Periodontal Absesler ve Endo-Perio Lezyonlar

Periodontal Absesler ve Endo-Perio Lezyonlar

• Periodontal abseler, periodontal dokuların lokalize pürülan iltihaplanmalarıdır.
• Genellikle tedavi edilmemiş periodontal hastalıklar ve subgingival diş taşlarının uzaklaştırılamaması sonucu oluşur.
• Orta ve derin periodontal ceplerde görülebilir.
• Periodontal cerrahi tedavi, sistemik antibiyotik tedavisi, veya hastalık rekürrensi sonrasında ortaya çıkabilir.
• Diş ve kök kırıkları, zayıf kontrol edilen diyabet, sık periodontal abse oluşumu diş kaybına yol açabilir.

2018 Sınıflaması

• I. Periodontal sağlık, gingival hastalık ve durumlar
• II. Periodontitis
• III. Periodonsiyumu etkileyen diğer durumlar (sistemik hastalıklar, periodontal abseler, endodontik-periodontal lezyonlar, mukogingival deformiteler, travmatik okluzal kuvvetler, diş ve protez ilişkili faktörler)
• IV. Peri-implant hastalık ve durumlar

Periodontal Absenin Tanısal Özellikleri

• Gingival abseler: Lokalize, şişmiş, kızarık, parlak renklidir; bazen ağrılıdır. Mikrobiyal plak enfeksiyonları, yabancı cisimler veya travma kaynaklıdır.
• Periodontal abseler: Orta-şiddetli ağrı (rahatsızlık, dolgunluk hissi). Lokalizedir, kırmızı parlak renkli şişlik ile karakterizedir. Mobiliteye sahiptir. Dişte yükselme hissi, erken temas, perküsyon ve çiğnemede ağrı, hassasiyet. Eksüda çıkışı. Ateş, bölgesel lenfadenopati.
• Perikuronal abseler: Tam sürmüş ya da yarı sürmüş dişlerin kuronal bölgesinde görülür. Yumuşak doku-operkulum enflamasyonlarıdır. Özellikle alt üçüncü molar dişlerde sık görülür.

Akut ve Kronik Abseler

• Akut abse formasyonları: İlerleyen kronik periodontal hastalığın akut alevlenmesiyle ortaya çıkabilir. Bakteri virülanst ve mikrobiyal yükte artış, doku direncinde azalma ve drenaj yolunun bozulması, akut abse oluşumuna yol açabilir.
• Kronik abse formasyonları: Genellikle tedavi sonrası veya spontan drenaj ile karşımıza çıkmaktadır. Periodontal cep ve fistül ağzı drenaj yollarını oluşturur.

Etyolojik Etkenler (Endo-Perio)

• Canlı etkenler: Bakteriler (A. actinomycetemcommitans, T. forsythia, P. gingivalis vb.); Mantarlar (C.albicans, C. glabrata, vb.); Virüsler (Herpes virüsleri, Epstein-Barr virüsleri).
• Canlı olmayan etkenler: Kolesterol, Rushton hiyalin cisimcikleri, Charcot-Leyden kristalleri, yabancı cisimler.
• Hazırlayıcı etkenler: Kötü endodontik tedavi, kötü restorasyonlar, travma, rezorpsiyonlar, perforasyonlar, gelişime ilişkin anomaliler.

Endodontik-Periodontal Lezyonların Sınıflaması

• Birincil Endodontik
• Birincil Periodontal
• Eş zamanlı
• Kombine

Periapikal Durumların Sınıflaması

• Tablo halindeki periradiküler durumların farklı sınıflaması. (Dişeti durumları, semptomlar, radyografik bulgular, vitalite, sondalama)

Tanı ve Tedavi Yaklaşımı

• Klinik ve radyografik muayene.
• Diş mobilite.
• Vitalite testi.
• Sondalama.
• Fistül ağzının belirlenmesi.
• Şişlik / absenin lokalizasyonu.

Ayırıcı Tanı

• Klinik bulgulara göre birincil endodontik, birincil periodontal, eş zamanlı veya kombine tiplerin ayırımı. (Tablo halinde ayırıcı tanı sınıflandırması)

Tedavi Yaklaşımları

• Akut abseler: Ağrıyı gidermek, drenaj sağlamak ve yayılmayı önlemek. Genellikle cep yolu ile drenaj sağlanır. Hastanın sistemik durumuna göre antibiyotik kullanılabilir.
• Kronik abseler: Genellikle kök yüzeyi temizliği işlemleriyle tedavisi sağlanır.

Antibiyotik Rejimi

• Amoksisilin (yükleme dozu, devam eden doz)
• Klindamisin (yükleme dozu, devam eden doz)
• Azitromisin veya Klaritromisin (yükleme dozu, devam eden doz)

Drenaj

• Cep yolu
• Eksternal insizyon yolu

Özet

• Endodontik lezyonlar, periodontal dokularda yıkıma daha sık neden olur.
• Endodontik lezyonlar, pulpal enflamasyona bağlı olarak vitalite testlerinde farklı sonuçlar verebilir.
• Endodontik lezyon veya pulpal enfeksiyon katılımı varsa, öncelikle endodontik tedavi gerekir.
• Periodontal yıkım eşlik ediyorsa, endodontik tedavi sonrasında cep varlığı ve pürülan boşaltım devam edebilir.