Krytyka Pojęcia Rozwoju

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Która z koncepcji rozwoju zakłada, że gospodarki narodowe przechodzą przez pięć stadiów?

  • Koncepcja Rostowa. (correct)
  • Koncepcja neoliberalna.
  • Koncepcja społeczeństwa postindustrialnego D.Bella.
  • Koncepcja europeizacji.

W kontekście transformacji postsocjalistycznej, 'europeizacja' jest najczęściej rozumiana jako:

  • Proces stopniowego oddalania się od wzorców zachodnich.
  • Proces adaptacji do warunków globalizacji.
  • Proces upodabniania się do wzorców Europy Środkowej.
  • Proces upodabniania się do Europy Zachodniej. (correct)

Jak postrzegani są mieszkańcy krajów Europy Środkowej i Wschodniej w kontekście podejścia 'europeizacji'?

  • Jako społeczeństwa w pełni rozwinięte i nowoczesne.
  • Jako awangarda zmian społeczno-gospodarczych.
  • Jako społeczeństwa zacofane, które powinny nadrobić zaległości. (correct)
  • Jako równorzędni partnerzy w procesie integracji europejskiej.

W procesie rozszerzenia Unii Europejskiej na wschód, nowi członkowie są postrzegani jako:

<p>Petenci, którzy powinni przyjmować wartości i poglądy z rdzenia UE. (A)</p> Signup and view all the answers

W kontekście 'europeizacji', termin 'europejski' stał się synonimem:

<p>Postępu i modernizacji postsocjalistycznej. (B)</p> Signup and view all the answers

Z neoliberalnego punktu widzenia, specyfika regionów w kontekście rozwoju gospodarczego:

<p>Jest nieistotna w obliczu uniwersalnych mechanizmów rynkowych. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest założenie dotyczące dziedzictwa regionów mniej rozwiniętych w perspektywie 'europeizacji'?

<p>Dziedzictwo nie ma większego znaczenia dla regionów bardziej rozwiniętych. (B)</p> Signup and view all the answers

Jaki jest pogląd na transformację postsocjalistyczną w kontekście porównania z innymi procesami zmian?

<p>Jest to proces całkowicie wyjątkowy i nieporównywalny. (D)</p> Signup and view all the answers

Jak pojęcie regionalnego zakorzenienia wpływa na inwestycje zagraniczne?

<p>Zwiększa znaczenie lokalnych zasobów i relacji społecznych. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie czynniki są określane jako endogeniczne w rozwoju regionalnym?

<p>Miejscowe zasoby wiedzy i umiejętności. (D)</p> Signup and view all the answers

Jaką rolę odgrywają lokalne sieci interakcji w rozwoju regionów?

<p>Są kluczowe dla budowania zaufania i współpracy. (D)</p> Signup and view all the answers

Jak koncepcja zależności od ścieżki (path dependence) wpływa na rozwój regionów?

<p>Umożliwia zrozumienie procesów rozwojowych w kontekście ich historii. (D)</p> Signup and view all the answers

Co oznacza pojęcie „lepkość” regionów?

<p>Zdolność regionu do zatrzymywania ludzi i kapitału. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie procesy mogą następować w regionach, w których wystąpiła wcześniejsza aglomeracja?

<p>Wzmacnianie początkowych przewag przez korzyści skali (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie znaczenie ma analiza zależności od ścieżki w rozwoju regionu?

<p>Pomaga w identyfikacji możliwości polityki lokalnej i regionalnej (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest znaczenie lokalnej działalności w kontekście rozwoju regionalnego?

<p>Jest kluczowym czynnikiem w przeciwdziałaniu globalnym procesom. (B)</p> Signup and view all the answers

Czym są untraded interdependencies w kontekście rozwoju regionalnego?

<p>Niezformalizowanymi relacjami między lokalnymi aktorami. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie podejście do regionów jest obecnie bardziej popularne?

<p>Patrzenie na powiązania i sieci relacji (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie metafory najlepiej oddają istotę miejsca w nowoczesnym ujęciu?

<p>Punkty przełączenia w sieciach (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie są konsekwencje traktowania mieszkańców gmin jako przedmiotu rozwoju?

<p>Prowadzi do ignorowania lokalnych potrzeb i potencjału. (A)</p> Signup and view all the answers

Na co wskazuje pojęcie regionu węzłowego?

