Neuropsychologisch Onderzoek Quiz

Hoorcollege 1: Diagnostiek

• 91% van de psychologen in de praktijk voert diagnostische werkzaamheden uit.
• 64% van de vacatures benadrukt diagnostische vaardigheden als essentieel.
• Diagnostiek omvat meer dan alleen testen; het gaat om het erkennen van een label.
• Adequaat diagnostisch onderzoek is net zo belangrijk als de behandeling.

Diagnose toepassingen

• Diagnostiek is een besluitvormingsproces.
• De diagnosticus werkt samen met de cliënt.
• Diagnostiek houdt in dat hypothesen worden gevormd en gecontroleerd.
• De juiste instrumenten worden geselecteerd en de gegevens worden geïnterpreteerd.
• Informatie uit verschillende bronnen wordt dynamisch geïntegreerd.

Toepassing van diagnostiek

• Diagnostiek wordt gebruikt in de forensische, klinische GGZ- en kinder- en jeugdzorg.
• Bijvoorbeeld: Verdachten, personen met stemmingsstoornissen, kinderen met leerproblemen.

Het empirische cyclusmodel

• Observatie: verzamelen van gegevens.
• Inductie: bij elkaar brengen van gegevens voor algemene veronderstellingen.
• Deductie: opzetten van toetsbare hypothesen en het selecteren van relevante instrumenten.
• Toetsing: Toepassen van de geselecteerde instrumenten.
• Evaluatie: analyseren wat de resultaten voor de cliënt betekenen.

Gebruikte methoden

• Observaties
• Interviews (semi-gestructureerd)
• Psychologische testen

Definiëren van normaal vs. abnormaal

• Normaal is een moeilijke term met stigma en pathologisering
• Er is geen consensus over definities van normaal en abnormaal gedrag.
• Het ontbreken van een eenduidige definitie bemoeilijkt de formulering van criteria.

Categorisch versus Dimensioneel

• Mentale gezondheidsproblemen kunnen in categorieën of op een continuüm worden ingedeeld.
• Categorische benadering (stoornis is aanwezig of afwezig)
• Dimensionele benadering (psychopathologie is een dimensie, geen categorie)
• Veel comorbiditeit tussen categorieën.
• Psychopathologie is vaak dimensioneel.
• Classificaties hebben beperkte validiteit.
• Veel classificaties zijn heterogeen.

Categorisch versus Dimensioneel

• De RDOC (Research Domain Criteria)
• Transdiagnostisch
• 5 transdiagnostische domeinen
• Diverse niveaus
• Inzicht in factoren die klachten veroorzaken
• Stelt individuele behandeling op maat mogelijk.

KAIT

• KAIT is een intelligentietest voor adolescenten en volwassenen.
• De test bestaat uit 6 subtesten (3 gekristalliseerde intelligentie en 3 vloeiende intelligentie).
• Er kan een totale IQ worden berekend.

Diagnostisch proces: Aanmelding (1)

• Wat is de reden voor de verwijzing (= geen uitleg van de aanleiding)?
• Wie is de aanmelder?
• De reden voor aanmelding is divers (bijv. hulp nodig).

Diagnostisch proces: Aanmelding (2)

• Aanmelding kan in diverse contexten plaatsvinden
• Is aanmelding op de juiste plek of is er doorverwijzing nodig?
• Zijn er voldoende kwalificaties aanwezig voor aanmelding?
• Is er voldoende tijd voor de aanmelding of doorverwijzing naar iemand anders?

Diagnostisch proces: Anamnese/Intake (1)

• Anamnese, een belangrijke informatibron voor klachten of problemen.
• Deze anamnese vult andere gegevens aan (aanmeldformulieren, verwijzing etc.).

Diagnostisch proces: Anamnese/Intake (2)

• De reden voor aanmelding is centraal.
• Het is belangrijk om de verwachtingen en wensen van de cliënt te kennen.
• Concretisering van vraagstelling en onderbouwing.

Diagnostisch proces: Anamnese/Intake (3 en 4)

• Heteroanamnese: Informatie van anderen (familieleden, kennissen, hulpverleners).
• Speciële anamnese: Inzicht in specifieke klachten en factoren.
• Psychiatrische anamnese: Psychiatrische symptomen.
• Biografische anamnese: Familiegeschiedenis en levensgeschiedenis.
• Sociale anamnese: Sociale omgeving, sociale activiteiten, sociale hulp.
• Ontwikkelingsanamnese: Specifiek voor kinderen en adolescenten.

