Staas- en bestuursrecht 4-6

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat gebeurde er met de invoering van het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging in 1917?

De verzuiling van de samenleving nam toe.

Partijen begonnen apart de verkiezingen in te gaan. (correct)

Er gold een kiesstelsel van absolute meerderheid.

De samenwerking tussen partijen werd bevorderd.

Wat betekent het begrip 'versplintering' in de context van politieke partijen?

Vermindering van de kiesstijl onder kiezers.

Afname van het aantal politieke partijen.

Partijen gaan apart de verkiezingen in. (correct)

Toename van samenwerking tussen partijen.

Welke uitspraak over politieke partijen is juist?

De Grondwet vermeldt politieke partijen expliciet.

Partijen hebben beperkte vrijheid over hun inrichting.

Politieke partijen zijn overheidsorganen.

Politieke partijen zijn privaatrechtelijke organisaties. (correct)

Wat is een nadeel van een raadgevend wetgevingsreferendum?

De uitslag is niet bindend voor de overheid. Signup and view all the answers

Wat was het effect van de deconfessionalisering en ontzuiling in de jaren 60?

De verkiezingsuitslagen werden minder voorspelbaar. Signup and view all the answers

Wat is vereist voor de invoering van een bindend referendum in Nederland?

Een wijziging van de Grondwet. Signup and view all the answers

Wat waarborgt de onafhankelijkheid van Kamerleden ten opzichte van hun partij?

Het verbod van last. Signup and view all the answers

Wat beschrijft het stelsel van vertegenwoordiging in Nederland het beste?

Een representatieve democratie zonder referenda. Signup and view all the answers

Wat is een voorwaarde voor een rechtsgeldige beraadslaging binnen de Kamer?

Dat er meer dan de helft van het aantal leden aanwezig is. Signup and view all the answers

Welk ambt is niet verenigbaar met het Kamerlidmaatschap volgens de regelgeving?

Minister. Signup and view all the answers

Wat gebeurt er als een Kamerlid een ambtsmisdrijf pleegt?

Zij worden berecht door de Hoge Raad. Signup and view all the answers

Wat betekent het dat leden 'stemmen zonder last'?

Leden zijn vrij om politieke afspraken te maken. Signup and view all the answers

Wat is de functie van de commissie binnen het parlement?

Het voorbereiden van voorstellen van de regering. Signup and view all the answers

Wat kan leiden tot de beëindiging van het Kamerlidmaatschap?

Overlijden. Signup and view all the answers

Wat is de rol van de Kamervoorzitter tijdens de plenaire vergadering?

Zij leidt de vergaderingen en beslist over de volgorde van sprekers. Signup and view all the answers

Wat houdt fractiediscipline in binnen de Nederlandse politiek?

Leden moeten conform de fractielijn stemmen. Signup and view all the answers

Wat is er bijzonder aan de regeling van art. 119 GW?

Het is nooit in de praktijk toegepast. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke functie van het Reglement van Orde?

Het stellen van gedragsregels voor Kamerleden. Signup and view all the answers

Hoe vaak vinden plenaire vergaderingen in de Tweede Kamer doorgaans plaats?

3 werkdagen per week. Signup and view all the answers

Wat is een kenmerken van politieke partijen in Nederland?

Hun ontwikkeling was langzaam. Signup and view all the answers

Welke uitspraak is waar over de voorzitter van de Kamer?

Zij hebben aanzienlijke bevoegdheden tijdens vergaderingen. Signup and view all the answers

Wat houdt de vertegenwoordiging van de burgers in?

Burgers kunnen stemmen op de samenstelling van de Staten-Generaal. Signup and view all the answers

Wat is de rol van de Eerste Kamer in het Nederlandse tweekamerstelsel?

De Eerste Kamer fungeert als een Kamer van heroverweging. Signup and view all the answers

Wat betreft het kiesstelsel, wat is een belangrijke kritiek op het meerderheidsstelsel in districten?

Veel stemmen tellen uiteindelijk niet mee. Signup and view all the answers

Hoe wordt de kiesdeler berekend volgens de Nederlandse Grondwet?

