Stoffen en hun eigenschappen: Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 1: Stoffen en hun eigenschappen

H1.1 Stofeigenschappen

• Een zuivere stof bestaat uit één soort deeltje (moleculen of atomen).
• Een mengsel bestaat uit twee of meer verschillende stoffen.
• Scheikunde bestudeert stoffen, hun eigenschappen en hoe ze veranderen tijdens chemische reacties.
• Stofeigenschappen zijn kenmerken die uniek zijn voor een stof, zoals kleur, dichtheid, smeltpunt en oplosbaarheid.
• Massa en volume zijn geen stofeigenschappen, omdat ze afhankelijk zijn van de hoeveelheid stof.

H1.2 Veiligheid

• Een veiligheidsinformatieblad bevat informatie over de risico’s en het juiste gebruik van een stof.
• H-zinnen (Hazard) geven gevaren van stoffen aan, zoals “Harmful if swallowed” (H302).
• P-zinnen (Precaution) geven veiligheidsmaatregelen aan, zoals “Wear protective gloves” (P280).
• Rood-witte symbolen op chemische stoffen geven aan of iets giftig, brandbaar of bijtend is.
• Voorbeelden van materialen in een lab zijn bekers, erlenmeyers, spatels en weegschalen.
• De stappen in een experiment zijn handelingen, waarnemingen en conclusies.

H1.3 Faseveranderingen

• De drie fasen van een stof zijn vast (s), vloeibaar (l), en gas (g).
• De zes faseveranderingen zijn smelten, stollen, verdampen, condenseren, sublimeren en rijpen.
• De temperatuureenheid Kelvin (K) kan worden berekend met de formule K = °C + 273.
• 0°C is gelijk aan 273 K en 100°C is gelijk aan 373 K.
• Het smelt- en kookpunt kunnen worden afgelezen in een temperatuur-tijd-diagram.
• Een zuivere stof heeft een scherp smelt- en kookpunt.

H1.4 Mengsels en pH

• Een oplossing is een helder mengsel waarin de opgeloste stof niet zichtbaar is.
• Een suspensie is een troebel mengsel waarin de vaste stof niet volledig oplost.
• Een emulsie is een mengsel van twee niet-mengbare vloeistoffen, met een emulgator.
• Nevel bestaat uit vloeistofdruppels in gas.
• Rook bestaat uit vaste deeltjes in gas.
• Schuim bestaat uit gasbelletjes in een vloeistof.
• Een pH < 7 is zuur, pH 7 is neutraal, en pH > 7 is basisch.
• pH kan worden gemeten met pH-papier of een pH-meter.

Hoofdstuk 2: Deeltjes en atomen

H2.1 Macro en micro

• Het macroniveau is wat je kunt zien.
• Het microniveau is op het niveau van moleculen en atomen.
• De meeste stoffen bestaan uit moleculen.
• In een vaste stof zitten moleculen dicht op elkaar.
• In een vloeistof bewegen moleculen meer, maar blijven bij elkaar.
• In een gas bewegen moleculen vrij.
• Een zuivere stof bestaat uit één soort molecuul.
• Een mengsel bestaat uit meerdere soorten moleculen door elkaar.
• Modellen in scheikunde helpen bij het begrijpen omdat atomen en moleculen te klein zijn om direct te zien.

H2.2 Periodiek Systeem

• Moleculen bestaan uit atomen.
• Metalen bestaan uit atomen, geen moleculen.

H2.3 Formuletaal

• Gebruik een legenda of molecuultekening om formules af te leiden.
• H₂O is water, CO₂ is koolstofdioxide.
• Het massapercentage van een atoomsoort kan worden berekend met (Deel van het totaal) × 100%.

H2.4 Atoombouw

• Protonen zijn positief (+), neutronen zijn neutraal (0) en elektronen zijn negatief (-).
• Het massagetal is gelijk aan het aantal protonen plus het aantal neutronen.

Hoofdstuk 3: Chemische reacties

H3.1 Reactiekenmerken

• Een chemische reactie is een proces waarbij stoffen veranderen in andere stoffen.
• Kenmerken van een chemische reactie zijn energie-effect, kleurverandering, gasvorming en neerslag.
• De reactiesnelheid wordt beïnvloed door temperatuur, concentratie, verdelingsgraad, katalysator en druk.

In dit hoofdstuk leer je over de eigenschappen van stoffen en het verschil tussen zuivere stoffen en mengsels. We bespreken ook het belang van veiligheid in het laboratorium, inclusief H- en P-zinnen en de betekenis van veiligheidssymbolen. Verder kijken we naar de materialen die gebruikt worden in een lab.