Renaissance: Muling Pagsilang

Renaissance

• Ang "Renaissance" ay salitang Pranses na nangangahulugang "muling pagsilang."
• Ito ay muling pag-usbong ng mga pagbabagong kultural.
• Nagkaroon ng interes sa sining, siyensiya, at pamamahala.
• Nakatuklas ng mga kapaki-pakinabang na kaisipan.
• Nagsimula sa Florence, Italya.
• Naghanap at nagbuhay sa sining ng Greece at Rome.

Mga Dahilan ng Pag-usbong ng Renaissance

• Pamilyang Medici: Mayamang pamilya sa Florence, Italya na sumuporta sa pagpapaganda ng Europa.
• Daanang Kalakalan: Italya ang nagdomina sa kalakalan sa pagitan ng Silangan at Kanlurang Europa.
• Matatag na Pulitika: Nagkaroon ng kaalaman ang mga mamamayan sa dapat gawin ng gobyerno.
• Humanismo: Nagbigay-diin sa bagong karanasan at kahalagahan ng buhay.
• Edukasyon: Nagkaroon ng kagandahang asal, kaalaman sa panitikan, pagpipinta, at palakasan; Latin at Greek ang wika.

Mga Personalidad sa Renaissance

• Francisco Petrarch: Pioneer ng Renaissance at Ama ng Humanismo; sumulat ng "Sonnets in the life and death of Laura."
• Erasmus of Holland: Nagsalin ng New Testament sa Latin at nagbigay importansiya sa edukasyon.
• Thomas More: Sumulat ng "Utopia," isang perpektong lugar na payapa, at nangangahulugang "nowhere."
• Niccolo Machiavelli: Nagpasimula ng pilosopiyang "end justifies the means" at sumulat ng "The Prince;" naniniwala sa hiwalay na relihiyon at pamahalaan.

Obra Maestra sa Panahon ng Renaissance

• Paggawa ng magagandang establisyemento/bahay.
• Paggamit ng pagkain, alak, o marangyang buhay bilang paksa ng sining.
• Pagpapakita ng marangyang kagamitan.

Sining at Siyensiya sa Renaissance

• Michelangelo: Sculptor, pintor, manunulat; lumikha ng ceiling painting sa St. Peter's Square sa Vatican.
• Leonardo da Vinci: Pintor, architect, sculptor; lumikha ng "The Last Supper" at Mona Lisa.
• Ptolemy: Naniniwala na ang Mundo ang sentro ng kalawakan (Geocentric).
• Copernicus: Naniniwala na ang Araw ang sentro ng kalawakan (Heliocentric).

Epekto ng Renaissance

• Printing press: Napadali ang pagbabahagi ng sulatin.
• Simbahan Kinwestyon: Pagbibigay pansin sa mga katiwalian.
• Humanismo: Nagbigay halaga sa lahat ng bagay.
• Umusbong ang Repormasyon at mga Rebolusyon.

Repormasyon

• Ito ay pagkamulat sa katiwalian at makamundong gawain ng simbahan.
• Kilusang inilunsad para sa pagbabago ng simbahan.
• Pagkontrol ng Italy sa posisyon sa simbahan.
• Mabigat na buwis.
• Indulhensiya: Pabayad para sa kapatawaran ng kasalanan.

Mga Personalidad sa Repormasyon

• Martin Luther: Tutol sa pagbebenta ng indulhensiya sa St. Peter's Basilica sa Wittenberg.
  • Isang mongheng Aleman na nagturo ng bibliya sa Unibersidad ng Wittenberg.
  • 95 Theses: Isang akda na tumatalakay sa katiwalian ng simbahan.
  • Ikinulong sa kastilyo ni Frederick III.
  • Itinatag ang Lutheranismo.
  • Naniniwala na maililigtas ang tao sa grasya at pananampalataya sa Diyos.
  • Bawat tao ay may direktang ugnayan sa Diyos.
  • Gumamit ng wikang Aleman.
  • Naniniwala na si Hesus ang hostia.
• John Calvin: Nakatira sa France, may akda ng "Institute of Christian Religion," at nagtatag ng Calvinismo.
  • Naniniwala na ang kaligtasan ay sa pamamagitan ng pananampalataya.
  • Bibliya ang nagbibigay ng katotohanan tungkol sa relihiyon.
  • Naniniwala sa Predestination.
• Henry VIII: Itinayo ang Simbahang Anglican dahil ayaw payagan na humiwalay kay Catherine ng Aragon at pinakasalan si Anne Boleyn.
• Huldrich Zwingli: Itinatag ang Anabaptist at naniniwala na simbolo ng kabanalan ni Hesus and hostia.

Ambag ng Roma sa Kasaysayan

• Panitikan
  • Latin ang wika
  • Galing sa Gresya
    • Komedya: paglibang sa tao
    • Orator: mahusay na pagsasalita
    • Livius Andronicus: nagsalin sa Latin nagsalin ng Odyssey
    • Platus at Terence: manunulat ng komedya
    • Cicero: pinakadakilang orator
• Arkitektura
  • Arch of Constantine: simbolo ng panalo
  • Basilica: pampublikong gusali at simbahan
  • Colosseum: lugar labanan
  • Forum: sentro ng lungsod
• Enhenyeria
  • Nagpatayo ng mga daan
    • Appian way: daan sa Italya
    • Aqueduct: daluyan ng tubig
    • Gladiator: labanan ng hayop at tao
• Batas
  • Panahon ng batas
    • Twelve Tables: Karapatan ng mamamayan
• Pananamit
  • Lalaking romano - Tunic; Toga
  • Babaing romano - Stola; Palla

Gitnang Panahon

• Paghina ng Imperyo
  • Pagbagsak ng Ekonomiya: Pondo sa militar.
  • Kahirapan: Kawalan ng kita at trabaho.
  • Politika: kahirapan sa pagpili ng pinuno.
  • Pagsakop: Pagsakop ng mga barbaro at Aleman.
• Piyudalismo
  • Sistema pagbigay ng kalupaan sa mga maliliit na kaharian
• Simbahang Katoliko
  • Sentro ng lipunan
  • Bumigkis sa watak-watak na Lipunan
  • Nagtatag ng mga unibersidad
  • Indulhensiya.
  • Ekskomunikasyon
  • Interdict
• Bunga ng paglakas ng Simbahan
  • Panlipunan at ispiritwal
  • Nagkaroon ng kaayusan sa lipunan
  • Pagpapalaganap ng Kristiyanismo
  • Umunlad ang ekonomiya
  • Nagsilbing Guro ang mga Pari
  • Pangangalaga ng Kultura
  • Naging konektado ang batas at simbahan
  • Paglalaganap ng aral ng simbahan
• Banal na Imperyong Romano
  • Franks: sumakop sa Europa at tinanggap ang Kristiyanismo
  • Monarkiya ang namumuno
    • Konstitusyonal na Monarkiya
    • Ganap na Monarkiya
• Clovis
  • Pinuno ng mga Franks
• Charles Martel
  • Pinatumba ang mga Muslim
  • Pinuno ng Palasyo
• Pepin the Short - "king by the grace of God”
  • Ibinigay ang Italy sa Papa
• Charlemagne
  • Charles ang Dakila
  • Napasakamay ang France, Germany at Italy
  • Hinati sa duchies at counties -Duchies - teritoryo ng Duke -Counties - paghahati-hati sa mga kaharian
  • Missi Dominci Aix-la-Chapelle