Materieel Strafrecht - Week 9 Introductie

Het materiële strafrecht bepaalt welke gedragingen strafbaar zijn en welke straffen kunnen worden opgelegd. Denk aan diefstal, moord, en de bijbehorende straffen.

Het formele strafrecht regelt de procedure die gevolgd moet worden wanneer er een strafbaar feit is gepleegd. Denk aan de arrestatie van iemand, het verhoor, en de rechtszaak.

Het legaliteitsbeginsel vereist dat een gedraging alleen strafbaar is als er een wet is die die gedraging strafbaar stelt. Dit betekent dat je niet gestraft kunt worden voor iets wat niet expliciet verboden is.

Het legaliteitsbeginsel verbiedt terugwerkende kracht in het strafrecht. Je mag dus niet gestraft worden voor een daad die op het moment van de daad niet strafbaar was.

De Hoornse Taart-zaak is een voorbeeld van het legaliteitsbeginsel. In deze zaak ging het om het verkopen van taart met een vergiftigd ingrediënt. De beschuldigde kon niet worden veroordeeld omdat er geen wet was die het verkopen van vergiftigde taart strafbaar stelde.

De Diefstal van Elektriciteit-zaak ging over het aftappen van stroom. De Hoge Raad oordeelde dat het aftappen van stroom kon worden gezien als ‘diefstal’ omdat het ging om het ‘wegnemen’ van iets dat tot de eigendom van iemand anders behoorde.

De Enkhuizer Doodslag-zaak ging over een man die tijdens een ruzie dodelijk werd gestoken. De Hoge Raad oordeelde dat het gebruik van een gevaarlijk voorwerp in een ruzie tot doodslag kon leiden, zelfs als de dood niet opzettelijk was.

De Tongzoen II-zaak ging over een man die werd veroordeeld voor het zoenen van een vrouw zonder haar toestemming. Dit was een schending van haar lichamelijke integriteit en kon dus als een seksueel misdrijf worden gezien.

Het kopen van een pistool met het doel om een moord te plegen is een voorbeeld van een voorbereidingshandeling die strafbaar is.

De strafmaat voor een strafbare voorbereidingshandeling is de helft van de maximale strafmaat voor het voltooide delict.

De dader is niet strafbaar voor strafbare voorbereiding als hij vrijwillig stopt met de voorbereiding.

De strafrechtelijke aansprakelijkheid voor seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt opnieuw vastgelegd in de nieuwe titel XIV van het Wetboek van Strafrecht.

Deze wetgeving is noodzakelijk omdat het strafrecht een ultimum remedium is, een laatste redmiddel, om seksueel grensoverschrijdend gedrag aan te pakken.

Het legaliteitsbeginsel stelt dat iemand alleen gestraft kan worden voor een daad die bij wet strafbaar was gesteld op het moment dat de daad werd gepleegd. Dit principe wordt overtreden wanneer wetgeving met terugwerkende kracht wordt toegepast, waardoor daden die eerder legaal waren, achteraf strafbaar worden.

De leer van het natuurrecht beargumenteert dat er fundamentele morele principes bestaan die onafhankelijk zijn van wetten en die universeel gelden. Deze principes kunnen gebruikt worden om wetten te beoordelen en om te beargumenteren dat bepaalde daden inherente kwaad zijn, zelfs als ze niet expliciet strafbaar zijn.

De interpretatie van wettelijke bepalingen door de rechter moet consistent zijn. De rechter mag in feiten die buiten de grenzen van een wettelijke bepaling vallen, niet een nieuwe strafrechtelijke norm creëren door analogie.

De rechter mag de reikwijdte van een bestaande strafbare norm wel enigszins uitbreiden, zolang de kern van de norm wordt gerespecteerd. Dit gebeurt door middel van extensieve interpretatie.

Het algemene deel van het strafrecht omvat de algemene beginselen van het strafrecht, die van toepassing zijn op alle strafbare feiten. Het is terug te vinden in het eerste boek van het Wetboek van Strafrecht.

Het bijzondere deel van het strafrecht omvat alle strafbare feiten die specifiek zijn omschreven in de wet. Het is terug te vinden in het tweede en derde boek van het Wetboek van Strafrecht en in andere wetten.

