Podcast
Questions and Answers
Jaka jest najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych?
Jaka jest najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych?
Komórka
Komórka jest otoczona błoną komórkową.
Komórka jest otoczona błoną komórkową.
True (A)
Wirusy mają budowę komórkową.
Wirusy mają budowę komórkową.
False (B)
Jakie główne funkcje pełnią białka w komórce?
Jakie główne funkcje pełnią białka w komórce?
Signup and view all the answers
Jaka jest rola kwasów nukleinowych, DNA i RNA, w komórce?
Jaka jest rola kwasów nukleinowych, DNA i RNA, w komórce?
Signup and view all the answers
Jaka jest główna funkcja węglowodanów w komórce?
Jaka jest główna funkcja węglowodanów w komórce?
Signup and view all the answers
Jakie struktury stanowią podstawę strukturalną błon biologicznych?
Jakie struktury stanowią podstawę strukturalną błon biologicznych?
Signup and view all the answers
Co to jest cytoplazma?
Co to jest cytoplazma?
Signup and view all the answers
Z czego zbudowane są rybosomy?
Z czego zbudowane są rybosomy?
Signup and view all the answers
Gdzie występują rybosomy w komórce?
Gdzie występują rybosomy w komórce?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja plazmidów w komórce?
Jaka jest funkcja plazmidów w komórce?
Signup and view all the answers
Plazmidy zostały odkryte w XX wieku.
Plazmidy zostały odkryte w XX wieku.
Signup and view all the answers
Jakie cechy charakteryzują plazmidy? (Wybierz wszystkie poprawne odpowiedzi)
Jakie cechy charakteryzują plazmidy? (Wybierz wszystkie poprawne odpowiedzi)
Signup and view all the answers
Połącz rodzaje plazmidów z ich charakterystyczną cechą:
Połącz rodzaje plazmidów z ich charakterystyczną cechą:
Signup and view all the answers
Co to jest błona komórkowa?
Co to jest błona komórkowa?
Signup and view all the answers
Błona komórkowa bakterii zawiera sterole.
Błona komórkowa bakterii zawiera sterole.
Signup and view all the answers
Jakie funkcje pełnią białka błony komórkowej?
Jakie funkcje pełnią białka błony komórkowej?
Signup and view all the answers
Białka peryferyjne mogą przenikać przez całą grubość błony komórkowej.
Białka peryferyjne mogą przenikać przez całą grubość błony komórkowej.
Signup and view all the answers
Transport przez błony komórkowe jest nieograniczony dla wszystkich cząsteczek.
Transport przez błony komórkowe jest nieograniczony dla wszystkich cząsteczek.
Signup and view all the answers
Gdzie znajduje się ściana komórkowa?
Gdzie znajduje się ściana komórkowa?
Signup and view all the answers
Z czego zbudowana jest ściana komórkowa?
Z czego zbudowana jest ściana komórkowa?
Signup and view all the answers
Jaka jest rola ściany komórkowej?
Jaka jest rola ściany komórkowej?
Signup and view all the answers
Jakie cechy charakteryzują mureinę? (Wybierz wszystkie poprawne odpowiedzi)
Jakie cechy charakteryzują mureinę? (Wybierz wszystkie poprawne odpowiedzi)
Signup and view all the answers
U jakich grup bakterii występuje błona zewnętrzna?
U jakich grup bakterii występuje błona zewnętrzna?
Signup and view all the answers
Z jakich struktur zbudowana jest błona zewnętrzna?
Z jakich struktur zbudowana jest błona zewnętrzna?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja lipoprotein w błonie zewnętrznej?
Jaka jest funkcja lipoprotein w błonie zewnętrznej?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja cząsteczek LPS w błonie zewnętrznej?
Jaka jest funkcja cząsteczek LPS w błonie zewnętrznej?
Signup and view all the answers
Jakie struktury należą do zewnętrza komórki? (Wybierz wszystkie poprawne odpowiedzi)
Jakie struktury należą do zewnętrza komórki? (Wybierz wszystkie poprawne odpowiedzi)
Signup and view all the answers
Śluzy i otoczki komórkowe służą do przyczepiania bakterii do podłoża.
Śluzy i otoczki komórkowe służą do przyczepiania bakterii do podłoża.
Signup and view all the answers
Co to jest retikulum endoplazmatyczne?
Co to jest retikulum endoplazmatyczne?
Signup and view all the answers
Jakie rodzaje retikulum endoplazmatycznego występują w komórce?
