Proteïnen en Vetten in Kunst en Biologie
38 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Welk van onderstaande beweringen over proteïnen is juist?

  • Proteïnen zijn enkel gevoelig voor veranderingen in pH, niet voor temperatuur of licht.
  • De 3D-vorm van een proteïne heeft geen invloed op de eigenschappen van het eiwit.
  • Proteïnen zijn hydrofobe stoffen, waardoor ze niet in water oplossen.
  • Een peptidebinding ontstaat tussen de carboxylgroep van het ene aminozuur en de aminegroep van het volgende aminozuur. (correct)

Hoe ontstaat een peptidebinding tussen twee aminozuren?

  • Door een reactie tussen de carboxylgroep van het ene aminozuur en een hydroxylgroep van het andere.
  • Door een reactie tussen de aminegroep van het ene aminozuur en de aminegroep van het andere.
  • Door een reactie tussen de carboxylgroep van het ene aminozuur en de carboxylgroep van het andere.
  • Door een reactie tussen de aminegroep van het ene aminozuur en de carboxylgroep van het andere. (correct)

Wat is denaturatie?

  • Het proces waarbij een proteïne wordt afgebroken tot kleinere peptidefragmenten.
  • Het proces waarbij een proteïne zijn functie behoudt, maar zijn vorm verandert.
  • Het proces waarbij een proteïne zijn 3D-vorm verliest door invloeden zoals temperatuur, licht of pH. (correct)
  • Het proces waarbij een proteïne water opneemt en opzwelt.

Wat is de oorzaak van de grote diversiteit aan proteïnen?

<p>Alle bovenstaande opties zijn correct. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met een proteïne wanneer het wordt blootgesteld aan extreme temperaturen?

<p>Het proteïne kan zijn 3D-vorm verliezen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn micellen?

<p>Kleine vetbolletjes die in water zweven (C)</p> Signup and view all the answers

Welke eigenschap heeft eigeel als bindmiddel?

<p>Het kan water en olie verenigen (C)</p> Signup and view all the answers

Waarom werd eigeel soms aan olieverf toegevoegd?

<p>Om de droogtijd te verlengen (D)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er wanneer de verflaag van eigeel droogt?

<p>Het blijft flexibel (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van de vetten in eigeel?

<p>Ze hebben geen drogende eigenschappen (A)</p> Signup and view all the answers

Welke eigenschap van additieven zoals harsen beïnvloedt de verf?

<p>Ze kunnen de eigenschappen van de verf sterk beïnvloeden. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'mager naar vet' in laagopbouw?

<p>De samenstelling van de bindmiddelen varieert in de lagen. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende soorten vet kan als bindmiddel gebruikt worden?

<p>Droogende oliën zoals lijnolie. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat bepaalt of een eitempera verf als tempera of olie wordt beschouwd?

<p>De hoeveelheid drogende olie die is toegevoegd. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een karakteristiek van encaustiek verf?

<p>Het is bekend van mummies en portretten op hout. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van onverzadigde vetten?

<p>Ze bevatten een of meerdere dubbele koolstof-koolstofbindingen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met olie wanneer het dubbele bindingen heeft?

<p>De olie begint uit te harden door verdere reacties. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat bepaalt het drogend vermogen van een olie?

<p>De mate van verzadiging van de vetzuren in de glyceride. (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe worden vetten met één dubbele binding genoemd?

<p>Enkelvoudig onverzadigd. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het verschil tussen linolzuur en oliezuur?

<p>Linolzuur heeft meerdere dubbele bindingen, oliezuur heeft er slechts één. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke bewering over vetten is juist?

<p>Elke olie heeft een unieke combinatie van vetzuren. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met de chemische structuur van olie bij het uitharden?

<p>Er ontstaan nieuwe bindingen waardoor de structuur verandert. (A)</p> Signup and view all the answers

Waarom is het belangrijk om vetzuren in olie te onderscheiden?

