Mechanizmy działania śliny i połykania
71 Questions
1 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Jaki jest główny mechanizm działania ochronnego śliny?

  • Wypłukiwanie resztek pokarmowych z jamy ustnej.
  • Działanie bakteriobójcze.
  • Buforowanie kwasów i drażniących związków pokarmowych.
  • Wszystkie powyższe odpowiedzi są poprawne. (correct)
  • Który enzym zawarty w ślinie trawi skrobię?

  • Proteinaza
  • Lipaza
  • Laktaza
  • α-amylaza ślinowa (correct)
  • Gdzie jest wytwarzana lipaza językowa odpowiedzialna za trawienie lipidów?

  • Gruczoły ślinowe (Ebnera) u podstawy języka (correct)
  • Ślinianki podżuchwowe
  • Ślinianki podjęzykowe
  • Ślinianki przyuszne
  • Które z poniższych jonów są składnikami nieorganicznymi śliny?

    <p>Na+, K+, Ca2+, Cl–, HCO3– (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie nerwy zaopatrują gruczoły ślinowe?

    <p>Nerwy czuciowe i autonomiczne (przywspółczulne i współczulne) (D)</p> Signup and view all the answers

    Podczas fazy gardłowej połykania co się dzieje z górnym zwieraczem przełyku?

    <p>Pozostaje rozluźniony. (C)</p> Signup and view all the answers

    Co to jest perystaltyka wtórna przełyku?

    <p>Skurcz przełyku wywołany podrażnieniem błony śluzowej przełyku. (D)</p> Signup and view all the answers

    Któreś z poniższych stwierdzeń dotyczących połykania jest FAŁSZYWE?

    <p>Faza przełykowa połykania jest kontrolowana przez naszą wolę. (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie substancje zwiększają napięcie LES?

    <p>Motylina (B), Progesteron (D)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych substancji hamują wydzielanie HCl w żołądku?

    <p>Sekretyna (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie komórki wydzielają pepsynogen w żołądku?

    <p>Komórki główne (B)</p> Signup and view all the answers

    Która faza wydzielania żołądkowego występuje po spożyciu posiłku?

    <p>Żołądkowa (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie komórki w żołądku wydzielają kwas solny?

    <p>Komórki okładzinowe (D)</p> Signup and view all the answers

    Czym charakteryzuje się faza głowowa wydzielania żołądkowego?

    <p>Jest wywoływana przez bodźce pokarmowe (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie działanie ma gastryna na wydzielanie HCl?

    <p>Zwiększa wydzielanie (C)</p> Signup and view all the answers

    Co wywołuje skrócenie BER w przewodzie pokarmowym?

    <p>Odległość od żołądka (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie mechanizmy są odpowiedzialne za wydzielanie etapów popokarmowych H+?

    <p>Alkalizacja błony śluzowej (B), Rozciąganie żołądka (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie zmiany są charakterystyczne dla aktywności elektrycznej żołądka?

    <p>BER nie wywołuje skurczów (A)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych substancji stymulują wydzielanie HCl?

    <p>Gastryna (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie jest główne działanie komórek G w żołądku?

    <p>Produkcja gastryny (D)</p> Signup and view all the answers

    Które komórki odpowiedzialne są za regenerację błony śluzowej żołądka?

    <p>Nabłonkowy czynnik wzrostu (A)</p> Signup and view all the answers

    Jaką rolę odgrywa żółć w trawieniu?

    <p>Emulguje tłuszcze (B)</p> Signup and view all the answers

    Który z wymienionych czynników nie wpływa na wydzielanie żółci?

    <p>Cukier (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie są główne rodzaje transportu aminokwasów w jelicie cienkim?

    <p>Transport aktywny zależny od sodu (A)</p> Signup and view all the answers

    Która z poniższych witamin wchłania się głównie na drodze dyfuzji?

    <p>Witamina B2 (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie jest główne działanie przewodnie układu dokrewnego?