<p>Na relacje centrum i peryferii (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie czynniki mogą utrudniać zmiany trajektorii regionalnej?

<p>Stare struktury ekonomiczne i instytucjonalne (A)</p> Signup and view all the answers

Jaki wpływ mają specyficzne zdarzenia historyczne na rozwój regionalny?

<p>Mogą inicjować aglomerację w nieoczekiwanych miejscach (C)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych sformułowań najlepiej opisuje podejście B.Latoura do zrozumienia świata?

<p>Powiązania są najważniejsze, a nie różne poziomy i sfery (A)</p> Signup and view all the answers

Jaką tezę głosi krytyka modernizacji według Brookfielda?

<p>Modernizacja to mit, który ignoruje procesy zmian społecznych. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie zmiany w podejściu do rozwoju regionów zauważono w dobie postmodernizmu?

<p>Znaczenie lokalnych doświadczeń i partycypacji. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie podejście do niedorozwoju regionów jest krytykowane w postmodernizmie?

<p>Zależność od zewnętrznej pomocy. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakim pojęciem określa T. Zarycki podejścia uznające różnorodność eksperymentów rozwojowych?

<p>Postmodernizm. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie znaczenie ma lokalna wiedza w postmodernistycznych teoriach rozwoju?

<p>Jest kluczowa dla mobilizacji wewnętrznych potencjałów. (C)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych podejść NIE jest uważane za postmodernistyczne?

<p>Akceptacja monolitycznych teorii rozwoju. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie założenie stoi za teorią kumulatywnej przyczynowości G. Myrdala?

<p>Czynności rozwojowe są wynikiem relacji między regionami. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie podejście dominuje w tradycyjnych teoriach rozwoju?

<p>Podstawowy nacisk na zewnętrzną pomoc. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie teorie dotyczące transformacji postsocjalistycznej dominują w ocenie rozwoju nawiązują do modelu Europejskiego?

<p>Doganianie krajów rozwiniętych (B)</p> Signup and view all the answers

Co jest jednym z kluczowych błędów analizy anglosaskiej dotyczącej transformacji krajów Europy Środkowej i Wschodniej?

<p>Pomijanie roli małych i średnich firm (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie podejście do rozwoju społecznego krytykują przeciwnicy dominującego modelu transformacji?

<p>Traktowanie państwa jako monolitu (B)</p> Signup and view all the answers

Czym charakteryzuje się europeizacja Polski w kontekście rozumienia rozwoju?

<p>Modernizacją i technicznym przekształceniem (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie podejście do rozwoju jest związane z ideą normalizującą?

<p>Mechaniczne naśladowanie modeli zachodnich (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie zjawisko może być uznane za błąd historyczny według tradycyjnej lewicy?

<p>Porzucenie idei alternatywnego społeczeństwa (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie są konsekwencje skupienia się na makroekonomicznych uwarunkowaniach w analizie transformacji?

<p>Utrata znaczenia czynników lokalnych (A)</p> Signup and view all the answers

Co wskazują krytycy na temat wskaźników transformacji używanych przez EBOiR?

<p>Pomińają historyczne konteksty rozwoju (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie stanowisko wobec idei rozwoju prezentują zwolennicy ekonomii neoliberalnej?

<p>Odrzucają interwencje państwa, ale niekoniecznie sam rozwój. (D)</p> Signup and view all the answers

Konserwatywne podejście do rozwoju charakteryzuje się:

<p>Romantyzowaniem tego, co regionalne, lokalne i tradycyjne. (D)</p> Signup and view all the answers

Postmodernistyczna krytyka rozwoju może prowadzić do:

<p>Odrzucenia wartościowania trajektorii rozwojowych i polityki regionalnej. (A)</p> Signup and view all the answers

Odrzucenie koncepcji rozwoju w postmodernizmie skutkuje:

<p>Zanikiem dyskursu o regionach niedorozwiniętych i zapóźnionych. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie praktyczne konsekwencje niesie za sobą postmodernistyczne odrzucenie pojęcia rozwoju?

