Staas- en bestuursrecht 4-6
97 Questions
3 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat gebeurde er met de invoering van het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging in 1917?

  • De verzuiling van de samenleving nam toe.
  • Partijen begonnen apart de verkiezingen in te gaan. (correct)
  • Er gold een kiesstelsel van absolute meerderheid.
  • De samenwerking tussen partijen werd bevorderd.

Wat betekent het begrip 'versplintering' in de context van politieke partijen?

  • Vermindering van de kiesstijl onder kiezers.
  • Afname van het aantal politieke partijen.
  • Partijen gaan apart de verkiezingen in. (correct)
  • Toename van samenwerking tussen partijen.

Welke uitspraak over politieke partijen is juist?

  • De Grondwet vermeldt politieke partijen expliciet.
  • Partijen hebben beperkte vrijheid over hun inrichting.
  • Politieke partijen zijn overheidsorganen.
  • Politieke partijen zijn privaatrechtelijke organisaties. (correct)

Wat is een nadeel van een raadgevend wetgevingsreferendum?

<p>De uitslag is niet bindend voor de overheid. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat was het effect van de deconfessionalisering en ontzuiling in de jaren 60?

<p>De verkiezingsuitslagen werden minder voorspelbaar. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is vereist voor de invoering van een bindend referendum in Nederland?

<p>Een wijziging van de Grondwet. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat waarborgt de onafhankelijkheid van Kamerleden ten opzichte van hun partij?

<p>Het verbod van last. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft het stelsel van vertegenwoordiging in Nederland het beste?

<p>Een representatieve democratie zonder referenda. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorwaarde voor een rechtsgeldige beraadslaging binnen de Kamer?

<p>Dat er meer dan de helft van het aantal leden aanwezig is. (B)</p> Signup and view all the answers

Welk ambt is niet verenigbaar met het Kamerlidmaatschap volgens de regelgeving?

<p>Minister. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er als een Kamerlid een ambtsmisdrijf pleegt?

<p>Zij worden berecht door de Hoge Raad. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent het dat leden 'stemmen zonder last'?

<p>Leden zijn vrij om politieke afspraken te maken. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van de commissie binnen het parlement?

<p>Het voorbereiden van voorstellen van de regering. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat kan leiden tot de beëindiging van het Kamerlidmaatschap?

<p>Overlijden. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de Kamervoorzitter tijdens de plenaire vergadering?

<p>Zij leidt de vergaderingen en beslist over de volgorde van sprekers. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt fractiediscipline in binnen de Nederlandse politiek?

<p>Leden moeten conform de fractielijn stemmen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is er bijzonder aan de regeling van art. 119 GW?

<p>Het is nooit in de praktijk toegepast. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke functie van het Reglement van Orde?

<p>Het stellen van gedragsregels voor Kamerleden. (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe vaak vinden plenaire vergaderingen in de Tweede Kamer doorgaans plaats?

<p>3 werkdagen per week. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerken van politieke partijen in Nederland?

<p>Hun ontwikkeling was langzaam. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak is waar over de voorzitter van de Kamer?

<p>Zij hebben aanzienlijke bevoegdheden tijdens vergaderingen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de vertegenwoordiging van de burgers in?

<p>Burgers kunnen stemmen op de samenstelling van de Staten-Generaal. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de Eerste Kamer in het Nederlandse tweekamerstelsel?

<p>De Eerste Kamer fungeert als een Kamer van heroverweging. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat betreft het kiesstelsel, wat is een belangrijke kritiek op het meerderheidsstelsel in districten?

<p>Veel stemmen tellen uiteindelijk niet mee. (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe wordt de kiesdeler berekend volgens de Nederlandse Grondwet?

<p>Door het aantal uitgebrachte stemmen te delen door het aantal leden van de Tweede Kamer. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke Kamer heeft het recht van amendement volgens de Grondwet?

<p>De Tweede Kamer. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de wetswijzigingen die in 2022 zijn aangenomen?

<p>Buitenlandse Nederlanders kunnen nu stemmen voor de Eerste Kamer. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de Tweede Kamer in vergelijking met de Eerste Kamer?

<p>De Tweede Kamer heeft een sterkere democratische legitimatie. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat maakt het tweekamerstelsel in Nederland minder effectief bij wetgeving?

<p>De Eerste Kamer heeft geen recht van amendement. (C)</p> Signup and view all the answers

Hoe noemt men het proces waarbij de stemmen na de verkiezingen worden geteld?

<p>Kiesdelling. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat bepaalt wie het recht heeft om de leden van de algemeen vertegenwoordigende organen te kiezen?

<p>De Grondwet. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk aspect van de autonomie van de Kamers volgens de Grondwet?

<p>De Kamers kunnen hun eigen Reglement van Orde opstellen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de frequentie van de verkiezingen voor zowel de Tweede als de Eerste Kamer in Nederland?

<p>Elke vier jaar. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste gevolg van samenwerkingsbelemmeringen in het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging?

<p>Partijen worden niet gestimuleerd om samen te werken. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat bepaalt de wijze van verkiezingen voor de Eerste Kamer?

<p>Het aantal inwoners van de provincie. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was oorspronkelijk het doel van de oprichting van de Staten-Generaal?

<p>Het heffen van belastingen en het winnen van advies over belangrijke onderwerpen. (A)</p> Signup and view all the answers

Welk van de volgende statements over de Eerste en Tweede Kamer is waar?

