Soevereiniteit en Natiestaat

Soevereiniteit

• Interne soevereiniteit: Onafhankelijkheid binnen de eigen landsgrenzen, met een monopolie op geweld, vastgelegde grenzen en een legitiem gezag.
• Externe soevereiniteit: Erkenning van andere staten, wat de onafhankelijkheid van een land bevestigt.

Natiestaat

• Een natie is een gemeenschap die zich identificeert met een gezamenlijke identiteit, cultuur en geschiedenis.
• Nationalisme is het idee dat de wereld is verdeeld in naties, met een focus op nationale identiteit en loyaliteit, wat streeft naar zelfbestuur.
• Burgerlijk nationalisme: Deelname aan de natie is gebaseerd op toewijding aan de politieke regels en waarden.
• Etnisch nationalisme: Afkomst, taal en geschiedenis bepalen de nationaliteit.
• De natiestaat is een politieke entiteit waar de staat en de natie zijn verbonden.

Macht

• Macht is de mogelijkheid en middelen om eigen doelen te bereiken en de handelingen van anderen te beïnvloeden.
• Nationale macht: Gebaseerd op factoren zoals legergrootte, BBP, bevolkingsaantal, grondstoffen, etc.
• Relationele macht: De mogelijkheid om de wil van andere actoren op te leggen en hun invloed te weren.
• Institutionele macht: Het beïnvloeden van agenda's en besluiten in internationale organisaties.
• Structurele macht: De effecten van sociale verhoudingen in de internationale politiek, zoals de machtsverdeling tussen liberale en communistische staten, of arme en rijke landen.
• Hard power: Dwingende macht, zoals diplomatieke druk, militaire interventie, sancties of beloningen.
• Soft power: Overtuigen van andere machten door middel van idealen en normen, waardoor ze vrijwillig meewerken.

Massavernietigingswapens

• Biologische wapens: Wapens die gebruik maken van levende organismen, virussen of vergiften.
• Chemische wapens: Wapens die gebruik maken van chemicaliën die dodelijke of schadelijke effecten hebben.
• Kernwapens: Wapens die kernenergie gebruiken voor extreme explosieve kracht.
• Strategische kernwapens: Ontworpen om het grondgebied van een vijand te aanvallen.
• Tactische kernwapens: Korte-afstandswapens voor tactisch gebruik in oorlogssituaties.

Internationale Recht

• Internationale verdragen: Overeenkomsten tussen staten die rechten en plichten vastleggen.
• Gelijkwaardig aan de overeenkomst in het Nederlandse recht, maar met internationale reikwijdte.
• Gewoonterecht: Ongeschreven regels die in de praktijk worden nageleefd en geaccepteerd door staten.
• Jus Cogens: Dwingend recht dat geldt voor alle staten, ongeacht hun instemming.

Multinationals

• Door globalisering hebben multinationals grote impact op de internationale politiek.
• Multinationals kunnen echter ook sociale en ecologische schade veroorzaken.
• Toenemende aandacht voor de verantwoordelijkheid van multinationals, met druk vanuit de publieke opinie en toezicht van internationale organisaties.

China in de Wereldeconomie

• In korte tijd heeft China een dominante rol in de wereldeconomie veroverd.
• Opkomst van China heeft geleid tot nieuwe internationale instituties, zoals de BRICS Bank en de AIIB.
• De Nieuwe Zijderoute versterkt handelsrelaties tussen Europa en Azië.

Internationale Handel en Geld

• De globalisering van handelsstromen en geldstromen heeft geleid tot:
  • Grotere intensiteit: Meer handel en geldstromen.
  • Grotere extensiviteit: Meer verspreiding van handel en geldstromen over de wereld.

Tragedy of the Commons

• Het gebruik van gedeelde middelen, zoals de oceaan, kan leiden tot overexploitatie en schade.
• De tragedie van de commons illustreert hoe individueel eigenbelang kan leiden tot collectieve schade.
• Oplossing: Private of publieke regulering van het gebruik van gedeeld bezit.

Montreal Protocol

• Succesvol internationaal verdrag dat de ozonlaag beschermt door de productie van CFK's te verbieden.
• Succesfactoren:
  • Duidelijk probleem met beschikbare alternatieven.
  • Financiële compensatie voor ontwikkelingslanden.
  • Brede internationale steun.
  • Effectieve regels en procedures.

Klimaatpolitiek

• Internationalisering van het klimaatvraagstuk.
• De Earth Summit in Rio de Janeiro in 1992 leidde tot:
  • Het FCCC, een raamwerkverdrag voor klimaatverandering.
  • Het Kyoto-protocol, gericht op het verminderen van uitstoot door rijkere landen.
• Het Akkoord van Parijs:
  • Landen bepalen zelf hoe ze hun klimaatdoelen bereiken.
  • Overeenkomst om de opwarming van de aarde onder de 2 graden Celsius te houden, met streven naar 1,5 graden.