Networking Basics Quiz

Networking

• Definition: Networking refers to the interconnection of computing devices to share resources and communicate.

• Types of Networks:

  • LAN (Local Area Network):
    • Covers a small geographic area, like a home, office, or building.
    • High data transfer rates and low latency.
  • WAN (Wide Area Network):
    • Covers a large geographic area, connecting multiple LANs.
    • Examples include the internet.
  • MAN (Metropolitan Area Network):
    • Spans a city or large campus.
    • Intermediate between LAN and WAN.
  • PAN (Personal Area Network):
    • Covers a very small area, typically within a range of a few meters.
    • Used for connecting personal devices.

• Network Topologies:

  • Star: All devices are connected to a central hub.
  • Bus: All devices share a single communication line.
  • Ring: Each device connects to two others, forming a circular pathway.
  • Mesh: Devices are interconnected, providing multiple pathways for data.
  • Hybrid: Combination of two or more topologies.

• Key Components:

  • Router: Directs data packets between networks.
  • Switch: Connects devices within a LAN and manages data traffic.
  • Modem: Modulates and demodulates signals for internet access.
  • Access Point: Allows wireless devices to connect to a wired network.

• Protocols:

  • TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol):
    • Fundamental suite of protocols for communication over the internet.
  • HTTP/HTTPS (Hypertext Transfer Protocol/Secure):
    • Protocol for transferring web pages.
  • FTP (File Transfer Protocol):
    • Used for transferring files between devices.
  • DNS (Domain Name System):
    • Translates domain names to IP addresses.

• Network Security:

  • Firewalls: Control incoming and outgoing network traffic based on security rules.
  • Encryption: Protects data by converting it into a secure format.
  • Antivirus Software: Detects and removes malicious software.

• Wireless Networking:

  • Wi-Fi: Standards for wireless LAN communication.
  • Bluetooth: Short-range technology for connecting devices.
  • Cellular Networks: Wide area networks for mobile communication (e.g., 4G, 5G).

• Trends in Networking:

  • Cloud Computing: Increasing reliance on cloud services requires robust networking.
  • IoT (Internet of Things): Growth of connected devices expanding network needs.
  • SDN (Software-Defined Networking): Network management approach to improve efficiency and flexibility.

ନେଟୱର୍କିଂ

• ବ୍ୟાખ୍ୟା: ନେଟୱର୍କିଂ ହେଉଛି କମ୍ପ୍ୟୁଟିଂ ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡିକର ପରସ୍ପର ସଂଯୋଗ, ଯାହା ସିଧାସଳଖ ସାଧନା ଓ ଚୋରାପଟ ଆଦାନ-প্ৰଦାନ କରିଥାଏ।

ନେଟୱର୍କର ପ୍ରକାର

• LAN (ସ୍ଥାନୀୟ ଏରୋ ନେଟୱର୍କ): କୁହାଯାଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ ସହାୟକ, ଯଥା ଘର, କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ, କିମ୍ବା ଭବନରେ ଏକ ସଂକୁଚିତ ଭୂଗୋଳୀୟ ଅଞ୍ଚଳ।
• WAN (ବିସ୍ତୃତ ଏରୋ ନେଟୱର୍କ): ବିଶାଲ ଭୂଗୋଳୀୟ ଅଞ୍ଚଳ କୁ କାବାଇ, ଯାହା ଅନେକ LANକୁ ଯୋଡିଥାଏ।
• MAN (ମହାନଗର ଏରୋ ନେଟୱର୍କ): ଏକ ସିତାତ୍ମକ ଅଞ୍ଚଳ କୁ ଫେଲାଇଥାଏ, LAN ଓ WAN ମଧ୍ୟରେ ଇଣ୍ଟରମିଟି ହାଏ।
• PAN (ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଏରୋ ନେଟୱର୍କ): ସେହି ବିଶେଷ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜଡିଥାଏ, ଯାହା ରେଖା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଯନ୍ତ୍ରକୁ ଯୋଡ଼ିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାରିତ ହୁଏ।

ନେଟୱର୍କ ଟପୋଲୋଜୀ

• ସ୍ଟାର: ସମସ୍ତ ଯନ୍ତ୍ରକୁ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ହବ୍‌ରେ ଯୋଡ଼ାଯାଏ।
• ବସ: ସମସ୍ତ ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡିକେ ସେହି ସିଞ୍ଜାଳ ଲାଇନକୁ ଆନ୍ତର୍ଗତ କରିଥାଏ।
• ରିଙ୍ଗ: ପ୍ରତିଟି ଯନ୍ତ୍ରକୁ ଦୁଇଟି ଅନ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ର ସହିତ ଯୋଡାଯାଏ, ସଙ୍ଗେ ଗୋଟିଏ ବୃତ୍ତ ମାର୍ଗ ତିଆରି କରିଥାଏ।
• ମେସ୍: ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡିକ ପରସ୍ପର ସଂଯୋଗରେ ଥାଏ, ତଥା ତଥ୍ୟ ପାଇଁ ବହୁ ପଥ ଦେଇଥାଏ।
• ହାଇବ୍ରିଡ: ଦୁଇ କିମ୍ବା ତାହାଠାରୁ ଅଧିକ ଟପୋଲୋଜୀଁର ଗଠନ।

ମୁଖ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ

• ରାଉଟର: ନେଟୱର୍କ ମଧ୍ୟରେ ତଥ୍ୟ ପ୍ୟାକେଟଗୁଡିକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରେ।
• ସ୍ବିଚ୍: LAN ମଧ୍ୟରେ ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡିକୁ ଯୋଡେ ଓ ତଥ୍ୟ ପ୍ରବାହକୁ ପ୍ରବନ୍ଧନ କରେ।
• ମୋଡେମ: ଅନ୍ତର୍ଜାଲ ଆକ୍ସେସ ପାଇଁ ସିଗ୍ନାଲଗୁଡିକୁ ମୋଡ୍ୟୁଲେଟ୍ କରେ ଓ ଡିମୋଡ୍ କରେ।
• ଆକ୍ସେସ୍ ପଏଣ୍ଟ: ବେଣୁଗୁଡିକୁ ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡିକୁ ସଂଯୋଗ କରିବାରେ ସହାୟତା କରେ।

ପ୍ରୋଟୋକଲ୍

• TCP/IP: ଇଣ୍ଟରନେଟ ଉପରେ ବ୍ୟବହାରିତ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ସୁଟ୍।
• HTTP/HTTPS: ୱେବ୍ ପୃଷ୍ଠା ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ପାଇଁ ଦ୍ୱନ୍ତନାଟିକୁ।
• FTP: ଯନ୍ତ୍ରମାଧ୍ୟମରେ ବସ୍ତୁ ପ୍ରଷ୍ଠାନ ହେବାକୁ ବ୍ୟବହାରିତ।
• DNS: ଡୋମେନ ନାମଗୁଡିକୁ IP ଠିକଣାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରେ।

ନେଟୱର୍କ ସୁରକ୍ଷା

• ଫାୟର୍ୱାଲ୍: ସୁରକ୍ଷା ନୀତିର ଆଧାରରେ ଆସୁଥିବା ଓ ଜାତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରେ।
• ଇଂକ୍ରିପ୍ସନ୍: ଅଧିକ ଷ୍ଟ୍ରେଂଥ କରିବା, ତଥ୍ୟକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଆକାରରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
• ଆଣ୍ଟିଭାଇରସ୍ ସଫ୍ଟୱେୟାର: କ୍ଷତିକର ସଫ୍ଟୱେୟାର ଚିହ୍ନିବା ଓ ହଟାଇବାରେ ସହାୟତା କରେ।

ବେଣୁଗୁଡିକର ନେଟୱର୍କିଂ

• Wi-Fi: ବେଣୁଗୁଡିକୁ ଯୋଡିବା ପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ଏରୋ ନେଟୱର୍କ ସିଂକ୍ରୋନାଏ।
• Bluetooth: ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡିକୁ ଖୁବ ଛୋଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ସଂଯୋଗ କରେ।
• ସେଲ୍ୟୁଲର ନେଟୱର୍କ: ମୋବାଇଲ୍ ସଂଯୋଗ ପାଇଁ ବିସ୍ତୃତ ଏରୋ ନେଟୱର୍କ, ଯାହାରୁ 4G, 5G ଏମିତି ଦେଖାଯାଏ।

ନେଟୱର୍କରେ ଟ୍ରେଣ୍ଡସ

• କ୍ଲାଉଡ୍ କମ୍ପ୍ୟୁଟିଂ: କ୍ଲାଉଡ୍ ସେବାଗୁଡିକର ଗୁଣକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ, ଭଲ ନେଟୱର୍କିଂ ଆବଶ୍ୟକ।
• IoT (ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଅଫ୍ ଥିଙ୍ଗସ):

ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ର

ପରିଭାଷା

• ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ର (OS) ହେଉଛି ସିଷ୍ଟମ୍ ସଫ୍ଟୱେୟାର, ଯେହା କମ୍ପ୍ୟୁଟରର ହାର୍ଡୱେୟାର, ସଫ୍ଟୱେୟାର ସାଧନାର, ଓ କମ୍ପ୍ୟୁଟର କାର୍ୟକ୍ରମମାନଙ୍କୁ ସାଧାରଣ ସେବା ଦେଇଥାଏ।

ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ରର କାର୍ୟ

• ପ୍ରକ୍ରିୟା ପରିଚାଳନା:

  • ପ୍ରକ୍ରିୟାଙ୍କର ସୃଷ୍ଟି, ଅନୁକ୍ରମଣ ଓ ସମାପ୍ତି କାର୍ୟକୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରେ।
  • ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମନ୍ୱୟ ଓ ସଂପ୍ରେଷଣ କୁ ନିୟମିତ କରିଥାଏ।

• ସ୍ମୃତି ପରିଚାଳନା:

  • ଦୈହିକ ଓ ଭର୍ଚୁଆଲ୍ ସ୍ମୃତିରୁ ସ୍ରୋତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରେ।
  • ସ୍ମୃତି ସ୍ଥାନର ଅଲୋଟ ଓ ଅଲୋଟିକରଣ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳନା କରେ।