<p>Het beïnvloedt het drogend vermogen van de olie. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn Tüchlein?

<p>Schilderijen die zijn gemaakt met lijm als bindmiddel (B)</p> Signup and view all the answers

Waarom zijn Tüchlein vaak moeilijk te behandelen?

<p>Omdat ze zwaar beschadigd of vervuild zijn (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met caseïne als er een zuur aan warme melk wordt toegevoegd?

<p>Het slaat neer (D)</p> Signup and view all the answers

Welke eigenschap maakt caseïne bijzonder geschikt als lijm?

<p>Het heeft een zeer sterke adhesie (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een veelgebruikte base bij de bereiding van caseïne?

<p>Ammonia (A)</p> Signup and view all the answers

Wanneer heeft het gebruik van Tüchlein een opkomst gehad?

<p>Tot de 16de eeuw (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerkend uiterlijk van bewaarde Tüchlein?

<p>Een mat uiterlijk zonder vernislaag (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke eigenschap van caseïne na droging?

<p>Het wordt onoplosbaar en ongevoelig voor water (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de reden dat Tüchlein mogelijk niet vervangen zijn door olieverf?

<p>Tüchlein had een voorkeur voor gebruik met lichte constructies (A)</p> Signup and view all the answers

Wat geeft caseïne zijn dikte bij het kaasmaken?

<p>Zuur (D)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende beweringen is juist over het drogen van olieverf?

<p>Het drogen van olieverf is een chemisch proces waarbij de verfmoleculen polymeriseren. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de reden waarom olieverf na een jaar droog genoeg is om te vernissen, maar toch nog lang daarna blijft veranderen?

<p>De verf blijft reageren met de omgeving en chemisch veranderen, waardoor de structuur en de kleur kunnen evolueren. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke term is correct voor het droogproces van olieverf, gezien de beschrijving in de tekst? (Select all that apply)

<p>Autoxidatie (A), Uitharden (B), Polymerisatie (C)</p> Signup and view all the answers

Welke term beschrijft het proces waarbij het droogproces van olieverf steeds sneller gaat?

<p>Autokatalytisch proces (C)</p> Signup and view all the answers

Welk van de volgende voorbeelden is een vergelijkbare chemische reactie zoals het uitharden van olieverf?

<p>Het maken van een epoxiehars (B)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Bindmiddel

Een stof die zorgt voor de hechting van pigmenten aan het oppervlak. Het bindmiddel zorgt ervoor dat de verf droogt en een duurzame film vormt.

Eitempera

Eén van de drie hoofdklassen van bindmiddelen: een mengsel van eiwitten en water, die droogt door verdamping van water.

Opbouw van 'mager naar vet'

Een laag opbouw van olieverf waarin de onderste laag een mager bindmiddel bevat, zoals eitempera of lijm, en de bovenste laag een vetter bindmiddel, zoals olieverf.

Olie

Een bindmiddel dat bestaat uit plantaardige of dierlijke oliën, die na oxidatie harden.

Signup and view all the flashcards

Encaustiek

Een bindmiddel dat bestaat uit gesmolten bijenwas, dat na afkoeling hard wordt.

Signup and view all the flashcards

Onverzadigd vet

Een vet dat bestaat uit triglyceriden waarvan de koolstofketens één of meer dubbele koolstof-koolstofbindingen bevatten.

Signup and view all the flashcards

Drogend vermogen van een olie

Het type vetzuur in de glyceride bepaalt de snelheid waarmee een olie hardt.

Signup and view all the flashcards

Vetzuren

Vetzuren zijn de bouwstenen van vetten. Ze bestaan uit een lange keten van koolstofatomen.

Signup and view all the flashcards

Enkelvoudig onverzadigd vetzuur

Een vetzuur met één dubbele binding tussen koolstofatomen.

Signup and view all the flashcards

Meervoudig onverzadigd vetzuur

Een vetzuur met meerdere dubbele bindingen tussen koolstofatomen.

