Podcast
Questions and Answers
T hücrelerinin özgül antijeni tanımasını sağlayan reseptör nedir?
T hücrelerinin özgül antijeni tanımasını sağlayan reseptör nedir?
Hangi hücreler fagositleri aktive ederek mikropların öldürülmesini sağlar?
Hangi hücreler fagositleri aktive ederek mikropların öldürülmesini sağlar?
B lenfositlerinin üzerinde bulunan reseptör nedir?
B lenfositlerinin üzerinde bulunan reseptör nedir?
Hangi immün hücre türü, alerjik reaksiyonlarda önemli bir rol oynar?
Hangi immün hücre türü, alerjik reaksiyonlarda önemli bir rol oynar?
Signup and view all the answers
Hangi antikor tipi bağışıklık yanıtında en fazla bulunan antikordur?
Hangi antikor tipi bağışıklık yanıtında en fazla bulunan antikordur?
Signup and view all the answers
T lenfositleri hangi organın etkisiyle olgunlaşır?
T lenfositleri hangi organın etkisiyle olgunlaşır?
Signup and view all the answers
B lenfositleri hangi koşullarda ortaya çıkar?
B lenfositleri hangi koşullarda ortaya çıkar?
Signup and view all the answers
Kemik iliğinden gelen lenfoblastlar, hangi iki farklı hücreye dönüşebilir?
Kemik iliğinden gelen lenfoblastlar, hangi iki farklı hücreye dönüşebilir?
Signup and view all the answers
T ve B lenfositlerinin temel işlevi nedir?
T ve B lenfositlerinin temel işlevi nedir?
Signup and view all the answers
T lenfositlerinin hangi özelliği B lenfositlerinden farklıdır?
T lenfositlerinin hangi özelliği B lenfositlerinden farklıdır?
Signup and view all the answers
Antikorların temel işlevi nedir?
Antikorların temel işlevi nedir?
Signup and view all the answers
Hümoral immün yanıtın temel molekülleri hangileridir?
Hümoral immün yanıtın temel molekülleri hangileridir?
Signup and view all the answers
Antikorlar hangi yapıdadır?
Antikorlar hangi yapıdadır?
Signup and view all the answers
Hangi durumu yanıtlayan antikorlar özel olarak ortaya çıkar?
Hangi durumu yanıtlayan antikorlar özel olarak ortaya çıkar?
Signup and view all the answers
B hücreleri ve T hücrelerinin görevleri arasında hangisi yanlıştır?
B hücreleri ve T hücrelerinin görevleri arasında hangisi yanlıştır?
Signup and view all the answers
Study Notes
Bağışıklık Sistemi Patolojisi
- Bağışıklık sistemi, vücudu mikroorganizmalara karşı koruyan dokulardan, hücrelerden, hücre ürünlerinden ve biyolojik olarak aktif kimyasallardan oluşan karmaşık bir sistemdir.
- Bağışıklık sisteminin görevi, organizmaların vücuda girişini engellemek veya girdiklerinde durdurmak, yayılmalarını, çoğalmalarını engellemek veya geciktirmektir. Bu görevini yaşam boyu sürdürür.
- Bağışıklık sistemi bazı durumlarda zayıflar ve vücudu yeterince savunamaz, iyileşme süreci de uzar.
- Bağışıklık sistemi tanımları, doğal ve kazanılmış immünite, immün sistem hücreleri, organları, molekülleri, antikorlar, hipersensitivite reaksiyonları, immün yetmezlikler ve otoimmün hastalıklar gibi konuları içerir.
- Bağışıklık bilimine immünoloji denir. İmmünoloji, bağışıklık yanıtı ve bununla ilgili klinik, patolojik ve laboratuvar olaylar ile ilgilenir.
- İmmünite, kişinin patojenlere ve toksik etkilerine direncidir.
Bağışıklık Mekanizmaları
- Bağışıklık mekanizmaları iki ana gruba ayrılır: Doğal ve Kazanılmış/Edinilmiş bağışıklık.
- Doğal bağışıklık (Özgül olmayan), doğuştan gelir ve ömür boyu sürer. Özgül değildir, genel bir koruma sağlar. Erken başlar (0-4 saat). İlk yanıttır. Bellek yoktur.
- Kazanılmış/Edinilmiş bağışıklık (Özgül), antijenik uyarı ile başlar. Özgüldür ve seçicidir. Yavaş başlar (4-96 saat), daha sonraki yanıttır. Belleğe sahiptir. İki bileşeni vardır: Hücresel ve hümoral yanıtlardır.
- Doğal bağışıklık mekanizmaları anatomik (deri, mukoza), fizyolojik (vücut ısısı, mide asidi), fagositoz (makrofaj, nötrofil) ve inflamasyon (kızarıklık, şişlik) gibi faktörlerden oluşur.
- Kazanılmış bağışıklık mekanizmaları T ve B lenfositlerinden oluşur.
İmmün Sistem Elemanları (Organlar)
- Primer: Kemik iliği, Timus
- Sekonder: Lenf nodları, Dalak, Mukoza ile ilişkili lenfoid organlar, Derinin bağışıklık sistemleri, Tonsil
İmmün Sistem Elemanları (Moleküller)
- Antikorlar
- Kompleman
- Sitokinler
- İnterlökinler
- İnterferonlar
- Enzimler
İmmün Sistem Elemanları (Hücreler)
- Monositler
- Makrofajlar
- Nötrofiller
- Bazofiller
- Mast hücreleri
- Lenfositler (T ve B)
- Eozinofiller
- Trombositler
- Dendritik hücreler
Bağışıklık Sistemi Hücrelerinin Gelişimi
- Bağışıklık sistemi hücreleri kemik iliğinde kök hücrelerden farklılaşır.
- Farklılaşan hücreler immün sistem organlarına giderek farklılaşır.
- T ve B lenfositleri, timus veya Fabricius kesesi/bursa gibi organlarda olgunlaşırlar farklılık gösterirler ve farklı işlevler üstlenirler.
B Lenfositler
- İnsanlarda, Fabricius kesesine eş değer organlar olan mide-barsak sisteminin submukozal lenfoid dokularında (tonsilla, Peyer plakları, apendiks) ve kemik iliğinde olgunlaşır.
- Hümoral immün cevaptan sorumludur.
T Lenfositler
- Kemik iliğindeki kök hücrelerden oluşan T öncüleri, timusta olgunlaşır. Sisteme girdikten sonra farklı işlevler üstlenirler.
- İki ana tip vardır: Yardımcı T hücreleri (CD4+) ve sitotoksik T hücreleri (CD8+).
Sitotoksik T Lenfosit (CD8+)
- Direkt olarak veya salgıladıkları lenfokinler aracılığıyla hücresel immün cevapta rol oynar.
- Vücut savunmasında doğrudan etkilidir.
- Virüs, bakteri ve tümör hücrelerini öldürürler.
Yardımcı T Lenfosit (CD4+)
- Çeşitli sitokinler salgılar, fagositleri aktive eder ve onların mikropları öldürmesini sağlar.
- Yardımcı T lenfositler, diğer bağışıklık hücrelerinin çalışmasını düzenlerler.
B ve T Lenfosit Reseptörleri
- T hücreleri özgül antijeni tanıyıp yanıt vermeyi sağlayan bir reseptöre sahiptir (TCR).
- B hücreleri üzerinde de B hücre reseptörü (BCR) bulunur.
Antikorlar (İmmünglobulinler)
- Canlı insan ve hayvan organizmasında, antijenik maddelere karşı meydana gelen ve onlarla spesifik olarak birleşebilen protein yapısındaki maddelerdir.
- Hümoral immün yanıtın temel molekülleridir.
- Antikorlar, antijene bağlanarak onları etkisiz hale getirir veya diğer bağışıklık hücreleri tarafından tanınmasını ve yok edilmesini sağlar.
- Çeşitleri: IgA, IgD, IgE, IgG, IgM.
IgA
- Salgılarda bulunur.
- Mukozal zarlardan giren antijenlere karşı koruma sağlar ve anne sütünde bulunur
- Bebeğin solunum ve gastrointestinal enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.
IgM
- En büyük antikor molekülüdür.
- Enfeksiyonlar sırasında ilk oluşur.
- Primer immün yanıtın temel antikorudur.
- Geçirilmiş enfeksiyonu gösterir.
IgG
- Serumda en fazla bulunan antikor, plasentadan geçer.
- Anneden bebeğe geçer ve bebeğin koruma sağlar.
- Sekonder immün yanıtın temel antikorudur.
IgE
- Alerjik reaksiyonların primer antikorudur
- Tip I aşırı duyarlılık reaksiyonlarında etkildir
- Parazit enfeksiyonlarına karşı korumada rol oynar
IgD
- Serumda çok az miktardadır.
- B hücrelerinin yüzeyinde bulunur, B hücre olgunlaşmasında rol oynar
Nötrofiller
- Lökositlerin en bol tipidir (%60-70).
- Kemik iliğinde sürekli üretilir ve kan dolaşımına bırakır.
- Fagositoz yeteneği sayesinde organizmayı mikroplardan korur.
Mast Hücreleri ve Bazofil Lökositler
- Alerjik reaksiyonlarda rol oynarlar, kan damarları etrafında bol bulunur.
- Granüllerinde heparin, histamin vb. maddeler bulunur, bunlar alerjik yanıtları tetikler.
Eozinofil Lökositler
- Fagositoz yeteneğine sahiptir, antikor-antijen komplekslerini yok eder.
- Alerjik reaksiyonlarda ve paraziter enfeksiyonlarda sayıları artar.
Trombositler
- Kemik iliğinde büyük megakaryositlerden oluşur.
- Kanın pıhtılaşmasında ve inflamasyonda rol oynar.
Mononükleer Hücreler (Monositler ve Makrofajlar)
- Fasulye şeklinde çekirdeğe sahip kan hücreleridir.
- Doku makrofajlarının kökenidirler.
- Dokudaki fagositik hücrelerdir, mikroorganizmaları öldürme ve fagositoz için önemlidir.
- Antijen sunumu yaparak T hücrelerinin aktivasyonuna katkıda bulunur.
Dendritik Hücreler
- Yıldız şekilli hücrelerdir.
- T lenfositlere antijen sunan hücrelerdir.
- T hücre aktivasyonunda ve kazanılmış immün yanıtın başlamasında rol oynarlar.
Antijen Sunumu
- Antijen sunan hücreler, antijenleri MHC molekülleri aracılığıyla T hücrelerine sunarak immün tepkinin başlamasını sağlar.
- Bu önemli bir adımdır, tüm immün tepkiler bir şekilde antijen sunumu ile başlar.
İmmün Sistemin Yanıt Tipleri
- Normal immün yanıt (doğal ve kazanılmış)
- Anormal immün yanıt (aşırı duyarlılık,otoimmünite, immün yetmezlik)
- İmmünolojik tolerans: vücudun kendi antijenlerine karşı immün yanıt vermemesi durumudur.
Aşırı Duyarlılık Reaksiyonları (ADR)
- İmmün yanıt sırasında ortaya çıkabilen ve vücuda zarar veren reaksiyonlardır.
- Antikor veya hücresel mekanizmalar aracılığıyla oluşur.
- Sınıflandırma şunlardır: Tip I, Tip II, Tip III, Tip IV
Tip I Aşırı Duyarlılık Reaksiyonları (Anafilaktik Tip)
- IgE aracılığıyla olur. Kişinin alerjenle karşılaşması, spesifik IgE oluşması, IgE’nin mast hücreleri ve bazofillere bağlanması, allerjenle tekrar karşılaşması, mast hücrelerine IgE ve antijen-antikor bağlanması gibi aşamalarla olur.
- Mediyatörler (histamin, prostaglandinler, lökotrienler vb) salınır, hedef organlarda, mediatör etkileri açığa çıkar.
- Örnekler: Anaflaksi, alerjik astım, saman nezlesi, ürtiker ve atopik dermatit.
Tip II Aşırı Duyarlılık Reaksiyonları (Sitotoksik Tip)
- IgM veya IgG antikorları hücre veya dokulardaki spesifik antijenlere bağlanır.
- Kompleman aktivasyonu, hücre veya doku yıkımına neden olur.
- Örnekler: Kan nakli uyumsuzluğu, Rh uyuşmazlığı ve bazı otoimmün anemi formları.
Tip III Aşırı Duyarlılık Reaksiyonları (İmmün Kompleks Tipi)
- Antikor-antijen kompleksleri dokularda birikir.
- Kompleman aktivasyonu, inflamasyona ve doku hasarına neden olur.
- Örnekler: Böbrek hastalığı, bazı deri hastalıkları.
Tip IV Aşırı Duyarlılık Reaksiyonları (Hücre Aracı Tip)
- Antikor gerektirmez, T hücreleri aracılığı ile oluşur.
- T hücreleri ve makrofajlar, inflamasyon, doku hasarı tetiklerler.
- Örnekler: Mantari enfeksiyonlar, kontakt dermatit.
Primer İmmün Yetmezlikler
- Bağışıklık sisteminin gelişmemiş olduğu hastalıklardır.
- Antikor üreten hücreler (B hücreleri) eksiklikleri, ortak değişken immün yetmezlik, seçici IgA eksikliği örnekleri verilebilir.
- Hücre aracılı immün yetmezlikler (T hücreleri) eksiklikleri, DiGeorge sendromu, kronik mukokutaneöz kandidiyazis örneklerinden bahsedilebilir.
- Kombinasyon B ve T hücre eksiklikleri, Kombine immün yetmezlik (örn. SCID), Wiscott-Aldrich Sendromu örnekleri gösterilebilir
Edinilmiş (Aküz) İmmün Yetersızlıklar
- HIV enfeksiyonu,
- Latrojenik immünosupresyon (örneğin organ nakilleri sırasında verilen ilaçlar)
HIV Patolojisi ve Klinik Özellikleri
-
Akut HIV
-
Kalıcı yaygın lenfadenopati
-
Fırsatçı enfeksiyonlar: şunları içerir: -Kandidiyazis -Sitomegalovirüs pnömonisi -Histoplazmoz -Pnömosistis karinii pnömonisi -Mikobakteri tüberküloz enf. -Toksoplazmoz -Kaposi sarkomu -Mikobakteriler avium intrasellülare (MAI)
-
HIV nedeniyle, bağışıklık sistemlerinin zayıflaması, fırsatçı enfeksiyonlara ve kanserlerin gelişmesine yol açabilir.
Otoimmün Hastalıklar
- Organa özgü otoimmün hastalıklar: Önek; Hashimoto tiroidit, otoimmün hemolitik anemi, otoimmün atrofik gastrit, otoimmün ensefalit, Goodpasture sendromu, otoimmün trombositopeni,
- Organa özgü olmayan otoimmün hastalıklar: Örnek; Sistemik lupus eritematozus, romatoid artrit, Sjögren sendromu, Reiter sendromu, sistemik skleroz, poliarteritis nodosa, polimiyozit-dermatomiyoz
- Otoimmün hastalıkların nedenleri genellikle genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve muhtemel enfeksiyon ajanlarıdır.
İmmünolojik Tolerans
- Organizmanın kendi antijenlerine karşı immün yanıt vermemesi durumudur.
- Klonal anerji ve T hücre baskılanması mekanizmaları ile oluşur.
Otoimmün Hastalıkları Tetikleyen Faktörler
- İmmünolojik faktörler
- Genetik faktörler
- Enfeksiyon ajanları
- Çevresel faktörler
Otoimmün Doku Hasarı
- Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin kendi dokularına karşı saldırısına neden olur.
- Doku hasarı, kompleman aracılı, antikor aracılı ve hücre aracılı inflamasyon gibi mekanizmalarla gerçekleşebilir.
- Hastalıklar genellikle tek veya çoklu organları etkiler.
Tek Organ Tipi Otoimmün Hastalıkları
- Hashimoto tiroiditi
- Otoimmün hemolitik anemi
- Otoimmün atrofik gastrit
- Otoimmün ensefalit vb.
Sistemik Otoimmün Hastalıklar
- Sistemik lupus eritematozus
- Romatoid artrit
- Sjögren sendromu
- Reiter sendromu
- Sistemik skleroz
- Poliarteritis nodosa
- Polimiyozit-dermatomiyoz
Özet
- Öğrenciler, bağışıklık sistemi, immün yetmezlikler, aşırı duyarlılık reaksiyonları ve otoimmün hastalıklar hakkında ayrıntılı bilgiler edinmişlerdir.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