    <p>Regulacja procesów życiowych przez hormony (B)</p> Signup and view all the answers

    Który z wymienionych hormonów może działać w mechanizmie autokrynnym?

    <p>Gastryna (D)</p> Signup and view all the answers

    Która z poniższych hormonów nie jest hormonem sterydowym?

    <p>Insulina (C)</p> Signup and view all the answers

    Co wpływa na aktywność hormonów polipeptydowych?

    <p>Produkcja w postaci nieaktywnej (C)</p> Signup and view all the answers

    Który z poniższych transporterów GLUT jest zależny od insuliny?

    <p>GLUT 4 (A)</p> Signup and view all the answers

    Który mechanizm działania hormonów wykorzystuje transport przez krew do komórek odległych?

    <p>Endokrynny (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie funkcje pełnią hormony steroidowe?

    <p>Łatwo przechodzą przez błony komórkowe (D)</p> Signup and view all the answers

    Które z nawożonych czynników poprawia wchłanianie witaminy B1?

    <p>Mangan (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie są główne rodzaje hormonów z grupy pochodnych aminokwasów?

    <p>Adrenalina, noradrenalina, tyroksyna (C)</p> Signup and view all the answers

    Jaka jest funkcja kalcytoniny w organizmie?

    <p>Wydzielana jest przez komórki C tarczycy (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie są etapy biosyntezy hormonów tarczycy?

    <p>Gromadzenie jodku w tarczycy (C)</p> Signup and view all the answers

    Który hormon tarczycy ma większą aktywność hormonalną?

    <p>Trójjodotyronina (T3) (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie objawy są charakterystyczne dla choroby Graves-Basedowa?

    <p>Powiększenie tarczycy (B)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych stwierdzeń dotyczących insuliny jest prawdziwe?

    <p>Insulina stymuluje syntezę białek (C)</p> Signup and view all the answers

    Co powoduje hipoglikemia w kontekście glukagonu?

    <p>Zwiększa stężenie glukagonu w osoczu (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie są efekty szybkie działania insuliny?

    <p>Zwiększenie transportu glukozy do komórek (A)</p> Signup and view all the answers

    Jaka jest właściwa wartość stężenia insuliny na czczo?

    <p>10 mU/ml (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie hormony pełnią rolę katalizatora w reakcji utleniania?

    <p>Tyroksyna (T4) (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie jest główne działanie somatostatyny?

    <p>Hamuje wydzielanie hormonu wzrostu (B)</p> Signup and view all the answers

    W jakich okolicznościach mówi się o tachykardii jako wskaźniku nadmiaru hormonów tarczycy?

    <p>Przy wzroście objętości wyrzutowej serca (C)</p> Signup and view all the answers

    Jaka jest rola glukagonu w regulacji poziomu glukozy?

    <p>Zwiększa stężenie glukozy w odpowiedzi na hipoglikemię (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie czynniki mogą predysponować do wystąpienia choroby Graves-Basedowa?

    <p>Banalne infekcje wirusowe (B)</p> Signup and view all the answers

    Jaka jest główna funkcja wazopresyny (ADH)?

    <p>Resorpcja wody w nerkach (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie są objawy moczówki prostej?

    <p>Poliuria i polidypsja (A)</p> Signup and view all the answers

    Która z poniższych hormonów nie jest produkowana przez przysadkę mózgową?

    <p>Kortyzol (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie jest działanie oksytocyny podczas akcji porodowej?

    <p>Wywołuje skurcze macicy (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie jest znaczenie melatoniny w organizmie?

    <p>Wpływa na sen i rytm dobowy (A)</p> Signup and view all the answers

    Co jest głównym hormonem produkowanym przez rdzeń nadnerczy?

    <p>Adrenalina (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie działanie ma kortyzol na organizm?

    <p>Wspomaga glikogenolizę (D)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych hormonów jest regulowane przez ACTH?

    <p>Kortyzol (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie efekty fizjologiczne wywołuje adrenalina?

