Şok: Hastanın Güvenliği ve Tedavisi

Study Notes

Şok: Hastanın Güvenliği ve Tedavisi

Şok hastaya dışarıda müdahale edilirse, güvenliği sağlamak önceliklidir.
Giysileri gevşetilmeli, nefes yolu açılmalıdır.
Hastaya uygun pozisyon verilmeli, dış kanamalar varsa bası uygulanmalıdır.
Kırıklar tespit edilmeli, hastaya ince bir örtü örtülerek ısı kaybı önlenmelidir.
Yaşam bulguları (nabız, solunum, tansiyon) düzenli olarak takip edilmelidir.

Şokun Tedavisinde Amaçlar

Vücuttaki sıvı seviyesini (intravasküler volüm) en iyi düzeyde tutmak
Kalbin pompa işlevini desteklemek
Damar sistemini (vasküler sistem) desteklemek
Hastaya beslenme sağlamak (enteral beslenme)
Kanamanın riskini azaltmak (GIS kanama)
Şokun neden olabileceği komplikasyonları önlemek

Şok Çeşitleri, Belirtiler ve Tedaviler

Hipovolemik Şok: Kan kaybından kaynaklanır.
- Deri rengi soluk
- Vücut sıcaklığı soğuk
- Kapiller geri dolum yavaş
- Kan basıncı düşük
- Kalp hızı yüksek
- Mental durum: Huzursuz, anksiyete
- Tedavi: Volüm desteği (sıvı verilmesi)
Kardiyojenik Şok: Kalbin etkili bir şekilde kan pompalayamamasından kaynaklanır.
- Deri rengi soluk
- Vücut sıcaklığı soğuk
- Kapiller geri dolum yavaş
- Kan basıncı düşük
- Kalp hızı yüksek
- Mental durum: Huzursuz, korku
- Tedavi: Sekonder olarak sıvı verilmesi, ilaçlar (isoproterenol, alfa blokerler)
Septik Şok: Bakteriyel enfeksiyon nedeniyle oluşan yaygın iltihaplanma.
- Deri rengi kırmızı, terleme, ürtiker olabilir
- Vücut sıcaklığı sıcak
- Kapiller geri dolum hızlı
- Kan basıncı düşük
- Kalp hızı yüksek
- Mental durum: Laterjiden (bilinç bulanıklığı) komaya gidiş
- Tedavi: Antibiyotik / antimikrobiyal ajanlar, dopamin, dobutamin, adrenalin
Anaflaktik Şok: Alerjik reaksiyonların şiddetli bir formudur.
- Deri rengi kızarıklık, terleme, ürtiker
- Vücut sıcaklığı ılık
- Kapiller geri dolum normal
- Kan basıncı düşük
- Kalp hızı yüksek
- Mental durum: Laterjiden komaya gidiş
- Tedavi: Adrenalin (primer tedavi), antihistaminikler (sekonder tedavi)
Nörojenik Şok: Sinir sistemindeki sorunlar nedeniyle meydana gelir.
- Deri rengi normal
- Vücut sıcaklığı ılık
- Kapiller geri dolum normal
- Kan basıncı düşük
- Kalp hızı düşük
- Mental durum: Laterjiden komaya gidiş
- Tedavi: Volüm desteği (primer tedavi)

Hemodinamik İzlem

Kalp debisi (SVB)
Periferik arter basıncı (PAB)
İntraarteriyel kan basıncı izleme
Nabız (kalp atış hızı)
Nabız basıncı

Şokta Önemli Laboratuvar Bulguları

Laboratuvar Testi	Yetişkinler için Normal Değerler	Önemli Anormal Bulgular
pH (arteriyel)	7,35-7,45	Azalmış
Pa O2	80-100 mmHg	Azalmış
Pa CO2	35-45 mmHg	Artmış
Laktik Asit (arteriyel)	0,3-0,8 mmol/L	Artmış
Htc	K: %37-40, E:%42-52	Azalmış/Artmış
Hb	K:12-16g/dl, E:14-18g/dl	Azalmış/Artmış
K	3,5-5,0 mEq/L ya da mmol/L	Artmış

Dolaşıma Yardımcı Araçlar

Antişok giysisi (MAST)
İntraaortik balon pompası

Solunum İzlemi

Solunum hızı ve derinliği
Arteriyel kan gazları (pH, PaO2, PaCO2)
O2 saturasyonu (SaO2)
Mekanik ventilasyon
Akciğer seslerini auskültasyon (ASSS)

Sıvı Tedavisi

Kan ve kan ürünleri
Kristaloidler
Kolloidler

İlaç Tedavisi

Vazoaktif Tedavi
- Adrenalin, noradrenalin, dopamin, dobutamin
Vazodilatörler
- Isopoterenol, nitroglycerine, nitroprusside
Vazokonstrüktörler
- Phenylephrine, methoxamine

Diğer İlaçlar

Kalp glikozidleri
Kortikosteroidler
Steroidler
Antibiyotikler
Histamin, bradikinin, seratonin antagonistleri

Şokun Evreleri

1. Evre: Bu evrede belirtiler hafiftir ve çoğu zaman fark edilmeyebilir.
2. Evre: Bu evrede, kalp hızında artış, nabız filiform olur, tansiyon düşer (sistolik basınç 80 mmHg'nin altına iner), idrar miktarı azalır (oligüri - 30 cc/saat'in altında) ve hastanın solunumu hızlanır ve yüzeysel hale gelir. Hastada uyku hali, apati ve karışıklık görülür.
3. Evre: Bu evrede, metabolik asidoz (kan pH'sında düşüş), kan şekeri seviyesinde değişiklikler, hemoglobin ve hematokrit seviyelerinde düşüş, kan üre nitrojen (BUN) ve protein olmayan nitrojen (NPN) seviyelerinde artış görülür. Kalp atımlarında düzensizlikler (aritmi) olabilir, hasta bilinç kaybı yaşayabilir ve komaya girebilir.