Құқық және мемлекет теориясы

Құқық және мемлекет теориясы

• Құқық: Ресми түрде танылған, жеке және заңды тұлғалардың заңға сүйене отырып әрекет жасау мүмкіндігі.
• Құқықтағы олқылықтар: Нақты істі шешу үшін қажет заң құралдарының жетіспеушілігі.
• Субъективтік құқық: Құқыққа ие тұлғаның белгілі мінез-құлыққа ие болу мүмкіндігі.
• Мемлекет пен құқық теориясының қызметтері: Генеологиялық, болжамдық, онтологиялық, идеологиялық, әдістемелік және тәрбиелік.
• Мемлекеттің пайда болу себептері: Экономикалық себептер, жеке меншіктің пайда болуы, рудың ыдырауы және отбасының құрылуы.
• Құқықтық реттеу әдістері: Императивтік және диспозитивтік.
• Құқықтық жауаптылықтың субъективтік жағы: Кіна және мақсат.
• Құқықты жүзеге асыру нысандары: Құқық нормаларын орындау, сақтау, пайдалану және қолдану.
• Ғылыми құқықтық сана: Жүйелі теориялық түсініктер, ой-пікірлер мен көзқарастар.
• Салалық заң ғылымдары: Қылмыстық құқық, конституциялық құқық және азаматтық құқық.
• Тікелей мемлекеттік-құқықтық құбылыстар: Заңдылық, нормативтік-құқықтық актілер, құқықтық сана, құқықтық қатынас және мемлекеттік аппарат.
• Мемлекет функциясының уақытына қарай бөлінуі: Тұрақты және уақытша.
• Мемлекет және құқық теориясының орны: Тарихи-теориялық ғылымдар.
• Мемлекет пен құқық теориясын зерттеу әдістері: Талдау мен синтез, абстрактілеу, абстрактілеуден нақтыға өту.
• Жиынтық (комплексность) қағидасы: Мемлекеттік-құқықтық құбылыстарды бір-бірімен байланыстыра отырып қарастыру.
• Формациялық көзқарас: Мемлекеттің пайда болуының себебі еңбектің бөлінісі және жеке меншіктің пайда болуы.
• Зорлық-зомбылық теориясы: Гумплович, Дюринг және Каутскийдің теориясы.
• Құқық бұзушылық: Деликт қабілеттілігі бар тұлғаның қоғамға зиян, құқыққа қайшы және кінәлі әрекеті.
• Демократиялық мемлекеттің билік көзі: Халық.
• Федерация: Егемендігі шектеулі мемлекеттерден тұратын күрделі құрылым.
• Заңды жауапкершілік қағидаттары: Заңдылық және жауапкершілік.
• Заң алдындағы жауапкершілік жоқ жағдайлар: Әрекет пен әрекетсіздік.
• Заңдылықтың принципі: Заңның үстемдігі.
• Мемлекет функциясының түрлері: Сыртқы және ішкі.
• Құқық бұзушылықтың құрылымы: Субъект, субъективтік жақ, объект және объективтік жақ.
• Құқық бұзушылық белгісі: Зияндылық.
• Құқық жүйесінің элементтері: Құқық саласы, құқықтық институт және құқықтық норма.
• Құқық нигилизмі: Құқыққа сенбеушілік, оның девальвациясы мен құндылықтарының жоққа шығарылуы.
• Мемлекет және құқық теориясы: Мемлекет пен құқықтың қалыптасуы мен дамуы туралы ғылым.
• Мемлекеттің белгісі: Жариялы билік, заңдар және әскер.
• Құқықтық сана: Қоғамдағы заңдар мен құқықтық құбылыстарға байланысты пікірлер мен көзқарастар.
• Егемендік: Қоғамдағы барлық ұйымдардың үстінен мемлекеттің билігін көрсету.
• Патриархалдық теория: Отбасы дамуына сүйене отырып мемлекеттің пайда болуы.
• Психологиялық теория: Адамдардың психикалық ерекшеліктері мен ұжымда өмір сүру қажеттігі тұрғысынан мемлекеттің пайда болуы.
• Деликт қабілеті жоқтар: Есі дұрыс емес адамдар және балалар.
• Құлиеленушілік мемлекеттің функциясы: Жеке меншікті қорғау.
• Кінәсіздік презумциясы: Құқықтағы болжам.
• Конфедерация: Ортақ мақсаттарға жету мақсатында бірлескен мемлекеттердің уақытша одағы.
• Құқық белгілері: Жалпыға міндеттілік.
• Басқару нысаны: Жоғарғы билік органдарының құрылысы, құрылу тәртібі және құзыреттерінің бөлінісі.
• Консолидация: Нормативті актілердің тексттерінен заңдардың жүйелері.
• Кодификация: Әрекет етуші актілерді нормалардың мазмұнын өзгертіп бір жүйеге келтіріп бір актіге жинақтау.
• Мемлекеттік режим нысаны: Мемлекеттік билікті жүзеге асыру әдістері мен тәсілдерінің жиынтығы.
• Заңдық жауапкершілік қағидаттары: Әділеттілік, заңдылық, дәлелдік, жазадан құтылмайтындық және мақсатқа сайдық.
• Құқық шығару қызметі: Мемлекеттік функция, нормативтік-құқықтық актілерді толықтыру, өзгерту және жаңарту.
• Үш билік бөлімін ұсынған: Ш. Монтескье.
• Кейінге қалдыру вето құқығына ие: Президент.
• Мемлекет механизмі: Мемлекеттік органның ұйымдастырылу әдісі.
• Заңды факт: Құқықтық қатынастардың пайда болуына, өзгеруіне және тоқтатылуына әсер ететін жағдайлар.
• Мононорма: Рулық қоғамдарда қолданылған.