkoudheid zijn verstopte neus, niezen en zere keel.
• Bacteriële superinfecties kunnen zich 1-2 weken na verkoudheid manifesteren:
  • Pharyngitis: koorts en keelpijn.
  • Rhinosinusitis: aangezichtspijn, hoofdpijn en pusuitvloeiing uit de neus.
  • Tracheobronchitis: productief hoesten en piepende ademhaling.

Piepen bij Tracheobronchitis

• Piepen ontstaat door vernauwing van het lumen, waardoor dezelfde hoeveelheid lucht moeilijker kan passeren.
• Piepen is inspiratoir bij tracheobronchitis en exspiratoir bij lagere luchtweginfecties.

Behandeling van BLWI

• Behandeling is conservatief:
  • Voldoende rust en hydratatie om slijm minder taai te maken.
  • Neusdruppels en paracetamol kunnen worden gegeven.
  • Chloorhexidine gorgelen voor verlichting.
  • Antibiotica zijn doorgaans niet nodig, behalve bij ernstige bacteriële superinfecties.

Preventie van BLWI

• Mond en neus bedekken bij niezen of hoesten ter bescherming van anderen.
• Regelmatig handen wassen om verspreiding van infecties te voorkomen.
• Vaccinatie tegen circulerende virussen kan ook helpen om infecties te vermijden.

Test je kennis over verschillende soorten streptokokken en hun rol in infecties zoals sepsis, meningitis en endocarditis. Deze quiz behandelt de kenmerken en effecten van de alfa, beta en groep D streptokokken. Ontdek wat je weet over deze belangrijke bacteriën en hun ziektebeelden.