    <p>Wzrost glikogenolizy (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie są skutki niedoboru kortyzolu w organizmie?

    <p>Hiperpigmentacja (A)</p> Signup and view all the answers

    Który hormon wpływa na transport nasienia w drogach rodnych?

    <p>Oksytocyna (A)</p> Signup and view all the answers

    Co wywołuje spadek syntezy aktywnej postaci witaminy D3?

    <p>Zwiększone wydzielanie kortyzolu (C)</p> Signup and view all the answers

    Co to są skurcze odcinkowe jelit?

    <p>Okrężne skurcze dzielące jelito na segmenty. (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie czynniki mogą wywoływać potencjały czynnościowe w jelicie grubym?

    <p>Działanie hormonów oraz rozciąganie jelita. (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie hormony wzmagają aktywność elektryczną jelita?

    <p>Motylina i grelina. (A)</p> Signup and view all the answers

    Jak działa nerw błędny na aktywność motoryczną jelita?

    <p>Pobudza skurcze jelit. (A)</p> Signup and view all the answers

    Jaki jest główny komponent soku trzustkowego wydzielanego w fazie jelitowej?

    <p>Wysokie stężenie HCO3- i enzymów. (B)</p> Signup and view all the answers

    Kiedy występują skurcze masowe w jelicie grubym?

    <p>Po spożyciu pokarmu. (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie funkcje pełni sól trzustkowa?

    <p>Zwiększa stężenie enzymów trawiennych. (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie działanie mają prostaglandyny w stosunku do skurczów jelit?

    <p>Hamujące lub pobudzające, w zależności od typu. (B)</p> Signup and view all the answers

    Co nie jest funkcją komórek wysepek Langerhansa?

    <p>Wydzielanie soku trzustkowego. (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakiego procesu nie załącza się w fazie żołądkowej wydzielania trzustkowego?

    <p>Pobudzenie uwalniania glukagonu. (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie składniki stanowią główną część żółci?

    <p>Kwasy żółciowe i fosfolipidy. (A)</p> Signup and view all the answers

    Signup and view all the answers

    Flashcards

    Ochronne działanie śliny

    Ślina chroni jamę ustną przez wypłukiwanie resztek, bufory, działania bakteriobójcze i nawilżanie.

    α-amylaza ślinowa

    Enzym w ślinie uczestniczący w trawieniu skrobi, produkowany głównie przez ślinianki przyuszne.

    Lipaza językowa

    Enzym wydzielany przez gruczoły Ebnera, uczestniczy w trawieniu lipidów w jamie ustnej.

    Składniki śliny

    Woda (99,5%), jony Na+, K+, Ca2+, Cl–, HCO3– oraz substancje organiczne (białko, mucyna).

    Signup and view all the flashcards

    Mechanizm wydzielania śliny

    Gruczoły ślinowe są zaopatrywane przez nerwy czuciowe i autonomiczne (przywspółczulne, współczulne).

    Signup and view all the flashcards

    Faza ustna przełykania

    Kontrolowana faza, wywoływana przez ośrodek połykania w pniu mózgowym, angażująca podniebienie i krtań.

    Signup and view all the flashcards

    Faza gardłowa połykania

    Faza niekontrolowana, masa pokarmowa przesuwa się przez gardło dzięki skurczom zwieraczy gardła.

    Signup and view all the flashcards

    Perystaltyka przełyku

    Kontynuacja fali pokarmowej w przełyku, może być pierwotna (od gardła) lub wtórna (z resztek pokarmowych).

    Signup and view all the flashcards

    Ruchy perystaltyczne

    Skurcze jelitowe przesuwające treść pokarmową naprzód.

    Signup and view all the flashcards

    Skurcze segmentowe

    Okrężne skurcze dzielące jelito na segmenty, trwające ok. 5 s.

    Signup and view all the flashcards

    Prawo jelit

    Odruchowy skurcz powyżej podrażnienia, rozkurcz poniżej, przesuwana treść.

