Neurobiologie van Pijnsensitisatie
30 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is de functie van substance-P (SP) in het perifere zenuwstelsel?

  • Het zorgt voor een verlaging van de ontsteking.
  • Het vermindert pijngevoel.
  • Het stimuleert het lokale ontstekingsproces. (correct)
  • Het verhoogt de prikkeldrempel van zenuwen.

Centrale sensitisatie vindt plaats in de perifeer zenuwstelsel.

False (B)

Noem de opvolgende stadia van pijnsensatie zoals beschreven in de perifere sensitisatie.

primaire pijn, hyperalgesie, secundaire pijn, allodynie

De _____ zorgt ervoor dat nociceptieve prikkels naar de thalamus worden vervoerd.

<p>Aα- en C-vezels</p> Signup and view all the answers

Koppel de functies van verschillende hersengebieden aan hun rol in pijnverwerking:

<p>Limbisch systeem = Emotionele beoordeling Basale kernen = Emotionele motoriek Hypothalamus = Vegetatieve en hormonale reacties Prefrontale schors = Verstandelijke verwerking van pijn</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende stellingen over perifere sensitisatie is waar?

<p>Het veroorzaakt hyperalgesie. (C)</p> Signup and view all the answers

Allodynie betekent dat niet-pijnlijke stimuli als pijnlijk worden ervaren.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van interneuronen in de verwerking van nociceptieve signalen?

<p>Interneuronen beïnvloeden de pijnprikkels en de pijngewaarwording.</p> Signup and view all the answers

Welke hersenstructuur is verantwoordelijk voor het evalueren of een prikkel nodig is?

<p>Prefrontale cortex (D)</p> Signup and view all the answers

Atrofie van hersencellen leidt tot een verhoging van de pijndrempel.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat verandert er in WRD-neuronen bij langdurige pijn?

<p>Ze worden ook gevoelig voor tastprikkels.</p> Signup and view all the answers

De stoffen die door de hypothalamus worden geproduceerd en helpen bij pijnverdoving worden genoemd: __________.

<p>endorfine</p> Signup and view all the answers

Match de volgende hersengebieden met hun functie:

<p>Thalamus = Stimuleert de productie van endorfines Hersenstam = Reguleert pijnverwerking via DNIC Hypothalamus = Activeert stressrespons Pariaqueductale grijs (PAG) = Gevoelig voor endorfine</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de permanente activering in bepaalde hersengebieden bij chronische pijn?

<p>Stimulatie van pijn (A)</p> Signup and view all the answers

De diffuse nocisch inhiberende controle (DNIC) zorgt ervoor dat pijnsignalen in het ruggenmerg worden versterkt.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Welke neurotransmitter wordt geproduceerd door interneuronen in de achterhoorn bij stimulatie van de DNIC?

<p>Enkefaline</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft de poorttheorie (gate control theory)?

<p>Interneuronen kunnen pijnprikkels remmen. (C)</p> Signup and view all the answers

C-vezels zijn verantwoordelijk voor het doorgeven van fijne tastzin.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er wanneer tast en pijn tegelijkertijd het ruggenmerg bereiken?

<p>Er wordt minder pijn gevoeld.</p> Signup and view all the answers

De ______ zenuwbanen zijn verantwoordelijk voor de grove tastzin.

<p>tractus spinothalamicus anterior</p> Signup and view all the answers

Koppel de volgende zenuwbanen aan hun functie:

<p>Paleospinothalamische baan = Emotioneel pijnverwerking Neospinothalamische baan = Snelle gewaarwording Tractus spinothalamicus anterior = Grove tast Tractus spinothalamicus lateralis = Pijnzin</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de 'wind up' reactie?

<p>Prikkels worden steeds pijnlijker. (A)</p> Signup and view all the answers

De gnostische sensibiliteit is essentieel voor overleving.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Waar wordt informatie uit de C-vezels na herhaald overschakelen naartoe geleid?

<p>Naar het limbische systeem en de thalamus.</p> Signup and view all the answers

De ______ lichaamszones zijn verantwoordelijk voor vitale sensibiliteit.

