Podstawy psychologii – Behawioryzm

Podstawy psychologii – Behawioryzm

• Behawioryzm to psychologiczne koncepcje człowieka, skupiające się na całościowym i integrującym ujęciu ludzkiego funkcjonowania.
• Przedmiotem zainteresowania behawioryzmu jest zachowanie.
• Teorie behawiorystyczne koncentrują się na spójności ludzkich zachowań, uczuć i myśli, uwzględniając ich zmiany w czasie i różnice sytuacyjne.
• Behawioryzm odrzuca zainteresowanie psychologią psychiką, skupiając się na zachowaniu.
• Behawioryzm uważa zachowanie jako zmienną mierzalną w eksperymencie.
• Behawioryzm ma korzenie w badaniach Iwana Pawłowa nad warunkowaniem.
• Punkt przełomowy to publikacja "Psychologia jak ją widzi behawiorysta" Johna Watsona z 1913 roku.
• Model zachowania w behawioryzmie to bodziec-reakcja (S-R).
• Warunkowanie klasyczne (Pawłow) – bodziec bezwarunkowy prowadzi do reakcji bezwarunkowej. Dodanie bodźca warunkowego (pierwotnie obojętnego) do bodźca bezwarunkowego, prowadzi do reakcji warunkowej.
• Warunkowanie instrumentalne (Thorndike, Skinner) – zachowania modyfikowane przez konsekwencje (kary i nagrody). Częstość zachowania wzrasta jeżeli przynosi korzyść - zachowanie + konsekwencja = uczenie się.
• Założenia behawioryzmu dotyczące człowieka: człowieka kształtuje środowisko, reaguje na bodźce, a zachowanie ma charakter wyuczony. Psychologia jest obiektywna i przyrodnicza, nie ujmuje stanów wewnętrznych człowieka.
• Rozwoj człowieka to proces kształtowania nawyków, które są utrwalonymi zachowaniami. Zachowania wynikają z uczenia się, co umożliwia wpływ na rozwój człowieka.
• Neobehawioryzm – zachowania wyjaśniane modelem S-O-R, gdzie „O” to czarna skrzynka – procesy psychiczne, pośredniczące między bodźcem a reakcją. Teoria społecznego uczenia się Alberta Bandury – zachowanie zależy od interakcji osoba-środowisko, kontekstu społecznego i procesów poznawczych.

Rola modelowania w rozwoju osobowości

• Osobowość zawiera poznawcze wzorce zachowań przyswojone przez warunkowanie i modelowanie.
• Rozwój osobowości odbywa się w oparciu o uczenie się przez obserwację.

Przekonania o własnej skuteczności

• Przekonanie o własnej skuteczności to przeświadczenie o zdolności do zorganizowania i wykonania działań zmierzających do uzyskania celu.
• Są one specyficzne, a nie globalne.
• Przekonania o własnej skuteczności mają wpływ na decyzje, wysiłek, wytrwałość, reakcje na przeszkody, stres i stan organizmu.

Zjawiska patologiczne

• Rola uczenia się i procesów poznawczych w zjawiskach patologicznych obejmuje warunkowanie, modelowanie i przekonania o własnej skuteczności.

Ocena teorii behawioralnych

• Cechy behawioralnego opisu człowieka: prosta struktura S-R (oraz S-O-R).
• Silna orientacja na empiryczne dane i metody naukowe.
• Ograniczenie do zjawisk konkretnych i obserwowalnych.
• Ograniczenie w wyjaśnianiu struktury złożonych zjawisk osobowościowych.