Door het aantal uitgebrachte stemmen te delen door het aantal leden van de Tweede Kamer. Signup and view all the answers

Welke Kamer heeft het recht van amendement volgens de Grondwet?

De Tweede Kamer. Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de wetswijzigingen die in 2022 zijn aangenomen?

Buitenlandse Nederlanders kunnen nu stemmen voor de Eerste Kamer. Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de Tweede Kamer in vergelijking met de Eerste Kamer?

De Tweede Kamer heeft een sterkere democratische legitimatie. Signup and view all the answers

Wat maakt het tweekamerstelsel in Nederland minder effectief bij wetgeving?

De Eerste Kamer heeft geen recht van amendement. Signup and view all the answers

Hoe noemt men het proces waarbij de stemmen na de verkiezingen worden geteld?

Kiesdelling. Signup and view all the answers

Wat bepaalt wie het recht heeft om de leden van de algemeen vertegenwoordigende organen te kiezen?

De Grondwet. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk aspect van de autonomie van de Kamers volgens de Grondwet?

De Kamers kunnen hun eigen Reglement van Orde opstellen. Signup and view all the answers

Wat is de frequentie van de verkiezingen voor zowel de Tweede als de Eerste Kamer in Nederland?

Elke vier jaar. Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste gevolg van samenwerkingsbelemmeringen in het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging?

Partijen worden niet gestimuleerd om samen te werken. Signup and view all the answers

Wat bepaalt de wijze van verkiezingen voor de Eerste Kamer?

Het aantal inwoners van de provincie. Signup and view all the answers

Wat was oorspronkelijk het doel van de oprichting van de Staten-Generaal?

Het heffen van belastingen en het winnen van advies over belangrijke onderwerpen. Signup and view all the answers

Welk van de volgende statements over de Eerste en Tweede Kamer is waar?

Beide kamers spelen een rol in de wetgevingsprocedure. Signup and view all the answers

Wat garandeert de Grondwet volgens de herziening van 2022?

De mogelijkheid voor burgers om deel te nemen aan het politieke proces. Signup and view all the answers

Welke democratische elementen worden beschouwd als essentieel voor een rechtsstaat?

Grondrechten en kiesrecht voor burgers. Signup and view all the answers

Wat wordt verstaan onder actieve en passieve kiesrechten?

Actief kiesrecht is het recht om te stemmen, passief kiesrecht is het recht om gekozen te worden. Signup and view all the answers

Welk orgaan vertegenwoordigt het gehele Nederlandse volk volgens art. 50 GW?

De Staten-Generaal. Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met een representatieve democratie?

Burgers kiezen vertegenwoordigers die beslissingen nemen namens hen. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke functie van de Staten-Generaal in een liberale democratie?

Het vertegenwoordigen van de bevolking en het uitoefenen van politieke macht. Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste functie van de Tweede Kamer in de verhouding tussen regering en Staten-Generaal?

Controle uitoefenen op de regering Signup and view all the answers

Wat houdt ministeriële verantwoordelijkheid in?

Ministers zijn verantwoordelijk voor hun eigen beleid Signup and view all the answers

Hoe worden de checks and balances tussen de regering en Staten-Generaal vaak weergegeven?

Via politieke verantwoording Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de vertrouwensregel?

De minister moet steun van het parlement hebben Signup and view all the answers

Waarom is de democratische grondslag van de Tweede Kamer sterker dan die van de regering?

Omdat de Tweede Kamer leden heeft die door het volk zijn gekozen Signup and view all the answers

Wat houdt het vertrouwensbeginsel in?

De minister moet het vertrouwen van het parlement hebben Signup and view all the answers

Welke uitspraak over de kabinetsformatie is correct?

Een nieuwe regering moet het vertrouwen van de meerderheid in de Kamer hebben Signup and view all the answers

Wat zijn de hoofdfuncties van het parlement?

Wetgeving, begroting en controle op de regering Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste reden dat een minister verantwoordelijk kan worden gehouden voor het functioneren van zijn ministerie?