<p>Beide kamers spelen een rol in de wetgevingsprocedure. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat garandeert de Grondwet volgens de herziening van 2022?

<p>De mogelijkheid voor burgers om deel te nemen aan het politieke proces. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke democratische elementen worden beschouwd als essentieel voor een rechtsstaat?

<p>Grondrechten en kiesrecht voor burgers. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt verstaan onder actieve en passieve kiesrechten?

<p>Actief kiesrecht is het recht om te stemmen, passief kiesrecht is het recht om gekozen te worden. (D)</p> Signup and view all the answers

Welk orgaan vertegenwoordigt het gehele Nederlandse volk volgens art. 50 GW?

<p>De Staten-Generaal. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met een representatieve democratie?

<p>Burgers kiezen vertegenwoordigers die beslissingen nemen namens hen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke functie van de Staten-Generaal in een liberale democratie?

<p>Het vertegenwoordigen van de bevolking en het uitoefenen van politieke macht. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste functie van de Tweede Kamer in de verhouding tussen regering en Staten-Generaal?

<p>Controle uitoefenen op de regering (D)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt ministeriële verantwoordelijkheid in?

<p>Ministers zijn verantwoordelijk voor hun eigen beleid (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe worden de checks and balances tussen de regering en Staten-Generaal vaak weergegeven?

<p>Via politieke verantwoording (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de vertrouwensregel?

<p>De minister moet steun van het parlement hebben (B)</p> Signup and view all the answers

Waarom is de democratische grondslag van de Tweede Kamer sterker dan die van de regering?

<p>Omdat de Tweede Kamer leden heeft die door het volk zijn gekozen (A)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het vertrouwensbeginsel in?

<p>De minister moet het vertrouwen van het parlement hebben (A)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de kabinetsformatie is correct?

<p>Een nieuwe regering moet het vertrouwen van de meerderheid in de Kamer hebben (C)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de hoofdfuncties van het parlement?

<p>Wetgeving, begroting en controle op de regering (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste reden dat een minister verantwoordelijk kan worden gehouden voor het functioneren van zijn ministerie?

<p>De minister is verantwoordelijk voor de ambtenaren binnen zijn ministerie. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende situaties kan de minister weigeren om inlichtingen te geven?

<p>Wanneer de éénheid van de Kroon in het geding is. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de negatieve vertrouwensregel in Nederland in?

<p>Een minister heeft altijd het vertrouwen van de Tweede Kamer. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van de ministeriële verantwoordelijkheid?

<p>De minister is verantwoordelijk voor zowel zijn handelen als dat van de ambtenaren. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de frequentie waarmee een kabinet zijn ontslag kan aanbieden?

<p>Altijd na een verkiezing. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat kan leiden tot een motie van wantrouwen tegen een minister?

<p>Dat alle partijen in de Kamer het vertrouwen opzeggen. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke verantwoordelijkheidsvorm is in de praktijk het belangrijkst?

<p>Politieke ministeriële verantwoordelijkheid. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er meestal met een motie van wantrouwen?

<p>Ze worden vrijwel altijd verworpen. (A)</p> Signup and view all the answers

Van welke verantwoordelijkheidsvorm wordt pas sinds 1840 gesproken?

<p>Strafrechtelijke verantwoordelijkheid. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat volgt uit de bevoegdheden van de ministers met betrekking tot hun verantwoordelijkheden?

<p>De ministeriële verantwoordelijkheid strekt zich uit over het functioneren van het ministerie. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat kan worden geïnterpreteerd als een beperking van de verantwoordelijkheidsopties van ministers?

<p>De vertrouwensregel. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt er vaak gevreesd met betrekking tot de ministeriële verantwoordelijkheid?

<p>Overschot aan controle over de minister. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke instelling heeft de bevoegdheid om het ontslag van een minister te eisen?

<p>De Tweede Kamer. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft de vertrouwensregel in Nederland het best?

<p>Een minister heeft vertrouwen tot het wordt ingetrokken. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een recente verandering met betrekking tot de verantwoordelijkheden van ministers?

<p>Er is een stijging in het gebruik van ministeriële verantwoordelijkheden. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorwaarde voor de vorming van een nieuw kabinet?

<p>Het kabinet moet op een meerderheid in de Tweede Kamer kunnen rekenen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt de rol van de informateur in bij de kabinetsformatie?

<p>De informateur onderzoekt de mogelijkheden van kabinetsvorming. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste doel van een regeerakkoord?

<p>Het vaststellen van de hoofdpunten van het regeringsbeleid voor de komende vier jaar. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke functie van een formateur?

<p>Het uitvoeren van de opdracht om een kabinet te vormen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat kan er gebeuren als er ernstige problemen ontstaan tussen de regering en de Tweede Kamer?

<p>De Kamer kan de regering opstappen door de vertrouwensregel toe te passen. (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilt de extraparlementaire formatiemethode van de parlementaire formatiemethode?

<p>De parlementaire methode omvat intensief overleg met de fracties. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is het effect van een te uitgebreid regeerakkoord op de zelfstandigheid van de regering?

<p>Het maakt het voor de regering moeilijker om zelfstandig besluiten te nemen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is het primaire doel van de ontbindingsbevoegdheid van de Tweede Kamer?

<p>Een nieuwe kabinetsformatie mogelijk maken. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het recht van enquête in voor beide Kamers?

