Şəbəkə Marşrutlaşdırma Protokolları

Routing Protocols

• Distance-Vector Routing Protocols:
  • RIP (Routing Information Protocol): uses hop count as metric, max 15 hops
  • IGRP (Interior Gateway Routing Protocol): uses bandwidth, delay, load, and reliability as metrics
• Link-State Routing Protocols:
  • OSPF (Open Shortest Path First): uses cost as metric, supports VLSM and CIDR
• Hybrid Routing Protocols:
  • EIGRP (Enhanced Interior Gateway Routing Protocol): combines distance-vector and link-state features

VLAN Configuration

• VLAN Types:
  • Port-based VLANs: assign VLANs to switch ports
  • MAC-based VLANs: assign VLANs based on MAC addresses
  • Protocol-based VLANs: assign VLANs based on protocols (e.g., IP, IPX)
• VLAN Configuration Steps:
  1. Create VLANs on switch
  2. Assign VLANs to switch ports
  3. Configure VLAN trunking (e.g., 802.1Q)

Switching Concepts

• Switch Functions:
  • Layer 2 Switching: forwards traffic based on MAC addresses
  • Layer 3 Switching: forwards traffic based on IP addresses
• Switch Port Types:
  • Access Ports: connect to end devices
  • Trunk Ports: connect to other switches or routers
  • Hybrid Ports: combine access and trunk functions

Network Security

• Network Threats:
  • Unauthorized Access: unauthorized users accessing network resources
  • Malware: viruses, worms, Trojans, and spyware
  • Denial of Service (DoS): overwhelming network with traffic
• Network Security Measures:
  • Firewalls: block unauthorized access
  • Access Control Lists (ACLs): filter traffic based on rules
  • Encryption: secure data transmission

Subnetting

• Subnet Mask:
  • Classful Subnetting: uses default subnet masks (e.g., 255.0.0.0)
  • Classless Subnetting: uses variable-length subnet masks (VLSM)
• Subnetting Steps:
  1. Determine number of subnets needed
  2. Determine number of hosts per subnet
  3. Calculate subnet mask and subnet addresses
  4. Assign IP addresses to subnets

Marşrutlaşdırma Protokolları

• Məsafə-Vektor Marşrutlaşdırma Protokolları:
  • RIP (Marşrutlaşdırma Məlumatı Protokolu): hop count-u metrik kimi istifadə edir, maksimum 15 hop
  • IGRP (İç Qapı Protokolu): bandwidth, delay, load, və reliability-i metrik kimi istifadə edir
• Link-State Marşrutlaşdırma Protokolları:
  • OSPF (Açıq Ən Qısa Yol Protokolu): xərc-i metrik kimi istifadə edir, VLSM və CIDR-i dəstəkləyir
• Hibrid Marşrutlaşdırma Protokolları:
  • EIGRP (Təkmilləşdirilmiş İç Qapı Protokolu): məsafə-vektor və link-state xüsusiyyətlərini birləşdirir

VLAN Konfiqurasiyası

• VLAN növləri:
  • Port-based VLANs: VLAN-larını switch portlarına təyin edir
  • MAC-based VLANs: VLAN-larını MAC ünvanlarına görə təyin edir
  • Protocol-based VLANs: VLAN-larını protokollarına (məsələn, IP, IPX) görə təyin edir
• VLAN konfiqurasiya addımları:
  • Switch-də VLAN-larını yaradır
  • Switch portlarına VLAN-larını təyin edir
  • VLAN trunking-i konfiqurasiya edir (məsələn, 802.1Q)

Switching Konseptləri

• Switch funksiyaları:
  • Layer 2 Switching: trafikini MAC ünvanlarına görə yönləndirir
  • Layer 3 Switching: trafikini IP ünvanlarına görə yönləndirir
• Switch port növləri:
  • Access Ports: uç qurğularına bağlanır
  • Trunk Ports: digər switch-lərə və router-lərə bağlanır
  • Hybrid Ports: access və trunk funksiyalarını birləşdirir

Network Təhlükəsizlik

• Network təhlükələri:
  • Unauthorized Access: şəbəkə resurslarına yetkisiz giriş
  • Malware: viruslar,worms, trojanlar, və spyware
  • Denial of Service (DoS): şəbəkəni trafik ilə doldurur
• Network təhlükəsizlik tədbirləri:
  • Firewalls: yetkisiz girişi bloklayır
  • Access Control Lists (ACLs): trafikini qaydalar əsasında filtrə edir
  • Encryption: məlumatların təhlükəli ötürülməsini təmin edir

Subnetting

• Subnet Mask:
  • Classful Subnetting: default subnet mask-larını (məsələn, 255.0.0.0) istifadə edir
  • Classless Subnetting: dəyişkən uzunluqlu subnet mask-larını (VLSM) istifadə edir
• Subnetting addımları:
  • Tələb olunan subnet sayıını müəyyənləşdirir
  • Hər subnet üçün host sayıını müəyyənləşdirir
  • Subnet maskasını və subnet ünvanlarını hesablayır
  • IP ünvanlarını subnet-lərə təyin edir