Diagnostisch proces: Onderzoek (1)

• Uitvoeren van onderzoek met rapporten.
• Alle aspecten van het proces voor juiste scoring en interpretatie zijn cruciaal.
• Er is veel training nodig.

Diagnostisch proces: Onderzoek (2)

• Onderzoek moet in een controleerbare omgeving plaatsvinden.
• Controle na afname van de tests.
• Let bij interpretatie op opvallende antwoordpatronen en sociale wenselijkheid.

Diagnostisch proces: Integratief beeld (1)

• Integratie van testresultaten met andere informatie (anamnese, intake, dossier).
• Beantwoording van onderzoeksvragen.
• Identificeren van factoren achter klachten.
• Bevestiging of weerlegging van hypothesen op basis van resultaten.

Diagnostisch proces: Integratief beeld (2)

• Evaluatie van informatie en testresultaten.
• Een beeld van de cliënt creëren op basis van onderzoeksresultaten.
• Identificatie van mogelijke klachten en overeenkomsten.

Diagnostisch proces: Advies (1)

• Rapporteren van resultaten.
• Argumentatie van conclusies en adviezen, gebruik van bronnen.
• Aandacht voor context.
• Mogelijke vervolgstappen.

Diagnostisch proces: Advies (2)

• Terugkoppeling van conclusies aan de cliënt/naasten.
• Mogelijkheden voor beeld-bijstelling, -nuancering of -uitbreiding.
• Adviezen aan de aanmelder.

Diagnostisch proces: Advies (3 en 4)

• Bereiding is cruciaal voor een goed verloop.
• Gebruik de juiste taal.
• Duidelijkheid over resultaten, conclusies en advies.
• Ruimte voor vragen en reactienaaste van de cliënt.

Hoorcollege 3: Diagnostiek (Heuristieken en besluitvorming)

• Kennis van besluitvorming in diagnostiek.
• Factoren die invloed hebben op besluitvorming in diagnostiek.

Invloed persoonskenmerken van de cliënt in diagnostiek

• Afhankelijkheid van persoonskarakteristieke informatie.
• Gevolgen van verkeerde aannames over prevalentie en/of interpretatie van gedrag.
• Verschillende groepen reageren verschillend on testvragen.

Hoorcollege 4: Diagnostiek (Neuropsychologie en Intelligentie)

• Het doel, toepassingen en neuropsychologisch onderzoeken.
• Intelligentie en tests van intelligentie.
• Veel verschillende tests en instrumenten die worden gebruikt.

Theorieën van intelligentie

• Spearman's Theorie (g = algemene cognitieve factoren)
• Belangrijke constructies (vloeiende intelligentie, kwantitatieve intelligentie, gekristalliseerde intelligentie, schoolvaardigheden, etc.).
• Belangrijke constructen (Visuele informatieverwerking, verwerkingssnelheid, verbaal begrip, etc.)
• Er zijn grote verschillen tussen de tests.
• Intelligentie is complexe.
• Een test geeft geen eenduidige definitie van intelligentie.
• Er zijn diverse testen voor intelligentie, elk met verschillende eigenschappen.

Beschikbaarheidsheuristiek

• De neiging om beslissingen of oordelen te baseren op de meest beschikbare of makkelijkst te herinneren informatie.
• Professionals zouden eerder al bekende klachten/problemen herkennen dan ongebruikelijke klachten.

Ankerheuristiek

• De neiging om beslissingen of oordelen te baseren op een referentiepunt, het anchor.
• Het anchor (referentiepunt) kan onafhankelijk zijn van de relevante informatie.

Representativiteitsheuristiek

• De mate waarin beslissingen of oordelen worden gebaseerd op prototypes.

Affect Heuristiek

• Beslissingen of oordelen worden gebaseerd op gevoelens die door mensen worden ervaren.

Intelligentie Tests

• WAIS-IV (volwassenen)
• WISC-V (kinderen)
• Groninger intelligentietest (GIT-2)
• Kaufman (KAIT)
• Raven's Progressive Matrices.

Rapportage van resultaten intelligentietest

• Rapportage moet zorgvuldig en met aandacht gebeuren (inachtnemen van beperkingen en houdbaarheid van tests).
• Goede diagnostiek vereist samenwerking en aandacht voor verschillende perspectieven.
• Verantwoorde interpretering, classificatie en beslissingnames.