De minister is verantwoordelijk voor de ambtenaren binnen zijn ministerie. Signup and view all the answers

Welke van de volgende situaties kan de minister weigeren om inlichtingen te geven?

Wanneer de éénheid van de Kroon in het geding is. Signup and view all the answers

Wat houdt de negatieve vertrouwensregel in Nederland in?

Een minister heeft altijd het vertrouwen van de Tweede Kamer. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van de ministeriële verantwoordelijkheid?

De minister is verantwoordelijk voor zowel zijn handelen als dat van de ambtenaren. Signup and view all the answers

Wat is de frequentie waarmee een kabinet zijn ontslag kan aanbieden?

Altijd na een verkiezing. Signup and view all the answers

Wat kan leiden tot een motie van wantrouwen tegen een minister?

Dat alle partijen in de Kamer het vertrouwen opzeggen. Signup and view all the answers

Welke verantwoordelijkheidsvorm is in de praktijk het belangrijkst?

Politieke ministeriële verantwoordelijkheid. Signup and view all the answers

Wat gebeurt er meestal met een motie van wantrouwen?

Ze worden vrijwel altijd verworpen. Signup and view all the answers

Van welke verantwoordelijkheidsvorm wordt pas sinds 1840 gesproken?

Strafrechtelijke verantwoordelijkheid. Signup and view all the answers

Wat volgt uit de bevoegdheden van de ministers met betrekking tot hun verantwoordelijkheden?

De ministeriële verantwoordelijkheid strekt zich uit over het functioneren van het ministerie. Signup and view all the answers

Wat kan worden geïnterpreteerd als een beperking van de verantwoordelijkheidsopties van ministers?

De vertrouwensregel. Signup and view all the answers

Wat wordt er vaak gevreesd met betrekking tot de ministeriële verantwoordelijkheid?

Overschot aan controle over de minister. Signup and view all the answers

Welke instelling heeft de bevoegdheid om het ontslag van een minister te eisen?

De Tweede Kamer. Signup and view all the answers

Wat beschrijft de vertrouwensregel in Nederland het best?

Een minister heeft vertrouwen tot het wordt ingetrokken. Signup and view all the answers

Wat is een recente verandering met betrekking tot de verantwoordelijkheden van ministers?

Er is een stijging in het gebruik van ministeriële verantwoordelijkheden. Signup and view all the answers

Wat is een voorwaarde voor de vorming van een nieuw kabinet?

Het kabinet moet op een meerderheid in de Tweede Kamer kunnen rekenen. Signup and view all the answers

Wat houdt de rol van de informateur in bij de kabinetsformatie?

De informateur onderzoekt de mogelijkheden van kabinetsvorming. Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste doel van een regeerakkoord?

Het vaststellen van de hoofdpunten van het regeringsbeleid voor de komende vier jaar. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke functie van een formateur?

Het uitvoeren van de opdracht om een kabinet te vormen. Signup and view all the answers

Wat kan er gebeuren als er ernstige problemen ontstaan tussen de regering en de Tweede Kamer?

De Kamer kan de regering opstappen door de vertrouwensregel toe te passen. Signup and view all the answers

Hoe verschilt de extraparlementaire formatiemethode van de parlementaire formatiemethode?

De parlementaire methode omvat intensief overleg met de fracties. Signup and view all the answers

Wat is het effect van een te uitgebreid regeerakkoord op de zelfstandigheid van de regering?

Het maakt het voor de regering moeilijker om zelfstandig besluiten te nemen. Signup and view all the answers

Wat is het primaire doel van de ontbindingsbevoegdheid van de Tweede Kamer?

Een nieuwe kabinetsformatie mogelijk maken. Signup and view all the answers

Wat houdt het recht van enquête in voor beide Kamers?

Het recht om onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren naar een bepaalde kwestie. Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste functie van wetgeving in de samenleving?

Het reguleren van gedrag en oplossen van conflicten. Signup and view all the answers

Bij wie ligt het initiatief voor wetgeving in de meeste gevallen?

