کتاب با هم بیندیشیم ۱ - انسان و ایمان

فهرست مطالب کتاب

• کتاب «با هم بیندیشیم (۱)» شامل مباحثی دربارۀ اندیشه اسلامی است.
• این کتاب به پرسش‌های دانشجویی دربارۀ اندیشه اسلامی پاسخ می‌دهد.
• ساختار کتاب پرسش‌محور است و حول محور پرسش‌های دانشجویی سازماندهی شده است.
• نسخه منتشرشده در فضای مجازی است.
• کتاب دو واحدی است و در سطح کارشناسی تدریس می‌شود.

بخش اول: انسان و ایمان

• پرسش اول: چرا باید ایمان داشته باشیم؟ مؤمنان چه چیزی دارند که دیگران ندارند؟
  • شناخت انسان و معنای زندگی از ضرورت‌های ایمان هستند.
  • انسان در خسارت و از دست دادن سرمایه قرار دارد.
  • زمان باعث از دست رفتن سرمایه‌های انسان می‌شود.
  • انسان باید خویشتن را بشناسد.
  • شناخت نادرست انسان باعث محدود کردن حیات به زندگی دنیوی می‌شود.
• پرسش دوم: رابطه ایمان و عمل چگونه است؟ آیا می‌توانیم به دل پاک و ایمان قوی داشته باشیم اما عمل درست انجام ندهیم؟
  • ایمان با عمل متفاوت است.
  • ایمان یعنی پذیرفتن و دل سپردن.
  • عمل به دستورات دین نشانه‌ی ایمان است.
  • عمل به چیزهایی که مخالف میل ماست، نشانه‌ی واقعی ایمان است.
• پرسش سوم: خدایا، چرا ما انسان‌ها را محدود می‌کنی؟ خدایا، چرا تمایلاتی که در انسان آفریده‌ای را آزاد نمی‌گذاری؟
  • تمایلات ضروری زندگی هستند.
  • دین حق هرگز به سرکوب تمایلات توصیه نمی‌کند.
  • محدودیت‌ها در جهت مصلحت انسان است.
  • اسلام از ترویج گناه جلوگیری می‌کند و ازدواج را تشویق می‌کند.
• پرسش چهارم: اگر خدا را بپذیریم اما دین خاص و معینی نداشته باشیم، راحت‌تر نیست؟
  • دین مجموعه باورها و رفتارهاست.
  • هر انسانی اعتقادات و رفتارهایی دارد.
  • دین به معنای خاص، اعتقاد به یک آفریننده است و دستورات عملی منطبق با این عقاید.
  • عقل به روشنی به این ضرورت اشاره می‌کند.
• پرسش پنجم: با وجود این همه تفسیر و برداشت متفاوتی که از دین وجود دارد، چگونه می‌توانیم دینی داشته باشیم؟
  • تجربه‌های شخصی بخشی از دین هستند.
  • دین به مبانی حقیقی و قابل فهم متکی است که ذهنی نیست.
  • تفسیرهای متعدد از دین، در صورتی قابل قبول اند که هیچ تضادی بین آنها وجود نداشته باشد.
• پرسش ششم: عالم غیب را که ندیده‌ایم، چطور می‌توانیم ثابت کنیم؟
  • عالم غیب مقابل عالم شهادت است.
  • عالم غیب، عالمی فراطبیعی و فرامادی است.
  • اعتقاد به عالم غیب زیربنای فکری برای انسان است.
  • دلایل دینی، عقلی و تجربی برای وجود عالم غیب وجود دارد.

### بخش دوم: خدا و صفات خدا

• پرسش هفتم: خدایا تو ما را آفریدی یا ما به خاطر ترس از بلاها تو را آفریدیم؟
  • اعتقاد به خدا در رهایی از ترس و تنهایی نقش دارد.
  • اعتقاد به خدا، ناشی از ترس از مرگ و بلاها نیست.
  • آگاهی از خدا موجب آرامش روان انسان می‌شود.
• پرسش هشتم: داروین درست می‌گوید یا خدای متعال؟
  • داروین نظریه‌ای درباره تکامل ارائه داده است که انتخاب طبیعی را مطرح می‌کند.
  • نظریه داروین در تضاد با برهان نظم نیست.
  • نظریه داروین مخالف وجود خدا نیست.
• پرسش نهم: چرا خدا به علت نیازی ندارد؟ اگر خدا نیازی به آفریننده ندارد، چرا ماده به آفریننده‌ای نیاز دارد؟
  • هر موجودی که نیاز به چیزی دارد، آن چیز را از چیزی گرفته که آن چیز را از خودش دارد.
  • وجود، از ذات خداست و نقص و کاستی در او نیست.
  • ماده و جهان مادی، ممکن الوجود اند و به علت نیاز دارند.
• پرسش دهم: مگر مقدار ماده و انرژی در جهان ثابت نیست؟ مگر انرژی و ماده به هم تبدیل نمی‌شوند؟ پس چرا نگوییم واجب الوجود همان انرژی است که ابعاد مادی ندارد؟
  • انرژی دارای منبع تولید است.
  • انرژی تغییر می‌کند.
  • انرژی همیشه ثابت نیست.
• پرسش یازدهم: نظریه «بیگ بنگ» چه ربطی به اعتقاد به وجود خدا دارد؟
  • نظریه بیگ بنگ در توضیح انبساط جهان از حالت اولیه است.
  • نظریه بیگ بنگ مبنایی برای انکار وجود خدا نیست.
  • این نظریه در زمینه «چگونگی» اتفاق افتاده است.
• پرسش دوازدهم: شناخت خدا یعنی چه؟ آیا می‌توان خدا را آنگونه که هست، شناخت؟
  • دو نوع شناخت برای خدا وجود دارد.
  • نوع اول شناخت اصل وجود و صفات خداست.
  • نوع دوم شناخت ذات خداست (محال).
• پرسش سیزدهم: چرا باید خدا را بشناسیم؟ شناخت خدا چه نقشی در زندگی ما دارد؟
  • شناخت خدا از موضوعات مهم در زندگی است.
  • شناخت خدا در رفتار انسان نقش دارد.
  • معرفت خدا شامل تمام معرفت‌هاست.
• پرسش چهاردهم: وقتی همه چیز در دنیا مادی است، پس خدا چه نقشی دارد؟
  • جهان مادی مخلوق خداست.
  • جهان مادی وابسته به خدای متعال است.
  • جهان مادی، جلوه‌‌ای از اراده خداوند است.

### بخش سوم: توحید الهی

• پرسش پانزدهم: از کجا بدانیم خدا یکی است؟
  • اثبات یگانگی خداوند با دلایل فلسفی و دینی قابل توضیح است.
  • برهان تمانع، از دلایل توحید است.
• پرسش شانزدهم: از کجا بدانیم که توحید حقیقی چیست و چه نقشی در زندگی ما دارد؟
  • توحید از مهمترین اصول در اعتقاد و عمل است.
  • توحید در تمام رفتارها باید باشد نه فقط در گفتار.
  • توحید به معنای نفی بت‌هاست (هر چیزی که هدف نهایی بشر باشد).
• پرسش هفدهم: مگر قرآن نفرموده که جز خدا کسی دیگر را صدا نزنید؟ پس توسل به ائمه آیا شرک است؟ اصلاً این توسل به غیر از خدا فایده‌ای دارد؟
  • انسان موجودی اجتماعی است و نیازمند درخواست از دیگران است.
  • توسل به انبیا و اولیا شرک نیست.