    Signup and view all the flashcards

    Aktywność motoryczna jelit

    Regulacja skurczów jelit przez nerwy i hormony.

    Signup and view all the flashcards

    Wpływ gastryny

    Zwiększa skurcze jelitowe i częstość potencjałów czynnościowych.

    Signup and view all the flashcards

    Wpływ sekretyny

    Zmniejsza aktywność skurczową, bez wpływu na fale BER.

    Signup and view all the flashcards

    Aktywność skurczowa jelita grubego

    Składa się z skurczów segmentowych, propulsywnych i masowych.

    Signup and view all the flashcards

    Skurcze masowe

    Dłuższe skurcze w jelicie grubym, nasilające się po posiłku.

    Signup and view all the flashcards

    Struktura trzustki

    Miąższ trzustki z pęcherzyków wydzielniczych i przewodów.

    Signup and view all the flashcards

    Komórki wysp Langerhansa

    Komórki trzustki produkujące hormony, jak insulinę i glukagon.

    Signup and view all the flashcards

    Fazy wydzielania trzustkowego

    Międzytrawienna, trawienna (głowowa, żołądkowa, jelitowa).

    Signup and view all the flashcards

    Czynniki pobudzające trzustkę

    Nerwy a czaszki i hormony (CCK, sekretyna).

    Signup and view all the flashcards

    Sok trzustkowy

    Wydzielany przez trzustkę, bogaty w enzymy i HCO3-.

    Signup and view all the flashcards

    Wydzielanie żółci

    Płyn z wody (97%) i składników stałych, jak kwasy żółciowe.

    Signup and view all the flashcards

    Składniki stałe żółci

    Kwasy żółciowe, fosfolipidy, cholesterol, bilirubina.

    Signup and view all the flashcards

    Regulacja perystaltyki przełyku

    Nie jest ściśle kontrolowana hormonalnie, lecz wpływają na nią substancje jak gastryna i motylina.

    Signup and view all the flashcards

    Gastryna

    Hormon zwiększający napięcie LES oraz stymulujący wydzielanie kwasu żołądkowego.

    Signup and view all the flashcards

    Sok żołądkowy

    Zawiera HCl, pepsynogen, i czynnik wewnętrzny wiążący witaminę B12.

    Signup and view all the flashcards

    Sekrecja HCl

    Stymulowana przez acetylocholinę, histaminę, i gastrynę, hamowana przez somatostatynę.

    Signup and view all the flashcards

    Fazy wydzielania żołądkowego

    Wyróżniamy fazy głowową, żołądkową i jelitową wydzielania H+.

    Signup and view all the flashcards

    Faza głowowa

    Rozpoczyna wydzielanie kwasu pod wpływem bodźców pokarmowych przed spożyciem.

    Signup and view all the flashcards

    Faza żołądkowa

    Zachodzi po spożyciu, związana z rozciąganiem żołądka i uwalnianiem gastryny.

    Signup and view all the flashcards

    Faza jelitowa

    Związana z niewielkim uwalnianiem gastryny z komórek G w dwunastnicy.

    Signup and view all the flashcards

    Aktywność elektryczna żołądka

    Podstawowy rytm elektryczny (BER) inicjuje skurcze oraz kontroluje ich częstość.

    Signup and view all the flashcards

    BER (Basic Electric Rhythm)

    Fale wolne, które są odpowiedzialne za rytmiczne skurcze żołądka.

    Signup and view all the flashcards

    Czynniki regulujące skurcze żołądka

    Obejmują autonomiczny układ nerwowy, hormonalne czynniki oraz samoistną aktywność mięśni.

    Signup and view all the flashcards

    Motoryka żołądka

    Część proksymalna charakteryzuje się skurczami tonicznie, dystalna - perystaltycznymi.

    Signup and view all the flashcards

    Komórki okładzinowe

    Produkują HCl, czynnik wewnętrzny oraz wpływają na apetyt.

