9-10: Somesthesie en proprioceptie
133 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Welke structuur in de hersenstam ontvangt significante projecties van het ruggenmerg?

  • Reticulair activatie systeem
  • Periaqueductal gray (PAG) (correct)
  • Basale ganglia
  • Formatio reticularis (correct)

    • Welke van de volgende structuren ontvangt rechtstreekse projecties van het ruggenmerg via het thalamus?

  • Insula
  • Anterior cingulate cortex (ACC)
  • VPL (correct)
  • Somatosensoriële cortex

    • Welke theorie stelt dat pijn kan worden verminderd door gelijktijdige activatie van mechanoreceptieve axonen?

  • Somatotopische theorie
  • Gate control-theorie
  • Pijnpoorttheorie (correct)
  • Proprioceptieve theorie

    • Welke vezels worden geactiveerd door dikke sensorische vezels en worden geïnhibeerd door pijnvezels?

    <p>Aß-vezels</p> Signup and view all the answers

    Welke kern in de hersenstam ontvangt projecties van het ruggenmerg en is betrokken bij pijnverwerking?

    <p>Periaqueductal gray (PAG)</p> Signup and view all the answers

    Welk systeem registreert pijn, temperatuurzin en grove tast?

    <p>Anterolateraal systeem</p> Signup and view all the answers

    Welke structuur ontvangt diffuse projecties van het ruggenmerg en is betrokken bij pijnverwerking?

    <p>Formatio reticularis</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende structuren is NIET direct betrokken bij pijnverwerking?

    <p>Basale ganglia</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels zijn verantwoordelijk voor de eerste scherpe pijn?

    <p>A∂-vezels</p> Signup and view all the answers

    Waar worden de celkernen van A∂- en C-afferenten gevonden?

    <p>Dorsal root ganglion (DRG)</p> Signup and view all the answers

    Wat is de functie van Lamina V neuronen?

    <p>Krijgen nociceptieve input (A∂) + Aß-input</p> Signup and view all the answers

    Waar projecteert het anterolateraal gelegen tractus spinothalamicus?

    <p>Naar sensorische VPL-kern van thalamus</p> Signup and view all the answers

    Welke pathway staat vooral in voor discriminatie en lokalisatie van pijn?

    <p>Laterale pathway</p> Signup and view all the answers

    Waar worden de nocireceptoren van ingewanden geprojecteerd?

    <p>Lamina V neuronen</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van de activatie van viscerale nocireceptoren in de huid?

    <p>Gerefereerde pijn</p> Signup and view all the answers

    Welke tractus is verantwoordelijk voor de pijn vanuit het aangezicht?

    <p>Tractus trigeminothalamicus</p> Signup and view all the answers

    Wat is de functie van C-vezels in het perifere zenuwstelsel?

    <p>Niet gemyeliniseerd: trage geleiding</p> Signup and view all the answers

    Wat is somatotopie?

    <p>Een organisatie van informatie in de dorsale streng</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels spelen een rol bij proprioceptie?

    <p>Aß-neuronen</p> Signup and view all the answers

    Wat is de functie van de lemniscale baan?

    <p>Staat in voor tastzin en proprioceptie</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van laterale inhibitie in de dorsale strengkernen?

    <p>Toename van contrastdetectie</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels projecteren naar andere gebieden in het ruggenmerg en hersenen?

    <p>C-tactiele vezels</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van een herpes zoster-infectie?

    <p>Pijnuitstraling in dermatoom patroon</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels zijn belangrijk voor discriminatie en herkenning?

    <p>A-vezels</p> Signup and view all the answers

    Welke stof wordt vrijgezet bij orthodroom en antidroom geleiding?

    <p>Substance P</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels zijn verantwoordelijk voor de latere doffe pijn?

    <p>C-vezels</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van de activatie van viscerale nocireceptoren in de huid?

    <p>Gerefereerde pijn</p> Signup and view all the answers

    Welke neuronen ontvangen nociceptieve input en Aβ-input?

    <p>Lamina V neuronen</p> Signup and view all the answers

    Welke pathway staat vooral in voor discriminatie en lokalisatie van pijn?

    <p>Laterale pathway</p> Signup and view all the answers

    Welke stof wordt gebruikt als neurotransmitter door Aδ- en C-afferenten?

    <p>Substance P</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels maken synaps in diepere laminae III/IV?

    <p>Aβ-vezels</p> Signup and view all the answers

    Welke structuur ontvangt diffuse projecties van het ruggenmerg en is betrokken bij pijnverwerking?

    <p>Hersenstam</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende structuren ontvangt projecties van het ruggenmerg en is betrokken bij de regulatie van pijn?

    <p>Periaqueductal grey (PAG)</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels worden geactiveerd door dikke sensorische vezels en worden geïnhibeerd door pijnvezels?

    <p>Aß-vezels</p> Signup and view all the answers

    Welke route is belangrijk voor de overdracht van pijninformatie van het ruggenmerg naar de hersenen?

