Quiz o wirusach i HIV

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Jaka jest główna przyczyna epidemii AIDS?

Złe nawyki żywieniowe i brak ćwiczeń fizycznych

Słabe systemy opieki zdrowotnej w niektórych krajach

Zbyt duża liczba populacji na świecie

Zakażenie wirusem HIV (correct)

Które z poniższych objawów są typowe dla zakażenia wirusem HIV?

Ból brzucha, biegunka, nudności

Gorączka, ból głowy, wysypka

Nawracające zapalenie płuc, nowotwory, zakażenia grzybicze (correct)

Problemy z oddychaniem, kaszel, duszności

Gdzie na świecie żyje około 75% osób zakażonych HIV?

W Azji

W Afryce (correct)

W Ameryce Północnej

W Europie

Które z poniższych leków stosuje się w terapii zakażeń HIV?

Inhibitory odwrotnej transkryptazy Signup and view all the answers

Jaka jest główna różnica między zakażeniem HIV a chorobą AIDS?

Zakażenie HIV jest etapem przed chorobą AIDS, kiedy wirus osłabia układ odpornościowy Signup and view all the answers

Który z wymienionych wirusów nie jest wirusem hepatotropowym?

RSV Signup and view all the answers

Który z podanych etapów nie jest elementem cyklu replikacyjnego wirusów dsDNA?

Integracja z genomem gospodarza Signup and view all the answers

Ile białek koduje typowy herpeswirus?

Około 90 Signup and view all the answers

Który z wymienionych wirusów należy do rodziny Herpesviridae?

Wirus Epsteina-Barr Signup and view all the answers

Jaką formę genomu posiada typowy herpeswirus?

dsDNA Signup and view all the answers

Które z podanych cech charakteryzują wirusy norowirusowe?

Dostępna szczepionka Signup and view all the answers

Który z poniższych typów HPV jest odpowiedzialny za rozwój brodawek podeszwowych?

Typ 1 Signup and view all the answers

Który region genomu HPV jest odpowiedzialny za procesy transformacji nowotworowej komórek nabłonka?

Region RO Signup and view all the answers

Który z poniższych typów HPV jest zaliczany do typów wysokiego ryzyka (HR-HPV)?

Typ 16 Signup and view all the answers

Jakie choroby mogą być spowodowane przez HPV typu 6 i 11?

Kłykcin kończystych Signup and view all the answers

Jaka cecha wirusów norowirusowych wyróżnia je wśród innych patogenów przewodu pokarmowego?

Niska dawka zakaźna Signup and view all the answers

Jaki jest typ genomu w wirusach HPV?

dsDNA Signup and view all the answers

Jaki typ zakażenia wywołują wirusy HPV?

Zakażenie skóry Signup and view all the answers

Który z poniższych czynników NIE jest istotny dla procesu transformacji nowotworowej komórki nabłonka przez HPV?

Obecność wirusa w formie latentnej Signup and view all the answers

Jaka jest główna strategia profilaktyki przeciwko zakażeniu HPV?

Płodne szczepienia przeciwko HPV Signup and view all the answers

Jakie czynniki mogą inaktywować wirusy, zgodnie z tekstem?

Detergenty, kwasy, rozpuszczalniki i wysychanie Signup and view all the answers

W jakiej postaci występuje genom wirusa opryszczki po wniknięciu do jądra komórkowego?

Kolistej Signup and view all the answers

Która z wymienionych grup białek NIE jest syntetyzowana w procesie replikacji wirusa opryszczki?

Białka transportujące (błonowe) Signup and view all the answers

W której części komórki wirus opryszczki replikuje swój genom?

W jądrze komórkowym Signup and view all the answers

Jaka forma DNA wirusa HSV-1 występuje w jądrze komórkowym w stanie latencji?

Episomalna Signup and view all the answers

W jakich komórkach głównie namnaża się wirus opryszczki pospolitej (HSV-1)?

W komórkach nabłonkowych Signup and view all the answers

Jakie jest typowe działanie wirusa opryszczki pospolitej (HSV-1) na zainfekowane komórki?