Bij de regering. Signup and view all the answers

Wat is vereist voor de goedkeuring van een wetsvoorstel?

Een stemming in de Tweede Kamer. Signup and view all the answers

Welk artikel in de Grondwet vermeldt de wijze van vaststelling van wetten?

Art. 81 GW. Signup and view all the answers

Wat draagt bij aan de totstandkoming van evenwichtige en rechtvaardige wetten?

Rekening houden met verschillende belangen en waarden in de samenleving. Signup and view all the answers

De wetgevende macht is verantwoordelijk voor welke van de volgende taken?

Het initiëren en goedkeuren van wetten. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke aspect van de wetgevingsprocedure volgens de Grondwet?

Er is sprake van een gedeelde bevoegdheid tussen de regering en de Staten-Generaal. Signup and view all the answers

Hoe wordt het proces van wetgeving meestal gekarakteriseerd?

Een uitvoerig proces van discussie en debat. Signup and view all the answers

Waarvoor dient de Raad van State in de wetgevingsprocedure?

Voor juridische en beleidsanalytische toetsing Signup and view all the answers

Wat gebeurt er tijdens de behandeling van een wetsvoorstel in de Tweede Kamer?

Er vindt altijd een stemming plaats over de eindtekst van het wetsvoorstel Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk onderscheid tussen formele en materiële wetten?

Formele wetten focussen op de procedure, materiële wetten op de inhoud Signup and view all the answers

Wat is een voorwaarde voor een wet in materiële zin volgens het Rogge-arrest?

De wet moet gericht zijn op een onbeperkte groep mensen Signup and view all the answers

Wat beschrijft de procedure voor het indienen van een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB)?

De totstandkoming geschiedt bij koninklijk besluit Signup and view all the answers

Wat houdt het legaliteitsbeginsel in?

Overheidsoptreden dient te berusten op een algemene regeling Signup and view all the answers

Wat is nodig voor een wet in formele zin?

Deze moet volgens artikel 81-88 GW tot stand komen Signup and view all the answers

Wie kan amendementen indienen tijdens de behandeling in de Tweede Kamer?

Zowel de Tweede Kamer als de regering Signup and view all the answers

Wat gebeurt er indien de Eerste Kamer een wetsvoorstel aanneemt?

Het wetsvoorstel wordt direct gepubliceerd in het Staatsblad Signup and view all the answers

Wat is het doel van beleidsregels van de minister?

Ze zijn gericht op interne werking Signup and view all the answers

Wanneer kan een AMvB zonder wettelijke grondslag tot stand komen?

In gevallen zonder strafsancties Signup and view all the answers

Wat is de functie van een novelle?

Het indienen van een wijziging van een bestaand wetsvoorstel Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van ministeriële regelingen?

Ze hebben uitsluitend interne werking zonder externe impact Signup and view all the answers

Wanneer is de wetgever in staat tot delegatie?

Als delegatie in de wet wordt vermeld with woorden als 'regelen' of 'regelt' Signup and view all the answers

Study Notes

De Staten-Generaal

De Staten-Generaal ontstonden in de Middeleeuwen als instrument voor de vorst om belastingen te heffen en advies in te winnen.
De Staten-Generaal evolueerden tot een belangrijk orgaan voor de vertegenwoordiging van de bevolking en de uitoefening van politieke macht.
De Staten-Generaal in Nederland bestaat uit twee kamers: de Eerste en de Tweede Kamer.
De Tweede Kamer is rechtstreeks verkozen door het volk. De Eerste Kamer door de leden van de Provinciale Staten.
Beide kamers spelen een belangrijke rol in de wetgevingsprocedure.
De Staten-Generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk (art. 50 Grondwet).
Wetgeving wordt vastgesteld door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk (art. 81 GW).