    <p>Anterolaterale route</p> Signup and view all the answers

    Welke structuur ontvangt diffuse projecties van het ruggenmerg en is betrokken bij pijnverwerking?

    <p>Anterior Cingulate Cortex (ACC)</p> Signup and view all the answers

    Welke theorie stelt dat pijn kan worden verminderd door gelijktijdige activatie van mechanoreceptieve axonen?

    <p>Pijnpoorttheorie</p> Signup and view all the answers

    Welke kern in de hersenstam ontvangt projecties van het ruggenmerg en is betrokken bij pijnverwerking?

    <p>Periaqueductal grey (PAG)</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels spelen een rol bij de overdracht van pijninformatie van het ruggenmerg naar de hersenen?

    <p>C-vezels</p> Signup and view all the answers

    Welke route is belangrijk voor de regulatie van pijn door middel van de activatie van opioidreceptoren?

    <p>Descending pain modulation route</p> Signup and view all the answers

    Waar bevinden zich talrijke opioïdreceptoren in het centrale zenuwstelsel?

    <p>In de dorsale hoorn en het PAG</p> Signup and view all the answers

    Welke neurotransmitter speelt een rol bij neurogene inflammatie?

    <p>Substance P</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van de activatie van nociceptoren in de perifere weefsels?

    <p>Sensitisatie</p> Signup and view all the answers

    Welke structuur ontvangt belangrijke input vanuit het PAG?

    <p>De RVM</p> Signup and view all the answers

    Wat is het effect van naloxone op opioïden?

    <p>Blokkeert de effecten van opioïden</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels spelen een rol bij descending pain modulation?

    <p>Noradrenerg celgroepen</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van de stimulatie van het PAG bij ratten?

    <p>Een sterk analgetisch effect</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van de activatie van Aß-vezels?

    <p>Pijn vermindert</p> Signup and view all the answers

    Welke structuur ontvangt belangrijke input vanuit de amygdala?

    <p>Periaqueductal Gray (PAG)</p> Signup and view all the answers

    Welke celgroepen in de hersenstam zijn betrokken bij parallellle descenderende pijnmodulatie?

    <p>Noradrenerge celgroepen</p> Signup and view all the answers

    Welke stof blokkeert de effecten van opioïden en vermindert het placebo-effect?

    <p>Naloxone</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende processen is GEEN vorm van sensitatie?

    <p>Axonreflex</p> Signup and view all the answers

    Welke route is belangrijk voor de regulatie van pijn door middel van de activatie van opioidreceptoren?

    <p>Descenderende controle</p> Signup and view all the answers

    Welke structuur ontvangt belangrijke input vanuit het PAG en projecteert naar de dorsale hoorn?

    <p>Rostroventromediale medulla (RVM)</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende stoffen is betrokken bij neurogene inflammatie?

    <p>Alle bovenstaande</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van de stimulatie van het PAG bij ratten?

    <p>Sterk analgetisch effect</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels spelen een rol bij descending pain modulation?

    <p>Noradrenerge vezels</p> Signup and view all the answers

    Welke structuur ontvangt diffuse projecties van het ruggenmerg en is betrokken bij pijnverwerking?

    <p>Dorsale hoorn</p> Signup and view all the answers

    De Ia-afferenten registreren kleine lengteverschillen via Piezo2-ionenkanalen.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Golgi-peesorganen meten spierspanning en contractiekracht via Ib-afferenten.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    SA2-mechanoreceptoren registreren stretch en coderen positie van vingers.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Gewrichtsreceptoren zijn gevoelig aan hoek, richting, snelheid van beweging in het gewricht.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Het proprioceptieve neuron projecteert naar het ruggenmerg via de lemniscale baan.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Aantasting van proprioceptieve neuronen maakt het mogelijk om positie van ledematen te detecteren.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Ib-afferenten registreren dynamische en statische informatie.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Type II-afferentenRegistrar stretch en coderen positie van vingers.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Gamma-motorneuronen geven statische informatie.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Spiervezels worden parallel geschakeld met intrafusale spiervezels.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    De anterolaterale banen voor temperatuurzin maken deel uit van het anterolaterale systeem (zoals pijn).

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Koudevezels worden verhogen bij toenemende temperatuur.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Nociceptieve pijn is een gevolg van weefselschade.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Neuropathische pijn is een gevolg van (perifeer) zenuwletsel.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Microglia activatie in dorsale hoorn is een oorzaak van pijn.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Proprioceptie heeft betrekking op het bewustzijn van de positie en beweging van het lichaam in de ruimte.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Jeuk ontstaat door de vrijzetting van acetylcholine.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    C-vezels zijn verantwoordelijk voor de gevoeligheid voor temperatuurschommelingen.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    TRPM8 is een koude 'munt'-receptor onder 25°C.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Nattigheid kan worden waargenomen door de combinatie van koude en mechanische stimulatie.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels spelen een belangrijke rol bij de overdracht van sensibele informatie van mechanoreceptoren naar het ruggenmerg?