بخش چهارم: جبر و اختیار و قضا و قدر

• پرسش هجدهم: ای خدای بی نیاز چرا ما را آفریدی؟
  • خداوند به خاطر کمال و لطف خود آفریده است، نه نیاز.
• پرسش نوزدهم: از کجا بدانیم اختیار داریم؟
  • انسان درک درونی از اختیار دارد.
  • مجازات و تشویق نشان می‌دهد که اختیار وجود دارد.
• پرسش بیستم: اگر خدا می‌داند که ما چه کارهایی خواهیم کرد، پس اختیارمان دست خودمان است؟
  • علم خدا با اختیار انسان منافات ندارد.
  • علم خدا به نظام هستی، نه به سلب اختیار انسان است.
• پرسش بیست و یکم: وقتی قضا و قدر سرنوشتمان را از پیش تعیین کرده، چه طوری ما اختیار داریم؟
  • قضا و قدر با اختیار انسان سازگار است.
  • قضا و قدر به معنی نیستی اختیار نیست.
• پرسش بیست و دوم: خدایی که می‌گوید هر کسی را بخواهم هدایت می‌کنم و هر کسی را بخواهم گمراه می‌کنم، چه طور به انسان اختیار داده و چه طور عدالت دارد؟
  • علم الهی با اختیار انسان سازگار است.
  • هدایت و ضلالت خدا، با توجه به قواعد و ملاک‌هاست.

بخش پنجم: عدل الهی

• پرسش بیست و سوم: من نمی‌خواستم به دنیا بیایم، چرا خدا ما را بدون رضایتمان آفریده است؟
• پرسش بیست و چهارم: خدا که می‌داند کسی کافر و جهنمی خواهد شد، چرا او را می‌آفریند؟ مگر خلقت لطف خدا نیست؟ چه لطفی در خلقت کافر وجود دارد؟
  • خلقت خدا، لطف اوست، نه جبر.
  • احساسات و عواطف نباید در تصمیم‌گیری دخالت داشته باشند.
  • خلقت با اختیار، سازگار است.

بخش ششم: حکمت افعال الهی

• پرسش بیست و پنجم: خدای بی نیاز چه نیازی به عبادت و نماز ما دارد؟
• پرسش بیست و ششم: خدایا چرا شیطان را آفریدی؟

بخش هفتم: معاد

• پرسش بیست و هفتم: علوم تجربی می‌گویند که همة فعالیت‌های فکری در مغز است، پس روح چه کاره است؟
• پرسش بیست و هشتم: چرا خدا باید انسان‌ها را امتحان کند و بعد به بهشت و جهنم ببرد؟ این کار چه حکمی دارد؟
• پرسش بیست و نهم: ای خدایی که همه چیز را می‌دانی، چرا ما را آفریدی تا امتحان کنی؟ چرا ما را بدون امتحان به بهشت و جهنم نمی‌بری؟
• پرسش سی‌ام: تناسخ چیست؟ آیا حقیقت دارد؟
• پرسش سی‌و‌یکم: عالم برزخ چه عالمی است؟ ما با چه بدنی در آنجا حاضر می‌شویم؟ فلسفه وجود آن عالم چیست؟

بخش هشتم: قیامت

• پرسش سی‌و‌دوم: ای خدای مهربان چرا در قرآن این همه سخن از عذاب است؟
• پرسش سی‌وسوم: آیا این عادلانه است که گناه موقتی عذاب دائمی دارد؟
• پرسش سی‌وچهارم: آیا فقط بهشت برای مسلمانان است و تمامی غیر مسلمانان که حتی برخی انسان‌های خوبی هستند و خدماتی داشته‌اند به جهنم می‌روند؟
• پرسش سی‌وپنجم: چرا خداوند پاداش و جزای اعمال را در همین دنیا قرار نداده است؟
• پرسش سی‌وششم: چرا خداوند شراب و دیگر لذت‌های حرام را مزد و پاداش بهشتیان قرار داده است؟
• پرسش سی‌وهفتم: مجازات و سوختن ظالم در آخرت به چه درد مظلوم می‌خورد؟
• پرسش سی‌وهشتم: آیا بهشت ابدی خسته کننده و یکنواخت نخواهد بود؟