<p>Celebrowanie różnorodności lokalnych rozwiązań, mimo nierozwiązanych problemów. (A)</p> Signup and view all the answers

W kontekście postmodernizmu, założenie o braku jednoznacznych alternatyw rozwojowych oznacza, że:

<p>Istnieje wiele równoległych narracji rozwoju, bez jednej, nadrzędnej. (D)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń najlepiej opisuje wpływ czynników zewnętrznych, według niektórych postmodernistycznych wizji rozwoju?

<p>Czynniki zewnętrzne mają decydujący wpływ na rozwój regionów, podobnie jak w teoriach zależności. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie podobieństwo można dostrzec między niektórymi postmodernistycznymi wizjami rozwoju a radykalnymi koncepcjami z przeszłości?

<p>Podobieństwo w przypisywaniu dużego znaczenia czynnikom zewnętrznym i kwestiom tożsamości kulturowej. (D)</p> Signup and view all the answers

Jaką główną tezę stawia się w kontekście źródeł krytykowanych słabości pojęcia rozwoju?

<p>Słabości są zakorzenione w nadmiernej generalizacji i traktowaniu kategorii analitycznych jako bytów realnych. (D)</p> Signup and view all the answers

Co jest charakterystyczne dla tradycyjnej lewicy postmarksistowskiej w kontekście pojęcia rozwoju?

<p>Obrona koncepcji rozwoju przy jednoczesnej krytyce niechęci wobec państwa i akceptacji kapitalizmu. (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie potencjalne ryzyko wiąże się z nadmiernym skupieniem na ochronie różnorodności i tradycyjnych rodzajów aktywności gospodarczej w regionach?

<p>Dalsza marginalizacja wielu regionów. (C)</p> Signup and view all the answers

Jaka jest kluczowa kwestia w kontekście pojęcia rozwoju, nad którą zastanawiają się autorzy tekstu?

<p>Czy istnieje możliwość stworzenia koncepcji rozwoju, która nie będzie powielać wad podejścia modernistycznego, a jednocześnie nie odrzuci wartościowania rozwoju. (B)</p> Signup and view all the answers

Co, według tekstu, umożliwia przezwyciężenie niedoskonałości pojęcia rozwoju bez przyjmowania skrajnej postawy postmodernistycznej?

<p>Unikanie traktowania kategorii analitycznych jako bytów realnych, a nie jako narzędzi poznawczych. (C)</p> Signup and view all the answers

W odniesieniu do jakich podmiotów pierwotnie rozwijana była koncepcja Rostowa?

<p>Gospodarek narodowych. (A)</p> Signup and view all the answers

Który z autorów spopularyzował pojęcie kapitału społecznego w kontekście badań regionalnych?

<p>R. Putnam (C)</p> Signup and view all the answers

Jaką główną krytykę G. Ietto-Gillies wysuwa wobec modeli nowej teorii handlu P. Krugmana?

<p>Nierozróżnianie procesów lokalizacji w różnych skalach. (B)</p> Signup and view all the answers

Który z autorów przyczynił się do niejednoznaczności w interpretacji kształtowania się gron przemysłowych poprzez stosowanie tego pojęcia w różnej skali geograficznej?

<p>M. Porter (A)</p> Signup and view all the answers

Na co zwraca uwagę R. Camagni, dyskutując o konkurencyjności terytorialnej?

<p>Na mieszanie skali lokalnej, regionalnej i krajowej w dyskusji. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie główne pytanie pojawia się w kontekście wyjaśniania procesów rozwoju regionalnego?

<p>W jakiej skali działają czynniki stymulujące lub hamujące rozwój oraz jakie zachodzą zależności między różnymi skalami? (A)</p> Signup and view all the answers

Jaki aspekt jest szczególnie istotny dla polityki regionalnej i lokalnej, wynikający z procesów rozwojowych?

<p>Identyfikacja skali procesów rozwoju i czynników je warunkujących. (D)</p> Signup and view all the answers

Jaką tendencję w podejściu do rozwoju można zaobserwować pod koniec XX i na początku XXI wieku?

<p>Wzrost krytyki dominującego pojęcia rozwoju. (D)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych przekonań należy odrzucić, analizując rozwój regionalny, zgodnie z przedstawionym tekstem?

<p>Wszystkie powyższe odpowiedzi są prawidłowe. (D)</p> Signup and view all the answers

Zgodnie z tekstem, jakie jest błędne założenie dotyczące czynników rozwoju regionalnego?