    <p>Aß-neuronen</p> Signup and view all the answers

    Wat is de functie van C-vezels in het perifere zenuwstelsel?

    <p>Belangrijk voor affectieve tastzin</p> Signup and view all the answers

    Welk systeem registreert pijn, temperatuurzin en grove tast?

    <p>Spinothalamische tractus</p> Signup and view all the answers

    Wat is de functie van de lemniscale baan?

    <p>Belangrijk voor vibratiezin en fijne tast</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels projecteren naar andere gebieden in het ruggenmerg en hersenen?

    <p>CT-vezels</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van een herpes zoster-infectie?

    <p>Zona in één dermatoom</p> Signup and view all the answers

    Welke informatie wordt ontvangen door area 3A van de somatosensoriële cortex?

    <p>Info over tactiele informatie en proprioceptie</p> Signup and view all the answers

    Welke structuur ontvangt informatie van de hoofdhuid en het gelaat?

    <p>N. Trigeminus</p> Signup and view all the answers

    Welke area in de somatosensoriële cortex ontvangt informatie van verschillende andere gebieden?

    <p>Area 2</p> Signup and view all the answers

    Welke cortex is belangrijk voor de integratie van informatie van verschillende zintuigen?

    <p>Posterieure parietale cortex</p> Signup and view all the answers

    Welke route is belangrijk voor de overdracht van sensorische informatie van het ruggenmerg naar de hersenen?

    <p>Tractus spinothalamicus</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van letsels aan de rechter posterieure parietale cortex?

    <p>Neglect voor de linker zijde</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels zijn verantwoordelijk voor de overdracht van pijninformatie van het ruggenmerg naar de hersenen?

    <p>Aδ-vezels</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van de activatie van viscerale nocireceptoren in de huid?

    <p>Gerefereerde pijn</p> Signup and view all the answers

    Welke neuronen ontvangen nociceptieve input en Aβ-input?

    <p>Lamina V-neuronen</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van de activatie van mastcellen?

    <p>Histamine vrij</p> Signup and view all the answers

    Welke stof wordt gebruikt als neurotransmitter door Aδ- en C-afferenten?

    <p>Alle bovenstaande</p> Signup and view all the answers

    Welke pathway staat vooral in voor discriminatie en lokalisatie van pijn?

    <p>Laterale pathway</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende structuren ontvangt projecties van het ruggenmerg en is betrokken bij de emotionele component van pijn?

    <p>Anterior cingulate cortex (ACC)</p> Signup and view all the answers

    Welke pathway is gelinkt aan de affectieve, emotionele, evaluatieve en motorische component van pijn?

    <p>Paleospinale polysynaptische pathway</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende structuren ontvangt rechtstreekse projecties van het ruggenmerg via het thalamus en is betrokken bij de verwerking van pijn?

    <p>VPL</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels worden geactiveerd door dikke sensorische vezels en worden geïnhibeerd door pijnvezels?

    <p>Aß-vezels</p> Signup and view all the answers

    Welke kern in de hersenstam ontvangt projecties van het ruggenmerg en is betrokken bij de regulatie van pijn door middel van de activatie van opioidreceptoren?

    <p>PAG</p> Signup and view all the answers

    Welke pathway is belangrijk voor de overdracht van pijninformatie van het ruggenmerg naar de hersenen?

    <p>Spinothalamicus pathway</p> Signup and view all the answers

    Welke neurotransmitter wordt vrijgezet bij de activatie van nociceptoren door weefselschade?

    <p>Glutamaat</p> Signup and view all the answers

    Welke soort pijn is moeilijk te behandelen?

    <p>Neuropathische pijn</p> Signup and view all the answers

    Welke temperatuurdrempel is gekoppeld aan de activatie van TRPM8-receptoren?

    <p>Onder 25°C</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels zijn verantwoordelijk voor de geleiding van jeuk?

    <p>Specifieke, zeer trage C-vezels</p> Signup and view all the answers

    Welke functie heeft proprioceptie?

    <p>Het bieden van informatie over de positie en beweging van het lichaam in de ruimte</p> Signup and view all the answers

    Welke receptor wordt geactiveerd door capsaïcine?

    <p>TRPV1</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende stoffen wordt vrijgezet bij aktivatie van mastcellen?

    <p>Allemaal</p> Signup and view all the answers

    Welk type nociceptor wordt geactiveerd door intense druk of trauma?

    <p>High-threshold mechanoreceptor</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende pijntypen is geassocieerd met weefselbeschadiging?

    <p>Nociceptieve pijn</p> Signup and view all the answers

    Welke structuur in de hersenen is betrokken bij de regulatie van pijn?

    <p>Periaqueductaal grijs</p> Signup and view all the answers

    Welke route is belangrijk voor de overdracht van pijninformatie van het ruggenmerg naar de hersenen?

