Nhập môn Tâm lý học Truyền thông

Nhập môn Tâm lý học Truyền thông

• Đối tượng nghiên cứu của tâm lý học truyền thông bao gồm sự tương tác giữa hành vi con người, truyền thông và công nghệ.
• Tâm lý học truyền thông nghiên cứu quá trình, trạng thái, thuộc tính tâm lý của người truyền tin và người nhận tin, đặc điểm tâm lý của các nhóm xã hội, thông điệp, hình thức hoạt động truyền thông, và các vấn đề tâm lý liên quan đến tư tưởng, chính trị, xã hội.

Nhiệm vụ của Tâm lý học Truyền Thông

• Nghiên cứu bản chất hoạt động cảm xúc, quy luật nảy sinh và phát triển của tâm lý, cơ chế diễn biến và thể hiện tâm lý.
• Phân tích mối quan hệ giữa các hiện tượng tâm lý, yếu tố tạo ra tâm lý người, cơ chế hình thành và biểu hiện của hoạt động tâm lý, và vai trò của tâm lý đối với hoạt động của con người.
• Mục tiêu là đưa ra các giải pháp hữu hiệu cho việc hình thành, phát triển và sử dụng tâm lý một cách hiệu quả.
• Liên kết chặt chẽ với các khoa học khác.
• Tìm ra quy luật, cơ chế tác động truyền thông tới nhận thức, tình cảm, ý chí và hành động của cá nhân, nhóm người.
• Nghiên cứu ảnh hưởng của các yếu tố môi trường xã hội (kinh tế, chính trị, văn hóa, lịch sử) đến tâm lý của người tiếp nhận thông tin truyền thông.
• Xây dựng các nguyên tắc, tiêu chí đánh giá hiệu quả của truyền thông tới công chúng.
• Nghiên cứu về sự giao thoa giữa hành vi con người và công nghệ để giải phóng các khả năng tích cực.

Vai trò của Nghiên cứu Tâm lý học Truyền thông

• Cung cấp tri thức về tâm lý truyền thông giúp nâng cao kỹ năng truyền thông.
• Nắm bắt được thông điệp, giải mã thông tin, nhận biết thông tin chính xác và loại bỏ thông tin sai lệch.
• Đánh giá hiệu quả và chất lượng hoạt động truyền thông.
• Xây dựng, thiết kế các sản phẩm, chương trình truyền thông phù hợp với xã hội.
• Thay đổi nhận thức của nhân dân thông qua hoạt động truyền thông, từ đó thay đổi thái độ và hành vi.

Các Lý thuyết Nghiên cứu Tâm lý học Truyền thông

Lý thuyết Định vị Tình cảm

• Phân biệt quan điểm của người dùng về các dạng nội dung truyền thông khác nhau và sự khác biệt trong sự tập trung chú ý.
• Dựa trên 4 thành phần: phương tiện truyền thông dựa trên cảm xúc và ý kiến của cá nhân đối với nhân vật, nội dung phương tiện truyền thông được thúc đẩy từ sự thích thú và đánh giá cao từ các cá nhân, các cá nhân hình thành cảm xúc về các nhân vật tích cực hoặc tiêu cực, và phương tiện dựa trên xung đột giữa cách nhân vật và cá nhân phản ứng với xung đột.

Lý thuyết Mô phỏng (ST)

• Mô phỏng tinh thần không loại trừ hoàn toàn thông tin bên ngoài.
• Các kích thích qua trung gian được định hình lại thành hình ảnh và ký ức của người dùng để chạy mô phỏng.
• Có vai trò trong việc hiểu hành vi của người tiêu dùng, tăng cường sự đồng cảm, phát triển các chiến dịch truyền miệng, và thiết kế trải nghiệm người dùng.

Lý thuyết Tâm lý Chơi

• Áp dụng một khuôn khổ chung hơn cho khái niệm giải trí truyền thông.
• Có khả năng cung cấp một kết nối khái niệm hơn hướng đến sự hiện diện.
• Hoạt động chơi thể hiện kết quả phù hợp với việc sử dụng các đối tượng giải trí.

Phương pháp Nghiên cứu trong Tâm lý học Truyền thông

• Phương pháp quan sát.
• Phương pháp điều tra.
• Phương pháp thực nghiệm.
• Test (trắc nghiệm).
• Phương pháp đàm thoại.
• Phương pháp phân tích sản phẩm của hoạt động.

Tổng quan về Tâm lý học Truyền thông

Khái niệm

• Truyền thông là quá trình giao tiếp, chia sẻ, trao đổi thông tin giữa các cá nhân hay các nhóm người nhằm đạt được sự thay đổi hành vi của con người.
• Hoạt động truyền thông nhằm tác động vào công chúng để hình thành quan điểm, lập trường, tâm thế theo chính sách của nhà nước hoặc đường lối của một đảng phái.
• Truyền thông là quá trình liên tục trao đổi thông tin, tư tưởng, tình cảm, chia sẻ kỹ năng và kinh nghiệm nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau, thay đổi nhận thức, tiến tới điều chỉnh hành vi và thái độ.

Bản chất

• Tâm lý trong hoạt động truyền thông là chức năng của não bộ, được hình thành do thế giới khách quan tác động vào giác quan, hoạt động theo cơ chế phản xạ.

Truyền thông là quá trình thông tin và nhận thức

• Mô hình tâm lý của hoạt động truyền thông gồm người truyền tin, thông điệp, kênh truyền đạt và người nhận tin.
• Truyền thông là quá trình nhận thức, trong đó con người sử dụng cảm giác, tri giác, tư duy, tưởng tượng, tình cảm, thái độ để lĩnh hội thông điệp.

Các Mô hình Tâm lý trong Hoạt động Truyền thông

Mô hình không phân hóa

• Impact (ảnh hưởng); Image (ý tưởng); Involvement (lôi cuốn).
• AIDA: Awareness (biết); Interest (quan tâm); Desire (mong muốn); Action (hành động).
• AUB: Attention (chú ý); Understanding (hiểu); Believability (tin tưởng).

Mô hình đơn tuyến

• Mô hình hiệu quả thứ bậc của Lavidge và Stainer: Awareness (biết), Knowledge (hiểu), Liking (thích), Preference (ưa thích), Conviction (tin cậy), Purchase (hành động).
• Mô hình hiệu quả quá trình thông tin truyền thông của Mc Guire: Presentation (giới thiệu), Attention (chú ý), Comprehension (nhận thức), Yielding (nhân nhượng), Retention (duy trì), Behavior (hành động).

Mô hình tự động hóa

• Sử dụng hệ thống công nghệ thông tin để xử lý thông tin.

Mô hình tiếp cận văn hóa

• Yếu tố ảnh hưởng tới sự hình thành và phát triển nhân cách là yếu tố xã hội, văn hóa, lịch sử.
• Mô hình phản ánh các yếu tố cơ bản của quá trình truyền thông đại chúng, và làm sáng tỏ cấu trúc nhân cách con người.

Ý nghĩa tâm lý học truyền thông trong đời sống và hoạt động của con người

• Đánh giá và dự đoán về sự phát triển của đời sống xã hội.
• Hiểu các hiện tượng tâm lý của người xem, người tiếp nhận các sản phẩm truyền thông.
• Giúp công chúng nhận biết thông tin chính xác và loại bỏ thông tin sai lệch.