1.) Psychische Stoornis in het Strafrecht

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is een kenmerk van volledig toerekeningsvatbaar zijn?

Er zijn gedragsmatige beperkingen bij het tenlastegelegde.

Er is geen psychische stoornis en geen beperking in de wilsbepaling. (correct)

Er is altijd een psychische stoornis aanwezig.

Er is onvermogen tot wilsbepaling door externe omstandigheden.

Wat is het belangrijkste criterium volgens Artikel 39 Sr voor een verdachte om niet strafbaar te zijn?

De verdachte heeft geen herinnering aan het delict.

De verdachte moet vrijwillig hebben gehandeld.

De verdachte moet volledig inzicht hebben in zijn daden.

De verdachte moet een psychische stoornis hebben. (correct)

Wat houdt het concept 'gevaar voor herhaling' in?

De kans dat een individu opnieuw een soortgelijk delict zal plegen. (correct)

De volledige afwezigheid van psychische stoornissen.

Het risico dat een individu geen delict zal plegen.

Het vermogen om onafhankelijk van externe omstandigheden te handelen.

Wat is de rol van het diagnostisch oordeel van een psycholoog of psychiater in de context van toerekeningsvatbaarheid?

Het vormt de basis voor de juridische toetsing van de verdachte. Signup and view all the answers

Welke vraag is NIET relevant bij de forensische vraagstelling omtrent toerekeningsvatbaarheid?

Wat zijn de financiële omstandigheden van de verdachte? Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke overweging bij het beoordelen van de strafrechtelijke verantwoordelijkheid van een verdachte met een stoornis?

De mate waarin de stoornis de verdachte belemmerde in zijn handelen. Signup and view all the answers

Wat beschrijft 'psychische overmacht' het beste?

Een normale mens die onder abnormale omstandigheden gehandeld heeft. Signup and view all the answers

Welke vraag helpt bij het inzicht verkrijgen in het risico op herhaling van een delict door een verdachte?

Welke specifieke kenmerken van de stoornis zijn aanwijsbaar in het delict? Signup and view all the answers

Wat houd je in de 'gevaarstaxatie' beoordelen?

Een individuele beoordeling op basis van delictanalyse en omstandigheden. Signup and view all the answers

Bij de beoordeling van de mate van toerekeningsvatbaarheid van een verdachte moet men ook letten op:

De impact van de stoornis op het vermogen om keuzes te maken. Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de hoofdstraffen in het Nederlands strafrecht?

Geldboetes voor natuurlijke personen kunnen oplopen tot € 103.000. Signup and view all the answers

Wat is een doel van terbeschikkingstelling (TBS)?

Omdat de dader psychisch ziek is. Signup and view all the answers

Welke situatie beschrijft een gedragskundige overweging bij recidive?

De motivatie van de dader om te veranderen. Signup and view all the answers

Wat is de maximale duur van een taakstraf?

240 uur. Signup and view all the answers

Wat is de functie van de wet langdurig toezicht die per 1.1.2018 is ingevoerd?

Beveiliging van de maatschappij tegen stelselmatige daders. Signup and view all the answers

Bij welke maatregel is er geen proportionaliteit met de ernst van het delict?

Beveiligingsmaatregel. Signup and view all the answers

Wat is een van de kenmerken van strafrechtelijke sancties?

Ze zijn gericht op gedragsbeïnvloeding. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk element dat niet relevant is bij schuld binnen het strafrecht?

De leeftijd van de dader. Signup and view all the answers

Wat is het hoofddoel van terbeschikkingstelling?

Gevaarsreductie en resocialisatie Signup and view all the answers

Welke van de volgende misdrijven kan in aanmerking komen voor terbeschikkingstelling?

Brandstichting Signup and view all the answers

Wat is noodzakelijk voor terbeschikkingstelling met betrekking tot de gepleegde misdaad?

Een causaal verband tussen de stoornis en het delict Signup and view all the answers

Voor welke van de volgende situaties is terbeschikkingstelling niet van toepassing?

Mishandeling Signup and view all the answers

Wat is een voorwaarde voor terbeschikkingstelling met voorwaarden?

Motivatie en behandelbaarheid van de dader Signup and view all the answers

Wat betreft de duur van TBS met dwangverpleging, hoe lang kan deze maximaal worden opgelegd?

Aanvankelijk 2 jaar, daarna verlenging mogelijk Signup and view all the answers

Welke van de volgende aspecten geldt niet als randvoorwaarde voor terbeschikkingstelling?

Verplichting tot gevangenisstraf Signup and view all the answers

Wat is het risicocriterium dat moet worden vastgesteld voor terbeschikkingstelling?

Escalatiegevaar voor veiligheid van personen of goederen Signup and view all the answers

Welke van de volgende punten is een vereiste voor ontoerekeningsvatbaarheid in het strafrecht?

Inzicht in de wederrechtelijkheid Signup and view all the answers

Wat kan er gebeuren als iemand als volledig ontoerekeningsvatbaar wordt beoordeeld?