    <p>Spinothalamicus</p> Signup and view all the answers

    Welke theorie stelt dat pijn kan worden verminderd door gelijktijdige activatie van mechanoreceptieve axonen?

    <p>Gate-theorie</p> Signup and view all the answers

    Welke neurotransmitter speelt een rol bij neurogene inflammatie?

    <p>Substance P</p> Signup and view all the answers

    In welke hersenstructuur worden opioïdreceptoren aangetroffen?

    <p>Periaqueductal Gray (PAG)</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van nociceptor sensitisatie?

    <p>Verlaging van de pijngrens</p> Signup and view all the answers

    Wat is de functie van het PAG in de pijnmodulatie?

    <p>Het spelen van een rol bij de flight or fight response</p> Signup and view all the answers

    Welke neurotransmitter wordt vrijgezet bij neurogene inflammatie?

    <p>Substance P</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van de stimulatie van het PAG bij ratten?

    <p>Een sterke analgetisch effect</p> Signup and view all the answers

    Wat is het effect van naloxone op opioïden?

    <p>Een blokkade van de opioïde receptoren</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende structuren is betrokken bij de regulatie van pijn door middel van de activatie van opioidreceptoren?

    <p>Periaqueductal gray (PAG)</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels zijn verantwoordelijk voor de eerste scherpe pijn en kunnen worden geactiveerd door nociceptoren?

    <p>A∂-vezels</p> Signup and view all the answers

    Welke pathway is belangrijk voor descending pain modulation en ontvangt input vanuit de RVM?

    <p>Spinoreticulaire pathway</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels spelen een rol bij proprioceptie en kunnen worden geactiveerd door dikke sensorische vezels?

    <p>Aß-vezels</p> Signup and view all the answers

    Welke theorie stelt dat nociceptoren kunnen worden gesensitiseerd door inflammatoire mediators?

    <p>Nociceptor sensitization theorie</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende pijnsubtypen wordt gekenmerkt door een verhoogde gevoeligheid voor pijn?

    <p>Hyperalgesie</p> Signup and view all the answers

    Welke stof wordt vrijgezet bij orthodroom en antidroom geleiding, waardoor mastcellen worden geactiveerd?

    <p>Substance P</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels zijn verantwoordelijk voor de eerste scherpe pijn?

    <p>Aδ-vezels</p> Signup and view all the answers

    Wat is het resultaat van de activatie van viscerale nocireceptoren in de huid?

    <p>Gerefereerde pijn</p> Signup and view all the answers

    Welke pathway staat vooral in voor discriminatie en lokalisatie van pijn?

    <p>Laterale pathway</p> Signup and view all the answers

    Welke structuur ontvangt projecties van het ruggenmerg en is betrokken bij pijnverwerking?

    <p>Thalamus</p> Signup and view all the answers

    Welke vezels maken synaps in diepere laminae III/IV?

    <p>Aß-vezels</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Pijnmodulatie

    • Orthodroom en antidroom geleiding waarbij substance P wordt vrijgezet
    • Substance P activeert mastcellen, wat leidt tot histamine vrijgave en extravasatie van vocht en vasodilatatie, resulterend in oedeem, rubor, tumor, dolor en calor

    Afferente vezels

    • Twee typen afferente vezels: A∂-vezels en C-vezels
    • A∂-vezels: licht gemyeliniseerd, eerste scherpe pijn,nocireceptoren
    • C-vezels: niet gemyeliniseerd, latere doffe pijn, belangrijk voor affectieve tastzin

    Primaire afferenten en centrale banen: Het anterolaterale systeem

    • Neuronen van 1e orde:
      • A∂- en C-afferenten hebben celkern in dorsal root ganglion (DRG)
      • Gebruiken als neurotransmitter: glutamaat + peptiden zoals substance P en CGRP
      • Synaps in oppervlakkige laminae I/II van dorsale hoorn
    • Neuronen van 2e orde:
      • Kruisen middellijn en stijgen contralateraal op
      • Belangrijk deel verloopt via anterolateraal gelegen tractus spinothalamicus (somatotopisch)
      • Projecteert naar sensorische VPL-kern van thalamus

    Anterolateraal systeem

    • Geleidt pijn, temperatuurzin en grove tastinformatie
    • Rechtstreekse projecties: via thalamus (spinothalamisch met discrete unilaterale RV)
    • Onrechtstreekse projecties: via formatio reticularis (spinoreticulair met bilaterale grote RV)
    • Diffuse projecties naar andere structuren in hersenstam

    Regelatie van pijn

    • Segmentale controle: gate control
    • Pijnpoorttheorie: activatie van dikke sensorische vezels en dunnere pijnvezels kan pijn verminderen

    Perifeer zenuwstelsel

    • Classificatie van perifere zenuwvezels:
      • A-vezels: belangrijk voor discriminatie en herkenning
      • C-vezels: niet gemyeliniseerd, trage geleiding, belangrijk voor affectieve tastzin

