Rola sektora energetycznego w Azerbejdżanie

Rola sektora energetycznego w bezpieczeństwie ekonomicznym Azerbejdżanu

• Sektor energetyczny odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa ekonomicznego Azerbejdżanu.
• Niepodległość Azji Centralnej może być zagrożona, jeśli Moskwa podporządkuje sobie Azerbejdżan, kontrolując bogactwa Morza Kaspijskiego.
• Geopolityka rurociągów ma duże znaczenie dla Kaukazu.
• Potencjał Kaukazu wynika z faktu, że region ten jest tranzytem dla bogatych surowców energetycznych Azji Centralnej.

Etapy rozwoju gospodarczego Azerbejdżanu (kryterium polityczne)

• Od 1993 roku - prezydentura Gajdara Alijewa.
• Od 2003 roku - prezydentura Ilhama Alijewa.

Kluczowe znaczenie Azerbejdżanu dla polityki energetycznej

• Azerbejdżan jest kluczem do bogactw Morza Kaspijskiego i Azji Centralnej.
• Jego pozycja w regionie jest strategiczna z powodu rurociągów.

Początki rozwoju sektora naftowo-gazowego Azerbejdżanu

• Początki sektora naftowego w Azerbejdżanie sięgają XIII-XVII wieku.
• Alfred Nobel odegrał ważną rolę w rozwoju sektora naftowego (12% udziałów w Kompanii Noblów, kontrolującej ponad 50% wydobycia ropy).
• W 1860 roku cena baryłki ropy wynosiła 8 USD (w wartościach dzisiejszych 112-113 USD).
• W 1900 roku ponad połowa ropy wykorzystywanej na świecie pochodziła z Azerbejdżanu.
• W latach 1897-1907 zbudowano pierwszy naftociąg (Baku - Batumi w Gruzji)

Problemy przemysłu naftowego Azerbejdżanu po rozpadzie ZSRR

• Skomplikowana struktura geologiczna nowo odkrywanych złóż.
• Deficyt nowoczesnych technologii do zagospodarowania złóż głębinowych Morza Kaspijskiego.
• Potrzeba ogromnych inwestycji kapitałowych i środków do badań poszukiwawczych.
• Zagwarantowanie niezawodnego i efektywnego sposobu dostawy azerskiej ropy na rynki światowe.

Wielka gra o ropę

• Rozpad ZSRR umożliwił Azerbejdżanowi oraz innym państwom regionu prowadzenie niezależnej polityki od Moskwy.
• Koncerny i państwa zachodnie angażowały się gospodarcze i politycznie w nowo powstałych państwach.
• Cele USA: pozbawienie Rosji wpływów na Zakaukaziu i utworzenie korytarza transportowego surowców kaspijskich do Europy Zachodniej.

Negocjacje nad "kontraktem stulecia"

• Negocjacje prowadzono przez 7 tygodni w Stambule.
• Konsorcjum zachodnich firm naciskało na przekazanie Azerbejdżanowi części dochodów w ciągu 35 lat.
• Kontrakt zakładał wydobycie do 600 mln ton ropy przez 30 lat.
• Azerska spółka SOCAR otrzymała 20% udziałów w głównym operatorze złoża (BP - 35,78% udziałów).

Spór o status Morza Kaspijskiego

• Rosja uznała kontrakt za bezprawny.
• Oskarżyła Azerbejdżan o łamanie prawa międzynarodowego.
• Rosja uważa Morze Kaspijskie za śródlądowe zbiornik wodny, a wszystkie państwa przybrzeżne mają równe prawa do korzystania z jego bogactw. Nie można stosować wobec niego norm międzynarodowego prawa morskiego.

Kontrakt stulecia

• Kontrakt umożliwił inwestycje w sektorze naftowo-gazowym.
• Wykorzystanie nowoczesnych technologii w eksploatacji złóż głębinowych.
• Zwiększenie wydobycia ropy.
• Pozycję lidera na rynku ropy w regionie.
• Realizacja projektów budowy tras eksportowych ropy i gazu.
• Intensyfikacja prac badawczych i poszukiwawczych w sektorze.
• Stworzenie Państwowego Funduszu Naftowego.
• Szacunkowa wartość złoża gazowego Szah Deniz to 100 mld USD.

