Podcast
Questions and Answers
रॉसौ यांनी कोणत्या राजकीय संकल्पनेचे समर्थन केले?
रॉसौ यांनी कोणत्या राजकीय संकल्पनेचे समर्थन केले?
राजकीय शास्त्राचे कोणते क्षेत्र राजकीय व्यवहार आणि मानसिक घटकांचा अभ्यास करते?
राजकीय शास्त्राचे कोणते क्षेत्र राजकीय व्यवहार आणि मानसिक घटकांचा अभ्यास करते?
राजकीय शास्त्राच्या कोणत्या पद्धतीत विविध संदर्भांमध्ये राजकीय घटनांची तुलना केली जाते?
राजकीय शास्त्राच्या कोणत्या पद्धतीत विविध संदर्भांमध्ये राजकीय घटनांची तुलना केली जाते?
कार्ल मार्क्स यांनी कोणत्या राजकीय व्यवस्थेची टीका केली?
कार्ल मार्क्स यांनी कोणत्या राजकीय व्यवस्थेची टीका केली?
Signup and view all the answers
राजकीय शास्त्रात कोणता सिद्धांत राजकीय वर्तनाचे विश्लेषण करतो की हे वर्तन तर्कसंगत अभिनेत्यांच्या कृतींचा परिणाम आहे?
राजकीय शास्त्रात कोणता सिद्धांत राजकीय वर्तनाचे विश्लेषण करतो की हे वर्तन तर्कसंगत अभिनेत्यांच्या कृतींचा परिणाम आहे?
Signup and view all the answers
राजकीय शास्त्रातील कोणता शाखा विविध देशांमधील समानता आणि फरक यांचे विश्लेषण करतो?
राजकीय शास्त्रातील कोणता शाखा विविध देशांमधील समानता आणि फरक यांचे विश्लेषण करतो?
Signup and view all the answers
राजकीय शास्त्रातील 'सत्ता' या संकल्पनेचा अर्थ काय आहे?
राजकीय शास्त्रातील 'सत्ता' या संकल्पनेचा अर्थ काय आहे?
Signup and view all the answers
आंतरराष्ट्रीय संबंधांच्या अभ्यासात कोणते घटक महत्त्वाचे आहेत?
आंतरराष्ट्रीय संबंधांच्या अभ्यासात कोणते घटक महत्त्वाचे आहेत?
Signup and view all the answers
राजकीय शास्त्रातील 'शासनाची वैधता' साठी कोणते घटक महत्त्वाचे आहेत?
राजकीय शास्त्रातील 'शासनाची वैधता' साठी कोणते घटक महत्त्वाचे आहेत?
Signup and view all the answers
राजकीय शास्त्रात 'राजकीय संस्था' या संकल्पने अंतर्गत कोणते घटक येतात?
राजकीय शास्त्रात 'राजकीय संस्था' या संकल्पने अंतर्गत कोणते घटक येतात?
Signup and view all the answers
लोकशाही शासन प्रणालीचे कोणते वैशिष्ट्य आहे?
लोकशाही शासन प्रणालीचे कोणते वैशिष्ट्य आहे?
Signup and view all the answers
अॅरिस्टॉटल ने कोणत्या प्रकारच्या शासनाचा पुरस्कार केला?
अॅरिस्टॉटल ने कोणत्या प्रकारच्या शासनाचा पुरस्कार केला?
Signup and view all the answers
नीतीमत्ता, स्वातंत्र्य आणि शासन संबंधी मूलभूत प्रश्नांचे अध्ययन कोणत्या शाखेत केले जात आहे?
नीतीमत्ता, स्वातंत्र्य आणि शासन संबंधी मूलभूत प्रश्नांचे अध्ययन कोणत्या शाखेत केले जात आहे?
Signup and view all the answers
Flashcards
Locke
Locke
नैसर्गिक हक्क आणि मर्यादित सरकारचं समर्थन करणारा तत्त्वज्ञ.
Rousseau
Rousseau
जनतेच्या संप्रभुतेचं समर्थन करणारा आणि थेट लोकशाहीचा पुकार.
Marx
Marx
भांडवली अर्थव्यवस्थेवर टीका करणारा आणि वर्गशून्य समाजाचा पुरस्कर्ता.
Qualitative research
Qualitative research
Signup and view all the flashcards
Behavioralism
Behavioralism
Signup and view all the flashcards
राजकारणाचे शाखा
राजकारणाचे शाखा
Signup and view all the flashcards
Comparative politics
Comparative politics
Signup and view all the flashcards
Sovereignty
Sovereignty
Signup and view all the flashcards
Legitimacy
Legitimacy
Signup and view all the flashcards
Citizenship
Citizenship
Signup and view all the flashcards
Democracy
Democracy
Signup and view all the flashcards
Political Theory
Political Theory
Signup and view all the flashcards
Authoritarianism
Authoritarianism
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Branches of Political Science
- राजकीय शास्त्र राजकारण, सत्ता आणि सरकारचा अभ्यास आहे.
- यात विविध विषय आणि पद्धतींचा समावेश आहे.
- मुख्य शाखा आहेत:
- तुलनात्मक राजकारण: देशांमधील समानता आणि फरकांचा अभ्यास करते.
- आंतरराष्ट्रीय संबंध: देशांमधील परस्परसंवादाचा विश्लेषण करतो.
- सार्वजनिक प्रशासन: सरकारी धोरणांच्या अंमलबजावणीचा अभ्यास करते.
- राजकीय सिद्धांत: न्याय, स्वातंत्र्य आणि शासन यांबद्दल मूलभूत प्रश्नांचा शोध घेतो.
- सार्वजनिक धोरण: धोरणे तयार करण्याची आणि अंमलात आणण्याची प्रक्रिया विश्लेषण करते.
- राजकीय पद्धतशीरता: राजकीय घटनांचा अभ्यास करण्यासाठी तंत्रे विकसित करते.
Key Concepts in Political Science
- सत्ता: इतर लोकांच्या कृतींवर प्रभाव टाकण्याची क्षमता.
- सहकार्य, समजावून सांगणे आणि नियंत्रण यांसारख्या वेगवेगळ्या प्रकारच्या सत्तेबाबत.
- अधिकार: शासित लोक स्वीकारतात अशी वैध सत्ता.
- परंपरा, करिष्मा आणि कायदा यांसारख्या अधिकाराचे विविध स्रोत.
- वैधता: एखाद्या सरकारला शासन करण्याचा अधिकार स्वीकारणे.
- लोकप्रिय समर्थन आणि नियमांना धरून राहणे यांसारखे वैधतेवर परिणाम करणारे घटक.
- सार्वभौमत्व: एका प्रदेशात सर्वोच्च आणि अंतिम राजकीय अधिकार.
- आंतरिक सार्वभौमत्व: एका राज्याला त्याच्या प्रदेशात शासन करण्याची क्षमता.
- बाह्य सार्वभौमत्व: इतर राज्यांनी राज्याच्या स्वातंत्र्याचे मान्यता देणे.
- नागरिकत्व: विशिष्ट राजकीय समुदायातील सदस्यत्वाचा दर्जा.
- नागरिकत्वाशी संबंधित हक्क आणि जबाबदाऱ्या.
- विचारसरणी: जगाबद्दल आणि त्याला कसे चालवले पाहिजे याबद्दलचे विश्वासांचा एक संघटित समूह.
- उदारमतवाद, रूढिवादी, समाजवादी, फॅसिस्ट यांसारख्या मोठ्या विचारसरणी.
- संस्था: विशिष्ट राजकीय भूमिका असलेल्या स्थापित संस्था.
- विधानमंडळे, कार्यकारी, न्यायव्यवस्था आणि प्रशासकीय इत्यादी उदाहरणे.
- लोकशाही: एक सरकारांची पद्धत ज्यामध्ये नागरिक निर्णय घेण्यात सहभागी होतात.
- लोकशाहीची वैशिष्ट्ये, जसे की निष्पक्ष निवडणुकी, नागरी स्वातंत्र्ये आणि कायद्याचे राज्य.
- अधिनायकवाद: नागरिकांचा सहभाग मर्यादित आणि सत्ता केंद्रीकृत असलेली एक सरकारी पद्धत.
- हुकूमशाही आणि राजशाही यांसारख्या अधिनायकवादाचे वेगवेगळे प्रकार.
Key Political Philosophers
- प्लेटो: तत्त्वज्ञानी राजांचे आणि आदर्श सरकारांच्या महत्त्वावर भर दिला.
- अरस्तू: सरकाराच्या विविध प्रकारांचे विश्लेषण केले आणि मिश्र संविधानाच्या अनुयायी असल्याचे सांगितले.
- मॅकिअव्हली: राजकीय सत्तेचे आणि प्रभावी नेतृत्वाचे तत्त्वे शोधले.
- हॉब्स: सामाजिक करार सिद्धांत आणि एक मजबूत राज्याची अत्यावश्यक गरज याला पाठिंबा दिला.
- लोके: नैसर्गिक हक्क आणि मर्यादित सरकारचे रक्षण केले.
- रूसो: लोकप्रतिनिधीत्व आणि प्रत्यक्ष लोकशाहीचा पुरस्कार केला.
- मार्क्स: भांडवलवादचा समालोचना केला आणि वर्गहीन समाजाचा पुरस्कार केला.
- मिल: व्यक्तिगत स्वातंत्र्य आणि प्रतिनिधी सरकारावर भर दिला.
Methods of Political Science Research
- गुणात्मक संशोधन: केस स्टडीज, मुलाखती आणि ऐतिहासिक विश्लेषण वापरते.
- परिमाणात्मक संशोधन: मोठ्या डेटा सेटचा विश्लेषण करण्यासाठी सांख्यिकीय पद्धती वापरते.
- प्रयोगात्मक संशोधन: परिकल्पा निर्धारित करणेसाठी बदलके वापरते.
- तुलनात्मक पद्धत: वेगवेगळ्या संदर्भांमध्ये राजकीय घटनांची तुलना करते.
- तर्कशुद्ध निवड सिद्धांत: राजकीय वर्तन तर्कशुद्ध कलाकारांच्या परिणामाचा मॉडेल बनवतो.
- संस्थात्मकता: राजकीय निष्कर्षात संस्थांच्या भूमिकेचा विश्लेषण करते.
- वर्तनात्मकता: राजकीय वर्तन आणि मानसिक घटकांचा अभ्यास करते.
Areas of Study Within Political Science
- निवडणूक आणि मतदान वर्तन.
- राजकीय पक्ष आणि हितसंघटना.
- जनमत आणि राजकीय संवाद.
- राजकीय संस्कृती आणि सामाजिकरण.
- सामाजिक चळवळी आणि क्रांती.
- नागरी स्वातंत्र्य आणि मानवी हक्क.
- राजकीय अर्थशास्त्र आणि आर्थिक विकास.
- सार्वजनिक धोरण विश्लेषण.
- संघर्ष आणि शांतता अभ्यास.
The Role of Political Science
- राजकीय व्यवस्था आणि प्रक्रिया समजून घेण्यासाठी.
- राजकीय वर्तन आणि परिणाम विश्लेषण करण्यासाठी.
- प्रभावी सार्वजनिक धोरणे विकसित करण्यासाठी.
- लोकशाही मूल्ये आणि संस्थांना प्रोत्साहन देण्यासाठी.
- राष्ट्रांमध्ये शांतता आणि सहकार्य वाढवण्यासाठी.
- शासन आणि सार्वजनिक प्रशासनात सुधारणा करण्यासाठी.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
राजकीय शास्त्राच्या विविध शाखांचे अध्ययन करा. साम comparative राजकारण, आंतरराष्ट्रीय संबंध, सार्वजनिक प्रशासन यांसारख्या महत्त्वपूर्ण शाखांचा आढावा घेणारा हा क्विझ आहे. या विषयात प्रभाव, अधिकार आणि वैधतेसारख्या मुख्य संकल्पना देखील समाविष्ट आहेत.