    Signup and view all the flashcards

    Hormony hamujące żołądek

    Należą do nich sekretyna, glukagon, GIP - hamują wydzielanie i skurcze.

    Signup and view all the flashcards

    Komórki główne

    Wydzielają pepsynogen i niewielką ilość płynu podobnego do płynu pozakomórkowego.

    Signup and view all the flashcards

    Wazopresyna (ADH)

    Hormon regulujący resorpcję wody w nerkach i skurcz naczyń krwionośnych.

    Signup and view all the flashcards

    Moczówka prosta

    Stan spadku wydzielania ADH, skutkujący poliurią i polidypsją.

    Signup and view all the flashcards

    Oksytocyna

    Hormon wpływający na skurcze mięśni gładkich podczas porodu i laktacji.

    Signup and view all the flashcards

    Hormon wzrostu (GH)

    Hormon polipeptydowy kontrolujący przyrost masy mięśniowej i metabolizm.

    Signup and view all the flashcards

    Choroby związane z GH

    Zaburzenia obejmujące karłowatość, gigantyzm i akromegalię.

    Signup and view all the flashcards

    Melatonina

    Hormon regulujący cykl snu i wpływający na rytmy biologiczne.

    Signup and view all the flashcards

    Adrenalina (epinefryna)

    Hormon i neuroprzekaźnik wywołujący reakcję stresową organizmu.

    Signup and view all the flashcards

    Kortyzol

    Glikokortykoid produkowany w korze nadnerczy, wpływający na metabolizm.

    Signup and view all the flashcards

    Działania kortyzolu

    Wpływa na metabolizm, działanie przeciwzapalne i immunosupresyjne.

    Signup and view all the flashcards

    Choroba Addisona

    Niedoczynność kory nadnerczy prowadząca do niskiego ciśnienia i ciemnej skóry.

    Signup and view all the flashcards

    Zespół Cushinga

    Nadczynność kory nadnerczy objawiająca się otyłością i nadciśnieniem.

    Signup and view all the flashcards

    Tyroksyna (T4)

    Hormon wydzielany przez tarczycę, regulujący metabolizm energetyczny.

    Signup and view all the flashcards

    Trójjodotyronina (T3)

    Hormon tarczycy, aktywniejsza forma tyroksyny.

    Signup and view all the flashcards

    Kalcytonina

    Hormon regulujący poziom wapnia w organizmie, produkowany przez tarczycę.

    Signup and view all the flashcards

    Rola żółci

    Żółć pomaga w trawieniu tłuszczów i ich emulgacji.

    Signup and view all the flashcards

    Produkcja żółci

    Żółć produkowana jest w wątrobie i magazynowana w pęcherzyku żółciowym.

    Signup and view all the flashcards

    Czynniki regulujące wydzielanie żółci

    Wydzielanie żółci zależy od soli żółciowych, krążenia wątrobowego, unerwienia i hormonów.

    Signup and view all the flashcards

    Transportery GLUT

    Transportery GLUT są odpowiedzialne za transport glukozy w organizmie.

    Signup and view all the flashcards

    GLUT 4

    GLUT 4 odpowiada za pobieranie glukozy przez mięśnie i tkankę tłuszczową.

    Signup and view all the flashcards

    Hormon autokrynny

    Hormon działający na komórki, które go wytworzyły.

    Signup and view all the flashcards

    Hormony polipeptydowe

    Hormony te są produkowane w forma nieaktywnej, wymagają receptorów błonowych.

    Signup and view all the flashcards

    Hormony steroidowe

    Hormony rozpuszczalne w tłuszczach, aktywne po podaniu doustnym.

    Signup and view all the flashcards

    Neurohormony w podwzgórzu

    Neurohormony kontrolują wydzielanie hormonów przez przysadkę mózgową.

    Signup and view all the flashcards

    Homeostaza

    Procesy regulowane przez hormony, które utrzymują stabilność w organizmie.

    Signup and view all the flashcards

    Czynniki hormonalne

    Hormony takie jak sekretyna i CCK wpływają na wydzielanie i skład żółci.

    Signup and view all the flashcards

    Aminokwasy

    Aminokwasy są wchłaniane w jelicie cienkim przez transport aktywny.

    Signup and view all the flashcards

    Witaminy rozpuszczalne w wodzie

    Witaminy B i C wchłaniają się aktywnie i pasywnie w organizmie.

    Signup and view all the flashcards

    Regulacja hormonalna

    Hormony działają w mechanizmach sprzężeń zwrotnych.

    Signup and view all the flashcards

    Biosynteza hormonów tarczycy

    Proces powstawania T3 i T4 stymulowany przez TSH.

    Signup and view all the flashcards

    TSH

    Hormon przysadki stymulujący produkcję hormonów tarczycy.

    Signup and view all the flashcards

    Tachykardia

    Przyspieszona akcja serca, wskaźnik nadmiaru hormonów tarczycy.

    Signup and view all the flashcards

    Choroba Graves-Basedowa

    Autoimmunologiczne schorzenie tarczycy z nadprodukcją hormonów.

    Signup and view all the flashcards

    Objawy Graves-Basedowa

    Wole, wytrzeszcz oczu, obrzęk przedgoleniowy.

    Signup and view all the flashcards

    Komórki B trzustki

    Produkują insulinę w wyspach Langerhansa.

    Signup and view all the flashcards

    Insulina

    Hormon regulujący poziom glukozy we krwi.

    Signup and view all the flashcards

    Fazy uwalniania insuliny

    Wczesna i późna faza odpowiedzi na wzrost glukozy.

    Signup and view all the flashcards

    Preproglukagon

    Białko przekształcane do glukagonu w komórkach A.

    Signup and view all the flashcards

    Hipoglikemia

    Spadek poziomu glukozy we krwi, wzrost glukagonu.

    Signup and view all the flashcards

    Rola witamin w hormonach tarczycy

    Hormony T3 i T4 zwiększają zużycie witamin.

    Signup and view all the flashcards

    Study Notes

    Działanie ochronne śliny

    • Wiąże się z wypłukiwaniem resztek pokarmowych, buforowaniem kwaśnych i drażniących substancji przez mucynę i HCO3-, działaniem bakteriobójczym oraz nawilgaczaniem jamy ustnej.

    • Uczestniczy w trawieniu skrobi i lipidów, dzięki α-amylazie ślinowej (głównie ślinianki przyuszne) i lipazie językowej (gruczoły ślinowe Ebnera).

    • Wzrost pobudzenia wydzielniczego zmniejsza udział ślinianek podżuchwowych (do ok. 50%) i zwiększa udział ślinianek przyusznych (do ok. 35%) i podjęzykowych (5%).

    Skład śliny

    • Głównym składnikiem jest woda (ok. 99,5%).

    • Pozostałe składniki to składniki nieorganiczne (Na+, K+, Ca2+, Cl–, HCO3–) i substancje organiczne (białko, mucyna).

    Mechanizm wydzielania śliny

    • Gruczoły ślinowe zaopatrywane są przez nerwy czuciowe i podwójny typ autonomicznego układu nerwowego (przywspółczulny i współczulny).

    Połykanie

    • Faza ustna: Kontrolowana. Pobudzenie ośrodka połykania w pniu mózgowym prowadzi do:

      • odruchowego skurczu, uniesienia i napięcia podniebienia miękkiego, zamykającego drogę do nosa;
      • uniesienia krtani, przykrycia jej przez nagłośnię i zamknięcia szpary głosowej, chwilowego wstrzymania oddychania.
    • Faza gardłowa: Bez kontroli. Masa pokarmowa przesuwa się dzięki skurczom zwieraczy gardła (górnego, środkowego, dolnego). Jednocześnie rozluźnia się zwieracz górny przełyku (UES), umożliwiając przejście fali perystaltycznej (5-10 cm/s). Zaraz po przejściu pokarmu zamyka się zwieracz gardłowo-przełykowy.

    • Faza przełykowa: Bez kontroli. Fala perystaltyczna ma charakter odruchowy, wywołanego podrażnieniem receptorów w jamie ustnej, gardle i przełyku. Wyróżnia się perystaltykę pierwotną, kontynuację perystaltyki gardła, i perystaltykę wtórną, inicjowaną przez podrażnienie przełyku (np. resztkami pokarmu).

    Regulacja perystaltyki przełyku

    • Nie podlega ścisłej kontroli hormonalnej, ale wiele substancji wpływa na czynność LES (zwieracza górnego przełyku).
      • Gastryna i motylina zwiększają napięcie LES.
      • Sekretyna, CCK, GIP, VIP i progesteron zmniejszają napięcie LES.

    Budowa żołądka

    • Warstwa gruczołowa żołądka zawiera gruczoły wpustowe, właściwe (dno i trzon), i odźwiernikowe.

    Sok żołądkowy

    • Komórki okładzinowe: Wydzielają kwas solny (HCl), wodę i czynnik wewnętrzny wiążący witaminę B12.

      • HCL hamuje wydzielanie gastryny (sprzężenie zwrotne). Bierze udział w uwalnianiu leptyny i greliny (apetyt i sytość).
      • Sekrecja HCl stymulowana przez acetylocholinę, histaminę i gastrynę.
      • Sekrecja HCl hamowana przez somatostatynę, sekretynę i prostaglandyny. Atropina hamuje ACh, a ranitydyna histaminę.
    • Komórki główne: Wydzielają pepsynogen i niewielką ilość płynu.

    • Komórki śluzowe: Wydzielają śluz (żel).

    Fazy i mechanizmy wydzielania żołądkowego

    • Podstawowe: samoistne wydzielanie.
    • Trawienne: faza głowowa (wydzielanie pobudzone bodźcami – widok, zapach, smak, żucie, połykanie), żołądkowa (efekt uwalniania gastryny - rozciąganie żołądka, alkalizacja, substancje chemiczne), jelitowa (aminokwasy).

    Motoryka żołądka

    • Część proksymalna żołądka (górna) ma skurcze toniczne.
    • Część dystalna ma fale wolne i skurcze perystaltyczne.

    Aktywność elektryczna żołądka

    • Podstawowy rytm elektryczny (BER) rozpoczyna się w strefie rozrusznikowej i wyznaczają częstotliwość skurczów. Skurcze pojawiają się, gdy depolaryzacja osiągnie wartość progową.

    • Czynniki wywołujące potencjały czynnościowe: rozciąganie, pobudzenie przywspółczulnego UKN, neuromediatory (acetylocholina), enterohormony (gastryna, motylina, grelina) i lokalne czynniki humoralne (serotonina, histamina).

    Regulacja aktywności skurczowej żołądka

    • Autonomiczny układ nerwowy, samoistna aktywność mięśni, czynniki hormonalne. Gastryna i CCK nasilają, sekretyna, glukagon i GIP hamują.

    Motoryka jelita cienkiego

    • Skurcze perystaltyczne (robaczkowe/propulsywne): wędrujące fale skurczów, przesuwające pokarm.
    • Skurcze odcinkowe (segmentowe/niepropulsywne): okrężne skurcze mieszające pokarm z sokami trawiennymi.

    Motoryka jelita grubego

    • Skurcze odcinkowe (segmentowe): tworzą przewęzenia i haustracje.
    • Skurcze propulsywne (perystaltyczne i antyperystaltyczne): przemieszczają zawartość w obu kierunkach.
    • Skurcze masowe: obejmują dłuższe odcinki i występują kilka razy dziennie, po spożyciu posiłku.

    Trzustka

    • Ma budowę zrazikową z pęcherzykami i przewodami. Komórki śródpęcherzykowe wydzielają wodę i elektrolity (np. HCO3–).

    • Część wewnątrzwydzielnicza to wyspy Langerhansa z komórkami alfa (glukagon), beta (insulina), delta (somatostatyny) i PP (polipeptyd trzustkowy).