Signup and view all the flashcards

Waarom drogen onverzadigde vetten?

Vetzuren met dubbele bindingen kunnen reageren en worden dan harder.

Signup and view all the flashcards

Oliezuur

Oliezuur is een enkelvoudig onverzadigd vetzuur.

Signup and view all the flashcards

Linolzuur en linoleenzuur

Linolzuur en linoleenzuur zijn meervoudig onverzadigde vetzuren.

Signup and view all the flashcards

Hoe hardt olie verf uit?

Olie verf hardt uit door een chemische reactie, waarbij zuurstof wordt opgenomen en de moleculen aan elkaar binden. Dit proces noemen we polymerisatie.

Signup and view all the flashcards

Verandert olie verf na het drogen?

Het proces van olie verf uitharden is constant en duurt jaren. De verf verandert zijn eigenschappen voortdurend en wordt na verloop van tijd stijver en brozer.

Signup and view all the flashcards

Wat beïnvloedt de droogtijd van olie verf?

De snelheid waarmee olie verf uithardt, is beïnvloed door de samenstelling van de olie. Drogende oliën, zoals lijnolie, harden sneller uit dan niet-drogende oliën, zoals walnootolie.

Signup and view all the flashcards

Waarom is 'drogen' een foute term voor olie verf?

De term 'drogen' is misleidend. Er verdampt namelijk geen water tijdens het uitharden van olie verf. De juiste term is 'uitharden'.

Signup and view all the flashcards

Hoe lang duurt het voordat olie verf is uitgehard?

Olie verf is na ongeveer een jaar droog genoeg om te vernissen, maar blijft daarna nog lang chemisch veranderen.

Signup and view all the flashcards

Wat is denaturatie?

De verandering van de vorm (en dus eigenschappen) van een proteïne, vaak door externe factoren zoals hitte of pH.

Signup and view all the flashcards

Waarom zijn proteïnen hydrofiel?

Proteïnen zijn oplosbaar in water of zwellen erin op, waardoor een colloïdale oplossing ontstaat.

Signup and view all the flashcards

Wat beïnvloedt proteïnen negatief?

Proteïnen zijn gevoelig voor afbraak door enzymen en micro-organismen zoals schimmels en bacteriën.

Signup and view all the flashcards

Wat zijn de basisbouwstenen van proteïnen?

Aminozuren vormen de basisbouwstenen van proteïnen en zijn aan elkaar gekoppeld door peptidebindingen.

Signup and view all the flashcards

Welke factor bepaalt de eigenschappen van een proteïne?

De volgorde van aminozuren in een proteïne bepaalt de uiteindelijke 3D-vorm en functies van het eiwit.

Signup and view all the flashcards

Micellen

Kleine bolletjes vet die in water zweven en gevormd worden door een mengsel van water en vet.

Signup and view all the flashcards

Emulsie

Een vloeistof die bestaat uit twee niet-mengbare vloeistoffen, zoals water en olie, waarbij de ene vloeistof in kleine druppeltjes in de andere vloeistof is verdeeld.

Signup and view all the flashcards

Caseïne

Een eiwit dat voorkomt in melk en dat belangrijke eigenschappen heeft, zoals het binden van water en vet.

Signup and view all the flashcards

Eigenschappen van eitempera

De vetten in eigeel hebben geen drogende eigenschappen, maar de verflaag droogt snel door verdamping van water. Dit zorgt ervoor dat de verflaag lang flexibel blijft.

Signup and view all the flashcards

Caseïne in schilderkunst

Een bindmiddel dat in de schilderkunst werd gebruikt voor het maken van "Tüchleins", schilderijen op doek. Gemaakt van een eiwit en water, en vergelijkbaar met distemper, maar dan in een meer mat uiterlijk.

Signup and view all the flashcards

Waarom geen caseïne meer?