<p>Het recht om onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren naar een bepaalde kwestie. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste functie van wetgeving in de samenleving?

<p>Het reguleren van gedrag en oplossen van conflicten. (D)</p> Signup and view all the answers

Bij wie ligt het initiatief voor wetgeving in de meeste gevallen?

<p>Bij de regering. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is vereist voor de goedkeuring van een wetsvoorstel?

<p>Een stemming in de Tweede Kamer. (D)</p> Signup and view all the answers

Welk artikel in de Grondwet vermeldt de wijze van vaststelling van wetten?

<p>Art. 81 GW. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat draagt bij aan de totstandkoming van evenwichtige en rechtvaardige wetten?

<p>Rekening houden met verschillende belangen en waarden in de samenleving. (C)</p> Signup and view all the answers

De wetgevende macht is verantwoordelijk voor welke van de volgende taken?

<p>Het initiëren en goedkeuren van wetten. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke aspect van de wetgevingsprocedure volgens de Grondwet?

<p>Er is sprake van een gedeelde bevoegdheid tussen de regering en de Staten-Generaal. (A)</p> Signup and view all the answers

Hoe wordt het proces van wetgeving meestal gekarakteriseerd?

<p>Een uitvoerig proces van discussie en debat. (B)</p> Signup and view all the answers

Waarvoor dient de Raad van State in de wetgevingsprocedure?

<p>Voor juridische en beleidsanalytische toetsing (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er tijdens de behandeling van een wetsvoorstel in de Tweede Kamer?

<p>Er vindt altijd een stemming plaats over de eindtekst van het wetsvoorstel (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk onderscheid tussen formele en materiële wetten?

<p>Formele wetten focussen op de procedure, materiële wetten op de inhoud (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorwaarde voor een wet in materiële zin volgens het Rogge-arrest?

<p>De wet moet gericht zijn op een onbeperkte groep mensen (C)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft de procedure voor het indienen van een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB)?

<p>De totstandkoming geschiedt bij koninklijk besluit (D)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt het legaliteitsbeginsel in?

<p>Overheidsoptreden dient te berusten op een algemene regeling (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is nodig voor een wet in formele zin?

<p>Deze moet volgens artikel 81-88 GW tot stand komen (C)</p> Signup and view all the answers

Wie kan amendementen indienen tijdens de behandeling in de Tweede Kamer?

<p>Zowel de Tweede Kamer als de regering (C)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er indien de Eerste Kamer een wetsvoorstel aanneemt?

<p>Het wetsvoorstel wordt direct gepubliceerd in het Staatsblad (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van beleidsregels van de minister?

<p>Ze zijn gericht op interne werking (A)</p> Signup and view all the answers

Wanneer kan een AMvB zonder wettelijke grondslag tot stand komen?

<p>In gevallen zonder strafsancties (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van een novelle?

<p>Het indienen van een wijziging van een bestaand wetsvoorstel (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van ministeriële regelingen?

<p>Ze hebben uitsluitend interne werking zonder externe impact (D)</p> Signup and view all the answers

Wanneer is de wetgever in staat tot delegatie?

<p>Als delegatie in de wet wordt vermeld with woorden als 'regelen' of 'regelt' (A)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Wat is de Staten-Generaal?

De Staten-Generaal is een belangrijk orgaan van de Nederlandse overheid, bestaande uit de Eerste en Tweede Kamer. Het vertegenwoordigt het Nederlandse volk en heeft een belangrijke rol in de wetgevingsprocedure.

Hoe worden de Eerste en Tweede Kamer gekozen?

De Eerste Kamer, ook wel bekend als de Senaat, wordt indirect gekozen door de leden van de Provinciale Staten. De Tweede Kamer wordt rechtstreeks gekozen door het volk.

Wat is de rol van de Staten-Generaal in de democratische rechtsstaat?

De Staten-Generaal is een belangrijk element van de Nederlandse democratische rechtsstaat. Het vertegenwoordigt de burgers en heeft invloed op het overheidsbeleid.

Wat is de oorsprong van de Staten-Generaal?

De Staten-Generaal heeft zijn wortels in de Middeleeuwen. Oorspronkelijk werd het opgericht om de vorst te adviseren en belastingen te heffen.

Signup and view all the flashcards

Wat is de democratische grondslag van de Staten-Generaal?

De Staten-Generaal heeft een sterke democratische grondslag. Het vertegenwoordigt het hele Nederlandse volk (artikel 50 Grondwet).

Signup and view all the flashcards

Wat is het idee achter de Nederlandse democratie?

De Nederlandse democratie is gebaseerd op het idee dat de overheidsmacht beperkt moet worden. Dit wordt bereikt door burgers invloed te geven op het overheidsbeleid.

Signup and view all the flashcards

Hoe benadrukt de Grondwet de democratische rechtsstaat?

De Grondwet is aangepast in 2022 om de democratische rechtsstaat te benadrukken. De Grondwet waarborgt nu de grondrechten en de democratische rechtsstaat.

Signup and view all the flashcards

Wat is het type democratie in Nederland?

In Nederland is een liberale democratie ontstaan, waar burgers actief deelnemen in het politieke proces.

Signup and view all the flashcards

Wat houdt de vertegenwoordiging in?

De burgers mogen de leden van de Staten-Generaal kiezen.

Signup and view all the flashcards

Wat is het tweekamerstelsel?