<p>voor- en zijkant</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de pijnneuromatrix?

<p>Genetische en ervaringsgebaseerde beïnvloeding van pijnperceptie. (D)</p> Signup and view all the answers

Aα-vesels schakelen meerdere keren over in het ruggenmerg.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er in het limbische systeem bij pijnverwerking?

<p>Het beoordeelt of de pijnprikkel gevaarlijk is.</p> Signup and view all the answers

De primaire pijn wordt waargenomen via de ______ zenuwbanen.

<p>neospinothalamicus</p> Signup and view all the answers

Match de type vezels met hun functie:

<p>Aα-vesels = Fijne tast en proprioceptie C-vezels = Pijn en grove tast Aβ-vesels = Snelle geleiding van sensibele prikkels Aδ-vesels = Snelle pijn geleiding</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Perifere sensitisatie

C-vezels geven een stof af (Substance-P) in beschadigd weefsel, wat de pijn uitbreidt naar de omgeving en lokale ontsteking stimuleert.

Axonreflex

De axonreflex zorgt ervoor dat de pijnprikkel via vertakkingen terug het weefsel in gaat, waardoor meer Substance-P vrijkomt.

Verlaagde prikkeldrempel

Substance-P verlaagt de prikkeldrempel van C-vezels, waardoor ze gevoeliger worden voor pijnprikkels.

Hyperalgesie

Verhoogde gevoeligheid voor pijn, zelfs bij geringe prikkels.

Signup and view all the flashcards

Allodynie

Normaal niet pijnlijke prikkels worden nu als pijnlijk ervaren, zoals aanraking.

Signup and view all the flashcards

Verwerking van pijnprikkels in de thalamus

De pijnprikkels van Aβ- en C-vezels worden naar de thalamus gestuurd, waar ze worden verdeeld naar verschillende hersengebieden.

Signup and view all the flashcards

Pijnlocatie en intensiteit

De somatosensorische schors in de hersenen bepaalt de locatie en intensiteit van de pijn.

Signup and view all the flashcards

Prefrontale schors en pijnverwerking

De prefrontale schors is verantwoordelijk voor bewuste aandacht voor de pijn en bepaalt de emotionele reactie.

Signup and view all the flashcards

Prefrontale cortex & pijnregulatie

De prefrontale cortex beoordeelt de pijnprikkel en beslist of deze door mag gaan of geremd moet worden.

Signup and view all the flashcards

Hersencel beschadiging & pijndrempel

Door overmatig gebruik kunnen hersencellen in de prefrontale cortex beschadigd raken, waardoor de pijndrempel lager wordt en pijndemming moeilijker wordt.

Signup and view all the flashcards

WRD neuronen & chronische pijn

WRD neuronen in het ruggenmerg reageren zowel op pijnprikkels als op aanraking. Bij chronische pijn worden ze gevoeliger voor aanraking, waardoor zelfs lichte aanraking pijnlijk kan aanvoelen.

Signup and view all the flashcards

Thalamus, hypothalamus & endorfine

De thalamus stuurt signalen naar de hypothalamus, die vervolgens endorfine produceert. Endorfine heeft een pijndempende werking en stimuleert het pariaqueductale grijs (PAG) in de hersenstam.

Signup and view all the flashcards

PAG & DNIC

Stimulatie van het PAG remt de pijnsignalen naar de thalamus en activeert een afdalende baan die de prikkeloverdracht in het ruggenmerg remt. Dit mechanisme wordt diffuse nocisch inhiberende controle (DNIC) genoemd.

Signup and view all the flashcards

Serotonine & enkefaline

Serotonine, een neurotransmitter die vrijkomt bij DNIC, stimuleert de productie van enkefaline, een pijnremmende neurotransmitter, in het ruggenmerg.

Signup and view all the flashcards

Chronische pijn & hersenen

Bij chronische pijn kan er overactiviteit zijn in bepaalde hersengebieden die pijn signaleren. Tegelijkertijd kan er celdood optreden in gebieden die betrokken zijn bij pijndemming, waardoor de pijndemming minder efficiënt wordt.