Democratie en Vertegenwoordiging

Nederland heeft een liberale democratie met beperkte overheidsmacht, grondrechten en burgersinvloed.
De Grondwet erkent de democratische rechtsstaat en de participatie van burgers in het politieke proces.
Actief en passief kiesrecht zijn essentieel voor democratie.
De Staten-Generaal zijn een belangrijk vertegenwoordigend orgaan binnen de liberale democratie, met een rechtstreekse democratische grondslag.
Nederland heeft een representatieve en parlementaire democratie.
Kamerleden stemmen zonder last (art. 67 lid 3 Grondwet), wat onafhankelijkheid garandeert.

Het Tweekamerstelsel

Het Nederlandse parlement is verdeeld in twee kamers om checks and balances te waarborgen.
De Tweede Kamer is rechtstreeks verkozen en de Eerste Kamer indirect (door Provinciale Staten).
De Tweede Kamer wordt als voornaamste beschouwd (art. 51 lid 1 Grondwet) en heeft meer rechten zoals amendementrecht (art. 84 Grondwet).
De Eerste Kamer dient als 'Kamer van heroverweging', maar heeft geen amendementrecht en is terughoudend bij het verwerpen van wetsvoorstellen.
Het functioneren van het Nederlandse tweekamerstelsel bij de wetgevingsprocedure is soms niet optimaal.

Kiesstelsel, Kiesrecht en Verkiezingen

Nederland gebruikt het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging (art. 53 lid 1 Grondwet) voor verkiezingen.
De Tweede Kamer bestaat uit 150 leden en de Eerste Kamer uit 75 leden (art. 51 Grondwet).
Ieder Nederlander met de nodige Rijkswetten heeft het kiesrecht om te kiezen en gekozen te worden (art. 4 Grondwet).
Het recht kan worden ontzegd bij een veroordeling.
Verkiezingen vinden elke 4 jaar plaats (art. 52 Grondwet), maar tussentijdse verkiezingen zijn mogelijk.
Verkiezingsstappen: kandidaatstelling, stemming, stemmen tellen, kiesdeler, zetelverdeling, benoeming.
Verkiezingen Eerste Kamer: kandidaatstelling, stemming, stemmen tellen, rekening houdend met provinciegrootte, benoeming.
Nederlandse Nederlanders die niet in Nederland wonen kunnen nu deelnemen aan verkiezingen (art. 55 lid 2 Grondwet).

Constitutionele Posities

Constitutionele Positie van de Staten-Generaal

Beide Kamers hebben een zelfstandige en onafhankelijke positie.
Ze stellen hun eigen Reglement van Orde samen (art. 72 Grondwet).
De regering kan de Kamers ontbinden, maar dit moet gepaard gaan met nieuwe verkiezingen.

Constitutionele Positie van Kamerleden

Kamerleden zijn zelfstandig en onafhankelijk na toetreding, eindigend bij overlijden, ontslag, vereiste-achterstand of onverenigbaarheidsconflicten.
De Kamer heeft het laatste woord bij ontbrekende vereisten en incompatibiliteiten (art. 57 Grondwet, ongeschreven regels).
Kamerlidschap is onverenigbaar met bepaalde functies, inclusief het ambt van minister en staatssecretaris. De recent toegevoegde functie van rechter is ook onverenigbaar.
Kamerleden stemmen zonder last (art. 67 lid 3 Grondwet).
Kamerleden hebben beperkte immuniteit t.o.v. uitingen binnen de Staten-Generaal.
Kamerleden kunnen vervolgd worden voor ambtsmisdrijven (art. 119 Grondwet). In de praktijk is deze regeling minder belangrijk.

De Werking van het Parlement

Parlementaire werkzaamheden vooral in plenaire vergaderingen.
De Kamervoorzitter leidt de plenaire vergadering (veel voorzittersbevoegdheden).
Vergaderingen zijn in beginsel openbaar, maar kunnen achter gesloten deuren plaatsvinden (art. 66 Grondwet).
Voor geldige beraadslagingen of besluiten is een minimaal aantal aanwezige Kamerleden nodig (art. 67 Grondwet).
Besluiten worden aangenomen bij meerderheid van de stemmen.
Kamerleden werken in fracties en commissies spelen een belangrijke rol.
Politieke partijen zijn niet overheidsorganen, maar maatschappelijke organisaties.

