Podstawy psychologii - Psychoanaliza

Podstawy psychologii - Psychoanaliza

• Psychoanaliza to psychologiczna koncepcja człowieka, przedstawiona przez Sigmunda Freuda.
• Freud urodził się w 1856 roku w Freibergu na Morawach i zmarł w 1939 roku w Londynie.
• Ważnym elementem kontekstu historycznego psychoanalizy był wiktoriański moralizm i tłumienie uczuć, zwłaszcza seksualnych, oraz rozwinięte konwenanse społeczne.
• Freud był o pochodzeniu żydowskim.
• Psychoanaliza była powiązana z rozwojem nowoczesnej psychiatrii.
• Kluczowymi dziełami Freuda są: „Studia nad histerią" (1895), „Objaśnianie marzeń sennych" (1900), „Psychopatologia życia codziennego" (1901), i „Poza zasadą przyjemności" (1920). Zawierają one analizę przypadków klinicznych.

Psychoanaliza - perspektywa

• Z perspektywy naukowej psychoanaliza w formie przedstawionej przez Freuda nie jest w pełni potwierdzona empirycznie.
• Niektóre koncepcje, takie jak determinizm, konflikt i nieświadomość, są silnie związane z wpływem psychoanalizy na współczesną psychologię.

Podział motywacji

• Podstawową motywacją w psychoanalizie jest popęd (instynkt). Popęd ma korzenie biologiczne i psychiczne.
• Psychicznym przejawem popędu jest reprezentacja popędu, czyli fantazja.

Funkcjonowanie umysłu/psyche

• Umysł funkcjonuje jak system energetyczny, czerpiący energię z popędów.
• Kateksja to obsadzenie energii w celu/obiekt.
• Popędy niezrealizowane bezpośrednio mogą być zrealizowane symbolicznie lub w zachowaniach zastępczych (np. objawy neurotyczne, dzieła sztuki, i kultury).

Teoria popędów - dwie perspektywy

• Pierwsza teoria popędów (przełom XIX/XX w.) skupia się na popędzie seksualnym (libido) i popędzie ego (samozachowawczy).
• Druga teoria popędów (1920) rozszerza to o popęd życia (libido, Eros) i popęd śmierci (thanatos).

Zasada zachowania energii

• Zainwestowanie energii w jedno działanie zmniejsza możliwość zainwestowania jej w inne działania.
• Ważne stany to: wybór obiektu miłości, narcyzm (libido skierowane do ego), masochizm (popęd śmierci zwrócony ku ego), i sadyzm (popęd śmierci zwrócony ku obiektowi).

Pierwsza topografia psychiki: trzy sfery

• Świadomość to aktualne doznania, myśli i uczucia.
• Przedświadomość to treści, które nie są aktualnie w świadomości, ale mogą być łatwo uświadomione.
• Nieświadomość to treści, które nie mogą zostać uświadomione, w tym popędy i wyparte treści.

Dwa systemy psychiczne

• System świadomość-przedświadomość (Św-Pśw) obejmuje treści uświadomione.
• System nieświadomości (Nśw) obejmuje popędy i wyparte treści.

Druga topografia psychiki: trzy struktury

• Id - pierwotna struktura osobowości, pełna popędów i wypartych treści, kierująca się zasadą przyjemności.
• Ego - struktura próbująca pogodzić żądania Id z wymogami rzeczywistości i moralności, kierująca się zasadą rzeczywistości.
• Superego - struktura zawierająca uwewnętrznione normy, zakazy i nakazy, kierujące się zasadą moralności.

Zdrowie psychiczne w psychoanalizie

• Zdrowy psychicznie człowiek potrafi pogodzić żądania tych struktur i czerpać satysfakcję z miłości i pracy.

Lęk w psychoanalizie

• Lęk jest wynikiem konfliktów między strukturami osobowości (Id, Ego, Superego) i między jednostką a otoczeniem.
• Rozróżnia się lęk realistyczny, neurotyczny i moralny.

Mechanizmy obronne

• Mechanizmy obronne to procesy psychiczne służące zmniejszeniu lęku i napięcia.
• Przykłady mechanizmów obronnych: wyparcie, projekcja, reakcja upozorowana.
• Inne mechanizmy to regresja, sublimacja i zaprzeczanie.

Znaczenie dzieciństwa

• Freuda zdaniem, wczesne dzieciństwo (0-5 lat) ma kluczowe znaczenie w kształtowaniu osobowości, charakteru, lęków i typów mechanizmów obronnych.

Psychoanalityczna wizja człowieka

• Determinizm, konflikt, nieświadomość stanowią elementy tej wizji.
• Doświadczenia dzieciństwa, kultura i społeczeństwo mają wpływ na tłumienie naturalnych popędów (popęd życia i popęd śmierci).
• Zdrowie psychiczne to zdolność do miłości i pracy.

Komentarz do teorii

• Teoria Freuda budzi wątpliwości co do uzasadnienia w pierwotnej formie.
• Psychoanaliza inspiruje współczesną psychologię i psychoterapię.
• Kontynuowane są badania w oparciu o psychoanalizę.