Er wordt geen straf opgelegd Signup and view all the answers

Welke factor is niet relevant voor het vaststellen van strafbaarheid?

De sociale status van de verdachte Signup and view all the answers

Wat betekent 'schulduitsluitingsgronden' in de context van het strafrecht?

Gronden die de schuld bij de verdachte uitsluiten Signup and view all the answers

Wat kan een gevolg zijn van een beoordeling van 'verminderd toerekeningsvatbaar'?

De verdachte krijgt een tbs-maatregel Signup and view all the answers

Welke stelling over 'beoordelingskader ontoerekeningsvatbaarheid' is juist?

Het vereist ook de mogelijkheid van handelen naar dat inzicht Signup and view all the answers

Wat betekent 'detentieongeschiktheid' in het strafrecht?

Onvermogen om een gevangenisstraf te ondergaan wegens psychische redenen Signup and view all the answers

Wat is een mogelijke uitkomst als er geen psychiatrische stoornis wordt vastgesteld?

De verdachte kan alsnog tot gevangenisstraf worden veroordeeld Signup and view all the answers

Study Notes

Psychische stoornis in het strafrecht

Overzicht van het onderwerp: Het onderwerp behandelt de rol van psychische stoornissen in het strafrecht, met aandacht voor toerekeningsvatbaarheid, straffen en behandelingen. Er wordt specifiek ingegaan op de zaak Thijs H. en een recent arrest van de Hoge Raad.

Zaak Thijs H.

Datum arrest Hoge Raad: 7 oktober 2023 (ECLI:NL:HR:2023:1295)
Verdachte: 28-jarige Nederlandse man
Misdrijven: 3x moord (Heerlen/Den Haag, 4/7 mei 2019)
Psychiatrische diagnose: Ernstig psychotisch toestandsbeeld (schizofrenie), volledig ontoerekeningsvatbaar. De stoornis was gekenmerkt door paranoïde wanen en grootheidsideeën.
Beoordeling Hof Den Bosch (17 maart 2022): (ECLI:NL:GHSHE:2022:868) had vastgesteld dat de verdachte verminderd toerekeningsvatbaar was en had een straf opgelegd van 22 jaar + tbs met dwangverpleging.
Factoren van belang: middelengebruik, medicatie, betrouwbaarheid informatie, procesbelangen verdachte, besef strafbaarheid, en keuzes.

Oordeel Hoge Raad (Zaak Thijs H.)

Beoordelingskader ontoerekeningsvatbaarheid: Inzicht in wederrechtelijkheid en het vermogen om hiernaar te handelen is een criterium.
Ontoerekeningsvatbaarheid en moord: Ontoerekeningsvatbaarheid sluit moord (voorbedachten rade) niet uit.
Juridisch criterium: De rechter stelt vast of er in juridische zin bij het delict sprake was van een psychische stoornis en of deze stoornis op grond daarvan een strafuitsluiting grond voldoende aannemelijk is.

Is een psychische stoornis strafrechtelijk relevant?

Algemeen: In beginsel is een psychische stoornis niet strafrechtelijk relevant, tenzij er redenen zijn voor schorsing van de vervolging (artikel 16 Sv) of de verdachte ontoerekeningsvatbaar is (artikel 39 Sr) of zorg/executie door de straf of maatregel (bijvoorbeeld detentieongeschiktheid).

Beoordeling strafrechter

Bewijsvraag: Het vaststellen van de feiten.
Kwalificatievraag: De juiste juridische indeling van de feiten.
Strafuitsluitingsgronden: Schulduitsluitingsgronden, rechtvaardigingsgronden
Straf en/of maatregel: Dit hangt af van de beoordeling.

Zaak Thijs H. (Rechtbank Oost-Brabant, 29.8.2024, ECLI:NL:RBOBR:2024:3890)

Verdachte: 68-jarige man
Misdrijven: Verdachte was verdacht van moord/doodslag op zijn echtgenote.
Psychiatrische Diagnose: Geen psychiatrische en/of persoonlijkheidsstoornis.
Oordeel rechter: Rechtbank had een oordeel van de rechtbank, met betrekking tot voorgaande punten.

Artikel 39 Sr

Ontoerekeningsvatbaarheid: Een verdachte is niet strafbaar wanneer het ten laste gelegde feit hem, ten gevolge van een psychische stoornis, niet kan worden toegerekend.

Forensische vraagstelling

Is er een psychische stoornis?
Was de stoornis aanwezig tijdens het tenlastegelegde?
Is er een causaal verband tussen de stoornis en het delict?
Hoe was de toerekeningsvatbaarheid van de verdachte?
Welke risicofactoren zijn aanwezig?
Advies van deskundigen, inclusief pathologie:

Stoornis ten tijde van delict

Verdachteperspectief: Inzicht in delict vanuit het perspectief van verdachte.
Beperkingen door de stoornis: Beperkingen van verdachte in het vermogen de ongeoorloofdheid van zijn handelen in tezien.
Vervolging en aansprakelijkheid: Beoordeling strafrechtelijke verantwoordelijkheid van de verdachte.
Risico op herhaling: Inzicht in risico op herhaling.
Noodzakelijkheid gedwongen behandeling: Noodzaak en legitimatie van gedwongen behandeling.