Het tweekamerstelsel in Nederland bestaat uit twee zelfstandige Kamers: de Tweede Kamer en de Eerste Kamer.

Signup and view all the flashcards

Hoe worden de leden van de Tweede en Eerste Kamer gekozen?

De Tweede Kamerleden worden direct door het volk gekozen, terwijl de Eerste Kamerleden door de leden van de Provinciale Staten worden gekozen.

Signup and view all the flashcards

Welke kamer heeft meer macht in het tweekamerstelsel?

De Tweede Kamer heeft meer rechten en een sterkere democratische legitimatie dan de Eerste Kamer

Signup and view all the flashcards

Wat is de rol van de Eerste Kamer?

De Eerste Kamer is bedoeld om wetgeving opnieuw te beoordelen, maar mist het recht van amendement en heeft een beperkte rol.

Signup and view all the flashcards

Wat is een nadeel van het meerderheidsstelsel?

In het meerderheidsstelsel wint de partij met de meeste stemmen in een district, waardoor sommige stemmen verloren gaan.

Signup and view all the flashcards

Wat is een nadeel van de evenredige vertegenwoordiging?

De evenredige vertegenwoordiging zorgt voor een accurate weerspiegeling van de politieke voorkeuren, maar stimuleert minder samenwerking tussen partijen.

Signup and view all the flashcards

Welk kiesstelsel wordt in Nederland gebruikt?

Nederland gebruikt het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging.

Signup and view all the flashcards

Hoeveel leden hebben de Tweede en Eerste Kamer?

De Tweede Kamer bestaat uit 150 leden en de Eerste Kamer uit 75 leden.

Signup and view all the flashcards

Hoe vaak vinden de verkiezingen van de Staten-Generaal plaats?

De verkiezingen voor beide Kamers vinden elke vier jaar plaats.

Signup and view all the flashcards

Welk recht staat in de Grondwet beschreven?

De Grondwet beschermt het recht om te stemmen en verkozen te worden in Nederland.

Signup and view all the flashcards

Hoe verlopen de verkiezingen van de Tweede Kamer?

De verkiezingen van de Tweede Kamer omvatten kandidaatstelling, stemming, tellen en zetelverdeling.

Signup and view all the flashcards

Hoe verlopen de verkiezingen van de Eerste Kamer?

De verkiezingen van de Eerste Kamer volgen een vergelijkbaar proces als die van de Tweede Kamer, met uitzondering van het aantal stemmen per provincie.

Signup and view all the flashcards

Wat is er veranderd in 2022 met betrekking tot het kiesrecht?

Sinds 2022 hebben Nederlanders die niet in Nederland wonen stemrecht voor de Eerste Kamer.

Signup and view all the flashcards

Wat is de constitutionele positie van de Staten-Generaal?

Beide Kamers hebben een sterke onafhankelijke positie en bepalen hun eigen werkprocessen.

Signup and view all the flashcards

Wat betekende de invoering van evenredige vertegenwoordiging voor de Nederlandse politiek?

De invoering van het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging in 1917 leidde tot een versplintering van politieke partijen in Nederland.

Signup and view all the flashcards

Hoe beïnvloedde de verzuiling de Nederlandse politiek?

De sterke verzuiling van de samenleving in Nederland zorgde ervoor dat de grootste partijen tot de jaren 60 van de 20e eeuw op een stabiele hoeveelheid kiezers konden rekenen.

Signup and view all the flashcards

Wat is de rol van deconfessionalisering en ontzuiling in de Nederlandse politiek?

De deconfessionalisering en ontzuiling van de samenleving in de jaren 60 leidden tot een grotere variatie in de verkiezingsuitslagen.

Signup and view all the flashcards

Welke rol spelen politieke partijen in de Nederlandse overheid?

Politieke partijen in Nederland zijn privaatrechtelijke organisaties, ze zijn geen overheidsinstellingen.

Signup and view all the flashcards

Wat betekent het verbod van last voor Kamerleden?

Het verbod van last (art. 67 lid 3 GW) beschermt de onafhankelijkheid van Kamerleden ten opzichte van hun politieke partij.

Signup and view all the flashcards

Wat is een raadgevend referendum?

Het raadgevend referendum is een vorm van directe democratie, waarbij de uitslag niet bindend is voor de overheid, maar wel een belangrijke opiniepeiling vormt.

Signup and view all the flashcards

Wat is een bindend referendum?

Een bindend referendum is een vorm van directe democratie waarbij de uitslag rechtstreeks de wetgeving bepaalt.

Signup and view all the flashcards

Waarom is een bindend referendum in Nederland moeilijk te realiseren?

Een bindend referendum in Nederland zou een Grondwetswijziging vereisen.

Signup and view all the flashcards

Ontbinding Kamers

Het recht van de regering om de Kamers te ontbinden, maar met de verplichting om nieuwe verkiezingen uit te roepen.

Signup and view all the flashcards

Onafhankelijkheid Kamerleden

De onafhankelijkheid van Kamerleden, ziebaar in de voorwaarden voor hun benoeming en ontslag.

Signup and view all the flashcards

Einde Kamerlidschap

Het einde van het Kamerlidmaatschap door overlijden, ontslag, het niet meer voldoen aan de vereisten of het verkrijgen van een incompatibele functie.