Wywołuje silny efekt cytopatyczny Signup and view all the answers

Gdzie wirus opryszczki pospolitej (HSV-1) przechodzi w stan latencji?

W zakończeniach nerwowych i nerwie trójdzielnym Signup and view all the answers

Jakie typy wirusa HPV są dostępne w szczepionkach przeciwko rakowi szyjki macicy?

HPV-6, 11, 16, 18 Signup and view all the answers

W jaki sposób dochodzi do zakażenia wirusem HPV?

Przez kontakt z zakażonymi przedmiotami Signup and view all the answers

Jaką chorobę wywołuje wirus HIV?

AIDS Signup and view all the answers

Jakie są metody przenoszenia wirusa HIV?

Przez kontakt seksualny, przez transfuzje oraz okołoporodowo Signup and view all the answers

Jakie komórki są głównie infekowane przez wirusy retrowirusowe?

Makrofagi i limfocyty T Signup and view all the answers

W jakiej formie RNA mają retrowirusy?

(+) ssRNA Signup and view all the answers

Który z następujących wirusów należy do rodziny Retroviridae?

Wirus HIV Signup and view all the answers

Jakie są ważne cechy wirusa HIV-1?

Zasięg ogólnoświatowy Signup and view all the answers

Jaką chorobę wywołuje wirus zapalenia wątroby typu A?

Żółtaczkę pokarmową Signup and view all the answers

Jakie drogi przenoszenia wirusa zapalenia wątroby typu A są najczęstsze?

Fekalno-oralna Signup and view all the answers

Co charakteryzuje rotawirusy jako czynnik zakaźny?

Zakażenia drogą fekalno-oralną Signup and view all the answers

Jaką szczepionkę podaje się przeciwko polio w Polsce?

IPV – zinaktywowana szczepionka Signup and view all the answers

Jakie powikłania mogą wystąpić po zakażeniu wirusem zapalenia wątroby typu A?

Uszkodzenia wątroby Signup and view all the answers

Który z poniższych wirusów jest najczęstszą przyczyną przeziębień?

Rinowirusy Signup and view all the answers

Jakie są cechy wirusów z grupy pikornawirusów?

Są odporne na wysychanie Signup and view all the answers

Jakie działania podjęto w celu eradykacji polio?

Program WHO eradykacji polio Signup and view all the answers

Study Notes

Wirusologia - Podstawowe pojęcia

Wirusy to bezwzględne pasożyty wewnątrzkomórkowe, składające się z kwasu nukleinowego i białkowego kapsydu; brakują im własnych genów związanych z metabolizmem energetycznym
Wirusy nie są zdolne do samodzielnej syntezy białek, wykorzystują mechanizmy energetyczne gospodarza
Cząsteczki wirusów są najczęściej występującymi na świecie cząstkami biologicznymi, szacuje się ich liczbę na około 4,81 x 10³¹ (głównie bakteriofagi)
Wirosfera to zbiorcze pojęcie opisujące rozprzestrzenianie się wirusów

Rodzaje kwasów nukleinowych

dsDNA - DNA dwuniciowy
ssdNA - DNA jednoniciowy
dsRNA - RNA dwuniciowy
ssRNA - RNA jednoniciowy
- (+)ssRNA
- (-)ssRNA

Budowa wirionu

Wirion to cząstka pozakomórkowa wirusa, składająca się z kwasu nukleinowego i kapsydu
Budowa kapsydu:
- kubiczny (ikosahedralny - dwudziestościenny)
- helikalny (spiralny, nitkowaty)
Złożony: obecność lub brak osłonki
- wirus osłonkowy (otoczkowy)
Osłonka wirusa złożona z błony komórkowej gospodarza i białek wirusa, ułatwia adsorpcję do powierzchni komórki gospodarza i ułatwia inaktywację

Kapsyd

Składa się z kapsomerów
Białka budujące kapsomer kodowane są przez wirusa
Struktura dwudziestościenna lub helikalna
Zdolność samoskładania
Opłaszczanie kwasu nukleinowego

Wielkość wirionów

Pikornawirusy - od 25 nm
Poxwirusy - do 350 nm
Wirus afrykańskiego pomoru świń (ASFV) - 175-215 nm
Wirusy - cząstki infekcyjne