Misdrijven zijn zwaardere strafbare feiten die in het tweede boek van het Wetboek van Strafrecht staan. Overtredingen zijn lichtere delicten die in het derde boek van het Wetboek van Strafrecht staan.

De ernst van een delict bepaalt of het wordt gekwalificeerd als een misdrijf of een overtreding. De formele wetgever weegt de ernst van het delict af bij de strafbaarstelling.

De bevoegdheid van de rechter in eerste aanleg is afhankelijk van het type delict. Overtredingen worden doorgaans behandeld door de kantonrechter, terwijl misdrijven voor de afdeling strafrecht komen.

Poging, voorbereiding en medeplichtigheid kan alleen bestraft worden bij misdrijven.

Een Nederlander die in het buitenland een misdrijf heeft gepleegd, kan in Nederland worden vervolgd als het delict in het buitenland strafbaar is gesteld en de straf in Nederland minstens acht jaar gevangenisstraf is.

Voorlopige hechtenis kan alleen worden bevolen bij verdenking van het plegen van een misdrijf.

Een strafbaar feit bestaat wanneer de delictsomschrijving is vervuld, de gedraging wederrechtelijk is en er schuld is. De delictsomschrijving beschrijft de verboden gedraging en de bijbehorende omstandigheden.

De delictsomschrijving is de wettelijke beschrijving van een strafbaar feit. Het bestaat uit bestanddelen die de vereisten zijn voor een gedraging om strafbaar te zijn.

Een strafbaar feit moet in strijd zijn met het recht. Het moet duidelijk zijn dat de gedraging onrechtmatig is.

De dader moet een verwijt kunnen worden gemaakt voor zijn gedrag. Hij moet in staat zijn om te begrijpen dat zijn handelen verkeerd was.

Een handeling die voldoet aan alle bestanddelen van een delictsomschrijving in de wet. De gedraging moet precies passen bij de beschrijving in de wet.

Een gedraging moet te wijten zijn aan een mens en geen dier of natuurverschijnsel.

Een misdrijf verricht met opzet, de dader wilde het misdrijf bewust plegen.

Een misdrijf verricht zonder opzet, maar door onvoorzichtigheid, roekeloosheid of nalatigheid.

Een intentie om een misdrijf te plegen, maar het misdrijf is niet voltooid.

Het voorbereiden van een misdrijf, het inzamelen van middelen of voorbereiden van handelingen.

Een deelname aan een misdrijf, zonder de daadwerkelijke uitvoering.

Het stoppen van een poging tot misdrijf door vrije wil van de dader.

De strafmaat voor een poging tot misdrijf is lager dan de strafmaat voor het voltooide misdrijf.

Een strafuitsluitingsgrond die de wederrechtelijkheid van een gedraging wegneemt.

De intentie van de dader dat de gevolgen van zijn handelen zouden intreden, al had hij deze niet direct beoogd.

Een misdaad die met opzet wordt gepleegd, bijvoorbeeld moord.

Een misdaad die door onvoorzichtigheid of nalatigheid wordt begaan, bijvoorbeeld dood door schuld.

De verdachte besloot te rijden ondanks alcoholgebruik en negeerde de aanmerkelijke kans op een dodelijk ongeval.

Het besef hebben dat je gedrag een aanmerkelijke kans op een bepaald gevolg met zich meebrengt.

Elk seksueel binnendringen van het lichaam met een seksuele strekking valt onder 'verkrachting' volgens art. 242 Sr.

De verdachte wist dat hij met zijn rijgedrag een dodelijk ongeluk kon veroorzaken en aanvaardde deze kans.

De verdachte wilde geen ongeluk veroorzaken, maar door zijn gedrag creëerde hij een aanmerkelijke kans op een dodelijk ongeval.

De verdachte had de intentie om te ontkomen aan de politie, maar dat leidde tot een dodelijk ongeval.

De verdachte wist dat zijn rijgedrag gevaarlijk was, maar besloot toch door te rijden.

Het bewijs dat de verdachte willens en wetens de aanmerkelijke kans op doden heeft aanvaard.