Signup and view all the flashcards

Incompatibiliteiten Kamerlid

Functies die onverenigbaar zijn met het Kamerlidmaatschap, zoals het ambt van minister, staatssecretaris of rechter.

Signup and view all the flashcards

Stemmen zonder last

Het principe dat Kamerleden bij stemmingen hun eigen oordeel volgen, zonder last van hun politieke partij.

Signup and view all the flashcards

Immuniteit Kamerleden

De bescherming van Kamerleden tegen vervolging voor hun uitspraken in de Staten-Generaal.

Signup and view all the flashcards

Ambtsmisdrijven Kamerleden

Een speciale regeling die geldt voor Kamerleden, ministers en staatssecretarissen voor het vervolgen van ambtsmisdrijven.

Signup and view all the flashcards

Plenaire vergadering

Het recht van de Kamerleden om te werken en te stemmen tijdens de plenaire vergadering.

Signup and view all the flashcards

Bevoegdheden Kamervoorzitter

De Kamervoorzitter leidt de plenaire vergadering en heeft veel bevoegdheden.

Signup and view all the flashcards

Vergaderen achter gesloten deuren

De mogelijkheid voor de Kamer om achter gesloten deuren te vergaderen.

Signup and view all the flashcards

Quorum Kamer

Een vereiste voor een rechtsgeldige beraadslaging: meer dan de helft van de Kamerleden moet aanwezig zijn.

Signup and view all the flashcards

Fracties in de Kamer

Informele groepen van Kamerleden met dezelfde politieke standpunten, die samenwerken.

Signup and view all the flashcards

Taken van commissies

Commissies die mondelinge en schriftelijke voorbereidingen doen voor voorstellen van de regering.

Signup and view all the flashcards

Ontwikkeling politieke partijen

De ontwikkeling van politieke partijen in Nederland verliep langzaam.

Signup and view all the flashcards

Oorsprong Staten-Generaal

De Staten-Generaal vertegenwoordigde in het begin de soevereine Staten der verenigde provinciën.

Signup and view all the flashcards

Parlementaire democratie

Dit principe houdt in dat de regering verantwoording moet afleggen aan het parlement, terwijl het parlement de activiteiten van de regering controleert.

Signup and view all the flashcards

Controle van de Tweede Kamer

De Tweede Kamer is de belangrijkste controle-instantie vanwege haar rechtstreekse verkiezing door de Nederlandse burgers.

Signup and view all the flashcards

Ministeriële verantwoordelijkheid

In artikel 42 lid 2 van de Grondwet staat: ‘De Koning is onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk’.

Signup and view all the flashcards

Vertrouwensregel

Het parlement kan de regering dwingen af te treden wanneer er geen vertrouwen meer is in de regering.

Signup and view all the flashcards

Kabinetsformatie

Het proces waarin een nieuwe regering wordt gevormd na verkiezingen.

Signup and view all the flashcards

Kamerontbinding

De regering heeft het recht om de Tweede Kamer te ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te roepen.

Signup and view all the flashcards

Afgeleide democratische grondslag

De democratische wortels van de regering worden gespiegeld in het vertrouwen van het parlement en de verantwoordingsplicht van de ministers.

Signup and view all the flashcards

Checks and balances

Deze mechanismen zorgen voor een evenwicht tussen de wetgevings-, begrotings- en controlefuncties van het parlement.

Signup and view all the flashcards

Ministeriële verantwoordelijkheid voor het ministerie

De minister is verantwoordelijk voor het handelen van de ambtenaren binnen zijn ministerie en voor het functioneren van het ministerie als geheel.

Signup and view all the flashcards

Ministeriële verantwoordelijkheid voor het handelen in de regering

De minister is verantwoordelijk voor zijn eigen doen en laten in de regering.

Signup and view all the flashcards

Ministeriële verantwoordelijkheid voor het handelen van de Koning in de regering

De minister is verantwoordelijk voor het handelen van de Koning in de regering.

Signup and view all the flashcards

Grens aan de antwoordplicht van de minister

De minister mag weigeren inlichtingen te geven als het belang van de staat in het geding is.

Signup and view all the flashcards

Verantwoordelijkheid voor handelen en nalaten van ambtenaren

De minister is verantwoording schuldig voor al het handelen en nalaten van de ambtenaren binnen zijn ministerie.

Signup and view all the flashcards

Negatieve vertrouwensregel

De Tweede of Eerste Kamer kan door middel van een meerderheidsbesluit het vertrouwen opzeggen, waarna de desbetreffende minister of staatssecretaris diens ontslag in moet dienen.

Signup and view all the flashcards

Ontslag van het kabinet

Het kabinet kan op verschillende momenten ontslag indienen, bijvoorbeeld vanwege de vertrouwensregel, interne verdeeldheid of een conflict met de Koning.

Signup and view all the flashcards

Conventie van 1922

Een gedragslijn waarbij het kabinet bij verkiezingen ontslag indient.

Signup and view all the flashcards

Individuele verantwoordelijkheid van de minister

De minister is verantwoording schuldig voor het handelen van de ambtenaren binnen zijn ministerie.

Signup and view all the flashcards

Verantwoordelijkheid van de minister-president

De minister-president is in de hoofdregel verantwoordelijk voor het handelen van de Koning in de regering.

Signup and view all the flashcards

Strafrechtelijke verantwoordelijkheid van de minister

De strafrechtelijke verantwoordelijkheid werd ingevoerd bij de grondwetsherziening van 1840.