    Centraal zenuwstelsel

    • Verschillende spinale segmenten die allemaal bepaald dermatoom innerveren
    • Klinisch van belang: bij hernia pijnuitstraling in dermatomeer patroon

    Dermatomen

    • Herpes zoster (zona) = varicella zoster virus actief, onstaat in 1 dermatoom, bezenuwd door 1 spinale zenuw

    Hersenstam Projecties

    • Projecties naar hersenstam komen uit bij multipele polysynaptische verbindingen naar formatio reticularis en andere hersenstamkernen, zoals:
      • Periaqueductal gray (PAG)
      • Rostrale ventromediale medulla (RVM)
      • Parabrachiale nucleus
    • Deze projecties zijn belangrijk voor de verwerking van pijn en emoties

    Anterolateraal Systeem

    • Geleidt pijn, temperatuurzin en grove tastinformatie
    • Rechtstreekse projecties: via thalamus (spinothalamisch met discrete unilaterale RV)
    • Onrechtstreekse projecties: via formatio reticularis (spinoreticulair met bilaterale grote RV) à Wakker worden van pijn
    • Diffuse projecties naar andere structuren in hersenstam, zoals:
      • Anterior Cingulate Cortex (ACC) = deel van frontale kwab
      • Insula à verwerking van pijn
      • Amygdala
      • Somatosensoriële cortex
      • RVM, PAG, parabrachiale kern

    Regulatie van Pijn

    Segmentale Controle: Gate Control

    • Pijnpoorttheorie stelt dat bepaalde projectieneuronen van de tractus spinothalamicus en WDR-neuronen worden geactiveerd door dikke sensorische vezels + dunnere pijnvezels
    • En geïnhibeerd door een interneuron dat zelf wordt geactiveerd door de dikke sensorische vezel en geïnhibeerd door de pijnvezel
    • Op die manier kan gelijktijdige activatie van mechanoreceptieve axonen pijn verminderen

    Primair Afferente en Centrale Banen: Het Anterolaterale Systeem

    • A∂- en C-afferenten hebben celkern in dorsal root ganglion (DRG)
    • Treden RM binnen via dorsale wortel en vertakken onmiddellijk en stijgen en dalen over korte afstand in RM
    • Gebruiken als NT: glutamaat + peptiden zoals substance P, CGRP thv synaps in oppervlakkige laminae I/II van dorsale hoorn

    Neuronen van 1e Orde

    • Aß-vezels aftakkingen: maken synaps in diepere laminae III/IV
    • Lamina V neuronen = wide dynamid range (WDR) neuronen:
      • Krijgen nociceptieve input (A∂) + Aß-input
      • Hebben grote complexe RV

    Neuronen van 2e Orde

    • Kruisen middellijn en stijgen contralateraal op
    • Belangrijk deel verloopt via anterolateraal gelegen tractus spinothalamicus (somatotopisch)
    • Projecteert naar sensorische VPL-kern van thalamus

    Descenderende Controle

    • Pijn kan worden gemoduleerd door dalende banen
    • Werd aangetoond met stimulation-produced analgesia (SPA)
    • Periaqueductal Gray PAG:
      • Ontvangt input van limbische structuren, zoals de amygdala
      • Ook input vd hypothalamus en speelt een rol bij de flight or fight response
    • RVM (rostroventromediale medulla):
      • Krijgt belangrijke input vanuit het PAG
      • Projecteert naar de dorsale hoorn van het ruggenmerg, vooral oppervlakkige lamina I/II en diepere lamina V

    Somatosensorische cortex

    • Verwerkt informatie over tast, vibratie, pijn en temperatuurzin
    • Gelegen in gyrus postcentralis, posterieur van sulcus centralis
    • Somatotopische organisatie, waarbij been mediaal en gelaat lateraal liggen

    S1-areas

    • Elke area omvat een volledige map van Homunculus van Penfield
    • Area 3A: proprioceptieve info, vlak aan M1, nodig voor motorische sturing
    • Area 3B (= S1-proper): ontvangt projecties van SA1- en RA1- afferenten, tactiele info, fijne tast
    • Area 1: ontvangt info van area 3, vooral RA1-input, gevoelig voor textuur
    • Area 2: ontvangt info van area 3, input van 3 andere gebieden, coderen complexere tastinformatie

    Somatotopie

    • Unilateraal en contralateraal: kruising thv thalamus
    • Proportioneel aan perifere innervatiedensiteit
    • Multipel: meerdere mappen
    • Omgekeerd mannetje, plastisch
    • Columnaire organisatie in cortex, loodrecht op oppervlak van cortex georiënteerd

    Receptieve velden en stimulusactiviteiten

    • RV gaan groter en groter worden als je verder in systeem zit
    • Stimulusactiviteiten worden ook complexer
    • RV in area 5 zijn bilateraal, in S2 ook bilateraal, belangrijk voor objectherkenning