Caseïne is een melkeiwit dat gebruikt wordt als bindmiddel in de schilderkunst. Caseïne verdwijnt na de 16e eeuw, waarschijnlijk omdat men doek kon beschilderen met olieverf zonder de vezel te beschadigen.

Signup and view all the flashcards

Caseïne neerslaan

Caseïne wordt in warme melk neergeslagen door een zuur. De vloeistof splitst zich in een vaste wrongel en een heldere vloeistof, wei.

Signup and view all the flashcards

Toepassingen van caseïne

Caseïne is een belangrijk component bij het maken van kaas, het geeft de wrongel zijn dikte. Caseïne is een goedkoop en gemakkelijk verkrijgbaar bindmiddel, dat wordt gebruikt voor lijm en voor matte taarten.

Signup and view all the flashcards

Caseïne oplossen

Caseïne is niet wateroplosbaar, maar wordt wateroplosbaar door een base toe te voegen, meestal ammonia (NH3) of gebluste kalk [Ca(OH)2]. De verhouding moet nauwkeurig zijn om een watervast en stevig bindmiddel te verkrijgen.

Signup and view all the flashcards

Eigenschappen van caseïne

Caseïne heeft goede hechtingseigenschappen en is daarom geschikt als lijm. Het is watervast, droogt snel en kan zowel binnen als buiten gebruikt worden.

Signup and view all the flashcards

Distemper?

Distemper is een verftechniek waarbij een pigment gemengd wordt met een waterig bindmiddel. Het is een delicate techniek en de schilderijen zijn vaak gevoelig voor vocht.

Signup and view all the flashcards

Tüchleins

Tüchleins zijn schilderijen op doek met een caseïne-bindmiddel. De techniek is niet zo gebruikelijk als olieverf, maar heeft wel een eigen stijl.

Signup and view all the flashcards

Mager vs. vet bindmiddel

Een "mager" bindmiddel bevat weinig olie en droogt snel, terwijl een "vet" bindmiddel veel olie bevat en langzaam droogt. Olieverf is een vet bindmiddel, terwijl caseïne een mager bindmiddel is.

Signup and view all the flashcards

Conservering van Tuchleins

Het is moeilijk om de oorspronkelijke look van Tuchleins te bepalen, omdat ze vaak beschadigd of vervuild zijn.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Verf & Pigmenten

  • Verf bestaat uit minstens twee hoofdbestanddelen, het derde is optioneel
  • YouTube-filmpjes dienen als informatiebron, niet ter leerinhoud, maar ter aanvulling van de lesstof.

Verf

  • Introductie
  • Wat is verf?
  • Courantste verschijningsvormen van verf in erfgoedzorg
  • Indeling van pigmenten
  • Nomenclatuur van pigmenten
  • Courantste pigmenten: samenstelling en eigenschappen
  • Courantste bindmiddelen: samenstelling en eigenschappen
  • Referentiewerken

Pigment

  • Een poeder dat andere stoffen kleurt
  • Pigmente lossen niet op in het bindmiddel, anders zijn het kleurstoffen/inkten.
  • Pigmente worden in het bindmiddel gedispergeerd als korrels.
  • Het absorbeert en/of reflecteert bepaalde golflengtes van het licht

Bindmiddelen

  • Een vloeistof die, na een chemische verandering, pigmenten en additieven verzorgt tot een vaste massa
  • Cohesie : bindt pigmenten en additieven
  • Adhesie: hechting aan de drager
  • Transport: brengt het pigment naar de drager
  • Bescherming: beschermt de korrels tegen de atmosfeer
  • Uitzicht: beïnvloed door het soort bindmiddel, zoals verzadiging, glans, transparantie en/of kleur.

