क्रियाविशेषण अव्यय

क्रियाविशेषण अव्यय

• क्रियाविशेषण अव्यय ही अविकारी शब्दजाती आहे.
• क्रियाविशेषण अव्यय क्रियेची विशेषणे असल्याने ती क्रियेसंबंधी कोणत्यातरी प्रकारची माहिती देतात.
• क्रियेसंबंधाने स्थळ, काळ, रीती, संख्या इत्यादी धर्म क्रियाविशेषणामुळे दाखवले जातात.
• मो. के. दामले यांनी क्रियाविशेषण अव्ययाचे वर्गीकरण मुख्य दोन प्रकारे केले आहे.
• स्वरूपमूलक क्रियाविशेषण आणि अर्थमूलक क्रियाविशेषण अव्यय हे दोन प्रकार आहेत.
• सिद्ध आणि साधित हे स्वरूपमूलक क्रियाविशेषणाचे उपप्रकार आहेत.
• स्थलवाचक, कालवाचक, संख्यावाचक, रितीवाचक हे अर्थमूलक क्रियाविशेषणाचे उपप्रकार आहेत.
• क्रियाविशेषण अव्यय क्रियापदाबद्दल माहिती देतात, तर शब्दयोगी अव्यय वाक्यातील शब्दांचा संबंध दर्शवतात.
• क्रियाविशेषण अव्यय शब्दाला जोडून लिहिले जात नाहीत.
• शब्दयोगी अव्यय शब्दाला जोडून लिहिली जातात.
• क्रियाविशेषण अव्ययाचा वाक्यात स्वतंत्र वापर होत नाही.
• मोठ्याने, एकदा हे काही साधित क्रियाविशेषण अव्ययाचे उदाहरणे आहेत.
• 'दगड' हा शब्द 'तो काय दगड वाचतो' या वाक्यात एक साधित क्रियाविशेषण अव्यय आहे.
• येथे, तिथे आणि इकडून-तिकडून हे स्थलवाचक क्रियाविशेषण अव्ययाचे उदाहरण आहेत.
• एकत्र, दहादा हे समासघटित क्रियाविशेषण अव्यय आहेत.
• संख्यावाचक, प्रकर्षवाचक, अपकर्षवाचक, अधिक्यवाचक हे काही परिमाणवाचक क्रियाविशेषणे आहेत.
  • उदाहरणार्थ: पहिला, दुसरा (संख्यावाचक), अत्यंत, निःसंशय (प्रकर्षवाचक), किंचित, जरा (अपकर्षवाचक), पुरेसे, बेताचे(अधिक्यवाचक).
• शब्दजात अविकारी आहे
• कालवाचक, स्थलवाचक, रितीवाचक, संख्या (परिमाणवाचक) हे क्रियाविशेषण अव्ययांचे प्रकार आहेत.

प्रश्नोत्तरे

• या क्रियाविशेषणाच्या प्रकार आणि त्यांच्या उदाहाऱ्यांची सविस्तर माहिती देणारे प्रश्न उत्तरे आहेत:
  • 'तुरुतुरु', 'भुरुभुरु' ही रीतिवाचक क्रियाविशेषण अव्यये आहेत.
  • 'दिवसा', 'रात्री' ही नामसाधित क्रियाविशेषण अव्यये आहेत.
  • उदाहरणे फुकट, जपून, सावकाश ही रितीवाचक आहेत
  • 'क्वचित' हा आवृत्तीवाचक क्रियाविशेषण अव्यय आहे.
• कालवाचक- उदाहरणे: यंदा, आता
• सातत्यवाचक- उदाहरणे: सदा, नित्य, नेहमी
• गुणवाचक- उदाहरणे: चांगले, मोठ्याने, जोराने
• अनुकरणवाचक - उदाहरणे: बदाबदा, लटपट, झटपट
• प्रश्नार्थक क्रियाविशेषण अव्यय-उदाहरण: काय ?, कुठे ?, कसे ?
• निषेधार्थक क्रियाविशेषण अव्यय-उदाहरण: नाही
• परिमाणवाचक क्रियाविशेषण अव्यय- उदाहरणे :प्रकर्षदर्शक, अपकर्षदर्शक, पूर्ततादर्शक
• धातूसाधित क्रियाविशेषणे - उदाहरणे: धावताना, खेळताना
• सर्वनामसाधित क्रियाविशेषण अव्यय - मी, तू, ते, ते इ.
• नामसाधित क्रियाविशेषण अव्यय - उदाहरणे: घरचे, दिवसा येथील इ.
• प्रचलित क्रियाविशेषण अव्यय - उदाहरणे: तुम्ही, त्यांनी इ.