Периодтық Кесте: Негізгі ұғымдар

Периодтық Кесте: Негізгі ұғымдар

• Периодтық кесте химиялық элементтерді олардың атомдық нөмірлері бойынша топтастыратын диаграмма.
• Әрбір элемент квадратпен көрсетіледі.
• Квадрат элементтің химиялық белгісін (мысалы, H – сутек), атомдық нөмірін және атомдық массасын қамтиды.
• Элементтер, кестедегі орындарына байланысты, химиялық қасиеттеріне ұқсас топтарға біріктіріледі.

Топтар мен периодтар

• Периодтық кестеде элементтер периодтарға және топтарға бөлінеді.
• Периодтар кестедегі жолақтар, атомдық нөмірлері бойынша артылып өтеді.
• Топтар кестедегі тік бағандар.
• Период нөмірі атомдағы электрондық қабаттар санын көрсетеді.
• Топ нөмірі сыртқы электрондық қабаттағы электрондар санын көрсетеді (валенттік электрондар).
• Элементтердің қасиеттері период бойынша және топ бойынша өзгереді.
• Металдар, бейметалдар және жартылай металдар кестеде әртүрлі топтарға орналасады.
  • Металдар үшін сипаттық қасиеттер: жоғары электрөткізгіштік, металдық жылтырлық, оң зарядталған иондарды пайдалана алады.
  • Бейметалдар үшін сипаттық қасиеттер: төмен электрөткізгіштік, электрон қабылдағыштық және теріс зарядталған иондарды пайдалана алады.

Элементтік қасиеттер

• Атомдық радиусы – атом ядросы мен ең сыртқы валентті электрондық қабаты арасындағы қашықтық.
• Иондану энергиясы – атомнан бір электронды жұлып алу үшін қажет энергия.
• Электрондық электртерістігі – атомның электрондарды өзіне тарту қабілеті.

Периодтық тәуелділік

• Элемент қасиеттерінің атомдық нөмірлерге периодты тәуелділігін зерттеу.
• Атомдық радиусы, иондану энергиясы және электрондық электртерістігі топ бойынша және период бойынша қандай өзгерістерге ұшырайтындығын түсіну.

Химиялық байланыстар

• Элементтер электрондарды қабылдау, беру немесе оларды бөлісу арқылы байланысып, түрлі химиялық қосылыстар түзуі мүмкін.
• Периодтық кесте осы байланыстардың типін (ионды, ковалентті және металдық) болжауға мүмкіндік береді.

Периодтық кесте және химиялық реакциялар

• Периодтық кесте химиялық реакцияларды түсінуге көмектеседі: реактивтік элементтердің, химиялық реакциялардың сипатын айқындауға мүмкіндік береді.
• Элементтің реактивтілігі оның кестедегі орнына байланысты.
• Элементтердің электрондық құрылымы олардың химиялық байланысып және реакцияға түсу тәсілдеріне әсер етеді.

Денелер жағдайы

• Периодтық кесте газдар, сұйықтар және қатты заттардың агрегаттық күйлерін біріктіреді.

Элементтер жіктемесі

• Элементтер металдар, бейметалдар және металлоидтердің үлкен топтарына бөлінеді.
  • Металдар: жоғары электрөткізгіштік, темір түсті металдар сияқты.
  • Бейметалдар: төмен электрөткізгіштік және әртүрлі физикалық күйде болады.
  • Металлоидтер: металдар мен бейметалдар ортасында жатқан қасиеттері бойынша (мысалы, жартылай өткізгіштік).

Қолданбалы маңызы

• Периодтық кесте ғылыми және техникалық жетістіктердің негізі болып табылады.
• Әрбір элементтің химиялық қасиеттері мен реакция мүмкіндіктерін зерттеу арқылы біз заттар мен материалдарды жаңа және жаһандық мақсатта жұмыс істей аламыз.
• Оның химия саласындағы кең ауқымды қолданулары үздіксіз дамуда.