<p>Czynniki ważne w skali kraju są zawsze istotne w skali regionalnej. (A)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń odzwierciedla pułapkę nadmiernej generalizacji czasowej w kontekście rozwoju?

<p>Istnieje jeden dominujący model lub ścieżka rozwoju. (C)</p> Signup and view all the answers

Autor tekstu sugeruje, że analizując rozwój regionalny, należy odrzucić pogląd, że:

<p>Rozwój regionalny jest tożsamy z postępem i zawsze prowadzi do pozytywnych skutków. (A)</p> Signup and view all the answers

Co jest przykładem 'pułapki nadmiernej generalizacji przedmiotowej' w kontekście rozwoju?

<p>Skupienie się tylko na aspektach gospodarczych rozwoju. (C)</p> Signup and view all the answers

Tekst krytykuje przekonanie, że rozwój regionów jest dynamizowany przez:

<p>Pojedyncze rodzaje działalności gospodarczej o uniwersalnym charakterze. (A)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych założeń dotyczących rozwoju regionalnego jest uważane za błędne?

<p>Rozwój regionalny polega na upodobnianiu się do regionów rozwiniętych. (C)</p> Signup and view all the answers

Pojęcie 'pułapki nadmiernej generalizacji geograficznej' w kontekście rozwoju regionalnego odnosi się do:

<p>Przyjmowania uniwersalnych cech i czynników rozwoju dla wielu regionów. (B)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych zagadnień jest centralne w krytyce pojęcia rozwoju w kontekście studiów regionalnych?

<p>Uniwersalność i linearność ścieżek rozwoju. (C)</p> Signup and view all the answers

W kontekście studiów regionalnych, pojęcie 'zależności od ścieżki' (path dependence) oznacza, że:

<p>Wcześniejsze decyzje i zdarzenia mają istotny wpływ na przyszłe trajektorie rozwoju. (D)</p> Signup and view all the answers

Koncepcja ''untraded interdependencies'' w rozwoju regionalnym odnosi się do:

<p>Nieformalnych relacji i interakcji, które wspierają innowacje i rozwój wewnątrz regionu. (D)</p> Signup and view all the answers

W jaki sposób postmodernistyczna krytyka rozwoju podważa koncepcję obiektywnej miary postępu?

<p>Poprzez akcentowanie subiektywności perspektyw i wielości możliwych ścieżek rozwoju. (B)</p> Signup and view all the answers

Pojęcie 'lepkości' regionów w kontekście rozwoju odnosi się do:

<p>Trudności w zmianie utrwalonych struktur i trajektorii rozwojowych. (C)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych podejść do rozwoju regionalnego charakteryzuje się największym podkreśleniem roli czynników endogenicznych?

<p>Podejście akcentujące lokalne zasoby, wiedzę i sieci interakcji. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie konsekwencje dla studiów regionalnych ma postmodernistyczne odrzucenie pojęcia 'uniwersalnego rozwoju'?

<p>Poszukiwanie elastycznych i zróżnicowanych strategii rozwoju dostosowanych do lokalnych kontekstów. (B)</p> Signup and view all the answers

W kontekście teorii rozwoju regionalnego, 'region węzłowy' charakteryzuje się:

<p>Koncentracją sieci powiązań społeczno-gospodarczych i przepływów. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie podejście uważa rozwój za proces zmian prowadzący do osiągnięcia stanu doskonalszego?

<p>Podejście modernistyczne (B)</p> Signup and view all the answers

Co jest jednym z kluczowych ograniczeń w rozumieniu rozwoju społeczno-gospodarczego?

<p>Zbyt duży wpływ teorii ewolucjonizmu (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie pojęcie, zdaniem autora, jest podstawą zrozumienia relacji między regionalnymi a globalnymi procesami rozwoju?

<p>Dychotomiczny podział przestrzeni (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie elementy składają się na rozumienie rozwoju w kategoriach postępu?

<p>Ogólny wzrost gospodarczy (D)</p> Signup and view all the answers

Jaki wpływ mają idee modernistyczne na współczesne pojmowanie rozwoju?

<p>Zmniejszenie znaczenia lokalnych uwarunkowań (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie elementy odgrywają istotną rolę w rozwoju regionalnym według omawianych koncepcji?

<p>Lokalne sieci interakcji (C)</p> Signup and view all the answers

Jaka krytyka modernizmu jest zauważalna w kontekście podejścia do rozwoju?

<p>Niedostateczne zrozumienie lokalnych warunków (A)</p> Signup and view all the answers

Jaką rolę odgrywa pojęcie rozwoju w kontekście teorii postmodernistycznych?

<p>Odrzucenie pojęcia jako nieadekwatnego (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie charakterystyki mają różne podejścia do rozwoju w kontekście teleologii?

<p>Uznają rozwój za proces nieuchronny i linearno-normatywny. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie są kluczowe cechy podejścia do rozwoju, które dominowało w XX wieku?

<p>Rozwój jako linearna normalizacja prowadząca do idealnego stanu. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie czynniki uznawane są za determinujące rozwój społeczny i gospodarczy?

<p>Czynniki przyrodnicze, ekonomiczne oraz postęp techniczny i wiedza. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie założenie o rozwoju jest często krytykowane w kontekście postmodernizmu?

<p>Rozwój jako zjawisko jednorodne i jednolity proces. (A)</p> Signup and view all the answers

Co z punktu widzenia władz regionalnych oznacza rozwój?

<p>Techniczne przedsiewzięcia w celu osiągnięcia stanów rozwoju uznanych za pożądane. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie podejście dominuje w teorii modernizacji według M. Szczepańskiego?

<p>Traktowanie rozwoju jako linearnego procesu zmian społecznych. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie zmiany w podejściu do rozwoju zauważono na przełomie XX i XXI wieku?

<p>Przekształcenie się w modele postmodernistyczne i regionalne. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie znaczenie ma przyrost wiedzy w kontekście rozwoju społecznego?

<p>Jest kluczowym czynnikiem prowadzącym do nowego porządku społecznego. (B)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Zakorzenienie regionalne

Wskazuje na konieczność uwzględniania regionalnych uwarunkowań, które wpływają na rozwój inwestycji zagranicznych, takich jak lokalne sieci dostawców, relacje społeczne i oddziaływanie regionu na działania korporacji.

Lepkość regionów

Opisuje zdolność regionu do przyciągania i utrzymania ludzi i kapitału. Jest to kluczowy czynnik sukcesu w obecnych czasach, gdy zwiększa się mobilność.

Czynniki endogeniczne

Oddolne czynniki rozwoju regionalnego, takie jak zasoby wiedzy, doświadczenie, umiejętności, sieć interakcji i zaufanie społeczne, które są unikalne dla danego miejsca i nie dają się przenieść.

Aktywność lokalna i regionalna

Nacisk na aktywność lokalną i regionalną w rozwoju, przeciwstawiając się traktowaniu mieszkańców jako przedmiotu procesu rozwojowego sterowanego przez globalne lub centralne siły.

Signup and view all the flashcards

Zależność od ścieżki

Pozwala wyjaśnić rozwój regionów w kontekście specyficznych wydarzeń historycznych, które wpływają na jego przyszłe trajektorie rozwojowe. Uwzględniając „rezydualne” sytuacje, gdzie nie da się uogólnić niektórych zdarzeń, ale są one ważne dla przyszłego rozwoju.

Signup and view all the flashcards

Wyjaśnianie historyczne

Podejście historyczne (ewolucyjne) do rozwoju regionów, które zwraca uwagę na to, jak specyficzne wydarzenia historyczne i cechy regionów kształtują jego przyszłość.

Signup and view all the flashcards

Podejście historyczne (ewolucyjne)

Przeciwwaga dla podejścia opartego na ogólnych teoriach i prawach rozwojowych. Uwzględnia specyficzne czynniki charakterystyczne dla danego miejsca, które nie zawsze są łatwe do zgeneralizowania.

Signup and view all the flashcards

Zdarzenia rezydualne

Zdarzenia historyczne, które nie dają się uogólnić i są specyficzne dla danej sytuacji, ale mają znaczący wpływ na późniejsze procesy rozwojowe.

Signup and view all the flashcards

Europeizacja jako wersja modernizacji

Proces transformacji postsocjalistycznej, który polega na upodobnieniu do wzorców rozwoju zachodnioeuropejskich, zakłada „nadrabianie zaległości” i przyjmowanie zachodnich wartości, idei i instytucji.