Verband stoornis en delict

Karakteristieken tenlastegelegde: Specifieke kenmerken van de stoornis bij het delict.
Inzicht wederrechtelijkheid: Inzicht in wederrechtelijkheid en vermogen tot keuzes/inschattingen bij het delict.
Beperking vermogen: Beperking in vermogen tot keuzes/inschattingen tijdens het delict.
Juridische relevantie van keuzemomenten.
Diagnostiek hoofdrol: Hoofdbestanddeel van het delict dat niet mag zijn bij diagnose.
Objectiviteit en belangen: Objectiviteit en procesbelangen.

Ontoerekeningsvatbaarheid en psychische overmacht

Toerekening: 'abnormale' mens in normale omstandigheden, onvermogen tot wilsbepaling vanuit psychische stoornis.
Overmacht: Normale mens in abnormale omstandigheden, wilsbeperking door externe omstandigheden.
Diagnostisch oordeel: Basis voor juridische beoordeling, oordeel van psycholoog/psychiater.
Juridisch oordeel: Primaire juridische beoordeling. Kan de verdachte in redelijkheid anders handelen?

Graduele beoordeling

Volledig toerekeningsvatbaar: Geen stoornis, wel stoornis maar geen beperkingen in gedrag.
Volledig ontoerekeningsvatbaar: Rechtstreeks verband, geen realiteitscorrectie.

Gevaar voor herhaling

Pathologisch en statistisch gevaar: Oorzaken van eventueel delictgevaar.
Individuele beoordeling: Beoordeling op basis van delictanalyse (stoornis/omstandigheden).
Gevaar voor soortgelijke delicten: Gevaar voor soortgelijke delicten in de toekomst (aard en ernst).
Verwachting recidivetermijn: Verwachting termijn en factoren in de toekomst.

Gedragskundige overwegingen

Stoornisgevaar: Gevaar vanuit de stoornis.
Andere risicofactoren: Andere risicofactoren behalve de stoornis.
Behandelbaarheid: Behandelbaarheid van de stoornis.
Motivatie: Motivatie van de verdachte voor behandeling
Bestwil: Belangen van verdachte.

Advisering

Adviezen voor verdere handelingen.

Strafrechtelijke sancties

Straffen: Ter vergelding (leedtoevoeging), begrensd door proportionaliteit met ernst en schuld.
Maatregelen: Ter beveiliging (gedragsbeïnvloeding, herstel), geen proportionaliteit. Geen straf zonder schuld.

Hoofdstraffen

Gevangenisstraf: levenslang, maximaal 30 jaar; evt. voorwaardelijk.
Taakstraf: Maximaal 240 uur, evt. voorwaardelijk.
Geldboete: Maximaal € 103.000 (natuurlijke personen) /€1.030.000 (rechtspersonen) evt. voorwaardelijk.

Gedwongen behandelkaders

Diverse kaders (voorwaardelijk straf, terbeschikkingstelling, plaatsing in inrichting voor stelselmatige daders etc.).
Wet langdurig toezicht (art. 38zSr), zorgmachtiging.

Terbeschikkingstelling

Rechtvaardiging van de maatregel, noodzaak bescherming, ernstig delict + recidivegevaar.
Doel: gevaarsreductie en resocialisatie.
Geen proportionaliteit met ernst van delict.
Dubbelrapportage vereist; causaal verband tussen stoornis en delict, etc..

TBS met dwangverpleging

Opgelegd voor 2 jaar, verlenging mogelijk met 1-2 jaar.
Indien niet opgelegd voor misdrijf tegen personen is gemaximeerd tot 4 jaar.
Niet vereist: instemming of behandelmotivatie betreffende beveiligingsmaatregelen.

TBS in getal (2023)

Gemiddeld aantal TBS-patiënten (bezetting) met grafiek.
Aantal nieuw ingestroomde TBS-patiënten (instroom) met grafiek.

TBS met voorwaarden

Randvoorwaarden met betrekking tot gevaar, duur maximaal 9 jaar.
Eventuele combinatie met maximaal 5 jaar gevangenisstraf.
Motivatie en behandelbaarheid is een criterium

Mogelijke voorwaarden

Opname in een kliniek, ambulante behandeling, geneesmiddelen, reclassificatie, voorwaarden ter bescherming van mensen/goederen. Bijzondere voorwaarde mag geen recht op vrijheid intrekken.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Deze quiz behandelt de invloed van psychische stoornissen in het strafrecht, met een focus op de zaak Thijs H. en recente juridisch uitspraken. Leer meer over toerekeningsvatbaarheid, de gevolgen voor straf en de rol van psychiatrische diagnoses in juridische procedures.