Zakres gospodarza

Wąski: wirusy ludzkie, ospę prawdziwą, polio, odry, cytomegalię
Szeroki: wirusy grypy typu A, wirus kleszczowego zapalenia mózgu, wirus żółtej gorączki

Adsorpcja do receptorów i wniknięcie do komórki

wirion wiąże się do receptorów na błonie komórkowej gospodarza
wirus otoczkowy fuzuje z błoną komórkową gospodarza
wirion jest transportowany do środka komórki

Drogi rozprzestrzeniania się wirusów

Płyny ustrojowe (krew)
Wydzieliny (ślina, sperma)
Wydaliny (kał, mocz)
Zanieczyszczona woda i gleba
Droga kropelkowa

Funkcje kapsydu

Ochrona kwasu nukleinowego
Rozpoznanie receptorów na powierzchni komórki
Transport w komórce do miejsca namnażania (niektóre wirusy)
Udział w uwolnieniu cząstek potomnych (interakcja z błoną komórkową gospodarza)
Dodatkowe elementy obecne w kapsydzie (peplomery, wirus grypy - hemaglutynina i neuraminidaza)
Enzymy (polimeraza RNA, odwrotna transkryptaza)
Czynniki transkrypcyjne

Cykl replikacyjny wirusów DNA i ssRNA

Proces syntezy białek wczesnych i późnych
Replikacja wirusa DNA
Transkrypcja genów wczesnych i późnych
Złożenie nukleo kapsydów
Synteza białek wczesnych i późnych
Replikacja genomu wirusa

Podział wirusów - praktyczna klasyfikacja

Wirusy układu oddechowego (rhino), koronawirusy, wirusy grypy, paragrypy, wirus RSV, adenowirusy
Wirusy przewodu pokarmowego (rotawirusy, norowirusy, adenowirusy)
Wirusy hepatotropowe (HAV, HBV, HCV, HDV, HEV, HGV)

Herpeswirusy

Rodzina Herpesviridae
Genom dsDNA, liniowy, 125-240 kpz
Kapsyd ikozaedralny, z osłonką
Zakażają ludzi.
Człowiek jest jedynym gospodarzem
Wirusy opryszczki pospolitej (HSV-1, HSV-2)
Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV)
Wirus cytomegalii (CMV)
Wirus Epsteina-Barr (EBV)
Herpeswirus typ 8

Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV)

Zakażenie drogą kropelkową
Wirus niezwykle zakaźny, występuje na całym świecie (90% populacji posiada przeciwciała)
Zakażenie rozpoczyna się w układzie oddechowym
Wirus dociera do skóry, powstają charakterystyczne pęcherzyki
Ospa wietrzna - choroba wieku dziecięcego (lekki przebieg).
Półpasiec - nawrót zakażenia (niebezpieczny dla osób powyżej 65. roku życia)

Wirus Epsteina-Barr (EBV)

Wirus przenosi się przez bliski kontakt, kontakty seksualne, drogą kropelkową,
Występuje na całym świecie, 90% ludzi ma przeciwciała
Dzieci przechodzą zakażenie bezobjawowo.
Infekcja w późniejszym wieku może mieć cięższy przebieg.
Infekcje limfocytów B w fazie latencji.
Aktywność limfocytów T.
Transformacja nowotworowa: chłoniak Burkitta, rak jamy nosowo-gardzielowej.

Wirus cytomegalii (CMV)

Jedynym gospodarzem i źródłem wirusa jest człowiek
80% ludzi ma przeciwciała
Największe wśród herpeswirusów (genom - 236 kpz)
Drogi przeniesienia (kontakty seksualne, transfuzje, przeszczepy tkanek)
Infekcja przebiega lekko lub bezobjawowo
Latentna postać wirusa utrzymuje się w wielu typach komórek
Może dochodzić do zakażenia wewnątrzmacicznego płodu (wad rozwojowych)

Pospolite wirusowe infekcje układu oddechowego

Rinowirusy
Adenowirusy
Koronawirusy (SARS-CoV-2)
Wirusy grupy A i B RSV
Wirusy paragrypy

