Komórka i Błony Komórkowe

Jednostka organizmów żywych, zdolna do podstawowych czynności życiowych (np. odżywianie, rozmnażanie). Składa się z jądra i cytoplazmy.

Część komórki poza jądrem, składająca się z cytosolu (macierzy), organelli (np. mitochondriów, siateczki śródplazmatycznej) oraz wtrętów cytoplazmatycznych.

Struktury w cytoplazmie otoczone błoną, które tworzą odrębne przedziały z unikalnymi warunkami chemicznymi. (np. siateczka śródplazmatyczna, mitochondria, aparat Golgiego).

Zewnętrzna warstwa komórki, oddzielająca jej wnętrze od otoczenia.

Błony wewnątrz komórki, tworzące różnorodne struktury (np. pęcherzyki, zbiorniki).

Płynna część cytoplazmy.

Błony komórkowe i śródkomórkowe odgrywają kluczową rolę w transporcie substancji i utrzymaniu równowagi komórkowej.

Organelle błoniaste (mitochondria, siateczka śródplazmatyczna, aparat Golgiego) i niebłoniaste (proteasomy, cytoszkielet).

Grupa lipidów, które są głównym składnikiem błony komórkowej. Mają hydrofilową głowę i hydrofobowy ogon.

Związek lipidowy, który reguluje płynność błony komórkowej, stanowiąc istotny składnik.

Lipidy z dodatkowymi cukrami, które są głównie na zewnętrznej powierzchni błony komórkowej.

Białka, które przechodzą przez całą grubość błony komórkowej, pełniąc role kanałów, receptorów lub enzymów.

Różne składniki lipidowe występują w większych ilościach na zewnętrznej i wewnętrznej powierzchni błony komórkowej.

Opisuje rodzaj błony komórkowej, widoczne na mikroskopie elektronowym jako dwie ciemne linie z jasną przestrzenią między nimi.

Ujemnie naładowana warstwa na zewnętrznej powierzchni błony komórkowej, utworzona z białek i oligosacharydów.

Lipidy w błonach mają część hydrofilową (polarną) i hydrofobową (niepolarną) umożliwiając formowanie dwuwarstwy.

Różnica w składzie lipidów i białek między zewnętrzną i wewnętrzną warstwą błony komórkowej.

Enzymy odpowiadające za utrzymywanie asymetrii w błonie komórkowej poprzez przesuwanie lipidów między warstwami.

Zdolność błony do dynamicznego ruchu i deformacji cząsteczek lipidów i białek.

Białka błonowe, które posiadają łańcuchy oligosacharydów przyłączone do swojego końca zewnętrznego.

Białka błonowe działają jako receptory, kanały, enzymy i strukturalne elementy błony.

Proces wiązania białek z łańcuchami węglowodorowymi kwasów tłuszczowych, umożliwiający ich zakotwiczenie w błonie.

Wypuklenia błony komórkowej o innej strukturze molekularnej niż reszta błony. Charakteryzują się większą zawartością cholesterolu i obecnością glikozylofosfatydyloinozytolu (GPI).

Małe zagłębienia w błonie komórkowej, które powstają z tratw. Stanowią 50-100 nm wgłębienia, występują prawie we wszystkich komórkach.

Zakotwicza białka w błonie tratw. GPI to glikozylofosfatydyloinozytol, składa się z węglowodanu, inozytolu i dwóch łańcuchów kwasu palmitynowego.

Białka zlokalizowane w błonie tratw, np. kinazy rodziny SRC, białka G, receptory cytokin.

Grupa białek odpowiedzialnych za tworzenie i funkcje kaweoli. Są związane z błoną za pomocą cholesterolu.

Białko znajdujące się na pograniczu konwencjonalnej błony komórkowej i tratw. Bierze udział w tworzeniu tratw i kaweoli.

Uczestniczą w przekazywaniu sygnałów przez błonę komórkową. Zawierają wiele receptorów i enzymów zaangażowanych w ten proces.

Błony limfocytów, erytrocytów i komórek nerwowych nie mają tratw/kaweoli.

Pompa sodowo-potasowa transportuje 3 jony sodu (Na+) na zewnątrz komórki i 2 jony potasu (K+) do wnętrza komórki.

Pompa sodowo-potasowa wykorzystuje energię z hydrolizy ATP do zmiany swojej konformacji i transportu jonów. Defosforylacja ATP-azy powoduje zmianę konformacji i uwolnienie Na+, a następnie wiązanie K+.

Pompa sodowo-potasowa występuje w błonach różnych komórek, np. w komórkach nabłonka jelita, nerek, gruczołów ślinowych, nerwowych.

Pompa sodowo-potasowa uczestniczy w wchłanianiu, produkcji moczu, śliny, potu, płynu mózgowo-rdzeniowego i innych procesach.

Pompa sodowo-potasowa tworzy gradient stężeń jonów przez błonę komórkową neuronów, co umożliwia rozchodzenie się impulsów nerwowych.

Fragmenty białek o długości 120 aminokwasów, które działają jako sekwencje adresowe, umożliwiając wiązanie się białek z błoną kaweoli i tratw.

Nazwa dla kaweoli, podkreślająca ich rolę w odbiorze i przepływie sygnałów w komórce.

Tratwy i kaweole uczestniczą w pochłanianiu makrocząsteczek z zewnątrz komórki.

Tratwy i kaweole uczestniczą w wydalaniu substancji z komórki na zewnątrz.

Ten typ endocytozy pozwala na pobranie makrocząsteczek do komórki bez ich degradacji, zachowując ich strukturę.

Drobnoustroje, takie jak HIV, wirusy układu oddechowego, prątki gruźlicy i niektóre toksyny bakteryjne wykorzystują transport przez błony kaweoli i tratw, aby dostać się do komórki bez degradacji.

Kaweoliny i transportery ABCAI i ABCG1 transportują nadmiar cholesterolu do kaweoli, gdzie zostaje owinięty błoną fosfolipidową i wyprowadzony z komórki jako lipoproteina HDL.

Wirusy grypy i HIV wykorzystują kaweole do transportu z wnętrza komórki do jej błony komórkowej, skąd mogą się uwolnić i zainfekować inne komórki.