Signup and view all the flashcards

Europeizacja jako proces normalizujący

Proces „europeizacji” zakłada normalizację chaosu gospodarczego i politycznego w krajach postsocjalistycznych. Te kraje stają się petentami o członkostwo w UE, adoptując wartości Zachodu.

Signup and view all the flashcards

„Europejski” jako synonim postępu

Termin „europejski” staje się synonimem postępu i wartości – pozytywnie ocenia procesy, zjawiska i osoby związane z Zachodem.

Signup and view all the flashcards

Zaniedbanie specyfiki regionów

W perspektywie „europeizacji” dziedzictwo regionów mniej rozwiniętych traci na znaczeniu. Specyfika postsocjalistycznych krajów nie jest ważna, a rozwój gospodarczy sprowadza się do technicznego wdrażania rozwiązań zachodnich.

Signup and view all the flashcards

Transformacja postsocjalistyczna jako zjawisko wyjątkowe?

Kontrowersyjne jest uproszczenie transformacji postsocjalistycznej do czysto technicznego procesu. Nie uwzględnia się specyfiki i złożoności regionów.

Signup and view all the flashcards

Krytyka Modernistycznego Pojęcia Rozwoju

Odrzucenie pojęcia rozwoju jako linearnego i uniwersalnego procesu.

Signup and view all the flashcards

Rozwój Odgórnie Sterowany

Założenie, że rozwój powinien być sterowany przez państwo lub instytucje międzynarodowe.

Signup and view all the flashcards

Neoliberalna Krytyka Rozwoju

Odrzucenie centralnego planowania rozwoju i podkreślenie roli wolnego rynku.

Signup and view all the flashcards

Relatywizm Kulturowy w Krytyce Rozwoju

Uznanie różnorodności kultur i wartości, odrzucenie jednolitego modelu rozwoju.

Signup and view all the flashcards

Konserwatywna Krytyka Rozwoju

Romantyzacja tradycji, lokalności i wartości regionalnych w opozycji do globalizacji.

Signup and view all the flashcards

Postmodernistyczna Krytyka Rozwoju

Odrzucenie pojęcia rozwoju jako obiektywnego procesu, skupienie na różnorodnych narracjach.

Signup and view all the flashcards

Postmarksistowska Krytyka Rozwoju

Krytyka tradycyjnych pojęć rozwoju, często prowadząca do nacjonalistycznych tendencji.

Signup and view all the flashcards

Praktyczne Implikacje Krytyki Rozwoju

Uznanie, że pomimo krytyki rozwoju istnieją obiektywne problemy wymagające rozwiązań.

Signup and view all the flashcards

Nieunikniona koncentracja działalności w regionach

Skupienie działalności gospodarczej w określonych regionach wynika z wcześniejszych warunków historycznych i nie jest zdeterminowane przez ogólne teorie.

Signup and view all the flashcards

Wzmacnianie przewagi regionu

Narastająca koncentracja działalności gospodarczej w pewnym regionie wzmacnia jego przewagę, tworząc korzystne warunki dla dalszego wzrostu.

Signup and view all the flashcards

Uwięzienie na ścieżce rozwoju

Wczesna industrializacja może prowadzić do utrwalenia się starych struktur, utrudniając zmiany i przystosowywanie się do nowych realiów.

Signup and view all the flashcards

Praktyczne znaczenie ścieżki rozwoju

Zrozumienie zależności od ścieżki rozwoju danego regionu pomaga w identyfikacji możliwości i ograniczeń w zakresie polityki lokalnej i regionalnej.

Signup and view all the flashcards

Tradycyjne postrzeganie regionu

Tradycyjnie region był postrzegany jako odrębne miejsce z własnymi cechami i specyfiką.

Signup and view all the flashcards

Nowe spojrzenie na region

Dzisiaj postrzega się region bardziej jako „węzeł” w sieci powiązań, gdzie miejsce jest punktem przełączania różnych relacji.

Signup and view all the flashcards

Region węzłowy

Region węzłowy charakteryzuje się wewnętrzną różnorodnością i relacjami centrum-peryferie.

Signup and view all the flashcards

Świat jako sieć powiązań

B. Latour porównuje świat do „włóknistego, nitkowatego (...) i włoskowatego”, co podkreśla złożoność i połączenia między jego elementami.

Signup and view all the flashcards

Modernizacja jako "wygodny mit"

Pojęcie modernizacji jest abstrakcyjne i nie odzwierciedla rzeczywistych procesów społecznych.

Signup and view all the flashcards

Teorie zależnościowe

Teorie te wyjaśniały niedorozwój regionów przez ich zależność od mocarstw.

Signup and view all the flashcards

Niedorozwój jako „produkt definicji”

Postmodernistyczne podejście twierdzi, że niedorozwój jest konceptem stworzonym przez Europejczyków i Amerykanów, a nie rzeczywistym problemem.

Signup and view all the flashcards

Śmierć rozwoju

Krytycy rozwoju ogłosili jego „śmierć" i zaczęli pisać o „postrozwoju”.

Signup and view all the flashcards

Nacisk na różnorodność i lokalność

Ważne jest podkreślanie różnorodności doświadczeń rozwojowych regionów i promowanie lokalności.

Signup and view all the flashcards

Aktywność lokalna i podmiotowość

Postmodernistyczne podejście podkreśla znaczenie wiedzy, umiejętności i aktywności lokalnych.

Signup and view all the flashcards

Postmodernistyczne podejścia do rozwoju

„Postmodernistyczne” podejścia podkreślają znaczenie historii, specyfiki regionów i różnorodności zamiast spójności.

Signup and view all the flashcards

Różnorodność „post-rozwojowej” krytyki

Alternatywy do modernistycznego rozwoju są zróżnicowane, od krytyki Fukuyamy po ekofeminizm.

Signup and view all the flashcards

Krytyka modernizacji

Krytyka modernizacji zakłada brak uniwersalnego wzorca rozwoju, podkreślając specyfikę i różnorodność regionów.

Signup and view all the flashcards

Zależność od ścieżki rozwoju

Podkreśla się znaczenie historii danego regionu i unikalnych cech wpływających na jego obecny stan, a nie tylko ogólne prawa rozwoju.

Signup and view all the flashcards

Modernistyczny pogląd na rozwój

Pogląd, że rozwój to liniowy i uniwersalny proces, który obejmuje wszystkie dziedziny życia społeczno-gospodarczego, prowadzący do upodobnienia wszystkich regionów do wzorców rozwoju krajów rozwiniętych.

Signup and view all the flashcards

Różnorodność rozwoju

Ujmujący rozwój jako proces złożony, który nie da się sprowadzić do jednego modelu czy ścieżki. Regiony rozwiją się w sposób zróżnicowany, z uwzględnieniem indywidualnych czynników.

Signup and view all the flashcards

Różne skale rozwoju

Wskazanie, że procesy rozwoju zachodzą w różnej skali – lokalnej, regionalnej, krajowej i międzynarodowej, a ich wzajemne powiązania wymagają szczegółowego badania.

Signup and view all the flashcards

Post-rozwój

Postmodernistyczne podejście, które kwestionuje jednolity obraz rozwoju i podkreśla znaczenie różnorodności kulturowej, lokalności i indywidualnych doświadczeń.

Signup and view all the flashcards

Niedostatek koncepcji teoretycznych

Niewystarczające zasoby teoretyczne do wyjaśnienia wzajemnych zależności i wpływu procesów rozwoju w różnych skalach, np. na rozwój lokalny wpływa rozwój regionalny, krajowy i międzynarodowy.

Signup and view all the flashcards

Rozwój społeczno-gospodarczy

Proces zmian prowadzący do lepszego stanu, często postrzegany jako wzrost gospodarczy, zmiany strukturalne i poprawa poziomu życia.

Signup and view all the flashcards

Rozwój jako postęp i modernizacja

Podejście do rozwoju oparte na idei postępu i modernizacji, o korzeniach w oświeceniu i w XIX-wiecznym ewolucjonizmie.

Signup and view all the flashcards

Krytyka modernistycznego pojęcia rozwoju

Krytyka pojęcia rozwoju jako linearnego i uniwersalnego procesu, podkreślająca różnorodność doświadczeń i wartości.

Signup and view all the flashcards

Europeizacja

Proces zmian w Europie postsocjalistycznej, polegający na upodobnieniu do wzorców rozwoju zachodnioeuropejskich.

Signup and view all the flashcards

Zależność od ścieżki

Teorie podkreślające wpływ przeszłych wydarzeń i specyfiki regionu na jego obecny rozwój, zamiast stosowania ogólnych teorii.

Signup and view all the flashcards

Lepkość regionów

Zdolność regionu do przyciągania i utrzymania ludzi i kapitału, kluczowa dla sukcesu w czasach wysokiej mobilności.

Signup and view all the flashcards

Aktywność lokalna i regionalna

Podejście do rozwoju, które podkreśla rolę aktywności lokalnej i regionalnej, sprzeciwiając się sterowaniu rozwojem z zewnątrz.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Krytyka Pojęcia Rozwoju

  • Pojęcie rozwoju, rozumiane jako modernizacja i postęp, zostało skrytykowane pod koniec XX wieku.
  • Krytyka dotyczy teleologicznego, jednolitoego, linearnego, normalizującego i instrumentalnego charakteru tego procesu.
  • Często wykorzystywano dychotomiczne podziały przestrzeni.
  • Krytycy różnią się, obejmując nurt konserwatywny antymodernizmu, neoliberalnego sprzeciwu wobec interwencji państwa oraz lewicowy relatywizm kulturowy.
  • Głównym argumentem krytyków jest nadmierna generalizacja procesów rozwojowych, zarówno geograficznych, jak i czasowych.
  • Współczesne studia regionalne są bardziej skoncentrowane na procesach regionalnych niż na charakterystyce samych regionów.
  • Pojęcie rozwoju jest wieloznaczne i odnosi się przede wszystkim do rozwoju gospodarczego i społeczno-gospodarczego.
  • Można je rozpatrywać jako proces immanentny lub celowe działanie władz publicznych.
  • Sposób ujęcia rozwoju odzwierciedla rozumienie szerszych struktur i procesów społeczno-gospodarczych w przestrzeni oraz istotę regionu.
  • Krytykowane są ograniczenia i słabości pojęcia rozwoju społeczno-gospodarczego z drugiej połowy XX wieku.
  • Istotne znaczenie mają relacje między globalnymi procesami a specyfiką regionów.
  • Istotne są czynniki endogeniczne, w tym aktywność podmiotów regionalnych.
  • Pojęcie rozwoju często traktuje regiony jako przedmioty, a nie podmioty.
  • Rozwój jest procesem o charakterze teleologicznym, jednolitym, liniowym, normalizującym i instrumentalnym (technicznym).
  • Rozumienie rozwoju jako postępu jest atrakcyjne, gdyż sugeruje uporządkowany świat rządzony przez prawidłowości.

Rozwój jako Postęp i Modernizacja

  • Rozwój rozumiany jest jako długotrwały proces zmian o określonym kierunku.
  • W naukach społecznych i mediach pojęcie to odnosi się do doskonalenia stanu poprzedniego.
  • Obejmuje wzrost gospodarczy, zmiany strukturalne i poprawę jakości życia.
  • Modernistyczne rozumienie rozwoju ma swoje korzenie w oświeceniowej idei postępu.
  • Wyrazem wpływu XIX-wiecznego ewolucjonizmu jest to, że rozwój często kojarzy się z organicznym wzrostem.

Rozwój jako Europeizacja

  • Proces przemian społeczno-gospodarczych w Europie Środkowej i Wschodniej po upadku socjalizmu jest postrzegany jako upodabnianie do Europy Zachodniej.
  • Jest to postrzeganie zacofania społeczeństw wschodnich i środkowych oraz potrzeby nadrabiania zaległości poprzez przyjmowanie cech Zachodu.
  • Pojęcie „europeizacja” reprezentuje europocentryzm o długiej tradycji, traktujący cechy Europy jako uniwersalny model dla świata.
  • Europeizacja często ujmuje procesy zmiany w kontekście dychotomicznym, koncentracji na rdzeniu i peryferii, odnosząc się do zachowań i postrzegania rdzenia Europy jako wzoru.
  • Proces transformacji jest postrzegany jako zadanie techniczne i nie bierze pod uwagę spójności, specyfiki i lokalnych uwarunkowań.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

More Like This

Development of Nepali Literature
0 questions
Literary Criticism Overview
50 questions

Literary Criticism Overview

BeneficentNovaculite avatar
BeneficentNovaculite
Constructive Criticism Overview
16 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser