Podcast
Questions and Answers
Jakie są główne różnice pomiędzy białkami prostymi a złożonymi?
Jakie są główne różnice pomiędzy białkami prostymi a złożonymi?
Białka proste składają się tylko z aminokwasów, natomiast białka złożone zawierają dodatkowy składnik niebiałkowy.
W jakich głównie występują białka zwierzęce?
W jakich głównie występują białka zwierzęce?
Białka zwierzęce najczęściej występują w tkance mięśniowej, osoczu krwi oraz w mleku.
Podaj przykład białka o charakterze włóknistym oraz jego funkcję.
Podaj przykład białka o charakterze włóknistym oraz jego funkcję.
Przykładem białka włóknistego jest kolagen, który pełni funkcję podporową w organizmie.
Jakie są właściwości histonów i gdzie się znajdują?
Jakie są właściwości histonów i gdzie się znajdują?
Signup and view all the answers
Na jakie aminokwasy są ubogie białka niedoborowe?
Na jakie aminokwasy są ubogie białka niedoborowe?
Signup and view all the answers
Co charakterystycznego wyróżnia prolaminy spośród białek roślinnych?
Co charakterystycznego wyróżnia prolaminy spośród białek roślinnych?
Signup and view all the answers
Wymień dwa przykłady białek złożonych i ich funkcję.
Wymień dwa przykłady białek złożonych i ich funkcję.
Signup and view all the answers
Jakie jest znaczenie albumin w organizmach zwierzęcych?
Jakie jest znaczenie albumin w organizmach zwierzęcych?
Signup and view all the answers
Jakie są główne różnice w budowie hemoglobiny i mioglobiny?
Jakie są główne różnice w budowie hemoglobiny i mioglobiny?
Signup and view all the answers
Co to jest efekt allosteryczny w kontekście hemoglobiny?
Co to jest efekt allosteryczny w kontekście hemoglobiny?
Signup and view all the answers
Czym różni się methemoglobina od oksyhemoglobiny?
Czym różni się methemoglobina od oksyhemoglobiny?
Signup and view all the answers
W jaki sposób obecność H+ i CO2 wpływa na uwalnianie tlenu przez hemoglobinę?
W jaki sposób obecność H+ i CO2 wpływa na uwalnianie tlenu przez hemoglobinę?
Signup and view all the answers
Jaka jest rola 2,3-bisfosforoglicerynianu (BPG) w funkcji hemoglobiny?
Jaka jest rola 2,3-bisfosforoglicerynianu (BPG) w funkcji hemoglobiny?
Signup and view all the answers
Co oznacza kooperatywność wiązania tlenu przez hemoglobinę?
Co oznacza kooperatywność wiązania tlenu przez hemoglobinę?
Signup and view all the answers
Jakie skutki ma związek tlenku węgla z hemoglobiną?
Jakie skutki ma związek tlenku węgla z hemoglobiną?
Signup and view all the answers
Jak zmienia się struktura hemoglobiny przy wiązaniu tlenu?
Jak zmienia się struktura hemoglobiny przy wiązaniu tlenu?
Signup and view all the answers
Jakie różnice występują w wysyceniu mioglobiny i hemoglobiny przy niskim oraz wysokim ciśnieniu tlenu?
Jakie różnice występują w wysyceniu mioglobiny i hemoglobiny przy niskim oraz wysokim ciśnieniu tlenu?
Signup and view all the answers
Wyjaśnij, co to jest efekt Bohra i jak wpływa na transport tlenu przez hemoglobinę.
Wyjaśnij, co to jest efekt Bohra i jak wpływa na transport tlenu przez hemoglobinę.
Signup and view all the answers
Jakie funkcje pełnią białka strukturalne, takie jak kolagen i keratyna?
Jakie funkcje pełnią białka strukturalne, takie jak kolagen i keratyna?
Signup and view all the answers
Jakie są charakterystyki motywu palca cynkowego w kontekście struktury białek?
Jakie są charakterystyki motywu palca cynkowego w kontekście struktury białek?
Signup and view all the answers
Czym są białka globularne i włókienkowe oraz jakie mają przykłady?
Czym są białka globularne i włókienkowe oraz jakie mają przykłady?
Signup and view all the answers
Jak powstają wiązania między CO2 a hemoglobiną?
Jak powstają wiązania między CO2 a hemoglobiną?