    Plasticiteit

    • Organisatie van somatosensorische cortex vertoont belangrijke plasticiteit
    • Klinisch observeren bij doorsnijden perifere zenuw of amputatie, of bij intensieve training
    • Fantoomsensaties: nog sensaties in lichaamsdeel terwijl dat afwezig is, verkeerde interpretatie

    S2

    • Belangrijk voor objectherkenning, discriminatie (vorm/textuur) en leren via hippocampus
    • Receptieve velden zijn bilateraal, stimuluscomplexiteit toenemend

    Posterieure pariëtale cortex

    • Groot receptief veld, bilaterale receptieve velden
    • Toenemende stimuluscomplexiteit: tactiel, objectmanipulatie, multimodale responsen
    • Neglect: typisch rechtszijdige parietale letsels, verminderde aandacht voor linker kant

    Pijn

    • Pijn is een onaangename sensorische, emotionele en cognitieve ervaring geassocieerd met reële of mogelijke weefselbeschadiging
    • Nociceptie ≠ pijnperceptie

    Nocireceptoren

    • Vrije zenuwuiteinden die weefselbeschadiging detecteren
    • Mechanische, chemische, thermische en polymodale nocireceptoren
    • Mastcellen activatie: inflammatoire respons

    Anterolateraal systeem

    • Primaire afferenten en centrale banen
    • Neuronen van 1e orde: A∂- en C-afferenten hebben celkern in dorsal root ganglion
    • Neuronen van 2e orde: projecteren naar sensorische VPL-kern van thalamus en S1-cortex

    Descenderende controle

    • Pijn kan worden gemoduleerd door dalende banen
    • Werd aangetoond met stimulation-produced analgesia (SPA)
    • Periaqueductal Gray (PAG) en rostroventromediale medulla (RVM) spelen een belangrijke rol bij pijnmodulatie

    Opioiden

    • Opioïdreceptoren bevinden zich in PAG, RVM en dorsale hoorn
    • Werking op signaaltransmissie van nociceptoren, blokkade door naloxone

    Upregulatie en sensitisatie

    • Hyperalgesie: overgevoeligheid aan pijn
    • Alodynie: pijn bij aanbrengen van niet-pijnlijke stimulus
    • Sensitisatie: perifeer en centraal, lokale inflammatoire soep, upregulatie van nociceptoren

    Somesthesie

    • Somesthesie omvat meerdere systemen: tastzin, pijnzin, temperatuurzin en proprioceptie.

    Tastzin

    • Cutane mechanoreceptoren (LTM) reageren op mechanische stress en vervorming van membranen.
    • Gespecialiseerde mechanoreceptoren in de huid van de hand worden verdeeld in 4 groepen: snel adapterend en traag adapterend.
    • Oppervlakkig: SA1 (Cellen van Merkel) en RA1 (Lichaampjes van Meissner); Diep: SA2 (Lichaampjes van Ruffini) en RA2 (Lichaampjes van Pacini).

    Afferenten

    • Classificatie van perifere zenuwvezels:
      • A-vezels: belangrijk voor discriminatorische tast en herkenning
      • C-vezels: niet-gemyeliniseerd, trage geleiding, belangrijk voor affectieve tastzon
    • C-tactiele vezels (CT's) reageren op trage, zachte strelingen en projecteren naar andere gebieden in het ruggenmerg en hersenen.

    Lemnisscale Baan

    • Staat in voor vibratiezin en fijne tast.
    • Speelt proprioceptieve informatie door mbt stand van spieren en gewrichten.

    Dermatomen

    • Herpes zoster (zona) = varicella zoster virus actief in 1 dermatoom, bezenuwd door 1 spinale zenuw.

    Primair Afferente Neuron

    • A∂- en C-afferenten hebben celkern in dorsal root ganglion (DRG).
    • Gebruiken als neurotransmitter: glutamaat + peptiden zoals substance P, CGRP thv synaps in oppervlakkige laminae van de dorsale hoorn.

    Anterolateraal Systeem

    • Neuronen van 1e orde: A∂- en C-afferenten hebben celkern in DRG.
    • Neuronen van 2e orde: kruisen middellijn en stijgen contralateraal op.

    Pijn

    • Pijn kan worden gemoduleerd door dalende banen.
    • Pijn-info naar brein wordt geremd door inhibitorische neuronen.

    Proprioceptoren

    • Spierspoelen registreren kleine lengteverschillen via Piezo2-ionenkanalen.
    • Golgi-pezenorganen meten spierspanning en contractiekracht via Ib-afferenten.
    • SA2-mechanoreceptoren in de huid registreren stretch en coderen zo positie van vingers.
    • Gewrichtsreceptoren in gewrichtskapsels en ligamenten zijn gevoelig aan hoek, richting en snelheid van beweging in het gewricht.

    Proprioceptief Neuron en Ruggenmerg

    • Proprioceptieve informatie verloopt via Ia-afferent neuron naar het ruggenmerg.
    • Projecties naar hersenen via de lemniscale baan en verbindingen naar de ventrale hoorn in het RM.

    Somesthesie

    • Het somesthetisch systeem bestaat uit meerdere subsystemen, waaronder het tastzin, pijn, temperatuurzin en proprioceptie.

    Tastzin

    • Het tastzin systeem bestaat uit verschillende typen mechanoreceptoren:
      • Cutane (low treshold) mechanoreceptoren (LTM) die gevoelig zijn voor vervorming via Piezo2-mechano-sensitieve ionenkanalen.
      • Gespecialiseerde mechanoreceptoren zoals Meissner's corpuscules, Pacini's corpuscules, Merkel's discs en Ruffini's corpuscules.
    • Elk type receptor heeft een specifieke functie en receptief veld.

    Mechanoreceptoren

    • Meissner's corpuscules (RA1): oppervlakkig, gevoelig voor lichte aanrakingen en veranderingen in de huid.
    • Pacini's corpuscules (RA2): diep, gevoelig voor vibraties en veranderingen in de huid.
    • Merkel's discs (SA1): oppervlakkig, gevoelig voor druk en vervorming van de huid.
    • Ruffini's corpuscules (SA2): diep, gevoelig voor tractie op de huid en proprioceptie.

    Proprioceptie

    • Proprioceptie is het vermogen om de positie en beweging van het lichaam te detecteren.
    • Het proprioceptiesysteem verloopt via het lemniscaal systeem.

    Pijn

    • Pijn is een onaangename sensorische, emotionele en cognitieve ervaring geassocieerd met reële of mogelijke weefselbeschadiging.
    • Nociceptie is de detectie van weefselbeschadiging door nocireceptoren.
    • Het anterolaterale systeem geleidt pijn, temperatuurzin en grove tastinformatie.

    Temperatuurzin

    • De afferente banen voor temperatuurzin maken deel uit van het anterolaterale systeem.
    • Warmtereceptoren verlopen via C-vezels en verhogen hun activiteit bij toenemende temperatuur.
    • Koudevezels via Aδ- en C-vezels vooral activeren onder 30°C.

    Afferenten

    • Classificatie van perifere zenuwvezels:
      • A-vezels: belangrijk voor discriminatie en herkenning
      • C-vezels: niet gemyeliniseerd, trage geleiding, belangrijke rol bij affectieve tastzin

    Centraal Zenuwstelsel

    • Verschillende spinale segmenten die allemaal bepaald dermatoom innerveren
    • Klinisch van belang: bij hernia pijnuitstraling in dermatomeer patroon

    Dermatomen

    • Herpes zoster (zona) = varicella zoster virus actief
    • Onstaat in 1 dermatoom, bezenuwd door 1 spinale zenuw

    Lemniscuss Baan

    • Staat in voor vibratiezin en fijne tast
    • Speelt proprioceptieve informatie door mbt stand van spieren en gewrichten

    Geleiding

    • Dikke Aß-neuronen van 1e orde met celkern in DRG
    • Geleiden informatie van mechanoreceptoren naar RM
    • Stijgen op in dorsale streng; hier is somatotopie

    Somatosensoriële Cortex

    • Info over tast, vibratie, pijn en temperatuurzin
    • In gyrus postcentralis, posterieur van sulcus centralis

    S1 Areas

    • Elke area omvat volledige map van Homunculus van Penfield
    • Area 3A: vooral info van SA, proprioceptieve informatie
    • Area 3B (= S1-proper): ontvangt projecties van SA1- en RA1- afferenten
    • Area 1: ontvangt info van area 3: vooral RA1-input
    • Area 2: ontvangt info van area 3: input van 3 andere gebieden

    Primair Afferenten en Centrale Banen: Het Anterolaterale Systeem

    • A∂- en C-afferenten hebben celkern in dorsal root ganglion (DRG)
    • Treden RM binnen via dorsale wortel
    • Vertakken onmiddellijk en stijgen en dalen over korte afstand in RM

    Anterolaterale Systeem

    • Geleidt pijn, temperatuurzin en grove tastinformatie
    • Rechtstreekse projecties: via thalamus (spinothalamisch met discrete unilaterale RV)
    • Onrechtstreekse projecties: via formatio reticularis (spinoreticulair met bilaterale grote RV)

    Regulatie van Pijn

    • Segmentale controle: Gate Control
    • Pijnpoorttheorie stelt dat bepaalde projectieneuronen worden geactiveerd door dikke sensorische vezels + dunnere pijnvezels

    Pijn Subtypes

    • Nociceptieve pijn = gevolg van effectieve activatie van nociceptoren door weefselschade
    • Neuropathische pijn = gevolg van (perifeer) zenuwletsel

    Temperatuurzin

    • De afferente banen voor temperatuurzin maken deel uit van het anterolaterale systeem
    • Warmtereceptoren verlopen via C-vezels en verhogen hun activiteit bij toenemende temperatuur
    • Koudevezels via Aδ- en C-vezels vooral activeren onder 30°C

    Jeuk

    • Jeuk ontstaat door allerlei exogene en endogene substanties, waaronder de vrijzetting van histamine
    • Geleiding verloopt via specifieke, zeer trage C-vezels

    Pijnregulatie

    • Aß-vezels activeren inhibitorische neuronen, wat leidt tot remming van pijn-informatie naar het brein en een vermindering van pijn.
    • Pijn kan worden gereguleerd door descenderende banen, zoals aangetoond met stimulation-produced analgesia (SPA).

