15 Questions

5 Views

Монғол империясы мен Шыңғыс хан

Choose a study mode

Play Quiz

Study Flashcards

Spaced Repetition

Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Шыңғыс хан тарапынан әскери құрылымның негізгі элементі қандай?

Әскери рақымшылық жасау
Орталық билік жүргізу
Түменде әскери қызметті басқару (correct)
Әскерге тұтқындарды қабылдау

Мемлекеттің 10 мың адамдық жеке жасаулы неден құрылған?

Наразылықтарды басу (correct)
Дипломатиялық қатынастарды дамыту
Сауда қатынастарын нығайту
Наразылықтарды қолдау

Шыңғыс ханның қандай әскери әдістері бар?

Жауынгерлердің жеке жекпе-жек өткізуде шектеу қоятын
Дұшпанды алдау және табысты шабуыл жасау (correct)
Тек жаяу әскермен соғысу
Тек артиллериялық қару қолдану

Монғолияның әскери әкімшілік аймақтары қалай аталады?

Оң қанат, Сол қанат, Орталық қанат (A) Signup and view all the answers

Шыңғыс хан әскери басқаруда қандай тәртіпті орнатты?

Өлім жазасы үшін қатаң ережелер (D) Signup and view all the answers

Шыңғыс ханның балалық кезінде қандай есімі болды?

Темүжін (A) Signup and view all the answers

Шыңғыс хан алғашқы әскери жеңістерін қай жылы бастады?

1183 (A) Signup and view all the answers

Шыңғыс ханның атақты заңнамасы қалай аталады?

Жасақ (C) Signup and view all the answers

Шыңғыс ханның ішкі саясаты қандай бағытта дамыды?

Орталыққа бағындыру (A) Signup and view all the answers

Шыңғыс ханның ең алғашқы жаулары кімдер болды?

Меркіттер (B) Signup and view all the answers

Шыңғыс хан барлық тайпалардың ұлы ханы болып қай жылы жарияланды?

1206 (A) Signup and view all the answers

Шыңғыс хан қанша әскери-әкімшілік бөліктерге бөлінді?

1000 (D) Signup and view all the answers

Шыңғыс ханның жорықтары қандай тайпаларды қамтыды?

Меркіт және Найман (C) Signup and view all the answers

Шыңғыс хан саяси тәртіпті қалай жүзеге асырды?

Орталықтандыру арқылы (A) Signup and view all the answers

Шыңғыс ханның билігі кезеңіндегі басқаратын орган қалай аталды?

Құрылтай (D) Signup and view all the answers

Study Notes

Шыңғыс ханның өмірі

Шыңғыс хан (Темүжін) 1155 жылы, Моңғолияның Кендітау аймағында, Онон өзенінің жағасында туған.
Әкесі Есугей батыр татарлар қолынан қаза тапқан, Темүжін 9 жаста болған.
1183-1204 жылдар аралығында негізгі жаулары: Меркіт тайпасының Тохта басшысы, Найман тайпасының Таян ханын жеңіп, кең аумақтарды иеленді.

Империяның құрылуы

Темүжін дала ақсүйектері құрылтайының шешімімен 1206 жылы «Шыңғыс хан» атағын алды.
Атау түркі тілінде «теңіз» деген мағананы білдіреді.

Ішкі саясат

Шыңғыс хан мемлекетті бір орталыққа бағындыруды мақсат етті.
Тайпаларды «мыңдық» әскери-әкімшілік бөлімдерге бөлді, әр бөлім 1000 атты әскер беруі тиіс.
Мемлекеттің басты заңы "Жасақ" (Яса) деп аталады, екі бөлімнен тұрады:
- Бірінші бөлім: Шыңғыс ханның нақыл сөздері мен басқару мәселелері.
- Екінші бөлім: Әскери және азаматтық істердің жалпы заңдары.

Құрылтай

Құрылтай жыл сайын жаз айында шақырылды, онда болашақ соғыс жоспары талқыланды.

Әскери құрылым

10 мың адамнан тұратын жеке жасауыл (кешіктен) құрылды, империя 95 түменге бөлінді.
Әр түмен 10 мың әскерден тұрды, басқару жүйесі ондықтан басталды.

Әскердің тәртібі

Әскери тәртіп қатал, қорқақтық көрсеткендер өлім жазасына кесілді.
Шыңғыс хан әскери стратегияда әртүрлі әдістерді қолданды, оның ішінде:
- Жауды барлау, жекелеп талқандау, тұтқиылдан шабуыл жасау.
- Дұшпанды алдау үшін арнаулы отрядтардан тосқауыл қою.

Әскери әкімшілік аймақтар

Монғолия үш әскери әкімшілік аймаққа бөлінді:
- Оң қанат (Барунгар)
- Сол қанат (Жоңғар)
- Орталық қанат (Кул)

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бұл тест Шыңғыс ханның өмірі мен Монғол империясының құрылуын қарастырады. Шыңғыс ханның бала кезі, оның әскери таланттары және қарсыластарымен күресі туралы сұрақтардан тұрады.