Signup and view all the flashcards

Redenering achter het ontbreken van de vertrouwensregel in de Grondwet

De vertrouwensregel is niet in de Grondwet opgenomen, omdat de grondwetgever bang was dat deze regel niet meer flexibel zou kunnen zijn.

Signup and view all the flashcards

Standpunt van de auteur over de vertrouwensregel

De auteur vindt dat een zodanig fundamentele regel in de Grondwet dient te worden gezet.

Signup and view all the flashcards

Demissionair kabinet

Een kabinet dat ontslag heeft aangeboden maar nog in functie is tot een nieuw kabinet is gevormd.

Signup and view all the flashcards

Informateur

De persoon die de opdracht krijgt om te onderzoeken hoe een nieuw kabinet gevormd kan worden.

Signup and view all the flashcards

Formateur

De persoon die de opdracht krijgt om een nieuw kabinet te vormen na het informatietraject.

Signup and view all the flashcards

Regeerakkoord

Een overeenkomst tussen de partijen die samen een kabinet vormen, waarin de belangrijkste afspraken over het regeringsbeleid voor de komende periode worden vastgelegd.

Signup and view all the flashcards

Ontbindingsbevoegdheid

De mogelijkheid van de regering om de Tweede Kamer te ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te roepen.

Signup and view all the flashcards

Parlementaire enquête

Een recht van beide Kamers om onderzoek uit te laten voeren naar een specifieke kwestie.

Signup and view all the flashcards

Meerderheidskabinet

Een kabinet dat gesteund wordt door een meerderheid van de Tweede Kamer.

Signup and view all the flashcards

Parlementaire formatiemethode

De formatiemethode waarbij de formateur vooral met de fractievoorzitters overlegt.

Signup and view all the flashcards

Extrapalrmentaire formatiemethode

De formatiemethode waarbij de formateur minder contact heeft met de fracties.

Signup and view all the flashcards

Wie stelt wetten vast?

De vaststelling van wetten vindt gezamenlijk plaats door de regering en de Staten-Generaal.

Signup and view all the flashcards

Wie heeft de meeste macht in het wetgevingsproces?

De regering en de Staten-Generaal hebben beide een rol in het wetgevingsproces. De regering heeft initiatiefrecht, maar de Staten-Generaal stemt over de wetten.

Signup and view all the flashcards

Wie kan een wetsvoorstel indienen?

De regering kan wetsvoorstellen indienen, maar ook leden van de Tweede Kamer kunnen met een wetsvoorstel komen.

Signup and view all the flashcards

Waarom komen de meeste wetsvoorstellen van de regering?

De meeste wetsvoorstellen komen van de regering omdat de regering ministeries heeft om wetsvoorstellen te voorbereiden.

Signup and view all the flashcards

Wat zegt artikel 81 van de Grondwet over de vaststelling van wetten?

Artikel 81 van de Grondwet stelt dat de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de vaststelling van wetten.

Signup and view all the flashcards

Waarom is de wetgevingsprocedure in Nederland democratisch?

Het wetgevingsproces is democratisch omdat wetten worden vastgesteld door de Staten-Generaal, die door het volk worden gekozen.

Signup and view all the flashcards

Wat zegt de Grondwet over de inhoud van wetten?

De Grondwet bevat procedurele voorschriften voor het wetgevingsproces, maar geeft weinig houvast over de inhoudelijke eisen van wetgeving.

Signup and view all the flashcards

Vanuit welke perspectieven wordt de wetgevingsfunctie bekeken?

De wetgevingsfunctie wordt vanuit verschillende perspectieven bekeken, waaronder de Grondwet, machtenscheiding en de democratische rechtsstaat.

Signup and view all the flashcards

Wet in formele zin

Een wet in formele zin is tot stand gekomen volgens de procedure uit art. 81-88 GW. Het gaat dus om de manier waarop de wet tot stand komt, niet om de inhoud.

Signup and view all the flashcards

Wet in materiële zin

Een wet in materiële zin heeft een algemene strekking en is gericht op een onbeperkte groep mensen. Ook moet de wet voor herhaling vatbaar zijn en gelden voor een onbeperkte tijdsduur of ruimte.

Signup and view all the flashcards

Delegatie

De wetgever (het parlement) kan in een wet bepalen dat anderen (bijvoorbeeld ministers of gemeenten) regels mogen maken. Dit wordt delegatie genoemd.

Signup and view all the flashcards

AMvB

Een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) wordt vastgesteld door de regering (Koninklijk Besluit) en heeft de kracht van wet. Het is een vorm van delegatie van wetgevende bevoegdheid.

Signup and view all the flashcards

Ministeriële regeling

Een ministeriële regeling wordt vastgesteld door de minister en heeft een lagere rangorde dan een AMvB. Ook deze is een vorm van delegatie.

Signup and view all the flashcards

Legaliteitsbeginsel

Het legaliteitsbeginsel betekent dat overheidshandelen altijd een grondslag moet hebben in de wet.

Signup and view all the flashcards

Grondwet

De Grondwet legt regels vast die door niemand overtreden mogen worden. De bevoegdheid tot het maken van een wet in materiële zin moet een grondslag vinden in de Grondwet of een wet in formele zin.

Signup and view all the flashcards

Totstandkomingsprocedure AMvB

De totstandkomingsprocedure van een AMvB is best zwaar: het gebeurt bij koninklijk besluit (art. 89 lid 1 GW).