Signup and view all the answers
Jaka jest rola kinaz białkowych w kontekście motywów białkowych?
Jaka jest rola kinaz białkowych w kontekście motywów białkowych?
Signup and view all the answers
Jakie są funkcje transportowe białka hemoglobiny?
Jakie są funkcje transportowe białka hemoglobiny?
Signup and view all the answers
Jakie aminokwasy dominują w strukturze kolagenu i jakie są ich procentowe udziały?
Jakie aminokwasy dominują w strukturze kolagenu i jakie są ich procentowe udziały?
Signup and view all the answers
Jakie są główne różnice między a-keratyną a B-keratyną?
Jakie są główne różnice między a-keratyną a B-keratyną?
Signup and view all the answers
Jakie enzymy są odpowiedzialne za rozkład kolagenu?
Jakie enzymy są odpowiedzialne za rozkład kolagenu?
Signup and view all the answers
Jakie właściwości charakteryzują białka tkanki okrywającej, podporowej i łącznej?
Jakie właściwości charakteryzują białka tkanki okrywającej, podporowej i łącznej?
Signup and view all the answers
Czym jest tropoelastyna i jakie ma właściwości?
Czym jest tropoelastyna i jakie ma właściwości?
Signup and view all the answers
Czym są chromoproteiny i podaj przykład?
Czym są chromoproteiny i podaj przykład?
Signup and view all the answers
Jakie białka występują w miofibrylach i jaka jest ich rola?
Jakie białka występują w miofibrylach i jaka jest ich rola?
Signup and view all the answers
Co zawierają fosfoproteiny i gdzie występują?
Co zawierają fosfoproteiny i gdzie występują?
Signup and view all the answers
Jakie funkcje pełnią lipoproteiny w organizmie?
Jakie funkcje pełnią lipoproteiny w organizmie?
Signup and view all the answers
Czym charakteryzują się glikoproteiny i gdzie można je znaleźć?
Czym charakteryzują się glikoproteiny i gdzie można je znaleźć?
Signup and view all the answers
Jakie jony metali zawierają metaloproteiny i jaka jest ich rola?
Jakie jony metali zawierają metaloproteiny i jaka jest ich rola?
Signup and view all the answers
Jaka jest główna funkcja kolagenu w tkankach?
Jaka jest główna funkcja kolagenu w tkankach?
Signup and view all the answers
Czym różnią się białka sarkoplazmy od białek miofibryl?
Czym różnią się białka sarkoplazmy od białek miofibryl?
Signup and view all the answers
Study Notes
Struktura Czwartorzędowa
- Hemoglobina składa się z dwóch łańcuchów alfa (141 aminokwasów) i dwóch łańcuchów beta (146 aminokwasów), które są ze sobą połączone wiązaniami niekowalencyjnymi.
- Każda podjednostka hemoglobiny zawiera cząsteczkę hemu, która zawiera jon Fe2+ odpowiedzialny za odwracalne wiązanie cząsteczki tlenu.
- Wiązanie tlenu przez hemoglobinę nie zmienia stopnia utlenienia Fe2+, dlatego proces ten nazywa się utlenowaniem (a nie utlenieniem) hemoglobiny.
- Struktura hemoglobiny w stanie nieutlenowanym i utlenowanym różni się między sobą.
- Po związaniu tlenu przez jedną z podjednostek hemoglobiny, zwiększa się odległość między podjednostkami, co zwiększa ich powinowactwo do tlenu.
- Ta zmiana struktury czwartorzędowej hemoglobiny (wywołana tlenem) i jej zdolności do wiązania kolejnych cząsteczek tlenu, jest przykładem efektu allosterycznego, a tlen jest przykładem efektora allosterycznego.
Hemoglobina
- Oksyhemoglobina: hemoglobina utlenowana (odwracalne połączenie z tlenem); zawiera Fe+2. Reakcja: Hb + O2 <=> Hb.O2
- Methemoglobina: zawiera Fe+3 (nie może wiązać tlenu)
- Nitrozohemoglobina: powstaje pod wpływem związków azotowych i charakteryzuje się intensywnym czerwonym zabarwieniem (używana w przemyśle mięsnym)
- Tlenek węgla związany z Hb uniemożliwia przyłączenie tlenu.
Hemoglobina - Białko Allosteryczne
- Hemoglobina składa się z czterech łańcuchów polipeptydowych (cztery podjednostki strukturalne) - 2α i 2β (α2β2). Jednakże, tworzą dwie funkcjonalne podjednostki, tzw. półcząsteczki (αβ; αβ).
