Инспекциски надзор и правни акти

Надзор над примена на закони и прописи

• Инспекцискиот надзор се врши над работењето на субјектите на надзорот, содржината на нивните подзаконски акти, постапката за донесување на правни акти, како и над целисходноста на правните акти
• Инспекциската постапка е уредена со Законот за инспекциски надзор, Законот за општата управна постапка или друг посебен закон

Начело на законитост

• Инспекторот е должен да постапува во согласност со Уставот, законите, ратификуваните меѓународни договори и другите прописи донесени врз основа на закон
• Инспекторот е должен да постапува во согласност со својата совест и интегритет

Управување со инспекциските служби

• Државните инспекторати за одделни области раководи директор, кого го именува и разрешува Владата
• Инспекциската постапка се уредува со Законот за инспекциски надзор, Законот за општата управна постапка или друг посебен закон

Начела на Законот за инспекциски надзор

• Начела: законитост, превенција, супсидијарност, пропорционалност, материјална вистина, јавност, одговорност, еднаквост, непристрасност и објективност
• Начелото на супсидијарност значи дека во инспекциската постапка супсидијарно се применуваат одредбите од Законот за општата управна постапка

Инспектори

• Работното место на инспектор се пополнува согласно Законот за административни службеници и Законот за вработените во јавниот сектор
• Лиценцата за инспектор има трајна важност

Раководење со инспекциските служби

• Директорот на државен инспекторат го распишува јавниот оглас за избор на директор
• Директорот и раководителот на инспекциската служба не можат да бидат членови во органи и тела кои ги избира или именува Собранието, Владата или локалната самоуправа

Обврски на инспекторите

• Инспекторот по службена должност ја утврдува фактичката состојба и изведува докази во постапката на инспекцискиот надзор (начело на материјална вистина)
• Инспекторот е должен да им даде можност на субјектите на инспекцискиот надзор да се изјаснат за фактите и околностите (начело на сослушување)
• Инспекторот во рамките на своите овластувања е самостоен и независен во вршењето на надзорот и преземањето на инспекциски мерки (начело на самостојност)

Надлежности на Владата и Инспекцискиот совет

• Владата ги именува и разрешува директорите на државните инспекторати
• Инспекцискиот совет има надлежност да поднесува иницијатива за утврдување на дисциплинска одговорност на инспектор

Пополнување на работни места, обука и лиценца

• Обуката за стекнување на лиценца за инспектор се состои од интерактивна обука и практична работа под надзор на ментор
• Одлука за одземање на лиценцата за инспектор донесува Инспекцискиот совет

Организација на инспекциските служби

• Државните инспекторати имаат својство на правно лице
• Директорот на државен инспекторат за својата работа одговара пред Владата

Плата и награди на инспекторите

• Платата и надоместоците на платата на инспекторот се уредуваат со Законот за инспекциски надзор и Законот за административни службеници

• Инспекциската служба го осигурува инспекторот за случаи на несреќа при работа

• Наградата за инспектор може да изнесува една негова плата### Јавен оглас за избор на директор на државен инспекторат

• Јавниот оглас за избор на директор на државен инспекторат се распишува 3 месеци пред истекот на мандатот на директорот

• Јавниот оглас не може да биде пократок од 15 дена вклучувајќи го и денот на објавувањето

Жалба против решение за годишна оценка на инспектор

• Инспекторот има право на жалба до Агенцијата за администрација
• Инспекторот има право на жалба во рок од 8 дена
• Инспекторот нема право на жалба против решението за годишна оценка

Одговорност на инспектор

• Ако инспекторот не преземе соодветни мерки, тој сноси дисциплинска одговорност
• Инспекторот е должен да чува во тајност сите податоци дознаени при вршење на инспекцискиот надзор
• Ако инспекторот не ги извести надлежните органи за прекршувања, тој сноси дисциплинска одговорност

Додаток на плата и обуки за инспектори

• Инспекторите имаат право на додаток на плата од 30% поради висок ризик
• Стручното усовршување на инспекторите се врши преку генерички и специјализирани обуки

Награда и оценување на инспектори

• Инспекторот може да добие парична награда еднаш во текот на годината
• Највисокиот број на изречени опомени не е критериум за награда
• Оценувањето на инспекторите се врши најдоцна до 31 јануари
• Инспекторите отсутни подолго од 6 месеци не се оценуваат

Надлежности и спроведување на инспекциски надзор

• Годишната програма за обуки на инспекторите ја донесува Инспекцискиот совет
• Средствата за специјализирани обуки ги обезбедува самата инспекциска служба
• Упатството за доделување награди на инспектори го донесува Инспекцискиот совет
• Инспекторот може да поднесе барање за поведување на прекршочна постапка
• Инспекторот може да им изрече решение со опомена и рок за отстранување на неправилности
• Документирањето на инспекцискиот надзор се врши во печатена и електронска форма
• За секој субјект на надзор се формира посебно досие

Видови инспекциски надзор

• Постојат редовен, вонреден и контролен инспекциски надзор
• Редовниот инспекциски надзор се најавува во писмена форма
• Вонредниот инспекциски надзор се врши без претходна најава
• Контролниот инспекциски надзор се врши за да се утврди дали е постапено по инспекцискиот акт### Коефициент на сложеност на инспекцискиот надзор
• Критериуми за утврдување на коефициентите на сложеност на инспекцискиот надзор:
  • Потребно време за вршење на надзорот
  • Потребни инспектори за вршење на надзорот
  • Потребни средства за вршење на надзорот
  • Потребни инспекциски мерки да се изречат во надзорот
  • Бројот на вработени во субјектот на надзорот
  • Бројот на неправилности и нерегуларности констатирани со надзорот
  • Бројот на дејствија преземени во текот на надзорот
  • Бројот на прописи врз основа на кои се врши надзорот
  • Бројот на субјекти врз кои се врши надзорот
  • Должината на работното искуство на инспекторот што го врши надзорот
  • Условите во кои се врши инспекцискиот надзор и изложеноста на инспекторот на можни влијанија врз неговото здравје и живот

Целта на инспекцискиот надзор

• Целта на инспекцискиот надзор е:
  • Превентивно делување или преземање на мерки за спречување и отстранување на последиците врз заштитените добра, права или интереси
  • Изрекување на казни како инспекциски мерки
  • Казнување со глоба
  • Иницирање на прекршочна постапка
  • Иницирање на кривична постапка
  • Издавање на прекршочен платен налог

Типови на инспекциски надзор

• Типови на инспекциски надзор:
  • Редовен инспекциски надзор
  • Вонреден инспекциски надзор
  • Деривативен инспекциски надзор
  • Контролен инспекциски надзор
  • Заеднички надзор

Закон за општа управна постапка

• Управната постапка се води на:
  • Македонскиот јазик и неговото кирилско писмо
• Странките и другите учесници во постапката кои не се државјани на Република Северна Македонија, а не го разбираат македонскиот јазик и неговото кирилско писмо:
  • Имаат право на преведувач
• Управниот акт е:
  • Поединечен акт на јавен орган кој е донесен врз основа на закон со кој се решава за правата, обврските и правните интереси на странките
• Јавните органи постапуваат во согласност со:
  • Уставот на Република Македонија, законите и меѓународните договори ратификувани во согласност со Уставот на Република Македонија
• Beginning of characteristics of the principle of lawfulness

Начело на управата

• Начело на управата:
  • Законитост
  • Еднаквост и непристрасност
  • Економичност и ефикасност
  • Сервисна ориентација на јавните органи
  • Утврдување на материјална вистина
  • Пропорционалност
  • Начело на сослушување на странките