• ଫାଇଲ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ ପରିଚାଳନା:

  • ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ, ସଂଗଠନ ଓ ଏକ୍ସେସ୍ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରେ।
  • ଫାଇଲ୍ କାର୍ୟ, ଯଥା ସୃଷ୍ଟି, ମିଟାଇବା, ଓ ଅଧ୍ୟୟନ ଉପରେ କାର୍ୟ କରେ।

• ଡିଭାଇସ୍ ପରିଚାଳନା:

  • ଡ୍ରାଇଭର ମାଧ୍ୟମରେ ଡିଭାଇସ୍ ସଂବାଦ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରେ।
  • ପେରିਫେରାଲ୍ ସାଧନାମାନେ, ଯଥାକ୍ରୌର ଅଧ୍ୟକ୍ଷା ଓ ଡିସ୍କ୍ ଡ୍ରାଇଭ୍, କୁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସମନ୍ୱୟ କରେ।

• ବ୍ୟବହାରକାରୀ ସଂବାଦ:

  • ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କୁ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସହିତ ଇଣ୍ଟରାକ୍ଟ କରିବାକୁ ସାଧନା ଦେଇଥାଏ (କମାଣ୍ଡ ଲାଇନ୍ କିମ୍ବା ଗ୍ରାଫିକାଲ୍ ୟୁଜର୍ ଇଣ୍ଟରଫେସ୍)।

• ସୁରକ୍ଷା ଓ ଏକ୍ସେସ୍ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ:

  • ଅନଧିକାରୀ ବିବରଣୀ ଓ ତନ୍ତ୍ର ସକ୍ତିରୁ କ୍ଷତି ରୁକିବାକୁ ରକ୍ଷା କରେ।
  • ବ୍ୟବହାରକାରୀ ପରୀକ୍ଷାଓ ଅଧିକାର ନୀତିକୁ କାର୍ୟକ୍ରମ କରେ।

ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରକାର

• ବ୍ୟାଚ୍ ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ର:

  • ବ୍ୟବହାରକାରୀକୁ ବିନା ସମ୍ପ୍ରେଷଣରେ କାମ କରେ।
  • ଉଦାହରଣ: IBMର OS/360।

• ସମୟ-ବନ୍ଧନ ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ର:

  • ଅନେକ ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କୁ ସମାନ୍ତରାଳରେ ସୁବିଧା ଦେଇଥାଏ।
  • ଉଦାହରଣ: Unix/Linux।

• ବିତରିତ ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ର:

  • ବିଭିନ୍ନ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସମୂହ କୁ ପରିଚାଳନା କରିଥାଏ ଓ ସିଙ୍ଗଲ୍ ଧାରା ସଙ୍ଗୀକାର ଦେଇଥାଏ।
  • ଉଦାହରଣ: Google Chrome OS।

• ଏମ୍‌ବେଡେଡ୍ ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ର:

  • ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ କନ୍ଟ୍ରୋଲ ଆବେଦ୍ନ ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍‌ କରାଯାଇଛି।
  • ଉଦାହରଣ: RTOS (ରିୟେଲ୍-ଟାଇମ୍ ଓପରେଟିଂ ସିଷ୍ଟମ୍)।

• ନେଟୱାର୍କ ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ର:

  • ଏକ ସଂଯୋଗ ହୋଇଥିବା କମ୍ପ୍ୟୁଟରଗୁଡିକୁ ସେବା ଦେଇଥାଏ।
  • ଉଦାହରଣ: Windows Server, Novell NetWare।

ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ରର ଉଦାହରଣ

• ମାଇକ୍ରୋସଫଟ୍ ଲୁଆ:

  • ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବ୍ୟବହୃତ OS।

• macOS:

  • Macintosh କମ୍ପ୍ୟୁଟରଗୁଡିକୁ ଏପଲ୍ ଦ୍ୱାରା ବିକାଶିତ।

• Linux:

  • ସର୍ବର, ଡେସ୍କଟପ୍, ଓ ଏମ୍‌ବେଡେଡ୍ ସିଷ୍ଟମ୍‌ଗୁଡିକର ସାମନ୍ତରାଳ ସଫ୍ଟୱେୟାର।

• Android:

  • Linux ଉପରେ ଆଧାରିତ, ପ୍ରାୟତଃ ମୋବାଇଲ୍ ଡିଭାଇସରେ ବ୍ୟବହୃତ।

• iOS:

  • ଏପଲ୍ ମୋବାଇଲ୍ ଡିଭାଇସର ସଂଚାଳନ ତନ୍ତ୍ର।

କୀ ସଂକଳ୍ପ

• କର୍ନେଲ:

  • OSର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅଂଶ, ସିଷ୍ଟମ୍ ସାଧନାର ଏବଂ ହାର୍ଡୱେୟାର ଓ ସଫ୍ଟୱେୟାର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସଂବାଦ ସହିତ ମାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରେ।

• ଶେଲ୍:

  • ବ୍ୟବହାରକାରୀ OS ସହିତ ଯିଏ ସ