Jądro komórkowe i Mitochondria

Jądro komórkowe

• Jądro komórkowe to centralne sterowanie komórki eukariotycznej.
• Zawiera materiał genetyczny.
• Jest otoczone podwójną błoną jądrową z porami.
• Transport RNA i białek odbywa się przez pory.
• Wnętrze jądra to chromatyna (DNA + białka histonowe).
• Podczas podziału komórkowego chromatyna ulega kondensacji do chromosomów.

Funkcje jądra

• Przechowywanie informacji genetycznej.
• Kontrola ekspresji genów i produkcji białek.
• Koordynacja podziałów komórkowych.
• Synteza rybosomalnego RNA w jąderku.

Mitochondria

• Mitochondria wytwarzają ATP (energię komórkową) w procesie oddychania komórkowego.
• Mają dwie błony: zewnętrzną (gładką, ochronną) i wewnętrzną (z grzebieniami, gdzie zachodzą reakcje oddychania).
• Wewnątrz: macierz mitochondrialna z enzymami cyklu Krebsa, mitochondrialnym DNA i rybosomami.
• Posiadają własne DNA, co pozwala na niezależny podział i produkcję niektórych białek.

Funkcje mitochondriów

• Produkcja ATP w fosforylacji oksydacyjnej.
• Uczestnictwo w metabolizmie.
• Regulacja apoptozy (śmierci komórki).

Cytozol

• Cytozol to substancja półpłynna wypełniająca komórkę.
• Składa się z wody, jonów, białek i związków organicznych.

Funkcje cytozolu

• Środowisko dla reakcji biochemicznych.
• Transport substancji wewnątrz komórki.
• Magazynowanie substancji (np. glikogenu w wątrobie).

Rybosomy

• Rybosomy to struktury bezt błonowe odpowiadające za syntezę białek.
• Składają się z małej i dużej podjednostki (RNA rybosomalne + białka).
• Dwa typy: 70S (bakterie, mitochondria) i 80S (komórki eukariotyczne).

Funkcje rybosomów

• Translacja – synteza białek na podstawie mRNA.
• Uczestniczą w regulacji ekspresji genów.
• Rybosomy związane z siateczką śródplazmatyczną wytwarzają białka przeznaczone na eksport.

Ściana komórkowa

• Ściana komórkowa to sztywna struktura otaczająca komórki roślinne, grzybowe i bakteryjne.
• Skład różny: celuloza (rośliny), chityna (grzyby), mureina (peptydoglikan) (bakterie).

Funkcje ściany komórkowej

• Ochrona przed uszkodzeniami i patogenami.
• Nadawanie komórce kształtu.
• Regulacja transportu wody i minerałów.

Podziały komórkowe – Mitoza i Mejoza

Mitoza

• Podział somatycznych komórek.
• Wynik: dwie identyczne komórki potomne z taką samą liczbą chromosomów jak komórka macierzysta (2n → 2n).
• Fazy: interfaza (przygotowanie/replikacja DNA), profaza (kondensacja chromosomów, zanik błony jądrowej), metafaza (chromosomy w płaszczyźnie równikowej), anafaza (rozdział chromatyd), telofaza (odtwarzanie błony jądrowej), cytokineza (podział cytoplazmy).

Znaczenie mitozy

• Wzrost organizmów wielokomórkowych.
• Regeneracja tkanek.
• Rozmnażanie bezpłciowe.

Mejoza

• Podział komórek rozrodczych (gamet).
• Wynik: cztery komórki potomne z połową liczby chromosomów co komórka macierzysta (2n → n).
• Składa się z dwóch podziałów (I i II).
• Mejoza I (redukcyjny): Profaza I (crossing-over), Metafaza I (chromosomy homologiczne w płaszczyźnie równikowej), Anafaza I (rozdzielenie chromosomów homologicznych), Telofaza I (dwie komórki n).
• Mejoza II (ekwacyjny, podobny do mitozy): Profaza II, Metafaza II, Anafaza II, Telofaza II (cztery komórki n).

Znaczenie mejozy

• Rekombinacja genetyczna (crossing-over).
• Różnorodność genetyczna u organizmów rozmnażających się płciowo.
• Utrzymanie stałej liczby chromosomów w kolejnych pokoleniach.

Ten quiz bada kluczowe aspekty dotyczące jądra komórkowego i mitochondriów. Skupia się na ich funkcjach, budowie oraz znaczeniu w komórkach eukariotycznych. Sprawdź swoją wiedzę na temat transportu RNA, produkcji ATP i innych ważnych procesów komórkowych.