Jakie rodzaje retikulum endoplazmatycznego występują w komórce?
Signup and view all the answers
Czym jest otoczka jądrowa?
Czym jest otoczka jądrowa?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja jąderka?
Jaka jest funkcja jąderka?
Signup and view all the answers
Co to jest chromatyna?
Co to jest chromatyna?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja aparat Golgiego?
Jaka jest funkcja aparat Golgiego?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja lizosomów?
Jaka jest funkcja lizosomów?
Signup and view all the answers
Co to jest fagocytoza?
Co to jest fagocytoza?
Signup and view all the answers
Co to jest autofagia?
Co to jest autofagia?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja mitochondriów?
Jaka jest funkcja mitochondriów?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja peroksysomów?
Jaka jest funkcja peroksysomów?
Signup and view all the answers
Co to jest cytoszkielet?
Co to jest cytoszkielet?
Signup and view all the answers
Czym jest centrosom?
Czym jest centrosom?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja wici?
Jaka jest funkcja wici?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja mikrokosmków?
Jaka jest funkcja mikrokosmków?
Signup and view all the answers
Jakie elementy są wspólne dla komórki roślinnej i zwierzęcej?
Jakie elementy są wspólne dla komórki roślinnej i zwierzęcej?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja wakuoli centralnej?
Jaka jest funkcja wakuoli centralnej?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja chloroplastów?
Jaka jest funkcja chloroplastów?
Signup and view all the answers
Z czego zbudowana jest ściana komórkowa w komórce roślinnej?
Z czego zbudowana jest ściana komórkowa w komórce roślinnej?
Signup and view all the answers
Czym jest plasmodesma?
Czym jest plasmodesma?
Signup and view all the answers
Podział mitotyczny komórki powoduje powstanie dwóch genetycznie identycznych komórek potomnych.
Podział mitotyczny komórki powoduje powstanie dwóch genetycznie identycznych komórek potomnych.
Signup and view all the answers
Co to jest centromer?
Co to jest centromer?
Signup and view all the answers
Jakie są główne fazy mitozy?
Jakie są główne fazy mitozy?
Signup and view all the answers
Podczas telofzy powstają dwie haploidalne komórki potomne.
Podczas telofzy powstają dwie haploidalne komórki potomne.
Signup and view all the answers
Co to jest mejoza?
Co to jest mejoza?
Signup and view all the answers
Mejoza składa się z jednego podziału jądra komórkowego.
Mejoza składa się z jednego podziału jądra komórkowego.
Signup and view all the answers
Study Notes
Ogólna Biologia - Komórka
- Komórka (łac. cellula) - najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych, zdolna do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych (np. przemiana materii, wzrost i rozmnażanie).
- Stanowi podstawową jednostkę morfologiczno-czynnościową organizmów.
- Komórka ograniczona błoną komórkową.
- U większości organizmów eukariotycznych (np. roślin, grzybów i niektórych protistów), komórki posiadają dodatkowo ścianę komórkową (struktura zewnętrzna, nie wykazująca metabolizmu).
- Wewnątrz komórki znajduje się protoplazma i liczne organelle.
Budowa komórki
- Cytoplazma zbudowana z RNA i białek zapewniających funkcje życiowe komórki.
- Rybosomy – zbudowane z dwóch podjednostek (dużej i małej) wykształconych z białek i RNA. Pełnia kluczową rolę w syntezie białek.
- DNA – umieszczony w cytoplazmie w postaci pojedynczego chromosomu (u prokariontów) lub wielu chromosomów (eukarionty). DNA jest kolisty, silnie zwinięty i związany z białkami, często nazywany nukleoidem.
- Plazmidy - małe cząsteczki DNA pozachromosomowego, zawierające geny nie niezbędne do życia komórki, mogą nadawać cechy korzystne, np. lekooporność. Odkryte w latach 70. XX wieku.
- Cechy plazmidów:
- Posiadają sekwencję Ori (ang. origin) odpowiadającą za proces inicjacji replikacji.
- Kodują dodatkowe informacje, które nie znajdują się na chromosomowym DNA (np. odporność na antybiotyki).
- Replikacja plazmidów może odbywać się niezależnie od replikacji chromosomu.
- Czasami mogą być włączane do chromosomu tworząc episom.
- Rodzaje plazmidów: typu R, typu F i kolicynowe.
Pokrycie komórki - Błona komórkowa
- Półprzepuszczalna, dwuwarstwowa struktura.
