Sociologisch Perspectief op Criminaliteit

Inleiding: Criminologie, Criminaliteit & Sociologisch Perspectief

• Deze cursus heet ‘Sociologisch Perspectief op Criminaliteit’.
• We focussen op sociologische theorieën.
• Sociologisch perspectief: beschouwt de rol van sociale contexten bij het vormen van gedrag, in plaats van focus op individuele kenmerken.
• Deze cursus richt zich op de rol van sociale contexten bij het verklaren van crimineel gedrag, in plaats van individuele factoren.

Wat is Criminaliteit?

• Definities van criminaliteit bepalen wat onderzoekers bestuderen.
• Verschillende definities beantwoorden de vraag ‘wat is (wel/niet) criminaliteit’ op verschillende manieren.
• Voorbeelden van benaderingen: wettelijke definities, consensus-benadering, conflict-benaderingen, sociale constructie, post-modernisme, hedendaagse benaderingen.
• Consensus over wat criminaliteit is, is afhankelijk van de sociale en historische context.
• Voorbeeld: verkrachting, moord.
• Wie bepaalt morele verontwaardiging?
  • Groepen die private zaken publieke zaken kunnen maken (Mills, 1959).
  • Moreel ondernemerschap (Becker, 1973).
  • Gedragingen die geen massale verontwaardiging oproepen, zijn dan niet per definitie crimineel.

Conflict-benaderingen

• Verschillende sub-stromingen binnen conflict-benadering.
• Assumptie: samenleving bestaat uit verschillende groepen met verschillende belangen in conflict met elkaar.
• Definities van criminaliteit worden bepaald door machtige groepen om eigen belangen te behartigen.
• Machteloze groepen zijn vaker 'slachtoffer van wetgeving'.
• Voorbeelden van sub-stromingen: marxistische / kritische conflict-benadering.

Crimes of the powerless, Crimes of the powerful

• ‘Crimes of the street’: traditioneel geassocieerd met lagere sociale klasse, gebaseerd op registratiedata.
• Data uit zelfrapportages laat zien: weinig verschillen tussen klassen in street crime.
• Conclusie: 'powerlessness reflects […] the ability to resist arrest, prosecution, and conviction' (p36)
• ‘Crimes of the suite’: fraude door bedrijven, organisaties of overheidsinstanties, schending van privacyrechten en onvrijwillige medische experimenten.
• Macht bepaalt mogelijkheden voor crimineel gedrag én om arrestatie, vervolging en veroordeling te vermijden.

Criminologie

• De term "Criminologie" werd in 1914 geïntroduceerd door Raffaele Garofalo.
• Discussie over de betekenis en omvang van de term.
• Verschillende vragen over criminologie zijn nog steeds onderwerp van discussie.

Definitie van Criminologie

• Meerdere definities.
• Eenvoudigste definitie volgens Lanier et al., 2015 (p6): ‘de systematische bestudering van de aard, omvang, oorzaken en controle van gedrag dat bij de wet verboden is’.

Wat bestudeert Criminologie?

• Geen scherpe grenzen.
• Kerncomponenten:
  • Criminaliteit als schadelijk gedrag.
  • Verschillende typen criminaliteit.
  • Kenmerken van typische overtreders (criminelen) en slachtoffers.
  • Analyse van de mate/frequentie, patronen en kosten van criminaliteit, inclusief 'dark figure'.
  • Analyse van de oorzaken van criminaliteit.
• Minder overeenstemming over:
  • Bestuderen van de reactie(s) van de samenleving op criminaliteit.
  • Bepalen van wetten.
  • Rol van slachtoffers (o.a. victimologie).

Is Criminologie Wetenschappelijk?

• Wetenschap onderscheidt zich van niet-wetenschap door het vergaren van kennis via logisch-samenhangende, theoretisch gegronde, (empirisch) toetsbare voorspellingen.
• Criminologisch onderzoek is niet altijd theorie-gestuurd.
• Criminologie is vaak sterk beleidsgericht.
• Vragen in criminologisch onderzoek komen vaak voort uit de praktijk (beleid).
• Sommigen vragen zich af of criminologie wel 'wetenschappelijk' is.
• Volgens Lanier et al: “Whether criminology is a science has less to do with whether it tests theory, and more with what Scheinost (2013) calls adhering to the responsibilities of criminology as a profession” (p8)
• Lanier et al. stellen dat criminologie wél wetenschappelijk is, omdat het voldoet aan de taken van de criminologie als beroep:
  • Empirisch onderzoek naar criminaliteit.
  • Resultaten via betrouwbare, verifieerbare methoden en technieken.
  • Serieus, gefundeerde interpretaties van resultaten.
  • Resultaten dragen bij aan oplossingen voor criminaliteit (voorkomen/verminderen schade).

Is Criminologie een (Autonome) Discipline?

• Criminologie is sterk beïnvloed door sociologie, maar ook door andere disciplines zoals: antropologie, biologie, economie, geografie, geschiedenis, filosofie, politicologie, psychologie.
• Elke discipline heeft eigen aannames, definities, (voorkeurs-)methoden van onderzoek.
• Criminologie heeft geen unieke, eigen theorieën of methoden van onderzoek.
• Is criminologie een zelfstandige academische discipline, of valt het onder een van de bovenstaande disciplines?
• Lanier et al. (p9): "Er is genoeg onafhankelijkheid van de criminologie t.o.v.die disciplines en genoeg acceptatie van hun diversiteit om ervoor te zorgen dat criminologie niet onder (één van) die disciplines valt".
• Criminologie is niet 'interdisciplinair', omdat er te weinig integratie is van kennis in een apart, nieuw geheel.
• Criminologie is 'multidisciplinair', wat betekent dat het criminaliteit bestudeert door verschillende (disciplinaire) brillen.

Wat is Criminologie?

• Criminologie is "Een toegepaste sociale wetenschap waarin criminologen werken aan het vergaren van kennis over criminaliteit en de controle daarvan, gebaseerd op empirisch onderzoek. Dit onderzoek vormt de basis voor het begrijpen, verklaren, voorspellen en voorkomen van criminaliteit, en van criminaliteitsbeleid.” (Lanier et al., 2015, p6)

Discussie-vragen

• Wat maakt criminologie een (sociale) wetenschap?