Język jako System Komunikacji

Język jako System Komunikacji

• Język to sposób komunikowania się międzyludzkiego za pomocą języków naturalnych,
• Języki naturalne rozwijają się w procesie ewolucji społeczeństw,
• Wykazują zróżnicowanie geograficzne i społeczne (np. języki narodowe, dialekty, gwary, żargony).
• Istnieją również języki pomocnicze (międzyetniczne), tajne (żargonowe) i sztuczne (np. informacyjne).

Rodzaje Języków

• Języki naturalne: etniczne (żywe, martwe, wegetujące, odcyfrowane, zrekonstruowane, odrodzone)
• Języki pomocnicze: międzyetniczne (pidżiny, interlingua)
• Języki tajne: żargonowe
• Języki sztuczne: formalne, informacyjno-wyszukiwawcze

Klasyfikacje Języków

• Klasyfikacja genetyczna: grupuje języki ze względu na wspólny prajęzyk
• Prajęzyk: pierwotny język, z którego wywodzą się inne języki.
• Rodzina językowa: zespół języków wywodzących się z jednego prajęzyka.
• Klasyfikacja geograficzna: grupuje języki na podstawie wzajemnych kontaktów społeczności posługujących się nimi na danym obszarze.
• Klasyfikacja typologiczna: grupuje języki ze względu na cechy strukturalne.
• Podział według cech strukturalnych w oparciu o fonologię (np. liczba fonemów, proporcja spółgłosek do samogłosek), morfologię (np. fleksyjny, aglutynacyjny, izolujący, polisyntetyczny) i syntaktykę (np. szyk zdania).

Tendencje W Rozwój Języków

• Języki wielkie zyskują użytkowników, języki mniejsze są zagrożone wymarciem.
• Szacuje się, że do końca XXI wieku może zniknąć 50% języków na świecie.
• W Australii i obu Amerykach przewidywane jest zniknięcie aż 90% języków.

Największe Języki Świata

• Obecnie (2017): chiński, hiszpański, angielski, arabski, hindi, bengalski, portugalski, rosyjski, japoński, pendżabski.
• Prognoza na 2050 rok: chiński, hindi, arabski, angielski, hiszpański, portugalski, bengalski, rosyjski, japoński, malajski.

Przykłady Języków

• Języki żywe i martwe.
• Wilamowicki - wegetujący język w Polsce.

Teoria Znaku Językowego

• Znak (wg Saussurea): połączenie znaczenia (signifié) i formy (signifiant)
• Rodzaje znaków (wg Peirce): indeks, ikona, symbol.
• Znak (wg Grzegorczykowej): zjawisko fizyczne oznaczające coś.
• Znak (wg Milewskiego): element istotny ze względu na relację do innego elementu rzeczywistości.

Cechy Znaku Językowego

• Arbitralność: relacja między formą a znaczeniem jest umowna.
• Linearność: elementy znaku układają się w porządku liniowym.
• Zmienność: języki ewoluują w czasie.
• Semantyczność: znaki przekazują znaczenia.
• Dwustopniowość: podział na jednostki fonologiczne (fonemy) i wyrazy.

Język i Mówienie

• Langue (system, kod, kompetencja): abstrakcyjność, społeczność, potencjalność, ograniczoność, psychiczność (właśnie postrzegana jako umiejętność poznania i posługiwania się językiem).
• Parole (mówienie, tekst, akt mowy): konkretność, jednostkowość, aktualność, nieograniczoność, wydarzenie fizyczne.
• Podziały na wokalno-audycyjny, wzrokowy trwały, wzrokowy przemijający (np. mowa migowa) i wokalno-instrumentalny (np. mowa tam-tamów).

Językoznawstwo

• Podstawy metodologiczne: Językoznawstwo to nauka o języku, która bada go w różnych aspektach (np., jako system komunikacji, społeczną interakcję). Język rozpatrywany jest sam w sobie według Saussure'a).
• Rozwój semantyczny wyrazu: Polisemia, metafora, metonimia, synekdocha.
• Relacje semantyczne: homonimia, synonimia, antonimia, komplementarność, konwersja, hiponimia, meronimia.
• Pole semantyczne: zbiór wyrazów należących do tej samej kategorii znaczeniowej.
• Językoznawstwo synchroniczne i diachroniczne: synchroniczne bada język w jednym momencie, diachroniczne bada jego rozwój w czasie.
• Statystyka w językoznawstwie: liczenie częstotliwości występowania leksemów.

Kluczowe pojęcia z Podsystemu leksykalno-semantycznego

• Leksykologia: dziedzina językoznawstwa zajmująca się opisem i klasyfikacją słownictwa.
• Semantyka: bada znaczenie leksykalne wyrazów.
• Onomazjologia: analizuje wyrazy jako nazwy przedmiotów, czynności i zjawisk.
• Nominacja: proces nadawania nazw.
• Leksem: abstrakcyjna jednostka języka, obejmująca wszystkie formy gramatyczne o tym samym znaczeniu.
• Wyraz: konkretna forma leksemu używana w konkretnym tekście.
• Znaczenie: treść przedstawieniowa wyrazu.
• Onomazjologia: badanie nazw i sposobów nazewnictwa zjawisk.
• Nominacja: proces tworzenia nazw (np. przedmiotów, czynności).

Gramatyka

• Znaczenie gramatyczne: funkcja wyrazu wyrażona przez afiksy, końcówki, szyk wyrazów lub inną technikę gramatyczną.
• Forma gramatyczna: syntetyczna (wyrażana w jednym wyrazie ) lub analityczna (wyrażana przez kombinacje wyrazów).
• Rodzaje fleksji: afiksalna, wewnętrzna, aglutynacyjna.
• Sposoby wyrażania znaczenia gramatycznego: afiksacja, wymiana głoskowa, akcent, supletywizm, intonacja, wyrazy posiłkowe, szyk wyrazów.
• Podstawowe jednostki składniowe: zdanie.
• Podstawowe kategorie gramatyczne: czas, tryb, osoba, liczba, rodzaj, przypadek, aspekt, strona.

Podsystem Fonologiczny

• Fonologia: badanie dźwięków mowy z punktu widzenia ich funkcji w systemie języka, a nie ich fizycznych aspektów.
• Fonetyka: opisuje cechy fizyczne dźwięków mowy.
• Fonemy: abstrakcję językowych różnic znaczeniowych.
• Zmiana funkcji znaczeniowych (np. wymiana głosek, zmiana akcentu, intonacji, iloczasu) tworzy nowe znaczenia lub różnicuje istniejące.

Klasyfikacja Języków

• Genetyczna
• Geograficzna
• Typologiczna