    • Sok trzustkowy wydzielany w fazach (międzytrawienna, trawienna – głowowa, żołądkowa, jelitowa).

    Wydzielanie żółci

    • Żółć produkowana w wątrobie, magazynowana w pęcherzyku żółciowym. Ma rolę w emulgacji tłuszczów.

    • Wydzielanie regulowane przez czynniki autonomiczne (przywspółczulne), hormonalne (sekretyna, glukagon, VIP, gastryna, CCK, histamina) i krążenie wątrobowe.

    Trawienie i wchłanianie

    • Węglowodany wchłaniane są w postaci monosacharydów (glukozy, fruktozy, galaktozy) przez transportery (GLUT i SGLT).

    • Białka rozkładane do aminokwasów przez enzymy z soku żołądkowego i trzustkowego, wchłaniane aktywnie.

    • Tłuszcze wchłaniane po emulgacji przez lipazy.

    • Witaminy rozpuszczalne w wodzie wchłaniane różnymi mechanizmami (dyfuzja, transport aktywny).

    Układ dokrewny 1

    • Reguluje procesy życiowe za pomocą hormonów. Hormony transportowane są przez płyn zewnątrzkomórkowy, reagują ze specyficznymi receptorami na komórkach docelowych.

    • Działanie może być auto-, para-, endo- lub neurokrynne.

    • Hormony zapewniają homeostazę poprzez sprzężenia zwrotne.

    • Rodzaje hormonów: pochodne aminokwasów, związki polipeptydowe, pochodne cholesterolu.

    Hormony (poprzednie)

    • Pochodne aminokwasów: adrenalina, noradrenalina, dopamina, tyroksyna, trijodotyronina, melatonina.

    • Polipeptydy: nierozpuszczalne w tłuszczach, magazynowane, działające na receptory błonowe.

    • Sterydy: rozpuszczalne w tłuszczach, działające na receptory wewnątrzkomórkowe.

    Podwzgórze i przysadka

    • Podwzgórze wydziela neurohormony kontrolujące przedni płat przysadki (liberyny, statyny) i hormony do tylnego płata (wazopresyna, oksytocyna).

    Hormon wzrostu (GH)

    • Hormon polipeptydowy. Stężenie zależne od wieku, płci i pory dnia. Działa bezpośrednio na tkanki lub pośrednio przez somatomedynę (IGF). Powoduje zarówno działanie insulinopodobne jak i antyinsulinowe.

    Melatonina i rdzeń nadnerczy

    • Melatonina reguluje zegar biologiczny.

    • Rdzeń nadnerczy wytwarza adrenaliny, noradrenalinę, dopaminę (pod wpływem układu współczulnego).

    Kora nadnerczy

    • Produkuje mineralokortykoidy (aldosteron, regulują elektrolity), glikokortykoidy (kortyzol, reguluje metabolizm), i androgeny.

    Układ dokrewny 2 (Tarczyca)

    • Tarczyca wytwarza tyroksynę (T4), trójjodotyroninę (T3) i kalcytoninę.

    • T3 i T4 regulują metabolizm, rozwój i dojrzewanie. Choroba Graves-Basedowa to schorzenie autoimmunologiczne.

    Układ dokrewny 2 (Trzustka)

    • Trzustka wytwarza insulinę (reguluje metabolizm glukozy), glukagon (wzmacnia poziom cukru we krwi) i inne hormony.

    Insulina

    • Reguluje metabolizm glukozy, działa na miocyty, adipocyty i leukocyty.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Description

    Sprawdź swoją wiedzę na temat mechanizmów działania śliny oraz procesu połykania. Quiz obejmuje pytania dotyczące składników śliny, enzymów oraz funkcji układu pokarmowego. Idealny dla studentów biotechnologii oraz medycyny.

    More Like This

    Salivary Secretion Mechanism Quiz
    32 questions
    Mastication, Deglution and Dysphagia
    41 questions
    Use Quizgecko on...
    Browser
    Browser