Politieke Partijen

De ontwikkeling van politieke partijen in Nederland ging geleidelijk.
Aanvankelijk waren de Staten-Generaal een afvaardiging van soevereine Staten.
De representativiteit van het gehele Nederlandse volk moest vertegenwoordigd worden.
In de 19e eeuw ontstonden geleidelijk politieke partijen, gevolgd door splitsingen.
Het toenmalige kiesstelsel stimuleerde samenwerking, later leidde evenredige vertegenwoordiging tot partijvorming.
Nog steeds een grote mate van vrijheid wat partijvorming betreft.

Referendum

Referendum in Nederland is discutabel; vraagstukken over raadgevend of bindend referendum zijn aanwezig.

De Verhouding tussen Regering en Staten-Generaal

De verhouding is gebaseerd op parlementaire verantwoording.
De regering legt verantwoording af aan het parlement.
Het parlement controleert de regering.
De Tweede Kamer is het belangrijkste controleorgaan, rechtstreeks gekozen door de burgers.
Er bestaan mechanismen zoals ministeriële verantwoordelijkheid, vertrouwensbeginsel, kabinetsformatie en Kamerontbinding.
Deze mechanismen steunen op de wetgevings-, begrotings- en controlefuncties van het parlement.

Wetgeving

Het doel van wetgeving is gedrag te reguleren, conflicten op te lossen en maatschappelijke normen vast te stellen.
Wetten kunnen variëren van verkeersregels tot complexe belastingwetten.
Het staatsrecht zorgt voor de totstandkoming en uitvoering van wetgeving.

Totstandkoming van wetten

De vaststelling van wetten gebeurt gezamenlijk door de regering en Staten-Generaal (art. 81 GW).
Initiatief tot wetgeving ligt bij de regering (art. 83 GW) of bij Kamerleden (eerst aangenomen door de Tweede Kamer).
Wetsvoorstellen worden voorbereid op ministeries, beoordeeld door de Raad van State (art. 73 GW) en vervolgens ingediend bij de Tweede Kamer.
De Tweede Kamer behandelt het voorstel in twee rondes (algemene strekking en artikelen). Amendementen zijn mogelijk.
De Eerste Kamer kan geen wijzigingen aanbrengen (art. 85 GW), maar kan een 'novelle' indienen.
De regering kan het wetsvoorstel intrekken.
Het voorstel wordt bekrachtigd door de regering (art. 87 GW) en gepubliceerd in het Staatsblad (art. 88 GW).

Formele en Materiële Wetten

Wetten in formele zin: volgen de procedures van art. 81-88 GW.
Wetten in materiële zin: inhoudelijke kenmerken (algemene strekking, voor herhaling vatbaar, gericht op onbeperkte groep mensen en voor onbeperkte tijdsduur of ruimte).
De bevoegdheid tot het maken van een wet in materiële zin moet een grondslag vinden in de Grondwet of een wet in formele zin.
Wetten in formele zin vallen onder het begrip 'wet' uit art. 81 GW.

Delegatie en Legaliteitsbeginsel

De wetgever kan delegatie toestaan aan andere organen zoals regering (AMvB’s, ministeriële regelingen).
Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB's) vereisen een wettelijke grondslag bij strafsancties.
Ministeriële regelingen worden gemaakt door ministers of staatssecretarissen; makkelijk tot stand gekomen.
Beleidsregels hebben geen externe werking, tenzij er beroep wordt gedaan op consistente toepassing.
Het legaliteitsbeginsel: overheidsoptreden moet een voorafgaande algemene regeling hebben (in een democratische rechtsstaat een wettelijke basis door de volksvertegenwoordiging).
Voorbeelden zoals Meerenberg arrest en Fluorideringsarrest illustreren het bestaan en de toepassing ervan.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Dit quiz gaat over de ontwikkelingen van het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging in Nederland en de impact daarvan op politieke partijen. Leer meer over termen zoals versplintering, deconfessionalisering en bindend referendum, en test je kennis over de onafhankelijkheid van Kamerleden.