Signup and view all the flashcards

Poorttheorie (Gate Control Theory)

De gate control theory beschrijft hoe pijnprikkels in het ruggenmerg worden gemoduleerd door verschillende zenuwvezels.

Signup and view all the flashcards

C-vezels

C-vezels zijn langzamere, dunne zenuwvezels die pijn signaleren.

Signup and view all the flashcards

Aα-vezels

Aα-vezels zijn snelle, dikke zenuwvezels die tast en spierspanning signaleren.

Signup and view all the flashcards

Inhibitie van C-vezels

Interneuronen in het ruggenmerg kunnen pijnprikkels remmen door de activiteit van C-vezels te onderdrukken.

Signup and view all the flashcards

Tastvezels remmen pijn

Dikke tastvezels (Aα-vezels) kunnen de 'poort' voor pijnprikkels sluiten door inhibitie van C-vezels.

Signup and view all the flashcards

Wind-up effect

Herhaalde pijnprikkels kunnen de gevoeligheid van neuronen in het ruggenmerg verhogen.

Signup and view all the flashcards

WDR-neuronen

Wide Dynamic Range (WDR) neuronen zijn gevoelig voor zowel sterke als frequente pijnprikkels.

Signup and view all the flashcards

Gnostische sensibiliteit

De gnostische sensibiliteit omvat fijne tast, houdings- en bewegingszin.

Signup and view all the flashcards

Vitale sensibiliteit

De vitale sensibiliteit omvat pijn, temperatuur en grove tast.

Signup and view all the flashcards

Achterstrengbanen

De achterstrengbanen vervoeren informatie over gnostische sensibiliteit.

Signup and view all the flashcards

Tractus spinothalamicus

De tractus spinothalamicus vervoert informatie over vitale sensibiliteit.

Signup and view all the flashcards

Paleospinothalamicus

De paleospinothalamicus verwerkt pijnprikkels op een emotioneel niveau.

Signup and view all the flashcards

Neospinothalamicus

De neospinothalamicus verwerkt pijnprikkels op een bewuste manier.

Signup and view all the flashcards

Pijnmatrix

De pijnmatrix is een netwerk van hersengebieden die samenwerken bij pijnverwerking.

Signup and view all the flashcards

Somatosensorische schors

De somatosensorische schors verwerkt de locatie en intensiteit van pijn.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Perifere sensitisatie

  • C-vezels geven substantie P (SP) af bij weefselschade, waardoor pijn zich verspreidt buiten het beschadigde gebied.
  • Axonreflex: SP stimuleert lokale ontsteking en geeft extra SP af, waardoor het ontstekingsgebied groter wordt.
  • SP verlaagt de prikkeldrempel van C-vezels en stimuleert actiepotentialen.
  • Dit leidt tot hyperalgesie (verhoogde pijngevoeligheid) en allodynie (pijn bij normaal niet-pijnlijke stimuli).
  • Primaire pijn -> hyperalgesie -> secundaire pijn -> allodynie

Centrale sensitisatie

  • Nociceptieve prikkels (van Aβ- en C-vezels) worden naar de thalamus geleid.
  • Thalamus verdeelt prikkels naar de somatosensorische schors (precieze locatie en intensiteit) en andere hersengebieden voor emotionele verwerking.
  • Limbisch systeem: emotionele beoordeling.
  • Basale kernen: emotionele motoriek (zoals huilen).
  • Hypothalamus: vegetatieve en hormonale reacties (bijv. zweten, wegtrekken).
  • Prefrontale cortex: bewuste verwerking van pijn en aandacht.

Nociceptieve signalen op ruggenmergniveau

  • Aα- en C-vezels hebben cellichamen in de spinale gangliën en treden via de achterwortels het ruggenmerg binnen.
  • Aα-vezels schakelen 1 keer in het ruggenmerg over; C-vezels meerdere keren.
  • Meerdere schakelingen bij C-vezels maken het signaal beïnvloedbaar.