- Składa się z fosfolipidów (np. fosfatydylocholiny), zbudowanych z hydrofilowej główki i hydrofobowych łańcuchów kwasów tłuszczowych.
- W błonach niektórych bakterii występują hopanoidy – substancje podobne do steroli.
- W błonie znajdują się również różnorodne białka: transportujące, uczestniczące w metabolizmie energetycznym i receptorowe.
- Wielkocząsteczkowe białka integralne mogą przenikać przez całą jej grubość.
- Białka peryferyjne "przyklejają" się do komórek za pomocą interakcji jonowych.
- Transport przez błony nieograniczony jest tylko dla cząsteczek hydrofobowych i małych cząsteczek nieobdarzonych ładunkiem. Pozostałe cząstki muszą być transportowane przez białka transportowe.
Ściana komórkowa
- Znajduje się na zewnątrz błony komórkowej.
- Jest zbudowana z peptydoglikanu (często nazywanego mureiną) - polimeru z cukrów i aminokwasów.
- Rolą ściany komórkowej jest ochrona komórki przed lizą osmotyczną w środowiskach o małej sile jonowej.
- Unikatowe cechy mureiny: obecność NAM i D-aminokwasów.
- Ściany komórkowe niektórych bakterii mogą zawierać kwas tejchojowy i jego pochodne (kwasy lipotejchojowe) oraz różne polisacharydy i białka.
Zewnętrze komórki
- Śluzy i otoczki chronią komórkę przed wyschnięciem, fagocytozą i pomagają w przyleganiu do podłoża.
Komórki zwierzęce i roślinne
-
Podstawowe wspólne cechy: błona komórkowa, jądro, retikulum endoplazmatyczne, rybosomy, cytoszkielet, aparat Golgiego, mitochondrium, peroksysomy.
-
W komórkach roślinnych występują: ściana komórkowa, wakuola centralna (tonoplast), chloroplasty.
-
W komórkach zwierzęcych występują lizosomy i inne specyficzne organelle.
Cykl komórkowy
- Efektem podziału komórkowego są zazwyczaj dwie genetycznie identyczne komórki potomne.
- Funkcje podziałów komórkowych: reprodukcja, wzrost i rozwój, odnawianie tkanek (np. szpik kostny tworzy nowe erytrocyty).
Materiał genetyczny komórkowy
- Genom – komórkowa zawartość DNA, czyli informacja genetyczna komórki.
- DNA komórki eukariotycznej jest bardzo długie (np. przeciętna komórka ludzkiego ciała zawiera DNA o długości około 2 metrów).
- Wewnątrz jądra komórkowego DNA jest upakowane w postaci chromosomów.
- Każdy chromosom posiada jedną długą cząsteczkę DNA, która przenosi od kilkuset do kilku tysięcy genów!
- Geny – jednostki DNA kodujące cechy dziedziczne organizmu.
Chromosome
- Każdy gatunek eukariotyczny posiada charakterystyczną liczbę chromosomów, podzielonych na dwa zestawy, po jednym od każdego rodzica.
- Chromośomy ludzkie, na przykład, obejmują 22 pary autosomów i 2 chromoso - my płciowe (X i Y).
Mejoza
- Proces podziału redukcyjnego jądra komórkowego, prowadzący do powstania 4 jąder z połową liczby chromosomów komórki macierzystej.
- Służy do produkcji gamet (komórek płciowych).
Dziedziczenie
- Zasady dziedziczenia Mendla:
- Prawo czystości gamet
- Prawo niezależnej segregacji cech
- Rodzaje dziedziczenia:
- Niezupełna dominacja
- Kodominacja
- Allele wielokrotne
- Plejotropia
- Epistaza
- Dziedziczenie poligeniczne
- Wiele chorób genetycznych dziedziczy się jako proste cechy recesywne lub wynika z ekspresji alleli dominujących.
Mitoza
- Główny proces podziału interfazy w jądrze komórkowym, który duplikuje pojedyncze chromosomy.
- Etapy: profaza, prometafaza, metafaza, anafaza, telofaza.
- Cytokineza: podział cytoplazmy po zakończeniu mitozy.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Quiz ten dotyczy podstawowych informacji o komórkach, ich budowie i funkcjach. Dowiesz się, jakie są różnice między komórkami prokariotycznymi a eukariotycznymi oraz jakie organelle znajdują się w komórkach. Sprawdź swoją wiedzę na temat struktury i funkcji komórek.