- Każdy łańcuch zawiera: 8 odcinków helikalnych, 1 grupę hemową i 1 miejsce wiązania tlenu.
- Hemoglobina oprócz tlenu transportuje również H+ i CO2.
- Wiązanie tlenu przez hemoglobinę jest kooperatywne (w odróżnieniu od mioglobiny) - wiązanie jednej cząsteczki tlenu ułatwia przyłączanie kolejnych.
- Obecność H+ i CO2 sprzyja uwalnianiu tlenu z Hb.
- Obecność tlenu powoduje większe uwalnianie H+ i CO2.
- Powinowactwo Hb do tlenu jest również regulowane przez BPG (2,3-bisfosfoglicerynian).
Krzywe Dysocjacji Tlenu dla Hemoglobiny i Mioglobiny
- Krzywe dysocjacji tlenu dla hemoglobiny i mioglobiny przedstawiają zależność wysycenia od ciśnienia tlenu (pO2).
- Krzywa mioglobiny jest bardziej stromą niż krzywa hemoglobiny.
- Przy niskim ciśnieniu tlenu wysycenie mioglobiny jest większe niż wysycenie hemoglobiny.
- Przy wysokim ciśnieniu tlenu wysycenie hemoglobiny i mioglobiny jest podobne.
CO2 Przenoszony przez Hb w Postaci Karbaminianu
- Reakcja tworzenia karbaminianu: R-NH2 + CO2 <=> R-N-C-O- + H+
- Końcowe grupy aminowe Hb tworzą wiązania jonowe, stabilizując formę "T".
- Związanie CO2 zmniejsza powinowactwo hemoglobiny do tlenu.
Efekt Bohra - Allosteryczna Zależność między Wiązaniem H+, CO2, O2
- Reakcja: O2Hb + H+ + CO2 <=> Hb + O2 + H+ + CO2
- Reakcja ta zachodzi w tkance i pęcherzykach płucnych, pokazując wzajemną zależność między wiązaniem tlenu, a wiązaniem H+ i CO2.
Motywy
- Motyw w białku to krótki odcinek łańcucha (mniej niż 25 reszt aminokwasowych) pełniący określoną funkcję.
- Motyw jako konkretna sekwencja: na przykład Ser/Thr-Pro, rozpoznawany przez kinazy białek, fosforylujące resztę Ser lub Thr.
- Motyw jako określona struktura: na przykład motyw palca cynkowego (rodzina struktur wiążących jony cynku) - uczestnicząca w specyficznych interakcjach białka z DNA.
Motyw Palca Cynkowego
- Jon cynku w tym motywie jest otoczony przez dwie reszty cysteinowe z beta-kartki i dwie reszty histydynowe z alpha-helisy.
- Motyw palca cynkowego występuje w czynnikach transkrypcyjnych.
- Diagram pokazuje schematyczny rysunek motywu palca cynkowego, z zaznaczoną beta-kartką, alpha-helisą i jonem cynku.
Klasyfikacja Białek
-
Kształt cząsteczki
- białka globularne: (albuminy, globuliny, liczne enzymy)
- białka włókienkowe: (keratyna, kolagen)
-
Rozpuszczalność
- (w wodzie lub roztworach soli)
-
Funkcje
- strukturalne (kolagen, elastyna, keratyna)
- katalityczne (enzymy)
- transportowe (albumina, hemoglobina)
- ochronne (immunoglobulina)
- regulacja hormonalna (insulina)
- regulacja genowa (histony, białka represorowe)
-
Struktura trójwymiarowa
- (np.struktura IV rz.)
-
Obecność składnika niebiałkowego
- (białka proste, złożone)
-
Pochodzenie
- (zwierzęce, roślinne, drobnoustrojowe)
-
Doborowe, niedoborowe
- pełny zestaw aminokwasów
- mało aminokwasów egzogennych
Białka
-
Białka proste
- Po hydrolizie dają AA lub ich pochodne
-
Właściwe
- histony
- albuminy
- globuliny
- prolaminy
- gluteliny
- skleroproteiny
-
Polipeptydy
- protaminy
-
B.fibrylarne
- kolagen
- elastyna
- keratyna
- fibroina jedwabiu
- spongina gąbek
-
Białka złożone
- Zawierają inną niż białkowa cząsteczkę
- Fosfoproteiny
- Glikoproteiny
- Chromoproteiny
- Metaloproteiny
- Nukleoproteiny
- Lipoproteiny
Białka Proste
Białko | Właściwości | Występowanie |
---|---|---|
Protaminy | Silnie zasadowe, dobrze rozpuszczają się w wodzie, duża zawartość argininy, brak aminokwasów zawierających siarkę. | Jądro kom.Ryb i ptaków. |
Histony | Silnie zasadowe, dobrze rozpuszczają się w wodzie, duża zawartość lizyny i argininy. | Jądra komórkowe, erytroblasty. |
Albuminy | Obojętne, dobrze rozpuszczają się w wodzie i rozcieńczonych roztworach soli, łatwo ulegają wysoleniu, funkcja regulacji ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych i wiązania różnych składników | Tkanka mięśniowa, osocze krwi, mleko, nasiona roślin. |
Globuliny | Są nierozpuszczalne w wodzie, natomiast dobrze w rozcieńczonych roztworach soli, łatwo ulegają wysoleniu (należy tu większość enzymów i glikoprotein) np.immunoglobuliny=przeciwciala | Płyny ustrojowe, tkanka mięśniowa, białka zapasowe roślin. |
Prolaminy | Charakterystyczną właściwością jest zdolność rozpuszczania się w rozcieńczonych alkoholach. | Typowe białka roślinne występują w nasionach. |
Gluteliny | Rozpuszczają się w rozcieńczonych kwasach i zasadach, nierozpuszczalne w roztworach soli i alkoholach. | Typowe białka roślinne. |
Skleroproteiny | Nie rozpuszczają się w wodzie ani w rozcieńczonych roztworach soli, wykazują znaczną odporność na działanie enzymów proteolitycznych. Duża zawartość cysteiny, aminokwasów zasadowych, proliny i hydroksyproliny, są to białka o budowie włóknistej, dzięki temu pełnią funkcje podporowe. | Keratyna, kolagen, elastyna, Fibroina i serycyna jedwabiu, spongina gąbek, gorgoninę w koralach. |
Białka Złożone
Białko | Właściwości | Występowanie |
---|---|---|
Chromoproteiny | Złożone z białka prostego i składnika niebiałkowego - barwnika. | Należą tu hemoproteiny zawierające układ hemowy oraz inne chromoproteiny; przykłady: hemoglobina, mioglobina, cytochromy, leghemoglobina, katalaza, peroksydaza |
Fosfoproteiny | Zawierają około 1% fosforanu związanego z -OH Ser i Thr | Kazeina mleka, fosfowityna i witelina żółtka jaj (jaja - BOGATE ŹRÓDŁO P), ichtiulina ikry ryb |
Nukleoproteiny | Składają się z białek zasadowych i kwasów nukleinowych. | Występują w jądrach komórek, w rybosomach, gdzie tworzą kompleksy RNA z białkiem, Wirusy są zbudowane prawie wyłącznie z nukleoprotein. |
Lipoproteiny | Połączenia białek z tłuszczami prostymi lub złożonymi, np.sterydami, kwasami tłuszczowymi. Lipoproteidy są nośnikami cholesterolu (LDL, HDL, VLDL), odpowiedzialne za transport lipidów, hormonów, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. | Wchodzą np.w skład błony komórkowej. |
Glikoproteiny | Zawierają kowalencyjnie związane oligosacharydy, zawartość sacharydów: 5%-30% | Są składnikami cieczy ustrojowych, białek błonowych, enzymów, hormonów białkowych, białek surowicy krwi, Przeciwciał, substancji grupowych krwi. Należą tu m.in.mukopolisacharydy (ślina). |
Metaloproteiny | Zawierają jony metali (Cu, Zn, Fe, Ca, Mg, Mn, Co) | Atomy metalu stanowią grupę czynną wielu enzymów, Fosfatazy (Mg), arginaza (Mn), insulina (Zn), oksyddazy (Cu) |
Białka Tkanki Mięśniowej
- Tk.mięśn. zawiera ok. 20% białek o dużej wartości odżywczej.
- Białka te dzieli się na:
-
Białka sarkoplazmy:
- miogen A i B (miogeny stanowią ok. 40% białek mięśniowych, są rozpuszczalnymi w wodzie, zawierają liczne enzymy)
- globulina X
- mioglobina (zawiera 4 podjednostki i wiąże tlen)
-
Białka miofibryli (miozyna, aktyna) - białka kurczliwe, nie występujące w innych tkankach, stanowią ok. 50% białek w tk.mięśn.
- Miozyna - posiada właściwości enzymatyczne - ATP-azy (zdolnej do hydrolizy ATP). Energia z enzymatycznej hydrolizy ATP jest zamieniana w ciepło i energię mechaniczną, niezbędną do pracy mięśni. Miozyna jest białkiem globularnym, o masie 420 kDa i wrażliwa na obecność jonów metali ciężkich.
- Aktyna - białko globularne, o masie 70 kDa. Nie ma właściwości enzymatycznych. Tworzy kompleks z miozyną, wykazując właściwości kurczliwe.
-
Białka stromy (stanowią ok. 25% białek tk.mięśniowej)
- Zawierają kolagen
Kolagen
- Występuje pozakomórkowo w tkance podporowej i łącznej w postaci włókienek o poprzecznym prążkowaniu.
- Odpowiedzialny za siłę i elastyczność.
- Zawiera dużo Pro i hydroksy-Pro.
- Składa się z 3 łańcuchów splecionych spiralnie (lewoskrętne helisy), utrwalonych wiązaniami wodorowymi, w których uczestniczą grupy -OH hydroksy-Pro. Cała cząsteczka jest prawoskrętna.
- Jest nierozpuszczalny w wodzie, pod wpływem temperatury przechodzi w żelatynę.
- U ssaków stanowi 25% puli białek ustrojowych.
- Zawiera: 30% glicyny, 10% proliny, 10% hydroksyproliny (Hyp) i 10% hydroksylizyny (Hyl).
- W kolagenie powtarza się sekwencja Gly-X-Y (gdzie X=Pro, a Y=Hyp).
- Na pełen skręt przypada 3,3 reszt aminokwasowych.
- W obrębie 1 nici kolagenu nie występują wiązania wodorowe.
Keratyna
- Jest składnikiem zrogowaciałych komórek: skóry, rogów, kopyt, paznokci.
- Charakteryzuje się równoległym ułożeniem łańcuchów α-helikalnych, dodatkowo skręconych w p.jiny okresowej.
- β-keratyna - (w fibroinie jedwabiu) - charakteryzuje się strukturą pasmową z antyrównoległym ułożeniem łańcuchów.
Białka Tkanki Okrywającej, Podporowej i Łącznej:
- Keratyna
- Kolagen
- Elastyna
- Diagram pokazuje przykładowe białka w komórkach. Białka charakteryzują się:
- Odpornością na działanie czynników chemicznych i enzymów proteolitycznych
- Bardzo małą rozpuszczalnością w wodzie
- Małą aktywnością chemiczną
- Ubogim składem aminokwasowym.
Kolagen
- Kolagen jest glikoproteiną.
- Pęcznieje w wodzie, po podgrzaniu przechodzi w żelatynę.
- Surowy kolagen rozkładają enzymy drobnoustrojów - tzw.kolagenazy, np. kolagenaza Clostridium, oraz niektóre katepsyny i kolagenazy zwierząt.
Elastyna
- Jest białkiem towarzyszącym kolagenowi w budowie ścięgien, więzadeł, naczyń krwionośnych.
- Składa się z około 750 reszt aminokwasowych, z których (podobnie jak w kolagenie) znaczną część stanowią prolina (13%) i glicyna (34%).
- Nieusieciowana (niedojrzala) forma elastyny to tropoelastyna.
- Elastyna zawiera aminokwasy niebiałkowe: desmozynę i izodesmozynę, które są przyczyną usieciowania cząsteczek.
- Zawiera dużo Gly, Ala, Pro, aminokwasów o 1. rozgałęzionym łańcuchu bocznym.
- Jest nierozpuszczalna w wodzie, nie pęcznieje.
- Jest rozkładana tylko przez trzustkowe elastazy i enzymy roślinne (bromelaina, papaina).
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Ten quiz bada podstawowe różnice między białkami prostymi a złożonymi, ich funkcje oraz występowanie w organizmach zwierzęcych. Uczestnicy będą mieli okazję zbadać także właściwości hemoglobiny, mioglobiny oraz ich rolę w organizmie. Zagadnienia te są kluczowe dla zrozumienia biochemii oraz biologii komórkowej.