Podcast
Questions and Answers
Шыңғыс хан тарапынан әскери құрылымның негізгі элементі қандай?
Шыңғыс хан тарапынан әскери құрылымның негізгі элементі қандай?
Мемлекеттің 10 мың адамдық жеке жасаулы неден құрылған?
Мемлекеттің 10 мың адамдық жеке жасаулы неден құрылған?
Шыңғыс ханның қандай әскери әдістері бар?
Шыңғыс ханның қандай әскери әдістері бар?
Монғолияның әскери әкімшілік аймақтары қалай аталады?
Монғолияның әскери әкімшілік аймақтары қалай аталады?
Signup and view all the answers
Шыңғыс хан әскери басқаруда қандай тәртіпті орнатты?
Шыңғыс хан әскери басқаруда қандай тәртіпті орнатты?
Signup and view all the answers
Шыңғыс ханның балалық кезінде қандай есімі болды?
Шыңғыс ханның балалық кезінде қандай есімі болды?
Signup and view all the answers
Шыңғыс хан алғашқы әскери жеңістерін қай жылы бастады?
Шыңғыс хан алғашқы әскери жеңістерін қай жылы бастады?
Signup and view all the answers
Шыңғыс ханның атақты заңнамасы қалай аталады?
Шыңғыс ханның атақты заңнамасы қалай аталады?
Signup and view all the answers
Шыңғыс ханның ішкі саясаты қандай бағытта дамыды?
Шыңғыс ханның ішкі саясаты қандай бағытта дамыды?
Signup and view all the answers
Шыңғыс ханның ең алғашқы жаулары кімдер болды?
Шыңғыс ханның ең алғашқы жаулары кімдер болды?
Signup and view all the answers
Шыңғыс хан барлық тайпалардың ұлы ханы болып қай жылы жарияланды?
Шыңғыс хан барлық тайпалардың ұлы ханы болып қай жылы жарияланды?
Signup and view all the answers
Шыңғыс хан қанша әскери-әкімшілік бөліктерге бөлінді?
Шыңғыс хан қанша әскери-әкімшілік бөліктерге бөлінді?
Signup and view all the answers
Шыңғыс ханның жорықтары қандай тайпаларды қамтыды?
Шыңғыс ханның жорықтары қандай тайпаларды қамтыды?
Signup and view all the answers
Шыңғыс хан саяси тәртіпті қалай жүзеге асырды?
Шыңғыс хан саяси тәртіпті қалай жүзеге асырды?
Signup and view all the answers
Шыңғыс ханның билігі кезеңіндегі басқаратын орган қалай аталды?
Шыңғыс ханның билігі кезеңіндегі басқаратын орган қалай аталды?
Signup and view all the answers
Study Notes
Шыңғыс ханның өмірі
- Шыңғыс хан (Темүжін) 1155 жылы, Моңғолияның Кендітау аймағында, Онон өзенінің жағасында туған.
- Әкесі Есугей батыр татарлар қолынан қаза тапқан, Темүжін 9 жаста болған.
- 1183-1204 жылдар аралығында негізгі жаулары: Меркіт тайпасының Тохта басшысы, Найман тайпасының Таян ханын жеңіп, кең аумақтарды иеленді.
Империяның құрылуы
- Темүжін дала ақсүйектері құрылтайының шешімімен 1206 жылы «Шыңғыс хан» атағын алды.
- Атау түркі тілінде «теңіз» деген мағананы білдіреді.
Ішкі саясат
- Шыңғыс хан мемлекетті бір орталыққа бағындыруды мақсат етті.
- Тайпаларды «мыңдық» әскери-әкімшілік бөлімдерге бөлді, әр бөлім 1000 атты әскер беруі тиіс.
- Мемлекеттің басты заңы "Жасақ" (Яса) деп аталады, екі бөлімнен тұрады:
- Бірінші бөлім: Шыңғыс ханның нақыл сөздері мен басқару мәселелері.
- Екінші бөлім: Әскери және азаматтық істердің жалпы заңдары.
Құрылтай
- Құрылтай жыл сайын жаз айында шақырылды, онда болашақ соғыс жоспары талқыланды.
Әскери құрылым
- 10 мың адамнан тұратын жеке жасауыл (кешіктен) құрылды, империя 95 түменге бөлінді.
- Әр түмен 10 мың әскерден тұрды, басқару жүйесі ондықтан басталды.
Әскердің тәртібі
- Әскери тәртіп қатал, қорқақтық көрсеткендер өлім жазасына кесілді.
- Шыңғыс хан әскери стратегияда әртүрлі әдістерді қолданды, оның ішінде:
- Жауды барлау, жекелеп талқандау, тұтқиылдан шабуыл жасау.
- Дұшпанды алдау үшін арнаулы отрядтардан тосқауыл қою.
Әскери әкімшілік аймақтар
- Монғолия үш әскери әкімшілік аймаққа бөлінді:
- Оң қанат (Барунгар)
- Сол қанат (Жоңғар)
- Орталық қанат (Кул)
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Бұл тест Шыңғыс ханның өмірі мен Монғол империясының құрылуын қарастырады. Шыңғыс ханның бала кезі, оның әскери таланттары және қарсыластарымен күресі туралы сұрақтардан тұрады.