Ortomyksowirusy

Rodzina Orthomyxoviridae
Genom (-)ssRNA, segmentowany – 6-8 segmentów
Wielkość 10000-14600 nt
Kapsyd kulisty lub nitkowaty, z osłonką zawierającą wirusowe białka hemaglutoininy i neuraminidazy
Uważa się, że człowiek jest głównym gospodarzem wirusów grypy typów B i C.
Najgroźniejszym patogenem jest wirus grypy typu A.
Jest wrażliwy na detergenty, kwasy i wysychanie.
Najlepiej przeżywa w chłodnej, wilgotnej atmosferze (ciepłe zimy)
Rodzaje: wirus grypy A, wirus grypy B i wirus grypy C

Wirus grypy

Genomy wirusów typu A i B składają się z 8 segmentów
Każdy segment niesie jeden gen polipeptydów
Segmenty M i S dają po dwa polipeptydy
Kapsyd związany z kompleksem białkowym zawierającym replikazę - RdRp, polimeraza RNA
Replikacja przebiega w jądrze komórkowym
Transkrypcja odbywa się w jądrze komórkowym
Wirusowy kompleks RdRp wiąże się z mRNA komórkowym
Odcina 5’ koniec transkryptu (cap snatching process).
Sekwencja RNA z cap jest starterem do replikacji nici (+)
Synteza kończy się sekwencją poli (A)
Powstaje wirusowy mRNA rozpoznawany przez rybosomy komórki gospodarza
Wirusy typu A, B i C różnią się stopniem zamienności neuraminidazy (N) i hemagluteniny (H).

Koronawirusy

Genom (+)ssRNA, wielkość do 26-32000 nt, największe wirusy RNA
Kapsyd helikalny, z osłonką
Wirus SARS (ostre, ciężkie zapalenie płuc) (SARS-CoV-1) - w latach 2002-04 roku, w Chinach i Hongkongu, około 8098 zachorowań i 774 zgonów
Wirus MERS (ciężki zespół oddechowy) (MERS-CoV) – pojawił się w 2012 roku na Bliskim Wschodzie.
Wirus SARS-CoV-2 (COVID-19)
Powoduje infekcje górnych dróg oddechowych

Zakażenia SARS-CoV-2

Pierwsze zachorowania w grudniu 2019 r. w Wuhan (Chiny)
Związane z targowiskiem miejskim
Rezerwuarem wirusa są nietoperze, mógł zarażać inne zwierzęta (łuskowce, węże)
Spowodował pandemię w latach 2019-21 i lock-down w wielu krajach świata
U 80% zarażonych infekcja przebiega bezobjawowo lub lekko
Odporność po przechorowaniu jest krótkotrwała (kilka miesięcy)
Opracowano szczepionki RNA i wektorowe

Paramksyowirusy

Genom (-)ssRNA
Kapsyd o zmiennej morfologii z osłonką
Polimeraza RNA zależna od RNA i fosfoproteina
Białko fuzyjne
Droga przenoszenia - kropelkowa
Szeroki zakres gospodarza (ludzie, psy, koty, bydło, foki, delfiny, ptaki)
Wirusy zakażające człowieka: odry, świnka, RSV (呼吸器合胞病毒)

Pikornawirusy

Genom (+)ssRNA, 8000 nt
Kapsyd kubiczny (ikozahedralny), bez osłonki
Średnica 25-30nm
Gospodarz: ssaki, ptaki
Wśród ludzkich wirusów: rinowirusy, enterowirusy (wirusy polio, Coxsackie).
Absorbcja do receptora, Kapsyd pozostaje na zewnątrz komóki, Genom funkcjonuje jako mRNA, w replikacji powstaje (-)ssRNA, Białko VPg funkcjonuje jako starter do syntezy RNA, Replikacja do (+) ssRNA, Białka VP0, VP1 i VP3 tworzą protokapsyd, Pakowanie RNA do kapsydu, uwolnienie wirionów - liza komórki

Enterowirusy (np. wirusy polio)

Tropizm do nabłonka przewodu pokarmowego,
Zakażenia drogą fekalno-oralną,
Wirus jest bardzo trwały,
Wirusy namnażają się w jelitach i atakują układ nerwowy
95% zakażeń przebiega bezobjawowo
1-2% - zapalenie opon mózgowych, niedowłady, zapalenia mózgu
Szczepionki

Poliomyelitis (polio)

Polio - nagminne porażenie dziecięce
Znaktywowana (wg Salka) - IPV
Żywą (wg Sabiny) - OPV
Szczepienia na dużą skalę w latach 60 –tych XX wieku
Program WHO

Wirus zapalenia wątroby typu A

Namnaża się tylko w ludzkich hepatocytach
Wywołuje „żółtaczkę pokarmową”
Przenoszenie drogą fekalno-oralną (brudne ręce, zanieczyszczona woda i żywność)
Słabo wrażliwy na detergenty i część środków dezynfekcyjnych
Dostępna skuteczna szczepionka

Wirusowe zapalenia wątroby typu B

Rodzina Hepadnaviridae
Genom – DNA częściowo dwuniciowy, kolisty, 3,2 kpz
w kapsydzie DNA w postaci luźno –kolistej RC
kompletna nić (-) i niekompletna nić (+),
Kapsyd ikozahedralny, z osłonką
Gospodarzem jest wyłącznie człowiek
Powstają transkrypty mRNA genów kodujących białko płaszcza, odwrotną transkrytazę, białko X
mRNA całogenomowy
Replikacja genomu, dzięki aktywności wirusowej odwrotnej transkryptazy
Uwolnienie wirionów bez lizy komórki
Genom wirusa może pozostawać w komórkach w postaci episomalnej

Wirus zapalenia wątroby typu D

Genom (-)ssRNA, kolisty, 1700 nt
Wykorzystuje kapsyd HBV i białka HBV do replikacji
„Wirusowy pasożyt”
Choroba po jednoczesnym zakażeniu HBV i HDV lub gdy nosiciele HBV zostaną zakażeni przez HDV
Może zaostrzyć objawy wywołane HBV
W postaci piorunującej – śmiertelność około 80 %
5-10% nosicieli HBV jest zakażona HDV
Przenosi się typimi drogami co HBV

Wirus zapalenia wątroby typu C

Rodzina Flaviviridae
Genom (+)ss RNA, 9000 nt
Kapsyd kubiczny (ikozahedralny), z osłonką
Wykazuje dużą zmienność antygenową (30-35% na poziomie sekwencji nukleotydów)
Opisany dopiero w 1989 r.
Opracowano test diagnostyczny
Drogi przenoszenia analogiczne jak HBV (rzadziej kontakty seksualne, częściej parenteralnie)

HIV (wirus ludzkiego niedoboru odporności)

Rodzina Retroviridae
Genom (+) ssRNA, dwie kopie, 9000 nt
Kapsyd kulisty (nietypowy), z osłonką
Łatwe do inaktywacji, słabo infekcyjne
Przekazywany parentaralnie, kontakty seksualne i okołoporodowo
HIV-1 – zasięg ogólnoświatowy
HIV-2 – występuje w Afryce zachodniej

AIDS (nabyte upośledzenie odporności)

Przyłączanie do receptorów (koreceptor)
Odwrotna transkrypcja genomu w cytoplazmie
Włączenie DNA wirusa do genomu gospodarza (prowirus)
Synteza RNA (mRNA i RNA genomowego wirusa)
Powstawanie i dojrzewanie wirionów (aktywacja proteaz)

Terapia HIV

Inhibitory przyłączania do komóki - nowe leki
Inhibitory odwrotnej transkryptazy (nukleotydowe i nienukleotyodowe)
Inhibitory integrazy - nowe leki
Inhibitory proteaz
Terapia ART (antiretroviral therapy) – terapia wieloskładnikowa

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Ten quiz sprawdzi Twoją wiedzę na temat wirusów, zwłaszcza wirusa HIV. Odpowiedz na pytania dotyczące przyczyn epidemii AIDS, objawów zakażeń oraz terapii. Dowiedz się także więcej o wirusach należących do rodziny Herpesviridae i innych wirusach.