Additieven (optioneel)

  • Een groep hulpstoffen die eigenschappen wijzigen, zoals droging, viscositeit, dekking, glans, bewaring, prijs, structuur, flexibiliteit, hardheid en duurzaamheid

### Indeling van bindmiddelen

  • Vetten/lipiden (drogende oliën, wassen)
  • Eiwitten (dierlijke lijm, caseïne, plantaardige gommen)
  • Poly-sachariden (zetmeel, fresco, kalkmelk)
  • Mineralen (kalkmelk)
  • Synthetisch (acryl)

### Vetten/lipiden: soorten

  •   Oliën: vloeibaar bij kamertemperatuur
  •   Wassen: vast bij kamertemperatuur

### Vetten/lipiden: wassen

  • Wassen werden gebruikt bij restauratie, afwerking en als hulpstoffen bij verf.
  • Encaustiek: mengsel van pigment met gesmolten bijenwas.
  • Wassen zijn vast bij kamertemperatuur

### Vetten/Lipiden: drogingsproces

  • Drogingsproces: auto-oxidatie
  • Dubbele bindingen worden verbroken.
  • Koolstofatoom bindt aan zuurstof uit de lucht.
  • Het proces leidt tot polymerisatie.

### Vetten/lipiden: drogingssnelheid

  • Meervoudige vetzuren zijn reactiever en drogen sneller.
  • Linolzuur en linoleenzuur drogen snel.
  • Plantaardige olie bevat verschillende vetzuren

### Olieverf

  • Olieverf introduceerde zich in West-Europa en vervangt grotendeels tempera.
  • voordelen, zoals gevarieerde kleuren en flexibelere film.

### Eigeel

  • Eigeel is een emulsie die water en olie combineert.
  • Het is een bindmiddel.
  • voordelen: niet drogend, goede hechting, flexibel, en de kleur blijft lang.
  • Nadelen: gevoelig voor vocht en schimmels.

### Proteïnen

  • Proteïnen zijn een categorie van biologische (bouw)stoffen.
  • belangrijk voor voeding.
  • Dierlijke proteïnen: vlees, vis, melk.
  • Plantaardige proteïnen: granen, soja, peulvruchten, noten.
  • Proteïnen zijn lange kettingen van aminozuren.

### Proteïnen: Samenstelling

  •  Bindmiddelen zijn lange kettingen van aminozuren, genoemd polypeptide
  •  De volgorde van aminozuren bepaalt het karakter
  • Denaturatie: wijzigen/verliezen van vorm en eigenschappen bij licht, warmte, pH

### Caseïne

  •   Caseïne is een fosforhoudend proteïne aanwezig in melk.
  •   Neemt neer bij toevoeging van zuur.
  •   Sterk bindmiddel en resistente tegen water.

### Koolhydraten

  • Koolhydraten zijn de suikers, zetmeel en vezels in het voedsel.
  • Behoren tot de groep van de polysachariden (natuurlijke polymeren van >10 monosachariden).
  • Plantaardige gommen, zetmeel
  • Ook cellulose, maar geen bindmiddel.

### Acaciagom

  • Een wateroplosbaar plantaardig gomsoort.
  • Reeds in de oudheid gebruikt.
  • Voor gebruik bij wateroplosbare lijm, waterverf, gouache, en als verdikkingsmiddel en emulgator in voedsel.

Fresco techniek

  • Schilderen in natte pleister
  • Pigmenten worden vermengd met water en aangebracht op natte pleisterlaag.
  • De pleister reageert met koolstofdioxide en vormt een hard laagje.

### Synthetische bindmiddelen

  •   Alkydeffen
  • Dispersieverven
  • Acrylverven (acrylpolymeer)
  • synthetische harsen: veelzijdig en drogen snel in verhouding tot olieverven.
  • waterbestendig.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Description

Test je kennis over de eigenschappen van proteïnen en vetten, evenals hun toepassingen in kunst en biologie. Dit quiz beslaat onderwerpen zoals peptidebindingen, denaturatie, en de rol van eigeel in olieverf. Ontdek de diversiteit aan proteïnen en hoe vetten functioneren in verschillende contexten.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser