Mga Batis ng Kasaysayan

Study Notes

Ang mga batis ng kasaysayan ay nagbibigay ng mga ebidensiya para masuri ang nakaraan.
May dalawang uri ng batis: pangunahin (primary source) at pangalawa (secondary source).
Ang pangunahing batis ay mga dokumento, artifacts, o rekord na nagmula mismo sa panahon ng mga kaganapan.
Ang pangalawang batis ay mga interpretasyon ng mga pangunahing batis mula sa mga ibang historian o mananaliksik.

May dalawang uri ng kritisismo: panlabas (external criticism) at panloob (internal criticism).
Ang panlabas na kritisismo ay nagtatanong sa pagiging authentic ng ebidensya sa pamamagitan ng pagsusuri ng mga materyales nito.
Ang panloob na kritisismo ay nagtatanong sa katotohanan at konteksto ng ebidensiya.

May mga institusyon na nagtatago at nangangalaga sa mga primaryang batis sa Pilipinas.
Ang National Archives sa Paco, Manila ay nagtatago ng mga mahahalagang dokumento sa kasaysayan ng Pilipinas.
Ang National Library sa Ermita, Manila ay nagtatago ng mga mahahalagang libro at ebidensya ng kasaysayan ng bansa.
Ang National Museums ay pinamamahalaan ng National Historical Commission of the Philippines (NHCP) at nagtatago ng mga mahahalagang artifacts.

Ang "Unang Paglalayag Paikot ng Daigdig" ay isinulat ni Antonio Pigafetta.
Ang aklat ay naglalahad ng ruta ng ekspedisyon ni Ferdinand Magellan.
Si Antonio Pigafetta ay isang Italyanong manlalakbay na kasama sa ekspedisyon ni Magellan.
Nagbigay siya ng detalyadong paglalarawan ng kanilang paglalakbay, kabilang ang mga lugar na kanilang na-explore, ang mga taong nakasalamuha nila, at ang mga kultura ng mga taong ito.
Ang aklat ay isang mahalagang batis sa pag-aaral ng kasaysayan ng Pilipinas, lalo na sa panahon ng unang pakikipag-ugnayan ng mga Europeo sa mga katutubo.

Ang post-colonialism ay isang pananaw sa kasaysayan na nakatuon sa pag-aaral ng mga epekto ng kolonyalismo sa mga bansang nakaranas ng pananakop.
Pinagtutuunan ng pansin ng post-colonialism ang pagkakaroon ng sariling pagkakakilanlan ng mga bansang minsang nasakop.
Sinusuri rin ng post-colonialism ang mga epekto ng kolonyalismo sa kultura, wika, at edukasyon ng mga bansa.
Ang pananaw na ito ay nagtataguyod ng pagpapalaya mula sa mga impluwensiya ng dating mga kolonialista at nagbibigay diin sa kahalagahan ng pag-aaral ng kasaysayan mula sa pananaw ng mga nasakop.

Ang panttayong pananaw ay isang paraan ng pag-aaral ng kasaysayan na binuo ni Dr. Zeus Salazar.
Ang pananaw na ito ay nakatuon sa pag-aaral ng kasaysayan ng Pilipinas mula sa pananaw ng mga Pilipino.
Pinupuntirya nito na makalaya mula sa mga maka-kanlurang pananaw na mayroon sa pag-aaral ng kasaysayan ng Pilipinas.
Kinikilala ng panttayong pananaw ang kahalagahan ng wika, kultura, at mga tradisyon ng mga Pilipino sa pag-unawa ng kasaysayan ng bansa.

The Code of Kalantiaw is believed to be a fake code of laws attributed to Datu Kalantiaw of Panay.
These supposed laws were said to have been written by a friar named Josémaría Pavón.
The authenticity of this code was challenged through critical analysis, and later proven to be a forgery.