Наймандар мен Керейіттер

Study Notes

Наймандар мен Керейіттер

Наймандар мен керейіттер 8 ғасырдың ортасында Ертіс пен Орхон өзендері аралығында қалыптасқан.
840 жылы Ұйғыр қағанаты құлағаннан кейін наймандар мен керейіттердің қалыптасу үрдісі басталды.
XI ғасыр соңында керейіттер мен наймандар Ляо империясының құрамында болды.
1125 жылы Ляо мемлекеті құлағаннан кейін наймандар мен керейіттер тәуелсіздік алды.
Найман мемлекеті Батыс Монғолия мен Шығыс Қазақстанға ие болды.
Наймандар сегіз тайпадан тұрды.
Найман мемлекетінің орталығы Балықты қаласы болды.
Найман мемлекетінің билеушілері: Наркеш Дайын, Инанч-Білге, Бұйрық, Даян, Күшлік.
Білгеден кейін Найман мемлекетінде Бұйрық пен Даян билікке таласты.
Керейіттер наймандардың тағына өз адамын бірнеше рет отырғызды.
Найман хандығы XII ғасырдың соңы – XIII ғасырдың басында екіге бөлінді.
XIII ғасырдың басында монғол көсемі Темучин (Шыңғысхан) нығая бастады.
1201 жылы наймандар түркі тілдес тайпалар қатысқан құрылтай ұйымдастырды.
1201 жылы наймандар құрылтай өткізіп, күшейіп бара жатқан монғолдарды тоқтатуды мақсат етті.
1204 жылы монғолдар наймандарды толықтай жеңді.
Күшлік қалған наймандарды Жетісуға бастап барды.

Керейіттер

XII ғасырда керейіттердің жері солтүстігі Орхон, оңтүстігі Хуанхэ өзеніне дейін болды.
Битөбе қаласы керейіт мемлекетінің орталығы болды.
Керейіт мемлекеті Маркус пен Құршақұуздың тұсында күшейді.
XII ғасырдың екінші жартысында Тоғрұл хан (Торы, Ван) керейіттерді нығайтты.
Торы Шыңғыс ханды тәрбиелеуге еңбек сіңірді.
Торы хан біраз уақыт бойы найман-керейіт одағының жетекшісі болды.
Керейіттер 1203 жылы монғолдардан жеңілді.
Керейіттер мен наймандарды "хан" басқарды.
Керейіттер мен наймандарда билік мұрагерлік жолмен берілді.
Керейіттер мен наймандарда іс-қағаздар жүргізіліп, құжаттарға хан жарлығын растайтын мөр қолданылды.
Керейіттер мен наймандар әскери-әкімшілік жағынан ондық, жүздік, мыңдық, түменге бөлінді.
XIII ғасырдың басында монғолдардың қысымымен наймандар мен керейіттер Шығыс Қазақстан мен Жетісуге қоныс аударды.