Signup and view all the flashcards

Zelfstandige vs. onzelfstandige AMvB

Een zelfstandige AMvB kan zonder wet in formele zin worden gemaakt, een onzelfstandige AMvB moet altijd op een wet berusten.

Signup and view all the flashcards

Strafsancties in AMvB

Als een AMvB strafsancties bevat, moet het altijd op een wet berusten. In andere gevallen hoeft dat niet.

Signup and view all the flashcards

Belang van het formele- en materiele wetsbegrip

Het onderscheid tussen wetten in formele zin en wetten in materiële zin is belangrijk, want het bepaald of een wet onder het begrip 'wet' uit art. 81 GW valt.

Signup and view all the flashcards

Delegatiemogelijkheden in de Grondwet

De Grondwetgever maakt delegatie mogelijk wanneer 'bij of krachtens de wet', of een vorm van de woorden 'regelen' of 'regelt' in de bepaling vermeld staat.

Signup and view all the flashcards

Delegatieverboden in de Grondwet

De wetgever heeft ook delegatieverboden opgenomen in de Grondwet, bijvoorbeeld voor het vaststellen van strafsancties.

Signup and view all the flashcards

Beleidsregels

Beleidsregels van de minister zijn gericht op de interne werking van het ministerie en hebben in principe geen externe werking.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

De Staten-Generaal

  • De Staten-Generaal ontstonden in de Middeleeuwen als instrument voor de vorst om belastingen te heffen en advies in te winnen.
  • De Staten-Generaal evolueerden tot een belangrijk orgaan voor de vertegenwoordiging van de bevolking en de uitoefening van politieke macht.
  • De Staten-Generaal in Nederland bestaat uit twee kamers: de Eerste en de Tweede Kamer.
  • De Tweede Kamer is rechtstreeks verkozen door het volk. De Eerste Kamer door de leden van de Provinciale Staten.
  • Beide kamers spelen een belangrijke rol in de wetgevingsprocedure.
  • De Staten-Generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk (art. 50 Grondwet).
  • Wetgeving wordt vastgesteld door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk (art. 81 GW).

Democratie en Vertegenwoordiging

  • Nederland heeft een liberale democratie met beperkte overheidsmacht, grondrechten en burgersinvloed.
  • De Grondwet erkent de democratische rechtsstaat en de participatie van burgers in het politieke proces.
  • Actief en passief kiesrecht zijn essentieel voor democratie.
  • De Staten-Generaal zijn een belangrijk vertegenwoordigend orgaan binnen de liberale democratie, met een rechtstreekse democratische grondslag.
  • Nederland heeft een representatieve en parlementaire democratie.
  • Kamerleden stemmen zonder last (art. 67 lid 3 Grondwet), wat onafhankelijkheid garandeert.

Het Tweekamerstelsel

  • Het Nederlandse parlement is verdeeld in twee kamers om checks and balances te waarborgen.
  • De Tweede Kamer is rechtstreeks verkozen en de Eerste Kamer indirect (door Provinciale Staten).
  • De Tweede Kamer wordt als voornaamste beschouwd (art. 51 lid 1 Grondwet) en heeft meer rechten zoals amendementrecht (art. 84 Grondwet).
  • De Eerste Kamer dient als 'Kamer van heroverweging', maar heeft geen amendementrecht en is terughoudend bij het verwerpen van wetsvoorstellen.
  • Het functioneren van het Nederlandse tweekamerstelsel bij de wetgevingsprocedure is soms niet optimaal.

Kiesstelsel, Kiesrecht en Verkiezingen

  • Nederland gebruikt het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging (art. 53 lid 1 Grondwet) voor verkiezingen.
  • De Tweede Kamer bestaat uit 150 leden en de Eerste Kamer uit 75 leden (art. 51 Grondwet).
  • Ieder Nederlander met de nodige Rijkswetten heeft het kiesrecht om te kiezen en gekozen te worden (art. 4 Grondwet).
  • Het recht kan worden ontzegd bij een veroordeling.
  • Verkiezingen vinden elke 4 jaar plaats (art. 52 Grondwet), maar tussentijdse verkiezingen zijn mogelijk.
  • Verkiezingsstappen: kandidaatstelling, stemming, stemmen tellen, kiesdeler, zetelverdeling, benoeming.
  • Verkiezingen Eerste Kamer: kandidaatstelling, stemming, stemmen tellen, rekening houdend met provinciegrootte, benoeming.
  • Nederlandse Nederlanders die niet in Nederland wonen kunnen nu deelnemen aan verkiezingen (art. 55 lid 2 Grondwet).

Constitutionele Posities

Constitutionele Positie van de Staten-Generaal

  • Beide Kamers hebben een zelfstandige en onafhankelijke positie.
  • Ze stellen hun eigen Reglement van Orde samen (art. 72 Grondwet).
  • De regering kan de Kamers ontbinden, maar dit moet gepaard gaan met nieuwe verkiezingen.

Constitutionele Positie van Kamerleden

  • Kamerleden zijn zelfstandig en onafhankelijk na toetreding, eindigend bij overlijden, ontslag, vereiste-achterstand of onverenigbaarheidsconflicten.
  • De Kamer heeft het laatste woord bij ontbrekende vereisten en incompatibiliteiten (art. 57 Grondwet, ongeschreven regels).
  • Kamerlidschap is onverenigbaar met bepaalde functies, inclusief het ambt van minister en staatssecretaris. De recent toegevoegde functie van rechter is ook onverenigbaar.
  • Kamerleden stemmen zonder last (art. 67 lid 3 Grondwet).
  • Kamerleden hebben beperkte immuniteit t.o.v. uitingen binnen de Staten-Generaal.
  • Kamerleden kunnen vervolgd worden voor ambtsmisdrijven (art. 119 Grondwet). In de praktijk is deze regeling minder belangrijk.

De Werking van het Parlement

  • Parlementaire werkzaamheden vooral in plenaire vergaderingen.
  • De Kamervoorzitter leidt de plenaire vergadering (veel voorzittersbevoegdheden).
  • Vergaderingen zijn in beginsel openbaar, maar kunnen achter gesloten deuren plaatsvinden (art. 66 Grondwet).
  • Voor geldige beraadslagingen of besluiten is een minimaal aantal aanwezige Kamerleden nodig (art. 67 Grondwet).
  • Besluiten worden aangenomen bij meerderheid van de stemmen.
  • Kamerleden werken in fracties en commissies spelen een belangrijke rol.
  • Politieke partijen zijn niet overheidsorganen, maar maatschappelijke organisaties.

Politieke Partijen

  • De ontwikkeling van politieke partijen in Nederland ging geleidelijk.
  • Aanvankelijk waren de Staten-Generaal een afvaardiging van soevereine Staten.
  • De representativiteit van het gehele Nederlandse volk moest vertegenwoordigd worden.
  • In de 19e eeuw ontstonden geleidelijk politieke partijen, gevolgd door splitsingen.
  • Het toenmalige kiesstelsel stimuleerde samenwerking, later leidde evenredige vertegenwoordiging tot partijvorming.
  • Nog steeds een grote mate van vrijheid wat partijvorming betreft.

Referendum

  • Referendum in Nederland is discutabel; vraagstukken over raadgevend of bindend referendum zijn aanwezig.

De Verhouding tussen Regering en Staten-Generaal

  • De verhouding is gebaseerd op parlementaire verantwoording.
  • De regering legt verantwoording af aan het parlement.
  • Het parlement controleert de regering.
  • De Tweede Kamer is het belangrijkste controleorgaan, rechtstreeks gekozen door de burgers.
  • Er bestaan mechanismen zoals ministeriële verantwoordelijkheid, vertrouwensbeginsel, kabinetsformatie en Kamerontbinding.
  • Deze mechanismen steunen op de wetgevings-, begrotings- en controlefuncties van het parlement.

Wetgeving

  • Het doel van wetgeving is gedrag te reguleren, conflicten op te lossen en maatschappelijke normen vast te stellen.
  • Wetten kunnen variëren van verkeersregels tot complexe belastingwetten.
  • Het staatsrecht zorgt voor de totstandkoming en uitvoering van wetgeving.

Totstandkoming van wetten

  • De vaststelling van wetten gebeurt gezamenlijk door de regering en Staten-Generaal (art. 81 GW).
  • Initiatief tot wetgeving ligt bij de regering (art. 83 GW) of bij Kamerleden (eerst aangenomen door de Tweede Kamer).
  • Wetsvoorstellen worden voorbereid op ministeries, beoordeeld door de Raad van State (art. 73 GW) en vervolgens ingediend bij de Tweede Kamer.
  • De Tweede Kamer behandelt het voorstel in twee rondes (algemene strekking en artikelen). Amendementen zijn mogelijk.
  • De Eerste Kamer kan geen wijzigingen aanbrengen (art. 85 GW), maar kan een 'novelle' indienen.
  • De regering kan het wetsvoorstel intrekken.
  • Het voorstel wordt bekrachtigd door de regering (art. 87 GW) en gepubliceerd in het Staatsblad (art. 88 GW).

Formele en Materiële Wetten

  • Wetten in formele zin: volgen de procedures van art. 81-88 GW.
  • Wetten in materiële zin: inhoudelijke kenmerken (algemene strekking, voor herhaling vatbaar, gericht op onbeperkte groep mensen en voor onbeperkte tijdsduur of ruimte).
  • De bevoegdheid tot het maken van een wet in materiële zin moet een grondslag vinden in de Grondwet of een wet in formele zin.
  • Wetten in formele zin vallen onder het begrip 'wet' uit art. 81 GW.

Delegatie en Legaliteitsbeginsel

  • De wetgever kan delegatie toestaan aan andere organen zoals regering (AMvB’s, ministeriële regelingen).

  • Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB's) vereisen een wettelijke grondslag bij strafsancties.

  • Ministeriële regelingen worden gemaakt door ministers of staatssecretarissen; makkelijk tot stand gekomen.

  • Beleidsregels hebben geen externe werking, tenzij er beroep wordt gedaan op consistente toepassing.

  • Het legaliteitsbeginsel: overheidsoptreden moet een voorafgaande algemene regeling hebben (in een democratische rechtsstaat een wettelijke basis door de volksvertegenwoordiging).

  • Voorbeelden zoals Meerenberg arrest en Fluorideringsarrest illustreren het bestaan en de toepassing ervan.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Dit quiz gaat over de ontwikkelingen van het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging in Nederland en de impact daarvan op politieke partijen. Leer meer over termen zoals versplintering, deconfessionalisering en bindend referendum, en test je kennis over de onafhankelijkheid van Kamerleden.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser