Құқық және Мемлекет теориясы

Құқық және Мемлекет теориясы

• Құқық: Ресми түрде танылған, жеке және заңды тұлғалардың заңға сүйене отырып әрекет жасау мүмкіндігі.
• Құқықтық олқылықтар: Нақты істі шешу үшін қажет заң құралдарының немесе құқықтық нормалардың болмауы.
• Субъективтік құқық: Құқыққа ие тұлғаның белгілі мінез-құлыққа ие болу мүмкіндігі.
• Мемлекет және құқық теориясының қызметтері: Гнесеологиялық, болжамдық, онтологиялық, идеологиялық, әдістемелік және тәрбиелеу.
• Мемлекеттің пайда болу себептері: Экономикалық себептер (еңбектің бөлінісі, жеке меншіктің пайда болуы), рудың ыдырауы және отбасының пайда болуы.
• Құқықтық реттеудің әдістері: Императивтік және диспозитивтік.
• Құқықтық жауаптылықтың субъективтік жағы: Кіна және мақсат.
• Құқықты жүзеге асыру нысандары: Құқық нормаларын орындау, сақтау, пайдалану және қолдану.
• Ғылыми құқықтық сана: Құқықты жүйелі түрде теориялық жағынан меңгеруді білдіретін идеялар, негізгі ой-пікірлер мен көзқарастар.
• Салалық заң ғылымдары: Қылмыстық құқық, конституциялық құқық және азаматтық құқық.
• Тікелей мемлекеттік-құқықтық құбылыстар: Заңдылық, нормативтік-құқықтық актілер, құқықтық сана, құқықтық қатынас және мемлекеттік аппарат.
• Мемлекет функциясының бөлінуі: Тұрақты және уақытша.
• Мемлекет және құқық теориясының орны: Тарихи-теориялық ғылымдар арасында.
• Мемлекет және құқық теориясын зерттеу әдістері: Талдау және синтездеу, абстрактілеу, абстрактілеуден нақтылыққа өрлеу.
• Мемлекеттік-құқықтық құбылыстардың жиынтық қағидасы: Мемлекеттік-құқықтың бір-бірімен байланысты тұтастығын қарастыру.
• Формациялық көзқарас бойынша мемлекеттің шығу себебі: Қоғамдағы еңбектің бөлінісі және жеке меншіктің пайда болуы.
• Зорлық-зомбылық теориясы: Гумплович, Дюринг және Каутскиймен ұсынылған.
• Құқық бұзушылық: Деликт қабілеттілігі бар тұлғаның қоғамға зиян, құқыққа қайшы және кінәлі әрекеті.
• Демократиялық мемлекеттегі биліктің көзі: Халық.
• Федерация: Егемендігі шектеулі мемлекеттерден тұратын күрделі құрылым.
• Заңды жауапкершіліктің қағидалары: Заңдылық және жауапкершілік.
• Заң алдындағы жауаптылықты болдырмайтын жағдайлар: Әрекет және әрекетсіздік.
• Заңдылықтың негізгі принципі: Заңның үстемдігі.
• Мемлекет функциясының түрлері: Сыртқы және ішкі.
• Құқық бұзушылық құрылымы: Субъект, субъективтік жағы, объект және объективтік жағы.
• Құқық бұзушылықтың негізгі белгісі: Зияндылық.
• Құқық жүйесінің элементтері: Құқық саласы, құқықтық институт және құқықтық норма.
• Құқық нигилизмі: Құқық мүмкіншіліктеріне сенбеушілік, құқық пен заңдылықтың девальвациясы және құқықтық, әлеуметтік және жеке құндылықтарды жоққа шығару.
• Мемлекет және құқық теориясы: Мемлекет және құқықтың қалыптасу және даму заңдылықтары туралы ғылым.
• Мемлекет түсінігінің негізгі белгілері: Жариялы билік, заңдар, әскер.
• Құқықтық сана: Қоғамдағы адамдардың жүзеге асырылып жүрген заңдарға, оларды қолдануға, қалаулы құқыққа және басқа да құқықтық құбылыстарға құқық сезімдерінің көзқарастары, пікірлері және бағаларының жүйесі.
• Егемендік: Қоғамдағы барлық ұйымдардың, одақтардың, бірлестіктердің, ұжымдардың және партиялардың үстінен мемлекеттің үстемдігі заң тіліндегі ұғымы.
• Патриархалдық теория: Мемлекеттің пайда болуын отбасы дамуының жалғасы деп түсіндіретін теория.
• Психологиялық теория: Мемлекеттің шығу тегін адамдардың психикалық ерекшеліктері, ұжымда өмір сүру қажеттігі және адам беделін іздеу ынтасымен түсіндіретін теория.
• Деликт қабілеттілігі жоқ тұлғалар: Есі дұрыс еместер және жас балалар.
• Құлиеленушілік мемлекеттің маңызды функциясы: Жеке меншікті қорғау.
• Кінәсіздік презумциясы: Құқықта баянды етілген болжам.
• Конфедерация: Саяси және экономикалық сипаттағы ортақ мақсаттарға жету үшін біріктірілген мемлекеттердің уақытша одағы.
• Құқықтың белгілері: Құқықтың жалпыға міндеттілігі.
• Басқару нысаны: Мемлекеттің жоғарғы билік органдарының құрылысы, құрылу тәртібі және құзыреттерінің бөлінісінің ұғымы.
• Консолидация: Барлық нормативтік актілердің мәтіндерін жүйеге келтіру.
• Кодификация: Сәйкес нормалардың мазмұнын өзгертіп бір актіге жинақтау.
• Мемлекеттік режим нысаны: Мемлекеттік билікті жүзеге асыру тәсілдері мен әдістері.
• Заңдық жауапкершілік қағидаттары: Әділеттілік, заңдылық, дәлелдік, жазадан құтылмайтындық, мақсатқа лайықтылық.
• Құқық шығармашылық қызметі: Мемлекеттік функцияны нормативтік-құқықтық актілерді толықтыру, өзгерту және жаңарту арқылы жүзеге асыру.
• Үш билік тармағы: Ш. Монтескье
• Кейінге қалдыру вето құқығы: Президент
• Мемлекет механизмі: Мемлекеттік органның ұйымдастырылу әдісі.
• Заңды факт: Құқықтық қатынастың пайда болуына, өзгертілеуіне немесе тоқтатылуына әсер ететін нақты жағдайлар.
• Мононорма түсінігі: Рулық қоғамда пайдаланылған.