    Periaqueductal Gray (PAG)

    • Ontvangt input van limbische structuren, zoals de amygdala.
    • Ontvangt ook input van de hypothalamus en speelt een rol bij de fight or flight response.
    • Stimulatie van PAG kan angst uitlokken, wat overweldigend kan zijn.

    Rostroventromediale Medulla (RVM)

    • Krijgt belangrijke input vanuit het PAG.
    • Projecteert naar de dorsale hoorn van het ruggenmerg, vooral oppervlakkige lamina I/II en diepere lamina V.
    • Dit systeem speelt ook een belangrijke rol bij opioïde analgesie.

    Parallelle Descenderende Pijnmodulatie

    • Afkomstig van noradrenerge celgroepen in de hersenstam, zoals de locus coeruleus.
    • Projecteert naar de dorsale hoorn van het ruggenmerg.
    • Bepaalde medicatie werkt hierin.

    Opioïden

    • Opioïdreceptoren bevinden zich talrijk in het PAG, de RVM en de dorsale hoorn.
    • In de oppervlakkige dorsale hoorn bevinden zich talrijke opioïde interneuronen.
    • Zowel pre- als postsynaptisch hebben zij hun werking op signaaltransmissie van nociceptoren.
    • Med: Naloxone blokkeert de effecten van opioïden en vermindert het placebo-effect.

    Upregulatie en Sensitisatie

    • Hyperalgesie: overgevoeligheid voor pijn.
    • Alodynie: pijn bij aanbrengen van een niet-pijnlijke stimulus.
    • Sensitisatie: perifeer en centraal.
    • Perifeer: lokale inflammatoire soep (bradykinine, prostaglandines, substance P, proteasen, H+, chemokines, leukotriënen, cytokines, neurotrophines) verhoogt excitabiliteit van nociceptoren.
    • Centraal: projecties naar hersenstam met multiple polysynaptische verbindingen naar formatio reticularis en andere hersenstamkernen.

    Anterolateraal Systeem

    • Geleidt pijn, temperatuurzin en grove tastinformatie.
    • Rechtstreekse projecties: via thalamus (spinothalamisch met discrete unilaterale RV).
    • Onrechtstreekse projecties: via formatio reticularis (spinoreticulair met bilaterale grote RV).

    Segmentale Controle: Gate Control

    • Pijnpoorttheorie stelt dat bepaalde projectieneuronen van de tractus spinothalamicus en WDR-neuronen worden geactiveerd door dikke sensorische vezels en dunne pijnvezels.
    • En worden geïnhibeerd door een interneuron dat zelf wordt geactiveerd door de dikke sensorische vezel en geïnhibeerd door de pijnvezel.

    Primair Afferente en Centrale Banen: Het Anterolaterale Systeem

    • A∂- en C-afferenten hebben celkern in dorsal root ganglion (DRG).
    • Treden RM binnen via dorsale wortel.
    • Vertakken onmiddellijk en stijgen en dalen over korte afstand in RM.
    • Gebruiken als NT: glutamaat + peptiden zoals substance P, CGRP thv synaps in oppervlakkige laminae I/II van dorsale hoorn.

    Nocireceptoren

    • Nocireceptoren zijn high-treshold mechanoreceptoren.
    • Detecteren weefselbeschadiging.
    • Zijn vrije zenuwuiteinden.
    • Waar drempel voor tast hoog is, worden nocireceptoren geactiveerd door prikkels van hoge intensiteit.

    Proprioceptie

    • Verloopt via lemniscaal systeem.
    • Zie hoofdstuk 10.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Neurofysiologie Inhoudstafel PDF

    Description

    Dit hoofdstuk behandelt de werkingswijze van het anterolaterale systeem, inclusief het vrijkomen van substance P, de rol van mastcellen en de Gevolgen ervan, zoals oedeem, rubor, tumor, dolor en calor.

    More Like This

    Endogenous Opioid Neurotransmitters Quiz
    10 questions

    Endogenous Opioid Neurotransmitters Quiz

    LightHeartedChalcedony avatar
    LightHeartedChalcedony
    Sense Organs: Types of Sensory Receptors
    20 questions

    Sense Organs: Types of Sensory Receptors

    MultiPurposeProbability avatar
    MultiPurposeProbability
    Definitions and Types of Pain
    32 questions

    Definitions and Types of Pain

    ReadyCurium avatar
    ReadyCurium
    Biology of Pain Receptors and Types
    40 questions

    Biology of Pain Receptors and Types

    ThrilledTachisme3358 avatar
    ThrilledTachisme3358
    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser