Problemy starzenia się i starości - Wykład 2023/2024

Proces fizjologicznych zmian zachodzących w organizmie, które prowadzą do pogorszenia funkcji życiowych i z czasem do śmierci.

Starzenie się dotyka każdego przedstawiciela gatunku, bez względu na czynniki zewnętrzne.

Starzenie się zachodzi nawet w idealnych warunkach, bez wpływu czynników zewnętrznych.

Proces starzenia się jest ciągły i jego efekty kumulują się z czasem.

Starzenie się osłabia organizm, skraca czas życia i może prowadzić do chorób.

Teoria, która zakłada, że ​​długość życia jest zdeterminowana genetycznie i niezależna od czynników zewnętrznych.

Teoria, która zakłada, że ​​starzenie się jest wynikiem kumulujących się uszkodzeń tkanek w organizmie.

Osoba nie rozpoznaje już nikogo, nawet członków rodziny. Wspomnienia są chaotyczne, błędne i przeplatają się ze sobą.

Reakcje na bodźce zewnętrzne są nieprzewidywalne, np. osoba może wywrócić talerz podczas jedzenia. Człowiek jest wyczulony na pewne bodźce, np. dźwięki.

Mowa jest powolna, nieskładna i bezsensowna. Komunikacja odbywa się głównie za pomocą niewerbalnych znaków.

Osoba wymaga całodobowej, wszechogarniającej opieki, nie jest w stanie samodzielnie wykonywać prawie żadnych czynności.

Zachowania stają się nieprzewidywalne, np. złość na prośbę o herbatę. Pojawiają się oskarżenia o kradzież, związane z zapominaniem, gdzie coś położono.

Teoria ta zakłada, że starzenie się jest wynikiem osłabienia układu odpornościowego, który nie jest w stanie odpowiednio reagować na wszystkie zagrożenia, co prowadzi do negatywnych skutków dla organizmu.

Teoria ta tłumaczy starzenie się jako wynik kumulacji wolnych rodników w organizmie. Wolne rodniki, to atomy z niesparowanym elektronem, które są bardzo reaktywne i uszkadzają komórki, np. łańcuchy DNA.

Teoria ta zakłada, że starzenie się jest spowodowane upośledzeniem wytwarzania substancji chemicznych, które przekazują sygnały nerwowe (neuroprzekaźników) w mózgu.

Teoria ta wiąże starzenie się z rozwojem miażdżycy, która uszkadza naczynia krwionośne i prowadzi do niedokrwienia narządów.

Teoria ta zakłada istnienie genetycznego programu, który po pewnym czasie prowadzi do „samobójstwa” komórek, co przyczynia się do starzenia się organizmu.

Teoria ta tłumaczy starzenie się jako wynik stopniowego skracania się chromosomów podczas podziału komórek. Z czasem, część informacji genetycznej ulega utracie, co wpływa na funkcjonowanie organizmu.

Wraz z wiekiem obserwujemy wzrost śmiertelności, co jest jedną z podstawowych cech starzenia się.

Starzejący się organizm słabiej adaptuje się do zmian - zarówno fizycznych, jak i społecznych.

Starzenie się łączy się z narastającymi zmianami degeneracyjnymi - boleściami stawów, osłabieniem wzroku, słuchu itp.

Szybki zanik sprawności fizycznych i psychicznych u osób starszych, prowadzący do ograniczenia samodzielności i konieczności wsparcia.

Ograniczenie sprawności ruchowej, zespoły otępienne, zespoły depresyjne, choroby zwyrodnieniowe i choroby onkologiczne.

Choroby mózgu, które objawiają się znaczną utratą sprawności intelektualnej, wpływając na pamięć, mowę, poznanie i funkcjonowanie w życiu codziennym.

Utrata pamięci, problemy z mową (dysfazie) i rozpoznawaniem zmysłowym (agnozie)

Grupa objawów chorób mózgu charakteryzująca się zaburzeniami wyższych funkcji korowych, np. pamięci, uczenia się, rozumienia, orientacji czy myślenia.

Choroba Alzheimera (50-60%), choroba Parkinsona (20-30%), demencja z ciałami Lewy’ego (10-25%), demencja czołowo-skroniowa (10-15%).

W 2005 roku na demencję chorowało ponad 24 miliony osób, a prognozuje się, że w 2040 roku liczba chorych przekroczy 80 milionów.

Wskaźnik zachorowalności na demencję rośnie wraz z wiekiem. 5% dla 65-latków, a aż 20-40% dla osób powyżej 85 roku życia.

Obniżenie sprawności intelektualnej, upośledzenie funkcjonowania w otoczeniu, upośledzenie funkcji poznawczych i kontroli nad reakcjami emocjonalnymi, behawioralnymi i społecznymi.

Indie i Chiny są bardziej narażone na demencję, mimo rosnącego wskaźnika zachorowalności w Polsce.

Zdolność do uczenia się i zapamiętywania nowych informacji staje się ograniczona. Starsze osoby mogą mieć problemy z zapamiętywaniem nazwisk, dat lub wydarzeń.

Spostrzeganie sensoryczne staje się mniej ostre, co może prowadzić do błędów w ocenie otoczenia.

Zmniejsza się zdolność do adaptacji do nowych sytuacji i wyzwań. Osoby starsze mogą mieć problemy z przystosowaniem się do zmian w swoim życiu, np. do przejścia na emeryturę.

Stan, który jest pośrednim etapem między normalnym starzeniem się a chorobą Alzheimera. Objawia się łagodnymi problemami z pamięcią, myśleniem i koncentracją, ale nie wpływa na zdolność do samodzielnego funkcjonowania.

MCI jest uważany za jeden z głównych czynników ryzyka rozwoju choroby Alzheimera.

Zmniejsza się częstość kontaktów ze znajomymi, a nawiązanie nowych relacji z osobami młodszymi może być trudne.

Zmienia się rola społeczna osoby starszej. Trudno jest przystosować się do nowej rzeczywistości, w której nie ma już obowiązków zawodowych.

Utrata pracy zawodowej i przejście na emeryturę może prowadzić do problemów z poczuciem własnej wartości i wypełnieniem czasu.

Starsze osoby są często narażone na ubóstwo, a ich dochody nie są wystarczające do pokrycia kosztów leków i niezbędnych wydatków.

Starsze osoby są często stygmatyzowane i marginalizowane, co może prowadzić do wykluczenia społecznego.