Język jako System Komunikacji
45 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Jak definiuje się język?

Język to sposób międzyludzkiego porozumiewania się za pomocą języków naturalnych.

Które z poniższych są przykładami języków naturalnych?

  • Języki tajne
  • Języki pomocnicze
  • Języki sztuczne
  • Języki etniczne (correct)
  • Które z poniższych są przykładami języków pomocniczych?

  • Języki żargonowe
  • Języki formalne
  • Pidżiny (correct)
  • Interlingua (correct)
  • Co grupuje klasyfikacja genetyczna?

    <p>Języki według wspólnego prajęzyka.</p> Signup and view all the answers

    Co to jest prajęzyk?

    <p>Pierwotny język, z którego wywodzą się inne języki.</p> Signup and view all the answers

    Co to jest rodzina językowa?

    <p>Zespół języków wywodzących się z jednego prajęzyka.</p> Signup and view all the answers

    Na jakiej podstawie grupuje się języki w klasyfikacji geograficznej?

    <p>Na podstawie wzajemnych kontaktów społeczności mówiących nimi na danym obszarze.</p> Signup and view all the answers

    Na jakiej podstawie grupuje się języki w klasyfikacji typologicznej?

    <p>Według cech strukturalnych.</p> Signup and view all the answers

    Co bada fonologia?

    <p>Liczbę fonemów (A), Proporcje spółgłosek do samogłosek (C)</p> Signup and view all the answers

    Co bada syntaktyka?

    <p>Szyk zdania (B)</p> Signup and view all the answers

    Języki większe są zagrożone wymarciem.

    <p>False (B)</p> Signup and view all the answers

    Do końca XXI wieku może zniknąć 50% języków świata.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    Który z wymienionych języków NIE jest jednym z największych języków świata w 2017 roku?

    <p>Malajski (D)</p> Signup and view all the answers

    Który z wymienionych języków NIE jest jednym z języków, które będą największe na świecie w roku 2050 (prognoza)?

    <p>Pendżabski (D)</p> Signup and view all the answers

    Jaki jest status języka wilamowskiego w Polsce?

    <p>Wegetujący.</p> Signup and view all the answers

    Jaki język odcyfrowano w starożytnym Egipcie?

    <p>Koptyjski.</p> Signup and view all the answers

    Jaki język zrekonstruowano jako prajęzyk rodziny indoeuropejskiej?

    <p>Praindoeuropejski.</p> Signup and view all the answers

    Podaj przykład pomocniczego języka międzyetnicznego.

    <p>Interlingua.</p> Signup and view all the answers

    Gdzie używa się języka tok pisin?

    <p>W Papui-Nowej Gwinei.</p> Signup and view all the answers

    Czym jest ponglish?

    <p>Mieszanką polskiego i angielskiego.</p> Signup and view all the answers

    Czym jest żargon złodziejski?

    <p>Specyficzne słownictwo przestępcze.</p> Signup and view all the answers

    Który z wymienionych języków należy do rodziny indoeuropejskiej?

    <p>Słowiański (A)</p> Signup and view all the answers

    Który z wymienionych języków należy do rodziny uralskiej?

    <p>Fiński (A)</p> Signup and view all the answers

    Który z wymienionych języków jest językiem izolowanym?

    <p>Baskijski (C)</p> Signup and view all the answers

    Jak definiowany jest język naturalny jako obiekt badań językoznawstwa?

    <p>System znaków konwencjonalnych, fonicznych służący do uniwersalnej komunikacji.</p> Signup and view all the answers

    Jakie cechy posiada język naturalny?

    <p>A i B (C)</p> Signup and view all the answers

    Jak R. Grzegorczykowa definiuje znak językowy?

    <p>Zjawisko fizyczne, które coś oznacza i komunikuje.</p> Signup and view all the answers

    Jak T. Milewski definiuje znak językowy?

    <p>Element ważny ze względu na relację do innego elementu rzeczywistości.</p> Signup and view all the answers

    Wymień dwa rodzaje znaków według Peirce'a:

    <p>Indeksy, ikony i symbole.</p> Signup and view all the answers

    Wymień dwa rodzaje znaków według T. Milewskiego:

    <p>Symptomy i sygnały.</p> Signup and view all the answers

    Wymień dwa rodzaje znaków według R. Grzegorczykowej:

    <p>Naturalne i konwencjonalne.</p> Signup and view all the answers

    Co to jest fonem?

    <p>Najmniejsza jednostka językowa, która odgrywa funkcję rozróżniającą w systemie.</p> Signup and view all the answers

    Podaj cechy znaku językowego:

    <p>Arbitralność, linearność, zmienność, semantyczność, dwustopniowość, autonomiczność.</p> Signup and view all the answers

    Podaj cechy języka naturalnego:

    <p>Konwencjonalność znaków, foniczność, dwuklasowość, uniwersalność, polisemiczność.</p> Signup and view all the answers

    Wymień subkody języka:

    <p>Wokalno-audycyjny, wzrokowy trwały, wzrokowy przemijający, wokalno-instrumentalny i dotykowy.</p> Signup and view all the answers

    Co to kompetencja językowa według Noama Chomsky'ego?

    <p>Zasób reguł i norm umożliwiających działanie językowe.</p> Signup and view all the answers

    Jaka jest charakterystyka odmiany mówionej języka?

    <p>Dialogowa, ulotna, spontaniczna, powiązana z kontekstem.</p> Signup and view all the answers

    Jaka jest charakterystyka odmiany pisanej języka?

    <p>Monologowa, trwała, staranna, uporządkowana.</p> Signup and view all the answers

    Który z poniższych NIE jest stylem funkcjonalnym języka ogólnego?

    <p>Gwara wiejska (A)</p> Signup and view all the answers

    Co to są izoglosy?

    <p>Granice cech językowych.</p> Signup and view all the answers

    Wymień odmiany środowiskowe języka:

    <p>Gwara wiejska, miejska, zawodowa, żargon środowiskowy.</p> Signup and view all the answers

    Podaj definicję langue:

    <p>System, kod, kompetencja.</p> Signup and view all the answers

    Jakie są funkcje akcentu?

    <p>Kulminatywna i delimitacyjna.</p> Signup and view all the answers

    Co to morfeologią?

    <p>Badanie form wyrazów.</p> Signup and view all the answers

    Co to składnia?

    <p>Analiza struktury zdań.</p> Signup and view all the answers

    Flashcards

    Definicja języka

    Język to sposób komunikacji międzyludzkiej przez języki naturalne, ewoluujące społecznie i geograficznie.

    Rodzaje języków

    Języki dzielimy na naturalne, pomocnicze, tajne i sztuczne.

    Prajęzyk

    Pierwotny język, z którego wywodzą się inne języki.

    Rodzina językowa

    Zespół języków wywodzących się z jednego prajęzyka.

    Signup and view all the flashcards

    Klasyfikacja genetyczna języków

    Grupuje języki według wspólnego prajęzyka.

    Signup and view all the flashcards

    Fonologia

    Badanie dźwięków mowy i ich funkcji w języku.

    Signup and view all the flashcards

    Fonetyka

    Opisuje dźwięki mowy z perspektywy ich fizycznych właściwości.

    Signup and view all the flashcards

    Fonem

    Najmniejsza jednostka językowa, która różnicuje znaczenia wyrazów.

    Signup and view all the flashcards

    Znak (Saussure)

    Jednostka składająca się z treści oznaczanej i formy oznaczającej.

    Signup and view all the flashcards

    Indeks, ikona, symbol (Peirce)

    Rodzaje znaków klasyfikowane według relacji: przyczynowo-skutkowej, podobieństwa i konwencjonalności.

    Signup and view all the flashcards

    Dwuklasowość znaku

    Możliwość tworzenia nowych konstrukcji dzięki gramatyce.

    Signup and view all the flashcards

    Linearność znaku

    Relacja między formą a znaczeniem jest umowna i układa się w linię.

    Signup and view all the flashcards

    Arbitralność znaku

    Brak naturalnego związku między formą a znaczeniem znaku.

    Signup and view all the flashcards

    Słownictwo

    Zbiór wszystkich słów w danym języku.

    Signup and view all the flashcards

    Składnia

    Zasady tworzenia zdań w języku.

    Signup and view all the flashcards

    Morfologia

    Badanie form wyrazów i ich odmian.

    Signup and view all the flashcards

    Semantyka

    Badanie znaczenia wyrazów i ich użycia.

    Signup and view all the flashcards

    Homonimia

    Identyczna forma językowa o różnych znaczeniach.

    Signup and view all the flashcards

    Synonimia

    Wyrazy o podobnym znaczeniu.

    Signup and view all the flashcards

    Antonimia

    Wyrazy przeciwstawne w znaczeniu.

    Signup and view all the flashcards

    Polisemia

    Wieloznaczność wyrazów.

    Signup and view all the flashcards

    Metafora

    Przeniesienie znaczenia na podstawie podobieństwa.

    Signup and view all the flashcards

    Miejsce językoznawstwa

    Językoznawstwo bada język w kontekście społecznym i kulturowym.

    Signup and view all the flashcards

    Językoznawstwo synchroniczne

    Bada język w danym momencie bez uwzględniania jego ewolucji.

    Signup and view all the flashcards

    Językoznawstwo diachroniczne

    Analizuje rozwój języka w czasie.

    Signup and view all the flashcards

    Lingwistyka kulturowa

    Badanie relacji między językiem a kulturą.

    Signup and view all the flashcards

    Geografia lingwistyczna

    Bada różnice językowe w kontekście geograficznym.

    Signup and view all the flashcards

    Study Notes

    Język jako System Komunikacji

    • Język to sposób komunikowania się międzyludzkiego za pomocą języków naturalnych,
    • Języki naturalne rozwijają się w procesie ewolucji społeczeństw,
    • Wykazują zróżnicowanie geograficzne i społeczne (np. języki narodowe, dialekty, gwary, żargony).
    • Istnieją również języki pomocnicze (międzyetniczne), tajne (żargonowe) i sztuczne (np. informacyjne).

    Rodzaje Języków

    • Języki naturalne: etniczne (żywe, martwe, wegetujące, odcyfrowane, zrekonstruowane, odrodzone)
    • Języki pomocnicze: międzyetniczne (pidżiny, interlingua)
    • Języki tajne: żargonowe
    • Języki sztuczne: formalne, informacyjno-wyszukiwawcze

    Klasyfikacje Języków

    • Klasyfikacja genetyczna: grupuje języki ze względu na wspólny prajęzyk
    • Prajęzyk: pierwotny język, z którego wywodzą się inne języki.
    • Rodzina językowa: zespół języków wywodzących się z jednego prajęzyka.
    • Klasyfikacja geograficzna: grupuje języki na podstawie wzajemnych kontaktów społeczności posługujących się nimi na danym obszarze.
    • Klasyfikacja typologiczna: grupuje języki ze względu na cechy strukturalne.
    • Podział według cech strukturalnych w oparciu o fonologię (np. liczba fonemów, proporcja spółgłosek do samogłosek), morfologię (np. fleksyjny, aglutynacyjny, izolujący, polisyntetyczny) i syntaktykę (np. szyk zdania).

    Tendencje W Rozwój Języków

    • Języki wielkie zyskują użytkowników, języki mniejsze są zagrożone wymarciem.
    • Szacuje się, że do końca XXI wieku może zniknąć 50% języków na świecie.
    • W Australii i obu Amerykach przewidywane jest zniknięcie aż 90% języków.

    Największe Języki Świata

    • Obecnie (2017): chiński, hiszpański, angielski, arabski, hindi, bengalski, portugalski, rosyjski, japoński, pendżabski.
    • Prognoza na 2050 rok: chiński, hindi, arabski, angielski, hiszpański, portugalski, bengalski, rosyjski, japoński, malajski.

    Przykłady Języków

    • Języki żywe i martwe.
    • Wilamowicki - wegetujący język w Polsce.

    Teoria Znaku Językowego

    • Znak (wg Saussurea): połączenie znaczenia (signifié) i formy (signifiant)
    • Rodzaje znaków (wg Peirce): indeks, ikona, symbol.
    • Znak (wg Grzegorczykowej): zjawisko fizyczne oznaczające coś.
    • Znak (wg Milewskiego): element istotny ze względu na relację do innego elementu rzeczywistości.

    Cechy Znaku Językowego

    • Arbitralność: relacja między formą a znaczeniem jest umowna.
    • Linearność: elementy znaku układają się w porządku liniowym.
    • Zmienność: języki ewoluują w czasie.
    • Semantyczność: znaki przekazują znaczenia.
    • Dwustopniowość: podział na jednostki fonologiczne (fonemy) i wyrazy.

    Język i Mówienie

    • Langue (system, kod, kompetencja): abstrakcyjność, społeczność, potencjalność, ograniczoność, psychiczność (właśnie postrzegana jako umiejętność poznania i posługiwania się językiem).
    • Parole (mówienie, tekst, akt mowy): konkretność, jednostkowość, aktualność, nieograniczoność, wydarzenie fizyczne.
    • Podziały na wokalno-audycyjny, wzrokowy trwały, wzrokowy przemijający (np. mowa migowa) i wokalno-instrumentalny (np. mowa tam-tamów).

    Językoznawstwo

    • Podstawy metodologiczne: Językoznawstwo to nauka o języku, która bada go w różnych aspektach (np., jako system komunikacji, społeczną interakcję). Język rozpatrywany jest sam w sobie według Saussure'a).
    • Rozwój semantyczny wyrazu: Polisemia, metafora, metonimia, synekdocha.
    • Relacje semantyczne: homonimia, synonimia, antonimia, komplementarność, konwersja, hiponimia, meronimia.
    • Pole semantyczne: zbiór wyrazów należących do tej samej kategorii znaczeniowej.
    • Językoznawstwo synchroniczne i diachroniczne: synchroniczne bada język w jednym momencie, diachroniczne bada jego rozwój w czasie.
    • Statystyka w językoznawstwie: liczenie częstotliwości występowania leksemów.

    Kluczowe pojęcia z Podsystemu leksykalno-semantycznego

    • Leksykologia: dziedzina językoznawstwa zajmująca się opisem i klasyfikacją słownictwa.
    • Semantyka: bada znaczenie leksykalne wyrazów.
    • Onomazjologia: analizuje wyrazy jako nazwy przedmiotów, czynności i zjawisk.
    • Nominacja: proces nadawania nazw.
    • Leksem: abstrakcyjna jednostka języka, obejmująca wszystkie formy gramatyczne o tym samym znaczeniu.
    • Wyraz: konkretna forma leksemu używana w konkretnym tekście.
    • Znaczenie: treść przedstawieniowa wyrazu.
    • Onomazjologia: badanie nazw i sposobów nazewnictwa zjawisk.
    • Nominacja: proces tworzenia nazw (np. przedmiotów, czynności).

    Gramatyka

    • Znaczenie gramatyczne: funkcja wyrazu wyrażona przez afiksy, końcówki, szyk wyrazów lub inną technikę gramatyczną.
    • Forma gramatyczna: syntetyczna (wyrażana w jednym wyrazie ) lub analityczna (wyrażana przez kombinacje wyrazów).
    • Rodzaje fleksji: afiksalna, wewnętrzna, aglutynacyjna.
    • Sposoby wyrażania znaczenia gramatycznego: afiksacja, wymiana głoskowa, akcent, supletywizm, intonacja, wyrazy posiłkowe, szyk wyrazów.
    • Podstawowe jednostki składniowe: zdanie.
    • Podstawowe kategorie gramatyczne: czas, tryb, osoba, liczba, rodzaj, przypadek, aspekt, strona.

    Podsystem Fonologiczny

    • Fonologia: badanie dźwięków mowy z punktu widzenia ich funkcji w systemie języka, a nie ich fizycznych aspektów.
    • Fonetyka: opisuje cechy fizyczne dźwięków mowy.
    • Fonemy: abstrakcję językowych różnic znaczeniowych.
    • Zmiana funkcji znaczeniowych (np. wymiana głosek, zmiana akcentu, intonacji, iloczasu) tworzy nowe znaczenia lub różnicuje istniejące.

    Klasyfikacja Języków

    • Genetyczna
    • Geograficzna
    • Typologiczna

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Językoznawstwo PDF

    Description

    Quiz ten bada różnorodność języków jako systemów komunikacji. Zawiera pytania dotyczące klasyfikacji języków naturalnych, pomocniczych, tajnych i sztucznych. Uczestnicy dowiedzą się o ewolucji języków i ich geograficznych zróżnicowaniach.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Browser