Boom ekonomiczny lat 2003-2008

• Azerbejdżan był liderem regionu pod względem tempa wzrostu gospodarczego.
• Boom był spowodowany inwestycjami, większym eksportem ropy i gazu oraz wzrostem cen na rynkach światowych.
• Wzrost cen baryłki ropy: 2000 - 25 USD, 2008 - 125 USD.
• Trzykrotny wzrost produkcji ropy (do 44,7 mln ton) w latach 2004-2008.
• Dziewięciokrotny wzrost wartości eksportu ropy naftowej.
• Ponad trzykrotny wzrost produkcji gazu ziemnego.
• Udział sektora naftowego w krajowym produkcie brutto (PKB) wzrósł z 44% do 55,5% w latach 2005-2008.

Rola BP w kreowaniu bezpieczeństwa Azerbejdżanu

• BP - główny operator azerskich złóż naftowo-gazowych.
• BP - główny zarządca kaukaskich ropociągów i gazociągów.
• Skuteczność rządów Alijewów opiera się na współpracy z BP, co zapewnia wysokie poparcie społeczne.
• Azerbejdżan to republika BP.

Projekty inwestycyjne realizowane w latach 2003-2013

• Gazociąg Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) - tranzyt ropy.
• Gazociąg Baku-Tbilisi-Erzerum (BTE) - tranzyt gazu.
• Umowa transportowo-komunikacyjna pomiędzy Azerbejdżanem, Gruzją i Turcją o budowie drogi kolejowej Baku-Tbilisi-Kars (działająca od 2017 roku).
• TANAP (Transanatolijski Rurociąg Gazowy).

Nowe ropociągi i gazociągi eksportowe Azerbejdżanu

• Ropociąg Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC).
• Gazociąg Baku-Tbilisi-Erzurum (BTE).

Ewolucja koncepcji Południowego Korytarza Gazowego

• Projekt dywersyfikacji tras i źródeł gazu do UE.
• Łączenie UE z Azerbejdżanem (złoże Szah-Deniz) i inwestycje firm zachodnich (BP, Total, Statoil).
• Gazociąg z Kaukazu do Zachodu z wykorzystaniem współpracy politycznej i gospodarczej UE.
• Autostrada gazowa kontrolowana przez zachodnie firmy i oparta na prawie.

Południowy Korytarz Gazowy

• UE nadawała kształt idei Korytarza.
• Rola Turcji - tranzyt gazu, Azerbejdżanu - dostawa gazu.
• Upadły projekt gazociągu Nabucco w 2012 roku.
• Kryzys w relacjach UE i Rosji na tle Ukrainy.

Korytarz dzisiaj

• Południowy Korytarz Gazowy to azersko-turecki szlak złożony z 3 gazociągów.
• Gazociąg Południowo-kaukaski (paralelny do Baku-Tbilisi-Erzurum).

Gazociągi TANAP i TAP

• TANAP - gazociąg transanatolijski od granicy gruzińsko-tureckiej do Grecji; udziałowcy: SOCAR, BOTAS, BP.
• TAP - gazociąg transadriatycki Grecja - Albania - Włochy; udziałowcy: BP, SOCAR, Statoil.

Znaczenie Południowego Korytarza Gazowego dla Azerbejdżanu

• Gazociąg zapewnia trasę dla około 70% eksportowanego gazu.
• Ma fundamentalne znaczenie dla rozwoju sektora gazowego.
• Rozwój wydobycia gazu jest istotny dla stabilności gospodarczej i politycznej (względem spadku wydobycia ropy).

Azerbejdżan - relacje z otoczeniem

• Zrównoważona polityka zagraniczna, dążenie do dostępu do rynku energetycznego, zachowanie dobrych relacji polityczno-gospodarczych z Rosją.

Reformy a system klanowy

• Głębsze reformy systemu klanowego są zagrożeniem dla Azerbejdżanu.
• Zmiany strukturalne godzą w interesy grup władzy.
• Premier Alijew wyznaczył żonę na stanowisko wiceprezesa.

Ten quiz bada znaczenie sektora energetycznego w gospodarce Azerbejdżanu oraz jego wpływ na bezpieczeństwo ekonomiczne kraju. Odkryj, jak geopolityka rurociągów oraz historia rozwoju sektora naftowo-gazowego kształtują strategię polityczną Azerbejdżanu. Sprawdź swoją wiedzę na ten ważny temat!