Poorttheorie (gate control theory)

  • Interneuronen in het ruggenmerg kunnen pijnprikkels naar de hersenen remmen.
  • Dikke tastvezels (Aα-vezels) zorgen voor extra inhibitie.
  • Tegelijkertijd aankomende tast en pijnprikkels verminderen pijn.

Wind-up (versterking)

  • Interneuronen (Wide dynamic range WDR-neuronen) in het ruggenmerg maken herhaalde prikkels gevoeliger.
  • Deze reageren op sterke of snel achter elkaar komende pijnprikkels.
  • C-vezels versterken hun signalen en verspreiden pijn.
  • Prikkeldrempel verlaagd: sneller en meer pijn.

Verschillende routes nociceptieve signalen in hersenen

  • Twee belangrijke baansystemen: gnostische sensibiliteit en vitale sensibiliteit.
  • Gnostische sensibiliteit: fijne tast, houdings- en bewegingszin (achterstrengbanen) naar cortex (cognitieve verwerking: weten).
  • Vitale sensibiliteit: pijnzin, temperatuurzin, grove tast (voorkant/zijkant ruggenmerg) naar limbisch systeem (emotioneel ervaren).
  • Paleospinothalamische baan: trage, langere signalen emotioneel systeem, moeilijk te remmen
  • Neospinothalamische baan: snelle, directe signalen naar somatosensorische schors (primaire pijn).

Aα-vezels

  • Geleidt informatie naar thalamus dan hersenschors.
  • Precisere locatie en ernst van pijn waarneembaar (primaire pijn).
  • Activatie meerdere segmenten in ruggenmerg: terugtrekreflex.

C-vezels

  • Informatie naar thalamus en andere hersengebieden. (emotionele hersenen limbisch systeem en hersenvaten)
  • Paleospinothalamische baan: informatie over secundaire pijn.
  • Signalen naar limbisch systeem voor beoordeling gevaar en reactie (bijv. aandacht).
  • Formatio reticularis (FR): centrale alarmering.
  • Propriospinale systeem: activatie meerdere ruggenmergsegmenten (vb. terugtrekreflex).

Pijndemping

  • Opstijgende en afdalende banen van hersenen naar ruggenmerg beïnvloeden de pijnverwerking; de afdalende zijn pijndempend.
  • Thalamus stimuleert hypothalamus tot endorfine productie.
  • Endorfine remmen signalen naar thalamus en ruggenmerg.
  • Diffuse nocisch inhiberende controle (DNIC): remmen van signalen via neurotransmitters (zoals serotonine en enkefaline).

Pijnneuromatrix

  • Netwerk van hersengebieden en banen voor pijnverwerking..
  • Geen vaste relatie tussen nociceptieve prikkel en pijnervaring.
  • Verwerking door hersengebieden bepaalt de ervaren pijn en gedrag.
  • Genetisch en door ervaringen beïnvloed.

Langdurige pijn

  • Wide dynamic range (WDR) neuronen wijzigen structuur. Worden gevoelig voor normale stimuli (vb tast).
  • Wordt een aandoening op zich.

Pijndempende systemen aanspreken

  • Hersengebieden, afdalende banen in de hersenstam naar ruggenmerg kunnen pijndempend werken.
  • Endorfine: pijndempend door binding aan receptoren.
  • Stressrespons: voorbereiding op gevaar.

Veranderingen bij langdurige pijn

  • Wide dynamic range (WDR) neuronen wijzigen structuur daardoor meer gevoelig voor stimuli.
  • Nociceptieve prikkels kunnen weggaan, maar WDR neuronen reageren nog altijd op tastprikkels.
  • Chronische pijn wordt een aandoening op zich.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Dit quiz behandelt de mechanismen van perifere en centrale sensitisatie, met een focus op pijnrespons en emotionele verwerking. Leer hoe C-vezels en de thalamus bijdragen aan onze pijnervaring. Ontdek de rol van verschillende hersengebieden in pijnverwerking en -beoordeling.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser